Þjóðviljinn - 24.08.1988, Page 3

Vaxtalœkkun
Ekki
tímabær
umræða
Alþýðuflokkurinn hefur sett
það sem skilyrði fyrir niður-
færsluleiðinni að vextir og verð-
lag færist niður með kaupinu.
Jón Sigurðsson viðskiptaráð-
herra telur ekki tímabært að
ræða smáatriði í efna-
hagsmálunum á þessari stundu.
En ljóst sé að ef niðurfærsla verð-
lags og launa náist, breytist allar
forsendur vaxtaákvarðana
Jón hefur verið talsmaður
frelsis í vaxtamálum. Þess vegna
lék Þjóðviljanum forvitni á að
vita hvort vextirnir yrðu færðir
niður með lagaboði ef niður-
færsluleiðin verður farin hjá rík-
isstjórninni. „Ég sé ekki neina á-
stæðu tii að ætla að þess þurfi. En
auðvitað eru til í gildandi lögum
ákvæði sem gefa Seðlabankanum
og ríkisstjórninni vald yfir vaxta-
og verðákvörðunum við ákveðn-
ar aðstæður,“ sagði Jón.
Jón sagði ekki hægt að taka af-
stöðu til niðurfærslunnar út frá
orðinu einu saman, þegar hann
var spurður hvort hann héldi
hana framkvæmanlega. Það væri
að vísu rétt að í upphafi var orðið,
en síðan hefði fylgt mjög margt á
eftir. Þingflokkar stjórnarflokk-
anna færu nú út í nánari útfærslu
á niðurfærslunni. -hmp
Alþýðuflokkurinn
Atvinnu-
leysi verst
Karl Steinar: Stöndum
frammifyrir tveimur
slœmum kostum. Verjum
heitnilin
„Við tryggjum hag launafólks
með því að koma í veg fyrir
atvinnuleysi. Þetta er ekki spurn-
ing um að gera eitthvað eitt eða
ekkert. Við stöndum frammi
fyrir tveimur slæmum kostum,“
segir Karl Steinar Guðnason for-
maður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Keflavíkur og þing-
maður Alþýðuflokksins.
Karl Steinar segir Alþýðu-
flokkinn leggja áherslu á að vænt-
anlegar efnahagsaðgerðir komi
sem best út fyrir heimilin í
landinu. Niðurfærsluleiðin miði
að því að koma í veg fyrir
atvinnuleysi sem sé það versta
sem geti komið fyrir vinnandi
fólk. -hmp
FRETTIR
ForstjóranefndinlRíkisstjórnin
Tillögur um stórfellt kaupran
Lágmarkslaun skorin niður um 5000 kr. á mánuði. 100þús. kr. fjölskyldulaun lækkuð um
9000þús. kr. ámánuði. Stórhœkkun húsnœðisvaxta til viðbótar kjaraskerðingunni. Fyrirheit
um 3 % verðlagslœkkun ísárabœtur
N
ái tillögur forstjóranefndar-
innar um svokallaða „niður-
færsluleið" fram að ganga munu
þau þýða stórfellda kjarskerð-
ingu fyrir allt launafólk í landinu.
Forstjórarnir vilja að laun verði
þegar lækkuð um 9% og að auki
verði raunvextir á húsnæðislán-
um hækkaðir úr 3,5% í 6%.
Meðallaun verkafólks eftir um
5 ára starf eru nú tæpar 45 þús.
krónur á mánuði. Verði þessi
laun skorin niður um 9%
jafngildir það launalækkun uppá
rúmar 4 þúsund krónur á mán-
uði. Mánaðarlaunin yrðu þá
40.950 kr. Þar til viðbótar eru
uppi ráðagerðir meðal stjórnar-
innar um að koma í veg fyrir um-
samdar launahækkanir um næstu
mánaðamót uppá 2,5% með
bráðabirgðalögum. Nái þær
ráðagerðir fram að ganga verða
meðallaun verkafólks ekki
46.125 kr. þann 1. september
n.k. heldur 40.950. Kaupránið á
heilu ári hljóðar uppá 62.100 kr.
Sé miðað við 60 þús. kr. mán-
aðarlaun þýðir „niðurfærslu-
leiðin" kauplækkun uppá 5.400
kr. á mánuði og sé september-
hækkunin reiknuð með lækka
launin úr 61.500 í 54.600 kr.
Kaupránið á heilu ári hljóðar
uppá 82.800 kr. Ef fjölskylda
hefur samtals 100 þús. krónur í
launatekjur á mánuði þá vilja
forstjórarnir lækka þau laun um
heilar 9 þús. kr. á mánuði. í stað
þess að heildarlaun þessarar fjöl-
skyldu hækki 1. september í
102.500 kr. þá lækka þau í 91 þús.
kr., nái tillögur forstjóranna fram
að ganga. Kaupránið á heilu ári
hljóðar uppá 138 þús. krónur eða
vel rúmlega heil mánaðarlaun.
Á móti þessu stórfellda kaup-
ráni gefa forstjórarnir óljós fyrir-
heit um almenna 3% lækkun á
verðlagi í landinu.
Þar til viðbótar vilja forstjór-
arnir hækka vexti húsnæðis-
stjórnarlána um nærri helming
eða í minnst 6%. Sú ákvörðun
þýðir stóraukna greiðslubyrði
vaxta. Þannig hækka vextir af
miljón kr. láni úr 35 þús. kr. á ári í
60 þús. eða um rúmar 2 þús. kr. á
mánuði. Sé miðað við hæstu lán
húsnæðisstjórnar sem eru uppá
3,5 miljónir, hækkar greiðslu-
byrðin á einu ári úr 122 þús. kr. í
210 þús. kr. Aukavaxtareikning-
ur fyrir hvern mánuð hljóðar
uppá tæpar 7.300 kr.
-«g-
Niðurfœrslan
Komin á teikniborð þingflokka
Jón Baldvin Hannibalsson: Kemur tilgreina að hindra launahœkkun og búvöruverðshœkkun
1. september. Niðurfærslan fœr með hörðum viðurlögum við ofháumlaunum
Jón Baldvin Hannibalsson fjár-
málaráðherra sagði að lokn-
um ríkisstjórnarfundi í gær, að
staðgreiðslukerfi skatta gerði
stjórnvöldum kleift að fylgja
launalækkunum betur eftir en
áður og með ströngum viður-
lögum mætti koma í veg fyrir að
einhverjir kæmu sér undan
lögum um launalækkun. Fors-
tjóranefndin skilaði tillögum sín-
um til ríkisstjórnarinnar í gær og
sagði Jón öruggt að stjórnin yrði
ekki tilbúin með aðgerðir fyrir 1.
september.
Þeim bar saman um það
Steingrími Hermannssyni utan-
ríkisráðherra og Jóni, að nú tæki
við útfærsla á niðurfærsluleiðinni
innan þingflokka stjórnarflokk-
anna. Búvöruverð og laun eiga
að hækka þann 1. september og
sagði Jón skynsamlegt frá öllum
bæjardyrum séð að skjóta báðum
þessum hækkunum á frest og úti-
lokaði ekki lagasetningu í þeim
tilgangi.
Þjóðviljinn spurði Jón hvort
Alþýðuflokkurinn gæti samþykkt
niðurfærslu launa án tryggingar
fyrir því að verðlag lækkaði að
sama skapi. „Nei, verðlagið þarf
að fara niður sömuleiðis og
árangurinn þarf að vera tryggð-
ur,“ sagði Jón. Niðurfærsluleiðin
snerist um það að koma í veg fyrir
að verðbólga yrði 80-90% í des-
ember, eins og hún yrði ef geng-
iskollsteypuleiðin yrði farin, nið-
ur í 7-8%. „Niðurfærslan á að
koma í veg fyrir risavaxna hækk-
un lánskjaravísitölu, á greiðslu-
byrði skuldugra fyrirtækja og ein-
staklinga og koma efnahagslífinu
hér á þann grundvöll að hægt sé
að stjórna af einhverju viti og það
verði hægt að búa hér í sátt og
samlyndi,“ sagði Jón.
Þrátt fyrir það að verðlag er-
meira og minna frjálst telur Jón
mögulegt að ná verulegum ár-
angri í verðlækkunum með lagas-
etningu og ströngum viður-
lögum. Hann sagði hægt að koma
í veg fyrir að launalækkanir bitn-
uðu eingöngu á ríkisstarfs-
mönnum og þeim sem vinna á
strípuðum töxtum. „Ef menn
hafa til þess einbeittan vilja og
skirrast ekki við að beita ströng-
um viðurlögum, er hægt að
tryggja það að menn fái ekki
neinn sjálftökurétt í að komast
hjá slíkum lögum,“ sagði Jón.
Hann teldi út af fyrir sig ekki
hægt að koma í veg fyrir launa-
skrið en menn væru að tala um
snöggt átak í 3-4 mánuði. Besta
leiðin væri þó að draga úr fjár-
festingum og koma jafnvægi á
Ef menn skirrast ekki við að beita ströngum viðurlögum er hægt að
koma í veg fyrir að menn komi sér undan lagaboði um lækkun launa,
sagði Jón Baldvin að loknum ríkisstjórnarfundi í gær. Niðurfærslan er
nú komin á teikniborð stjórnarflokkanna. Mynd: Ari
vinnumarkaðinn. Aðalatriðið
væri að draga úr útgjöldum ríkis-
ins og fjárfestingum, aðrar að-
gerðir væru hliðarráðstafanir.
Ekkert væri hægt að segja um það
Riðufé
Ekki skorið hjá Pálma á Akri
Sauðfjárveikivarnir: 20-25þúsundfjár skorið niður íhaust vegna riðuveiki. 20þúsund skorið
niðurífyrrahaust. KjartanBlöndal: Sérstakttilfelli á Akri. Fallistáundanþágubeiðni
ráðherrans fyrrverandi
hvort farin yrði leið gengisfell-
ingar og frystingar launa fyrr en
þingflokkar hefðu lagt mat á
niðurfærsluleiðina.
Jón sagðist ekki hafa fullnægj-
andi svör við því hvort Sjálfstæð-
ismenn samþykktu skatt á fjárm-
agnstekjur, það yrði að spyrja
Sjálfstæðismenn að því. -hmp
Vegna riðuveiki í fé verður
skorið niður á Norður- og
Austurlandi í haust allt að 20-25
þúsund fjár, en í fyrrahaust var
skorið niður um 28 þúsund fjár af
sömu ástæðu. Það vekur hins veg-
ar athygli að ekki er áformað að
skera niður fé Pálma Jónssonar á
Akri, þó svo að riðuveiki hafi
greinst í fé hjá honum. Fyrst 1975
og aftur 1984. Frá þessu er greint
f síðasta tölublaði Bændablaðs-
ins.
Að sögn Torfa Jónssonar á
Torfalæk og oddvita Torfalækj-
arhrepps sótti Pálmi á Akri um
undanþágu frá niðurskurði í
haust og féllst hreppsnefndin á þá
beiðni. Ástæðan var sú að í fé
Pálma hafði ekki fundist riða í
langan tíma sem og í hreppnum.
Aftur á móti hefur fé á nærli-
ggjandi bæjum verið skorið niður
miskunnarlaust.
Kjartan Blöndal hjá Sauðfjár-
veikivörnum sagði að menn gætu
aldrei verið öruggir um að riðu
hefði verið útrýmt þó svo að allt
fé hefði verið skorið niður, vegna
þess hve sjúkdómurinn væri
lúmskur og meðganga hans löng.
Aðspurður um ástæður þess að
Sauðfjárveikivarnir hefðu sam-
þykkt að ekki skyldi skorið niður
hjá Pálma á Akri, sagði Kjartan
að á Akri væri alveg sérstakt til-
felli sem ástæða hefði verið að
taka tillit til og það væri að ekki
hefði greinst riða í fé Pálma í
fjögur ár.
Kjartan sagðist ekki vera
hræddur um að riða gæti breiðst
út frá sýktri kind sem Pálmi ætti,
enda væri hann með gott
sauðfjárbókhald og héldi fé al-
mennt vel svo til fyrirmyndar
væri. Aftur á móti sagði Kjartan
að mikið væri um að bændur væru
hræddir um sýkingu fjár frá öðr-
um bæjum og væru ósparir á að
hvetja Sauðfjárveikivarnir til að
munda hnífinn í því skyni að
sporna við frekari útbreiðslu
riðuveikinnar.
í Sauðfjárveikivörnum varð
ekki samkomulag um það á sín-
um tíma hversu langur tími ætti
að líða frá því riða fyndist í fé og
þar til ákveðið væri að skera nið-
ur. Þess vegna er stuðst við þá
þumalfingursreglu að ef ekki
greinist riða í fé næstu fimm árin
frá því riða finnst þar fyrst, skuli
viðkomandi bóndi halda sínu fé.
Þessi regla er uppistaðan í mál-
flutningi Sauðfjárveikivarna og
hreppsnefndar Torfalækjar-
hrepps fyrir því að ekki sé skorið
niður hjá fyrrverandi landbúnað-
arráðherra og alþingismanni
Sjálfstæðisflokksins í Norður-
landskjördæmi vestra. Þó læðist
að sá grunur að ekki sé sama
hvort um er að ræða Jón eða séra
Jón í þessu tilfelli.
-grh
Skákin
Margeir efstur
á Skákþinginu
Þeir Margeir Pétursson, Jón
L., Karl Þorsteins og Davíð unnu
skákir sínar í áttundu umferð
Skákþingsins í Hafnarfírði sem
tefld var í gærkvöldi. Skák þeirra
Róberts og Þráins var enn ólokið
þegar blaðið fór í prentun, og
vildu menn engu spá um úrslit.
Staða efstu manna á mótinu er
sú að Margeir er í fyrsta sætinu
meðsjövinninga, JónL. eríöðru'
sæti með sex og hálfan, þriðji er
Hannes Hlífar með sex vinninga
og Karl Þorsteins fjórði með
fimm og hálfan vinning.
Tvær skákir voru tefldar á Al-
þjóðaskákmótinu við Djúp, og
voru úrslit þau að Popovych vann
Helga Ólafsson eldri, og Helgi
Ólafsson stórmeistari bar sigur-
orð af Guðmundi Gíslasyni.
______ LG
Miðvikudagur 24. ágúst 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3