Þjóðviljinn - 12.08.1988, Blaðsíða 18

með berum hnúunum
Eggert Claessen vildi ekki leigja salarkynni Oddfell-
owbræðra undir hnefaleikaæfmgar Varnarliðs verka-
lýðsins segir Porsteinn Gíslason - Steini box
- Pað er slík regin firra að
hnefaleikar séu „brútal“ íþrótt að
það tekur engu tali. Nú á dögum
eru menn að miða við harða
atvinnumennsku eins og við-
gengst í Bandaríkjunum þar sem
flest bolabrögð eru látin við-
gangast í hringnum og menn
hljóta fyrr eða síðar skaða af.
Slíkt á lítið skylt við drengilega
hnefaleika. Þú sérð bara mig, 74
ára gamlan manninn. Ég er
hvorki aumingi né vitlaus orðinn
þó ég hafi iðkað hnefaleika í ára-
tugi, segir fyrrum boxari og hnef-
aleikakennari til fjölda ára.
Maðurinn heitir Porsteinn
Gíslason - Steini box - málara-
meistari, þéttvaxinn kuggur og
hinn stæðilegasti á velli og er ekki
að merkja að elli kerling hafi sett
sitt mark á hann svo neinu nemi.
Áskorun
til alþingis
Enn er Steini sami áhugamað-
urinn um box og fyrir rúmum
þrjátfu árum er hann varð
nauðbeygður að setja hnefaleika-
glófana á hilluna vegna lagasetn-
ingar alþingis um bann við hnefa-
leikum - jafnt keppni sem þjálf-
un. Undanfarið hefur hann verið
að safna undirskriftum um
áskorun tíl alþingis að íþróttin
verði lögleyfð að nýju hér á landi.
- Þessi undirskriftasöfnun er
þannig tilkomin að fjöldi manna
hefur haft samband við mig og
hvatt mig til að fara af stað með
söfnun undirskrifta um áskorun
til alþingis um að aflétta þræla-
lögunum frá 1956 er hnefaleikar
voru bannaðir. Mikill fjöldi
manna hefur þegar skrifað undir
og ég hef verið að gæla við að
afhenda alþingi áskorunina fljót-
lega eftir að þing kemur saman í
haust, segir Þorsteinn.
Hann bendir á að það hljóti að
teljast einsdæmi með siðuðum
þjóðum að banna eina íþrótta-
grein. - Hnefaleikar eru hafðir í
hávegum á Olympíuleikunum til
jafns við aðrar íþróttagreinar og
hvorki stjórnvöld né íþróttasam-
bandið hafa hatast út í hnefa-
leikana á leikunum þó það sé gert
hér heima, segir Þorsteinn og er
strax farið að hitna nokkuð í
hamsi þegar talið berst að
ákvörðun alþingis 1956.
Banninu lætt
í gegnum þingið
- Blessaður vertu. Það var
ekki fótur fyrir þeim rökstuðn-
ingi sem þingmenn höfðu fram að
færa fyrir iagasetningunni.
í slysaskýrslu íþróttasam-
bandsins frá þessum tíma er hægt
að sjá að slysatíðni var næst lægst
í hnefaleikum - aðeins badmint-
on var lægra. Það var einhver
mixtúrulæknir sem þá var á fsa-
firði sem stóð fremstur í flokki
við að vekja upp rógsherferðina
gegn hnefaleikunum og gerðist
sjálfskipaður dómari um að box-
ið væri mönnum skaðlegt og
þingmenn ginu við og bitu á agn-
ið.
Svo hljótt fór þessi lagasetning
að einum tveimur mánuðum eftir
að bannið hafði tekið gildi, véku
sér að mér tveir þingmenn niður í
bæ og spurðu hvort ég gæti ekki
skotið þeim inní æfingar hjá mér.
Þeir komu af fjöllum þegar ég
tjáði þeim að þingið hefði séð
fyrir því að meira yrði ekki æft.
Auðvitað urðu margir argir
yfir þessari lagasetningu, enda
áhugi almennur á greininni. En
það þýðir víst lítið að deila við þá
sem hafa ráð annarra í hendi sér.
Alþingi var búið að koma þessum
þrælalögum í gegn og við það
varð að sitja, enda vflaði forset-
inn sem þá var Ásgeir Ásgeirs-
son, ekki fyrir sér að staðfesta
lagasetninguna. Slíkt er jú alltaf
að gerast eins og með matarskatt-
inn í vetur sem hún Vigdís okkar
lagði óbeint blessun yfir.
dót í votta viðurvist og fór í mál
við ríkið. Ég fékk gjafsókn í mál-
inu og vann það að hluta, þannig
að ríkið varð að borga mér tækin.
Ég tapaði aftur aðalkröfunni
þ.e.a.s. kröfu um bætur fyrir
atvinnu- og tekjumissinn. Þá
fannst mér ég vera búinn að fá
þann móralska sigur sem ég sótt-
ist eftir og kærði mig ekki um að
halda málinu til streitu og gekk til
samninga við fjármálaráðuneytið
um að þeir borguðu mér upp í
tækin sem samsvarar kannski um
einni miljón króna í dag.
Ég hef tapað um 12 til 15 milj-
ónum á núvirði í dag vegna
bannsins. Ef við byggjum í lýð-
ræðisríki er stæði undir nafni þá
hefði maður sem verður fyrir slík-
um atvinnumissi verið settur á
íþróttakennaralaun til 67 ára
aldurs. Hitt er bara þjófnaður og
ég kalla alþingismenn bara
sauðaþjófa - það er mín hjartans
meining.
Héldu menn ekki áfram að æfa
hnefaleika í skúmaskotum þrátt
fyrir bannið?
- Sjálfsagt voru ýmsir sem
freistuðust til þess er höfðu að-
stöðu heima hjá sér og höfðu
bolta og sekk til að berja á. Við
höfðum nær enga möguleika á að
halda þessu til streitu því íþrótt-
afélögin tóku boxið af stefnuskrá
sinni og allir íþróttasalir voru lok-
aðir fyrir þessari forboðnu iðju.
Þú ert þá væntanlega búinn að
losa þig við þína hanska?
Það var ekki um neitt annað að
ræða en að lóga þessu drasli og
eitthvað tók lögreglan og eyði-
lagði. Þetta var eins og illa fengið
góss, segir Þorsteinn.
Sörensen - norskur lýsiskaup-
maður - hann var líka að kenna
mönnum lítillega hnefaleika.
Eiríkur Beck lærði hnefaleika
þegar hann var við nám í
karamellu- og brjóstsykursgerð í
Englandi fyrir sælgætisgerðina
Nóa sem hann var forstjóri fyrir.
Hann var mjög jákvæður hnefa-
ieikamaður.
Ég byrjaði að læra hjá Eiríki.
Þá var ég 10 ára. 1928 varð ég
íslandsmeistari aðeins 14 ára.
Þegar ég var átján ára þá var ég
búinn að boxa í átta ár.
Ég byrjaði að kenna box um
1930 kornungur. Maður var bú-
inn að vera lengi í þessu og maður
var alltaf að hjálpa til hjá Eiríki
Beck af því að maður var lengra
kominn en þeir sem voru að
byrja. Ég gafst aldrei upp þó að
áhuginn væri mismikill frá ári til
árs. Ég hélt alltaf áfram að æfa.
Ég var rúmlega eitt ár úti í Dan-
mörku þar sem ég var vetrarlangt
í læri hjá Emanuel Jakobsen
gamla sem var góður hnefaleik-
arakennari í Danmörku á þeim
tíma og fór til Sparta að boxa þar.
Þegar ég kom heim frá Dan-
mörku 1934 þá byrjaði ég með
hnefaleikaskólann 1935.
Þvert á alla
stéttaskiptingu
Það hafa þá aðallega verið ung-
ir menn sem lögðu boxið fyrir
sig?
- Það voru menn á öllum aldri
og úr öllum þjóðfélagsstéttum.
Menn komu milli fertugs og
fimmtugs og hófu að iðka hnefa-
leika sér til heilsubótar. Það má
nefna menn eins og Jóhann Haf-
stein, fyrrverandi alþingismann
og ráðherra en hann var ágætur
boxari og iðkaði hnefaleika tals-
vert þegar hann var í Háskólan-
um við nám, Eggert Þorsteins-
son, alþingismann og ráðherra.
Friðjón Þórðarson, fyrrverandi
dómsmálaráðherra lagði einnig
stund á hnefaleika og fleiri af
þessum strákum. Albert Guð-
mundsson kom lítillega við sögu.
Hnefaleikar voru mjög í
metum meðal háskólastúdenta
sem og strákanna í Menntaskól-
anum - ég þjálfaði þessa hópa um
árabil.
Jú, svo voru þeir bræður Jónas
og Jón Múli Árnasynir. Jón Múli
boxaði meira - Jónas minna. Jón
lagði stund á boxið í mörg ár enda
iðkuðu menn þetta sem þjálfun-
aríþrótt. Menn voru að þessu
bæði til að læra sjálfsvörn og til
þess að rækta skrokkinn og stæla
sig. Ég held að menn fái ekki eins
jafnhliða hreyfingu í neinni ann-
arri íþróttagrein, segir Þorsteinn.
Maður var að kenna kannski
einum 250 til 300 manns vetur
eftir vetur. Hálogaland tók 1400
manns í sæti og allir miðar seldust
upp á tveimur dögum þegar mót
voru haldin. Þannig var þetta all-
ar götur frá 1928 þegar fyrsta
eiginlega mótið fór fram - allt
seldist upp á svipstundu.
Það er til marks um almennan
áhuga fyrir hnefaleikum að 1936
þá er ég byrjaður með hnefa-
leikaskólann um haustið og í fe-
brúar þá get ég komið upp sjálf-
stæðu móti Hnefaleikaraskóla
Þorsteins Gíslasonar í Iðnó. Þá
háðu 14 keppendur hildi í hringn-
um. Allir miðar seldust upp á
stundinni. Ég hefði getað fyllt
þrisvar sinnum stærra hús. En
þetta er náttúrulega ekki hægt að
endurtaka eins og danssýningu,
segir Þorsteinn.
íþróttaandinn
sat fyrirrúmi
Þorsteinn fyrtist við þegar
hann er inntur eftir hverju áhorf-
endur séu að sækjast með því að
horfa á tvo menn eigast við í
hringnum. Eru menn að bíða
eftir rothöggi?
- Áhorfendur höfðu unun af
því að horfa á hnefaleika eins og
hverja aðra íþrótt. Það voru að-
eins fáir sem lögðu þennan
slagsmálaskilning í boxið.
Tveir menn eru að boxa og
sýna reglulega skemmtilegan leik
og annar vinnur á stigum. Það var
ekkert keppikefli að slá menn
niður.
Níu af hverjum tíu leikjum
voru unnir á stigum. Það var ekki
nema einn af hverjum tíu sem var
sleginn út, þó sjaldnast væri rot-
högg. Þegar dómarinn sá að ann-
ar keppandinn var orðinn vank-
aður og farið að draga af honum,
þá var leikurinn stöðvaður og
hinum keppandanum dæmdur
sigurinn, segir Þorsteinn og er
ekki laust við þykkju í röddinni.
Þorsteinn segir að sami áhug-
inn hafi verið fyrir hnefaleikum
frá því á þriðja áratugnum er box-
ið ryður sér til rúms og þar til
alþingi setti „þrælalögin". - Það
hafði ekkert dregið úr áhuganum
- öðru nær, segir Þorsteinn.
... og svo
kom herinn
- Þegar bandaríski herinn kom
fékk ég leyfi til að æfa með setu-
Málarekstur
vegna at-
vinnumissis
Þegar hnefaleikabannið gekk í
garð milli jóla og nýárs 1956, varð
Þorsteinn af lifibrauðinu. Hann
hafði þá um árabil starfrækt
Hnefaleikaskóla Þorsteins Gísla-
sonar og kostað miklu til í tækja-
kaupum. Hann segir að þegar
best lét hafi hann haft banka-
stjóralaun fyrir kensluna, svo
mikið var að gera.
- Ég átti heilmikið af tækjum
og glófum, bæði keppnis- og æf-
ingahönskum, hringjum og
sekkjum og fleira dóti. Þegar lög-
in voru sett lét ég bókfæra þetta
10 ára
farinn að
steyta hnefana
Þorsteinn tekur það fram að
saga og viðgangur hnefaleika-
menntarinnar hér á landi sýni
ljóslega að boxið hafi ekki verið
einhver tískubóla sem fluttist
hingað inn með bandaríska hern-
um eins og stundum er haldið
fram.
- Ég held að Villi Jakk - Vil-
hjálmur Jakobsson - hafi verið
einna fyrstur til að kenna
mönnum hnefaleika um 1920.
Síðan bætast fljótt fleiri í hópinn:
Eiríkur Beck og Pétur heitinn
"Viglund - Færeyingur - skipa-
smiður sem kom hingað laust
fyrir 1930 og bvrjaði að kenna
strákunum í Ármanni. Síðan
fluttist hann austur á firði. Reidar
18 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN - NÝTT HELGARBLAÐ