Þjóðviljinn - 19.08.1988, Síða 19

undirbúa agregation-prófið í
þýsku. Strauk ég úr hernum til að
gangast undir prófið þetta vor, og
var þá orðinn liðhlaupi í þriðja
sinn, en ég náði nú loksins próf-
inu.
Þá hefur þú getað haldið áfram
þínum ferli sem háskólamaður.
Hægist um
í stríöslok
Eftir þetta fór lífið að verða
dálítið einfaldara. Haustið 1945
fékk ég starf sem þýskukennari í
Lille og ári síðar í París, og jafn-
framt fór ég að vinna að dokt-
orsritgerð undir stjórn Jolivets.
Var hún um norrænt efni, sem sé
danska skáldið og rithöfundinn J.
P. Jacobsen. Árið 1947 var égsíð-
an útnefndur menningarfulltrúi í
Helsinki og sendikennari við há-
skólann þar. Var ég í Finnlandi í
þrjúárogferðaðist víða. M.a. fór
ég á skíðum gegnum Lappland að
vetrarlagi. Þá var þar allt í rúst-
um, því að Þjóðverjar höfðu
eyðilagt öll þorpin, og þurfti ég
að ganga samfeílt í þrjá daga og
þrjár nætur; lá leiðin gegnum
svartar brunarústir í hvítum snjó.
Ég hélt áfram að læra sænsku upp
á eigin spýtur og síðan dönsku á
sama hátt.
Þegar ég kom aftur til Frakk-
lands fékk ég starf sem þýsku-
kennari í Rennes og var þar í eitt
ár. En þá bauðst mér tækifæri til
að fara til Caen og stofna Norður-
landamáladeild við háskólann
þar. Á þessum tíma var nánast
engin kennsla í Norðurlandamál-
um á þessum stað og þurfti ég því
að byggja deildina upp frá
grunni. Fyrst var ég einn, en eftir
eitt ár tókst mér að fá því fram-
gengt að háskólinn fe'ngi sendi-
kennara í sænsku. Skömmu síðar
varði ég doktorsritgerð mína um
„Hlutverk okkar
var að sækja
vopnabirgðir sem
geymdar voru í
kirkjugörðum -
þær höfðu verið
faldar þar 1940
þegar franski her-
inn var á undan-
haldi — og var þetta
hættulegt starf, þar
sem við gátum
alltaf búist við því
að vera staðnir að
verki.“
J.P.Jacobsen og jafnframt auka-
doktorsritgerð um sænska ljóðlist
á árunum milli heimsstyrjald-
anna. Núna stendur deildin með
miklum blóma, og eru við hana
níu kennarar, fjórir Frakkar og
fimm sendikennarar, þ.á m. einn
finnskur, því að við deildina eru
ekki ‘aðeins kennd norræn mál
heldur líka finnska. Svo hefur
hún sitt eigið bókasafn.
En meðan prófessor Durand
var að ljúka þessum orðum, vildi.
svo til að einhver kom inn um
opnar dyr fyrir aftan hann og leit
inn í setustofuna, þar sem þetta
spjall fór fram. Stóð hann þá
snarlega upp og lokaði dyrunum.
Prófessor á
faraldsfæti
Mér er meinilla við að hafa
opnar dyr fyrir aftan bakið á mér,
sagði hann svo til skýringar. Það
eru le'ifar frá þeim tíma, þegar ég
var í andspyrnuhreyfingunni. Ég
vil sjá menn áður en þeir koma
auga á mig...
Hættirðu alveg flökkulífinu
þegar þú varst orðinn prófessor
við háskólann í Caen?
Engan veginn. Ég hélt áfram
að ferðast. Einu sinni fór ég t.d.
fótgangandi í gegnum Danmörk.
Svo fór ég leynilega á austur-
strönd Grænlands, þegar dönsk
yfirvöld bönnuðu það. Ég fékk
leyfi til örstuttrar ferðar, en ég
svindlaði og komst á fölskum for-
sendum með Loftleiðum til Kúl-
úsúk. Þar fann ég Grænlending
sem vildi sigla með mig til Ang-
magssalik, en ég varð að borga
honum í brennivíni. Varð árang-
urinn sá að ég sigldi með
sauðdrukknum Núíta í þoku milli
gnæfandi ísjaka.Til íslands kom
ég í fyrsta skipti 1955 og var það
æfintýraferð við býsna erfið skil-
yrði: gisti ég í tjaldi uppi á há-
lendinu. En síðan hef ég komið
þrisvar sinnum til íslands. Ég hef
einnig mikið stundað siglingar,
og ég lærði flug og flaug í fimmtán
ár.
En hvað olli því að þú fórst að
hafa sérstakan áhuga á íslandi og
íslenskri menningu fyrri tíma?
Bók um víkinga
á leiöinni
Fyrst hafði ég einkum áhuga á
nútímabókmenntum. En á sjö-
unda áratugnum fór ég að hafa
áhuga á víkingum vegna sögu
Normandís. Vegna minna eigin
siglinga fór ég síðan að hafa
áhuga á siglingatækni víkinga og
vesturferðumþeirra. Byrjaði égá
því að lesa Eiríks sögu rauða, sem
er til á frönsku í tvítyngdri útgáfu,
sem prófessor Gravier gerði, en
síðan hef ég lesið flestar stærri
sögurnar, Njálu, Laxdæla sögu
og Fóstbræðra sögu. Sjálfur hef
ég þýtt Kormáks sögu. Én annars
eru íslendingasögurnar ekki góð-
ar heimildir um siglingatækni,
heldur verða menn að styðjast
mikið við fornleifafræðina til að
fá upplýsingar um hana. Árang-
urinn af þessum áhuga mínum er
m.a. sá að ég hef skrifað bók um
víkinga.
En hvað finnst þér um ísland
nútímans?
ísland er mjög áhugavert land,
því að það er bæði gamalt og
ungt: hér eru fornsögur og hér er
flugmennska. Árið 1944 áttu
menn erfitt með að ímynda sér
litla þjóð týnda úti í miðju Atl-
antshafi. í mínum augum eru vík-
ingarnir til: það voru menn sem
vissu hvað þeir vildu, létu hendur
standa fram úr ermum og tóku
grundaða áhættu. Það var frum-
býlingsandinn og hann er ennþá
lifandi: það var í þeim anda sem
íslendingar fóru upp á Vatna-
jökul til að sækja flugvél sem
hafði nauðlent þar á skíðum ári
áður. En það var fyrsta flugvél
Loftleiða. Ég hef mikinn áhuga á
íslenskri flugmennsku og hef
reynt að kynna mér'hana. M.a.
hef ég kynnt mér sérstaklega ís-
lensk nýyrði í flugmennsku.e.m.j
Hersveitir Þjóðverja þramma inn í París í júní 1940. „Þá var um að gera
að bjarga því sem dýrmætast var, sínu eigin frelsi," segir Frédéric
Durand.
. NÝTT HELGARBLAÐ — ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19