Þjóðviljinn - 23.08.1988, Blaðsíða 13

ERLENDAR FRÉTTIR
Lögregla réðst til atlögu við verkfallsmenn í Szczecin. Walesa
ogfélagar í Lenín-skipasmiðjunni hafast ekki að
„Sannleikurinn er okkar!
en þú átt hundana!“ hrópuðu andófsmenn íátt að Pragkastala, embœttisbústað forseta
Tékkóslóvakíu. 10þúsund manns gengu um götur höfuðborgarinnar á sunnudag
Um 10 þúsund Tékkar gengu
fylktu liði um götur Prag i
fyrradag og hrópuðu vígorð.
Göngumenn kröfðust aukins
frelsis og lýðræðis og fóru lofsam-
legum orðum um Alexander Du-
bcek. Það er kunnara en frá þurfi
að segja að á sunnudag voru liðin
rétt 20 ár frá innrás herja Var-
sjárbandalagsríkja í Tékkóslóv-
akíu, annarra en Rúmeníu.
Uppúr hádegi á sunnudag
söfnuðust menn saman á hinu
sögufræga Wenceslastorgi vegna
fyrirhugaðs fundar andófs-
manna, mun fleiri en nokkurn
hafði órað fyrir. Þvínæst var eins-
og kröfu- og mótmælagangan
hæfist sjálfkrafa, enginn gaf fyrir-
mæli um neitt en allir voru með á
nótunum. Nema lögreglan. Það
liðu tvær og hálf klukkustund
áður en hún fylkti liði og lagði til
atlögu við göngumenn með
kylfubarsmíð og táragasregni. En
þá voru þeir líka komnir ískyggi-
lega nærri kjarna valdsins!
Fréttir herma að kylfu-
sveinarnir hafi barið nokkra
göngumenn illa en ekki er vitað
um neinar handtökur. Hundruð
manna flúðu einsog fætur toguðu
undan áhlaupsliði lögreglunnar,
margir leituðu skjóls í hliðargöt-
um og sendu fjendum sínum tón-
inn:„Gestapo, Gestapo!“
Þar eð fæstir höfðu átt von á
umsvifamiklum aðgerðum kom
fjöldi göngumanna öllum ger-
samlega í opna skjöldu, ekki
síður þeim sjálfum en yfirvöld-
um. „Þetta er það sem við höfum
verið að bíða eftir,“ sagði maður
á fertugsaldri og dreif sig inní
kröfugönguna.
Göngumenn veifuðu þjóðfána
sínum og stöldruðu við á gamla
bæjartorginu þar sem líkneski
Jans Húss ber við himin. Þessi
siðbótarmaður 15. aldar hefur
löngum verið Tékkum hugstæður
á erfiðum tímum.
Og áfram var haldið. Öku-
menn bifreiða létu í ljós sam-
stöðu með því að steyta hnefa
útum glugga en fótgangandi fé-
lagar þeirra svöruðu með því að
sperra upp vísifingur og löngu-
töng til marks um sigur. Geðs-
hræring sumra var slík að þeir
dönsuðu í hringi en aðrir föðm-
uðust í fögnuði.
Lögreglan réðist ekki á göngu-
menn fyrr en þeir voru nærri
sporði brúarinnar yfir Ultava,
öndvert Pragkastala, embættis-
aðsetri forseta Tékkóslóvakíu.
Forseti Tékkóslóvakíu er sem
kunnugt er enginn annar en sá
sami Gustav Húsak og vann
óþrifaverkin fyrir Kremlverja í
kjölfar innrásarinnar. Hann var
formaður Kommúnistaflokksins
frá 1969-1987 er félagi hans, Mi-
los Jakes, leysti hann af hólmi.
Fáni blakti fyrir vindi á Prag-
kastala og af því drógu göngu-
menn þá ályktun að Húsak væri
heima. Þeir hrópuðu: „Við hvað
ertu hræddur?“ þegar kylfu-
sveinarnir áræddu loks að ráðast
á þá. „Sannleikurinn er okkar en
þú átt hundana!“ Það er ár og
dagur frá því fjölmenni hefur
hrópað nafn Dubceks í hyllingar-
skyni á götum höfuðborgar
Tékkóslóvakíu. Innrásarseggim-
ir létu það verða sitt fyrsta verk
eftir komuna til Prag að taka Du-
bcek höndum og flytja í járnum
til Moskvu. Þar settu Brésjnév og
félagar honum afarkosti sem
hann gekk að í því augnamiði
einu að forða þjóð sinni frá blóð-
súthellingum.
Dubcek sneri aldrei baki við
hugsjón sinni um „sósíalisma
fyrir og um manninn". Hann var
sviptur embætti formanns Kom-
múnistaflokksins í aprílmánuði
árið 1969. •
Reuter/-ks.
„Sósíalismi, já! Hemám, nei!!!

ÞIJ MATT EKKIMISSA AF ÞESSU
SPORTBÍLL OG SPÍTTBÁTUR
Innanríkisráðherra Póllands
birtist á sjónvarpsskjám lands-
manna í fullum herskrúða í gær-
kveldi og skýrði þeim frá því að
hann hefði rétt í því augnabliki
gefið borga- og héraðsstjórnum
fyrirmæli um að leggja bann við
heimangöngu manna á þremur
verkfalls- og ólgusvæðum.
Ennfremur gerðist það í gær að
sveitir úr „óeirðalögreglu“ réðust
inní strætis- og sporvagnamið-
stöðvar í hafnarborginni Szczecin
og ýmist stökktu verkfalls-
mönnum á flótta eða tóku þá
höndum.
Meðan því fór fram bárust
fréttir af því að verkföll breiddust
út um Pólland sem eldur í sinu.
T.a.m. hefðu verkamenn í Lenín-
skipasmiðjunum lagt niður vinnu
og haldið á brott þaðan með sjálf-
an Lech Walesa í fylkingar-
brjósti.
Erlendir sendiráðsmenn í Var-
sjá gengu svo langt að jafna ólg-
unni í gær og undanfarna daga við
vinnustöðvanimar sumarið 1980
sem ollu því að frjálsa verkalýðs-
hreyfingin Samstaða fékk lög-
heimild fyrir starfsemi sinni (ág-
úst) og þáverandi oddviti kom-
múnista (Edward Gierek) hvarf
af sjónarsviði (september).
Innanríkisráðherra Póllands
heitir Czeslaw Kiszczak. Hann
kvaðst hafa gefið yfirvöldum í
hafnarborgunum Szczecin og
Gdansk sem og héraðsstjórn Kat-
owice fyrirmæli um að halda
mönnum heima með útgöngu-
banni. Katowice er sem kunnugt
er kolanámusvæði í suðri, liggur
að Tékkóslóvakíu.
í þessum þrem lögsagnarum-
dæmum hafa verkamenn verið
“"ÖRFRÉTTTIR
Breskur
flotaforingi beið bana í gær er
sprengja sprakk undir bifreið
hans í Belfast á Norður-írlandi.
Morðið var framið í miðbænum á
mesta annatíma og þótti mildi að
ekki skyldu fleiri farast. í gær vildi
Margrét Thatcher ekki útiloka að
gripið yrði til þess örþrifaráðs að
loka meinta IRA menn á bak við
lás og slá án þess að rétta í mál-
um þeirra. Eitthvað yrði að gera
til þess að stemma stigu við
hryðjuverkastarfsemi. Á laugar-
dag varð vítisvél IRA 8 breskum
hermönnum að bana og limlesti
28 félaga þeirra á Norður-frlandi.
ísraelskir
hermenn skutu og særðu 18
unga Palestínumenn á herteknu
svæðunum í gær. Þeirra á meðal
voru 10 og 13 vetra snáðar auk
nokkurra pilta á sautjánda
aldursári. í fyrradag gerðu dátar
drottnaranna enn betur á svæð-
unum vestan Jórdanar og Gaza,
skutu tvo unga menn til bana.
Alls hafa nú 262 heimamenn fall-
ið fyrir hendi hernámsþjóðarinn-
ar á herteknu svæðunum frá því
uppreisnin hófst í desember í
fyrra.
Þeir ráðamenn
í Pakistan sem enn eru lífs eru
nær fullvissir um að fyrrum yfir-
mönnum þeirra, Zia-ul-Haq og
félögum, var ráðinn bani. Miklar
yfirheyrslur kváðu nú fara fram í
Bahawalpur, borginni sem hinir
látnu héldu frá í sína hinstu ferð.
Að sögn hefur gervallt 22. herf-
ylki stórskotaliðsins, 55 manns,
verið sett í gæsluvarðhald.
Herma óstaðfestar heimildir að
hin bandarísk-pakistanska rann-
sóknamefnd hafi yfirheyrt um
700 manns án þess að verða
nokkru vísari um „tilræðismenn-
ina.“
með uppsteit þúsundum saman
að undanfömu, krafist
kauphækkana, viðunandi aðbún-
aðar á vinnustöðum en þó um-
fram allt lögheimiidar fyrir starfi
Samstöðu.
Kiszczak sagðist ennfremur
hafa skipað saksóknurum í
smáglæpamálum að sjá um
„fyrirbyggj andi handtökur“.
„Við megum ekki láta það við-
gangast refsingalaust að Pólland
sé gert löglaust og stjórnlaust.“
Hann greindi frá því að verk-
föll námamanna hefðu lamað
vinnslu í 11 kolanámum í Kadow-
ice. Ennfremur hefðu verkföll
raskað vinnuró manna í níu
verksmiðjum og skyidum fyrir-
tækjum víðsvegar um landið.
Kiszczak klykkti út með því að
bera verkfallsmönnum ofbeldis-
hneigð á brýn. Einkum væru
námamenn slæmir. Hann tók
dæmi: 30 menn hefðu lumbrað á
vinnufélögum sínum fyrir þær
sakir einar að vilja yfirgefa
Morcinek-námuna. Lokaorð
hins borðalagða ráðherra voru
hádramatísk: „Stjómvöldum í
Póllandi alþýðunnar ber að slá
skjaldborg um einingu, virðingu
og öryggi ríkisins."
Fréttamönnum tókst seint í
gærkveldi að ná tali af Adami
Sveinar Czeslaws Kiszczaks eru hvarvetna í viðbragðsstöðu, gráir fyrir járnum og til alls vísir gagnvart
verkamönnum.
Misjnik, einum af helstu forystu-
mönnum Samstöðu, í Gdansk.
„Ekkert ávinnst fyrir nokkum
mann í Póllandi með endalausum
útgöngubönnum og hama-
gangi...ef svo heldur sem horfir
verður Pólland einn góðan
veðurdag að einu samfelldu
átakasvæði.“
Verkfallsstjórnin í Szczecin
fullyrðir að uin 100 starfsmenn
almenningsvagna í verkfalli hafi
verið teknir höndum í gær. „Þeim
var troðið inní lögreglubfla eins-
og svínum," sagði verk-
fallstjórinn Rómúald Ziol-
kowski.
Reuter/-ks.
Tékkóslóvakía