Þjóðviljinn - 27.08.1988, Blaðsíða 2

FRETTIR
Ríkisstjórnin
Léttir löðmngar
Þorsteinn Pálsson: Kauphœkkunum 1. septemberfrestað. Markaðurinn á að sjá um að lœkka
raunvexti ef niðurfœrsla verðlags tekst. Jón Baldvin Hannibalsson: Þjóðin sér um verðlagseftirlit
Eftir fund þríeykisins Þorsteins
Pálssonar, Jóns Baldvins
Hannibalssonar og Steingríms
Hermannssonar með miðstjórn
ASI í gær, tilkynnti Þorsteinn aðj
samningsbundnum kauphækk-
unum l.september yrði frestað,
verðlag fryst og vextir lækkaðir.i
Sagðist forsætisráðherra ánægð-1
ur með niðurstöðu fundarins og
viðræðum yrði haldið áfram.
Ljóst er að ríkisstjórnin ætlar að
láta markaðinn sjá um að færa
niður raunvexti. Engin svör voru
gefín um nánari útfærslu á niður-
færslunni.
Steingrímur Hermannsson
utanríkisráðherra var mjög
ánægður með afstöðu ASÍ og
sagði hana málefnalega og afar
jákvæða. Hann gerði ekki ráð
fyrir því að verkalýðshreyfingin
samþykkti niðurfærsluna en hann
héldi að hægt væri að ná breiðum
skilningi um leiðina. Steingrímur
sagði ennþá standa til að færa
launin niður um 9%.
Það var greinilegt á máli Stein-
gríms og Jóns Baldvins að mark-
aðurinn á að sjá um lækkun raun-
vaxta þó nafnvextir verði lækkað-
ir. Steingrímur sagði nauðsynlegt
að koma vöxtum á svipað stig og í
nágrannalöndunum. „Ef við
náum tökum á þenslunni og verð-
bólgunni óttast ég ekki að vext-
irnir komi ekki niður,“ sagði
Steingrímur. Jón Baldvin sagðist
vona að lækkun launa, verðlags
og lánskjaravísitölu „verði til
þess að skapa það andrúmsloft
sem leiði að lokum til lækkunar
raunvaxta.“
Þegar Þjóðviljinn spurði Þor-
stein hvort tekist hefði að
sannfæra ASÍ um að hægt væri að
færa verðlag niður, sagði hann
menn vera að ræða hlutina að
fullri alvöru. En Jón Baldvin
virðist hafa fundið svarið sem
ASÍ var að leitast eftir: „Við
þurfum á því að halda að öll þjóð-
in, neytendur, leggi okkur lið,
veiti þetta aðhald, komi upplýs-
ingum á framfæri; það er fram-
kvæmdin,“ sagði Jón. Viðskipta-
ráðherra myndi fela Seðlabank-
anum að lækka nafnvexti.
Að sögn Steingríms var milli-
færsluleiðin aðeins lítillega rædd í
ríkisstjórninni. Enda þyrfti hún
að vera svo gífurleg eins og stað-
an væri í dag að ríkissjóður stæði
ekki undir henni. Þjóðviljinn
spurði hvort ríkisstjórnina skorti
kjark til að taka fjármagn þar
sem það væri til í þjóðfélaginu.
Það hélt Steingrímur ekki en það
hefði oft mistekist að ná í það.
Unnið væri að því að ná þessu í
gegnum skattakerfið.
Steingrímur sagði að fallið
hefði verið frá því að hækka vexti
á húsnæðismálalánum.
-hmp
ASl
Alþyðusambandið tvístígandi
Asmundur Stefánsson Forseti
ASÍ segir ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar um afnám 2,5%
launahækkunar 1. september
vera ranga. Nær hefði verið að
lýsa yfír verðstöðvun og láta
reyna á það hvort hún væri fram-
kvæmanleg. Ekki hefðu fengist
skýr svör frá ríkisstjórninni til
hvaða aðgerða hún ætlaði að
grípa í heild og viðræðum yrði
haldið áfram þangað til þau svör
bærust.
Þeir herlúðrar sem verkalýðs-
foringjar hefðu hótað að blása í
haust væru hvorki gleymdir eða
týndir.
Greinilegt er að miðstjórn ASÍ
gengur ekki sameinuð fram í af-
stöðu sinni til væntanlegra efna-
hagsaðgerða. Asmundur sagði
eftir fund með formönnum
stjórnarflokkanna í gær, að mið-
stjórnin væri einhuga í að ganga á
eftir útfærslu ríkisstjórnarinnar á
efnahagsaðgerðum. Það væri
hins vegar rétt að uppi væru mis-
munandi áherslur og sjónarmið
um það hvernig ætti að taka á
einstökum þáttum mála. Það gæti
þó ekki verið um það að ræða að
setjast niður með ríkisstjórninni
eða neinum öðrum, með það
fýrir augum að skerða kjörin.
í vor hótuðu verkalýðsforingj-
ar víða um land að blása í her-
lúðra ef ríkisstjórnin hygðist með
einhverjum hætti skerða launin.
Þjóðviljinn spurði Ásmund hvar
þessir lúðrar væru og hvort menn
treystu sér ekki út í baráttu.
Hann sagði kjarabaráttu snúast
um það að ná árangri. „Það er í
sjálfti sér ekki meginmálið fyrir
okkur að skapa sem mestan óróa,
heldur að ná eins miklum árangri
og við getum.“ Þess vegna teldi
ASÍ rétt að meta viðbrögð sín
þegar vitað væri hvað ríkisstjórn-
in ætlaði að gera. „Þannig að þeir
herlúðrar eru ekki týndir, þeir
eru ekki gleymdir," sagði Ás-
mundur.
Ásmundur sagði ljóst að ef
ráðist yrði í gengisfellingu væri
hún ekki síður kjaraskerðing,
það hefði reynslan sýnt. Hvorki
niðurfærsla eða gengisfelling
leystu vanda atvinnulífsins.
-hmp
Fimmta herdeildin hlýðir
r
Igærmorgun kvöddu ráðherrar
í ríkisstjórn Þorsteins Páls-
sonar miðstjórn Alþýðusam-
bands íslands á sinn fund. Ráð-
herrarnir vildu vita hvernig
verkalýðsforingjar tækju hug-
myndum um svokallaða niður-
færslu en miðstjórnin taldi rétt að
heyra hvaða áform ríkisstjórnin
hefði á prjónunum um aðgerðir í
efnahagsmálum.
Vitað var að ráðherrar voru að
skoða hugmyndir forstjóra-
nefndarinnar um 9% launalækk-
un en ljóst var að hugmyndir
þeirra um nákvæma útfærslu á
niðurfærslunni voru ekki fyllilega
mótaðar. Þá lá og í loftinu að ráð-
herrar voru reiðubúnir að beita
bráðabirgðalöggjafarvaldi sínu
til að banna umsamdar 2,5%
launahækkanir 1. september.
Það vakti athygli að miðstjórn
ASÍ sendi ekki viðræðunefnd á
fundinn heldur fór þangað öll.
Og miðstjórnin hafði ekki í far-
teski sínu neinar formlegar álykt-
anir né mótmæli við þeim hug-
myndum um launalækkun sem
settar höfðu verið fram í greinar-
gerð forstjóranefndarinnar. Hið
sama á við um lögbann við um-
sömdum launahækkunum 1.
september. Þetta hefur verið
túlkað á þá leið að innan miðst-
jórnarinnar séu deildar meining-
ar um niðurfærsluna.
Þorsteinn Pálsson forsætisráð-
herra túlkar umræður á fundin-
um í gærmorgun á þann veg að
óhætt sé að hefja undirbúning að
niðurfærslunni með því að banna
með bráðabirgðalögum um-
samdar 2,5% kauphækkanir um
næstu mánaðamót. Ásmundur
Stefánsson forseti ASÍ hefur
mótmælt harðlega þeirri frétt
Ríkisútvarpsins að á fundinum
hafi miðstjórnin samþykkt slíkar
aðgerðir. Þvert á móti sé það af-
staða hennar að slík bráðabirgða-
lög væru mjög heimskulegt upp-
haf á efnahagsaðgerðum. Þótt
miðstjórnin sé reiðubúin að
hlusta á ráðherra til að fá vitn-
eskju um hvað sé á döfinni þá sé
ekki þar með sagt að ASÍ leggi
blessun sína yfir allar hugmyndir
þeirra. Kjaraskerðing komi ekki
til greina.
Þessi andstaða gegn áformum
ríkisstjórnarinnar er í samræmi
við hvöss ummæli forseta ASÍ
síðustu dagana en hann hefur
harðlega fordæmt niðurstöður
forstjóranefndarinnar og talið
þær bæði rangar og óréttlátar.
Aftur á móti er ljóst að margir
fulltrúar í miðstjórn ASÍ eru til-
búnir að ganga mjög langt í sam-
vinnu við ríkisstjórnina, þótt
henni fylgi umtalsverð lækkun
launa.
Ýmislegt bendir til að harka-
legt andóf gegn áformuðum efna-
hagsaðgerðum ríkisstjórnarinnar
sé lítt að skapi þeim verkalýðsfor-
ingjum sem hafa sterk pólitísk
tengsl inn í Sjálfstæðis-, Álþýðu-
og Framsóknarflokk. Kunnugir
telja að þeir hafi verið beittir
meiri pólitískum þrýstingi en
þekkst hefur í marga áratugi,
einkum eigi það við um kratana.
Það er í samræmi við ótta krata-
forkólfa við að þurfa að standa
upp úr ráðherrastólum og fara í
kosningar. Til liðs við þann hóp,
sem hallur er undir hugmyndir
ríkisstjórnarinnar, er talið að
gengið hafi þungavigtarmenn á
FRÉTT ASK YRIN G
7
BSRB
Aukið
misrétti
Stjórn BSRB: 9%
launalœkkun yrði
óbœrileg. Engar líkur
á að tilœtlaðar
verðlækkanir standist
Stjórn BSRB varar við hug-
myndum um niðurfærslu launa
sem fram koma í skýrslu for-
stjóranefndarinnar. Stjórnin
segir að 9% launalækkun yrði
óbærileg fyrir þá sem sem fyrir
henni yrðu ef sambærilegar lækk-
anir á öllum framfærslukostnaði
fylgdi ekki á eftir. Engar líkur séu
á því að tilætlaðar verðlækkanir
nái fram að ganga þó tilmæli
kæmu um það frá stjórnvöldum.
Reynslan sýni að verðstöðvanir
hafí ekki staðist í framkvæmd.
BSRB segir að ef niðurfærslu-
leiðin verði farin muni tekjumis-
réttið í þjóðfélaginu stóraukast
sem varla væri á bætandi. Þess
vegna telur stjórn BSRB þessar
hugmyndir óframkvæmanlegar
og skorar á ríkisstjórnina að
hafna hugmyndum forstjóra-
nefndarinnar.
Kristján Thorlacíus formaður
BSRB sagði í samtali við Þjóð-
viljann, að afnám 2,5% launa-
hækkunar 1. september væri brot
á gerðum samningum. „Þessi
kaupgj aldshækkun er í raun gerð
með hliðsjón af verðhækkunum
sem verið hafa. Þess vegna hljót-
um við að mótmæla því að samn-
ingar séu brotnir enn og aftur,“
sagði Kristján. Þessi ákvörðun
hljóti að veikja stjórn þjóðfélags-
ins. Því oftar sem þetta sé gert
grafi það undan trausti.
Kristján sagði BSRB hafa
hafnað því að taka þátt í launa-
lækkunum. Samtökunum hefði
ekki verið boðið til viðræðna við
ríkisvaldið. Að hans dómi væri
slæmt við niðurfærsluna að hún
bjargaði engum málum. Fullyrt
væri með útreikningum að öll
frystihús væru á kollinum. Það
skorti hins vegar úttekt á stöð-
unni hjá einstökum frystihúsum.
Kristján telur margar leiðir
aðrar koma til greina en allsherj-
arráðstafanir. Gera mætti sér-
stakar ráðstafanir fyrir hvern
stað, meðal annars með því að
byggja atvinnureksturinn upp
þannig að útgerð væri rekin í
stærri einingum. Þannig yrði
atvinna tryggð og afla mætti færa
á milli húsa. -hmp
kalli
borð við Guðmund J. Guð-
mundsson.
Margir velta því fyrir sér hvort
til þess komi innan tíðar að
greidd verði atkvæði um þessi
mál í miðstjórninni. Almennt er
talið að hefði það gerst í fyrradag
hefðu andstæðingar niðurfærsl-
unnar, og þar með talinn forseti
ASÍ, orðið undir. Hvað gerist ef
lögð verður fram tillaga um mót-
mæli við lögbanni við umsaminni
2,5% launahækkun nú um mán-
aðamótin? Eða verður engin slík
tillaga lögð fram?
Ekki hefur verið boðaður
fundur í miðstjórn ASÍ. Biðji
ríkisstjórnin um nýjan viðræðu-
fund á næstu dögum, fer mið-
stjórnin ekki þangað heldur for-
menn landssambanda. Álitið er
að í þeim hópi sé hlutfall þeirra,
sem eru andvígir hugmyndum
ríkisstjórnarinnar, ekki eins
óhagstætt og innan miðstjórnar-
innar í heild. óp
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 27. ágúst 1988