Þjóðviljinn - 08.09.1988, Síða 6

þJÓÐVIUINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Rangri
læknis-
meðferð
hafnað
Alþýðusambandið er ekki tilbúið að ræða við ríkisstjórnina
um að kaup verði lækkað um 9% eins og forstjóranefndin
lagði til. Ráðherrarnir keppast við að lýsa yfir vonbrigðum
sínum og í Ijós kemur að þeim hefur ekki dottið í hug nein
önnur leið til að laga efnahagsástandið en sú að láta al-
menning borga brúsann.
Samkvæmt gögnum frá ríkisstjórninni er talið að heildar-
launagreiðslur 1988 nemi um 138 miljörðum króna, þ.e.
samanlagðar launagreiðslur allra atvinnufyrirtækja á
landinu eru í ár 138 miljarðar króna. Einfaldur prósentu-
reikningur leiðir í Ijós að lækki öll laun um 9% þá lækkar
samanlagður launareikningur allra íslenskra fyrirtækja á
einu ári um rúmlega 12 miljarða króna. Tillaga forstjóranna
um 9% lækkun launa þýðirtilfærslu frá launafólki til atvinnu-
rekenda um rúmlega 12 miljarða króna á ári.
Hagfræðingar Þjóðhagsstofnunar hafa bent á að lög-
bundin niðurfærsla launa mundi með vissu ekki ná til nema
um 40-45% launþega, ólíklegt eða nær ómöguleqt væri að
slík lög hefðu áhrif á laun 10-20% launamanna. I 30-35%
tilvika réðist það að miklu leyti af markaðsaðstæðum hvort
laun lækkuðu í samræmi við lögbundið valdboð. Niður-
færsla launa er þar af leiðandi aðgerð sem bitnar mismun-
andi þungt á launþegum.
Þótt bent hafi verið á þá mismunun sem fylgir niðurfærslu
launa, eru ráðherrar enn að láta sig dreyma um að þessi leið
sé fær. Þeir geta tæpast reiknað með að þessi aðgerð nái til
nema helmings af heildarlaunum í landinu. Engu að síður
væri um svimandi háar upphæðir að ræða eða meira en 6
miljarða króna á ári.
Hagfræðingar Þjóðhagsstofnunar hafa einnig lagt fram
gögn sem sýna að heildarafkoma íslenska þjóðarbúsins
verður síst lakari og reyndar ívið betri í ár heldur en í fyrra en
það var eitt af almestu góðærum íslandssögunnar. í júlí
síðastliðnum var þjóðhagsáætlun endurskoðuð. Nú vartalið
að í stað 1 % samdráttar á landsframleiðslu, sem gert hafði
verið ráð fyrir í fyrri spá, ykist landsframleiðsla á þessu ári
um 0,2%. En vegna verðlækkunar á sjávarafurðum
reiknuðu hagfræðingarnir samt með samdrætti á þjóðartekj-
um upp á 0,5%. Breytingin frá góðærinu í fyrra á samkvæmt
þessu að verða mjög lítil.
Engu að síður er Ijóst að íslenska hagkerfið er í kreppu. En
sú kreppa stafar ekki af ytri áföllum, heldur af stjórnleysi í
efnahagslífinu, stjórnleysi sem til er komið vegna kreddu-
fullrar oftrúar ráðherra á sjálfvirkni markaðsaflanna. Krepp-
an lýsir sér einkum í erfiðleikum sem fyrirtæki í útflutnings-
og samkeppnisgreinum eiga við að stríða. Einkum eru það
botnfiskveiðar og -vinnsla sem rekin eru með umtalsverðum
halla um þessar mundir.
Talsmenn Alþýðusambandsins hafa bent á að halli fryst-
ingarinnar er talinn nema 1,3 miljörðum króna á yfirstand-
andi ári. Þótt hér sé um geigvænlega háa tölu að ræða,
virðist hún tæpast gefa tilefni til að sett verði lög um 9%
lækkun launa hjá öllum launþegum. Það virðist býsna mikið í
lagt að færa 6 til 12 miljarða króna frá launafólki til atvinnu-
rekanda til þess að lagfæra hallarekstur frystihúsa upp á
liðlega 1 miljarð.
Niðurfærsla á launum þýddi tilfæringu á stókostlegum
fjármunum til miklu fleiri fyrirtækja en frystihúsanna einna.
Ymis atvinnufyrirtæki eru í dag rekin með stórfelldum hagn-
aði og þurfa síst á slíkum tilfæringum að halda. Afdráttarlaus
neitun á niðurfærslu launa kemur í veg fyrir nýjan vaxtarkipp
íslensku eignastéttarinnar.
ÓP
KLIPPT OG SKORIÐ
\ ___________
Fréttir
MÍÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 1988.
Skoðanakönnun DV:
Meirihlutinn styður
niðurfærsluleið
Meirihluti landsmanna er þvi
fylgjandi afi niöurfærsluleiöin
verði farin. Þetta kom í tjós í skoö-
anakönnun sem DV gerði um síö-
ustu 'helgi. Meirihlutinn er ekki
mUdll.
Úrtakiö í skoöanakönnuninni var
600 manns. Jafnt var skipt milli
kynja og jafnt milli höfuöborgar-
svæöisins og landsbyggöarinnar.
Spurt van Ertu fylgjandi eöa and-
vigur þvi aö niöurfærsluleiöin
veröi farin?
Af öllu úrtakinu sogöust 40,3 pró-
sent vera fylgjandi þvi aö niður-
færsluleiöin yröi farin. 35 prósent
voru þvi andvíg. 23,2 prósent voru
óákveöin
iraeta Alþyöusambandsint um nlöurfærtluleiö-
þjöðartnnar aö þetsl leiö veröi tarin.
DV-mynd S
Ummælj
„Eg er fylgjandi þeirri leií. *
árangur, sama hvaö hún
sagöi karl á Vesturlandí. „Þaö.
stæöukennt siöleysi aö klipa af
um þeirra sem minnst hafa," &
kona á suðvesturhominu. „Ég h».
aö það sé ekki annarra kosta völ e.
aö fara niöurfærsluleiöina. Gengis-
J>aö hringja 50-60 manns i okk-
ur á dag. Þetta eru bœöi neytend
ur og fyrirtæki. kaupmenn og
ÐdrL Eins er töluvert um aö
spurt 6é um sköagjöld og náms-
bækur. Þaö sem viö erum um-
fram allt aö gera er aö koma þvi
inn i höfuðiöá fólki aö um algera
veröstöövun er aö ræöa. Þaö má
ekkl hækka verö neinnar vöru,"
sagöi Guðmundur Á. Slgurösson,
yllrviöakíptafræölngur Verölags-
stofnunar, við DV.
Töluvert er um aö kaupmenn,
sem keypt hafa vöru frá heildsala
á hærra veröi, hæktó smásölu-
verö hennar í góöri trú aö þaö sé
í lagL Segir Guömundur aö marg-
ir haldi að um álagnlngarstöövun
só að ræöa og þvi megi verö-
hækkun frá heildsala Cara út i
veröfagið. En svo er ekkl.
„í tilvikum þar sem hdldsalar
haía tekiö inn vöru i ágúst á nýju
veröi og kaupmaöur kaupir ekki
inn fyrr en eftir siöustu mánaöa-
mót má kaupmaöurinn ekki
Iiækka verö vöruanar. Hcikisal-
er þama í fuJlura rétti en
kaupmaöurinn veröur aö viröa
veröstöövunina. ''andamáliö er
aö kaupmenr ' góöri tni aö
hægt sé ■gja eins og
• -
-hlh

Má bjóða yður
niðurfærslu?
„Naumur meirihluti styður
niðurfærslu" æpir DV í gær efst á
forsíðunni og vitnar til nýgerðrar
skoðanakönnunar þar sem
blásaklaust fólk var spurt í síma
hvort það væri fylgjandi eða and-
vígt því „að niðurfærsluleiðin
verði farin“.
Samkvæmt DV hrökk útúr
40% af mannskapnum að vera
fylgjandi, en 35% voru pirraðir
og sögðust vera á móti, - fjórð-
ungur er sagður óákveðinn í frétt-
um DV.
Og blaðið reiknar út að þegar
aðeins eru metnir þeir sem af-
stöðu tóku séu 53,5% með niður-
færslunni.
Hvað ætli þessi niðurstaða þýði
nú hjá DV? Er þessi meirihluti að
styðja blessaða ríkisstjórnina í
síðustu raunum sínum? Er þetta
stuðningur við niðurfærslu Þor-
steins Pálssonar eða niðurfærslu
Steingríms Hermannssonar eða
niðurfærslu Jóns Baldvins? Sem
er víst allt annað en niðurfærsla
Jóns Sig. Eru menn kannski að
styðja niðurtalninguna hans
Ragnars Arnalds, sem reyndist
ágætlega á fyrrihluta Thorodd-
senstjómarinnar, eða viljum við
almenna og almennilega kjara-
skerðingu einsog 1983?
Niður hvað?
Einsog atburðir síðustu daga
sýna er niðurfærslan svo óljóst
hugtak að í rauninni eru allir með
og á móti í senn, og niðurstaða
DV-könnunarinnar er þannig
hvorki marktæk né ómarktæk.
Könnunin hefði sagt það sama ef
níutíu prósent hefðu stutt, og það
sama ef níutíu prósent hefðu ver-
ið á móti. Þetta kemur ágætlega
fram í litlum dálki sem oft fylgir
niðurstöðum hjá DV og í em sett
ýmis ummæli „fólks í könnun-
inni“, - og þar kemur líka fram að
„fólk“ er allsekki eins vitlaust og
DV gerir ráð fyrir með spurning-
unni.
„Fólk“ er greinilega orðið
þreytt á dellumakeríinu í efna-
hagspólitíkinni: „Fylgjandi
hverri þeirri leið sem ber árang-
ur, sama hvað hún heitir“ segir
einn og hefur sýnilega sagst
styðja niðurfærsluna, og aðrir
taka í sama streng, - þessi niður-
færsla hljóti að vera „skömminni
skárri en gengisfelling" sem sýni-
lega hefur gengið sér til húðar“.
Fjarstæðukennt
siðleysi
Og „fólk“ er til í að taka sinn
skerf, - en með því skilyrði að
forréttindahóparnir geri það líka:
„Ég tek á mig skerðingu ef allir
gera það“ sagði einn, og önnur
vildi niðurfærslu „ef hún kemur
ekki bara niðrá launafólki", og
þessi tvö em væntanlega ekki
með ólíkar skoðanir og sú sem
sagði „fjarstæðukennt siðleysi að
klípa af lægstu laununum" og hef-
ur væntanlega verið andvíg
niðurfærslunni.
Enn einn svarandinn er hundó-
ánægður með að „Ásmundur
Stefánsson skuli vera að ræða
þessa vitleysu við ríkisstjórnina"
og getur nú glatt sig við að hann
er hættur því.
Þessi aukasvör segja miklu
meira en skoðanakönnunin sjálf
um andrúmsloftið, - og það vant-
ar meira að segja ekki uppgjöf
hins þrautpínda: „Mér er eigin-
lega alveg sama hvað þeir gera.
Ég fæ örugglega minn skerf af
því.“
Tortryggni
Einsog reyndar kemur fram í
„ummælum fólks“ hjá DV hafa
stórir hópar almennings litið með
tortryggni til viðræðna ASÍ-
forystunnar við ríkisstjómina
undanfarna daga. Öflug samtök
opinberra starfsmanna og fleiri, -
BSRB, kennarar, bankamenn,
BHMR höfðu lýst yfir að við-
ræður um launalækkun kæmi
ekki til greina, og það þótti ekki
stórmannlegt af ASÍ-miðstjórn-
inni að fara í viðræður þegar ekk-
ert nema kjaraskerðing hafði
staðið uppúr ráðheminum, og
nýbúið að „fresta“ með lögum
umsaminni kauphækkun. Um
þetta má deila, - ASÍ-forystan
var vissulega í þeirri þröngu
stöðu að henni hefði strax verið
„kennt um“ ef hún hefðu neitað
að hlusta, auk þess sem stjórnar-
sinnar innan forustusveitar Al-
þýðusambandsins þrýstu á.
Lok þessarar lotu í fyrradag
urðu hinsvegar ASÍ-forustunni
heldur til sóma. Þarsem ljóst var
að ráðherrarnir voru ekki til við-
ræðu um annað en kjaraskerð-
ingar hlutu ASÍ-menn að hætta
að hlusta, að minnsta kosti þang-
að til annað hljóð kæmi í strokk-
inn.
Gálginn og byssan
Þetta var samþykkt samhljóða
í miðstjórninni. Yfirlýstir Al-
þýðufloícksmenn og Sjálfstæðis-
flokksmenngreiddu atkvæði með
tillögu ASÍ-formannsins, enda
fátt annað í stöðunni eftir svör
Þorsteins og Þjóðhagsstofnunar
þarsem fram kom með öðru að
launalækkun samkvæmt niður-
færsluhugmyndunum mundi ekki
vera örugg nema hjá um 40 prós-
ent launamanna.
Einn verkalýðsleiðtoginn sat
hinsvegar hjá, Guðmundur Jó-
hann Guðmundsson formaður
Dagsbrúnar og Verkamanna-
sambands íslands, fyrrverandi
þingmaður Reykvíkinga fyrir Al-
þýðubandalagið, hetjan úr verk-
fallinu ‘55.
„Mér datt ekki í hug að greiða
ályktuninni atkvæði,“ segir Guð-
mundur í Mogganum í gær, enda
hafi ályktunin að hans dómi verið
sett fram af vissum hópi innan
miðstjómarinnar til að slíta við-
ræðunum við ríkisstjórnina.
Þetta er allt orðið svolítið skrít-
ið með verkalýðsforustu Guð-
mundar Joð í seinni tíð, og núna
síðustu vikurnar er einsog það
vanti eitthvað. Kannski Þröst?
Guðmundur var einmitt sá sem
lýsti tilboði ríkisstjórnarinnar um
niðurfærslu eða gengisfellingu
með þeim orðum að hér væru
gefnir tveir kostir, að láta hengja
sig eða skjóta. Og þegar aðrir for-
ystumenn fyrir samtökum launa-
fólks hafa nú tekið þá afstöðu að
reyna að verja réttinn til að lifa
áfram er Guðmundur ennþá að
máta byssuna og gálgann.
Kannski endar þetta með stór-
sóknarfórn að það takist að
semja um rafmagnsstólinn undir
Dagsbrúnarmenn? -m
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgafandi: Útgáfufélag Pjóðviljans.
Rltatjórar: Ámi Bergmann, Mörður Amason, Ottar Proppé.
Fréttaatjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamann: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Heímir Már Pótursson,
Hjörteifur Sveinbjörnsson, KristólerSvavarsson, Magnfriður
Júllusdóttir, Magnús H. Gíslason, LiljaGunnarsdóttir, ÓlaturGislason,
Páll Hannesson, Sigurður Á. Friðjtjótsson, Sævar Guðbjðmsson, Þor-
finnurómarssonjíþr.).
Handrlta- og prófarkaleatur: Elras Mar, HildurFinnsdóttir.
LJóamyndarar: Einar Ólason, Jim Smart.
Útlltataiknarar: Krisíán Knstjánsson, Kristberguró. Pótursson
Framkvmmdaatjórl: Hallur Páll Jónsson.
Skrlf atofustjórl: Jóhanna Leópoktsdóttir.
Skrtfatofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristin Pótursdóttir.
Auglýaingaatjórl: Olga Clausen.
Auglýalngar: Guðmurtda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavarala: Sigriður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílatjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðalu- og afgrelðaluat|órl: Bjöm Ingi Rafnsson.
Afgrelösla: Halla Pálsdðttir, Hrefna Magnúsdðttir.
Innhelmtumenn: Katrin Bárðardóttir, ÓlaturBjðmsson.
Útkayrala, afgreiðala, rftat|óm:
Siðumúla 6, Raykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýalngar: Sfðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog aatnlng: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Pmntun: Blaðaprent hf.
Verð f lauaaaðlu: 70 kr.
Nýtthelgarblað: 100 kr.
Áskrtftarverð á mánuðl: 800 kr.
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 8. september 1988