Þjóðviljinn - 13.09.1988, Blaðsíða 13

ERLENDAR FRETTIR
Chile
Pinochet
grýttur
Róstur og mótmœli á
sunnudag en þá minntust
menn 15 ára gamalla at-
burða
Tíu menn særðust í fyrradag
þegar í odda skarst með mótmæl-
endum og öryggissveitum ríkisins
í Chile. I einu af fátækrahverf-
um Santíagó grýttu íbúarnir bíla-
lest Pinochets forseta. Orsök
þessara rósta er sú að á sunnu-
dag, þann 11. september, voru
liðin rétt 15 ár frá því herinn
rændi völdum.
Chissano og Botha. Samið um friðsamlega sambúð og efnahagssamvinnu.
Mósambík/Suður-Afríka
Sögulegar sættir
Botha kostar kapps um að auka vinsœldir sínar heima með árangri í utanríkismálum
Að sögn lögreglu og sjónar-
votta urðu lífverðir einræðisherr-
ans að skjóta honum leið út úr
hverfi verkamanna í austurhluta
höfuðborgarinnar. Hann var þar
á „kosningaferðalagi." Ökumað-
ur forsetabifreiðarinnar þótti
sýnaleikni og snarræði með því að
sneiða hjá ýmsum vegatálmum,
grjóthrúgum og logandi hjól-
börðum.
Lögregla kvað sex menn hafa
særst í skothríðinni en starfsmenn
sjúkrahúsa sögðu þá a.m.k. tíu
talsins.
Vinstrimenn í bænum Vina del
Mal, um 120 kílómetrum norðan
Santíagó, efndu í fyrradag til
minningarfundar um Salvador
Allende, síðasta kjörna forseta
landsins.
Að sögn blaðamanna sóttu um
10 þúsund manns samkomuna
sem haldin var undir berum
himni. Ekki hafði fundurinn
staðið lengi er öryggissveitir Pin-
ochets lögðu til atlögu við fólkið.
137 menn voru teknir höndum.
Reuter/-ks.
Forsetar Suður-Afríku og Mós-
ambík, Pieter W. Botha og Jo-
aquim Chissano, hittust að máli í
síðarnefnda ríkinu í gær. í sinni
fyrstu ferð til grannríkis hét Bot-
ha því að láta af öllum stuðningi
við hægri sinnaða skæruliða í
Mósambík.
Viðræður forsetanna fóru fram
í bænum Songo á bökkum Zamb-
ezi árinnar. Skammt frá Songo er
gríðarmikið uppistöðulón í
Zambezi og ein stærsta virkjun í
Afríku, Cahora Bassa stíflan.
Hún framleiddi rafmagn sem leitt
var og selt til Suður-Afríku þang-
að til Renamoliðar (hægri-
skæruliðar) eyðilögðu raflínurn-
ar. Pað er því ljóst að það er
beggja hagur að dregið sé úr um-
svifum þeirra.
„Þessar raflínur sem tengja
okkur saman tákna framtíðar-
skipan mála og við strengjum
þess heit að koma í veg fyrir að
þær verði rofnar. Enginn sem ber
hag sunnanverðrar Afríku fyrir
brjósti mun rjúfa þær,“ sagði
Botha við lok viðræðnanna í gær.
Forsetarnir lýstu því yfir að
þeir hygðust endurnýja fjögurra
ára gamlan griðasamning ríkj-
anna, hið svonefnda Nkomati-
samkomulag, en það hefur að-
eins verið í gildi að nafninu til.
Ennfremur ætla þeir að koma Ca-
hora Bassa virkjuninni í notkun
að nýju og auka efna-
hagssamvinnu ríkjanna.
I viðræðum við fréttamenn að
fundi loknum kvaðst Chissano
hafa fengið „fullnægjandi trygg-
ingar frá stjórn Suður-Afríku
fyrir því að hún láti af stuðningi
við Renamo."
Alkunna er að það kreppir að
Botha á heimaslóðum. Par eru
nánast allir óánægðir með hann
og gildir einu hvernig hörund
þeirra er á litinn. Pví vekur það
trauðla furðu að hann skuli reyna
að losna úr því umsátri með því
að ná árangri utanlands.
Auk þess að sækja Chissano
heim hefur Botha, í gegnum
milligöngumenn, átt í viðræðum
við stjórnvöld i Angólu. Hann
hefur þegar kvatt herlið sitt það-
an á brott og hyggst að auki veita
íbúum Namibíu langþráð sjálf-
stæði.
Fréttamenn inntu hann eftir
viðhorfi sínu til Renamoliða:
„Viðhorf mitt byggist á upplýs-
ingum frá lýðræðislega kjörnum
þjóðhöfðingja hér í Mósambík.
Hann hefur tjáð mér að þeim
standi til boða að taka þátt í við-
ræðum um friðsamlega þróun í
landinu. í gildi séu lög sem tryggi
þeim uppgjöf saka svo fremi þeir
gefi sig fram. Þeir verða að láta af
ofbeldisaðgerðum. “
Reuter/-ks.
Sovétríkin
Gorbatsjov
til Síberíu
Lígatsjov og Gorbatsjov. Stétta-
barátta eða samvinna?
Suður-Afríka
r
„I dýflissuna
með hann!“
Vanur aðflytja merkisrœður að afloknu
sumarleyfi
Míkhaíl Gorbatsjov er tekinn
til starfa á ný eftir sex vikna
sumarleyfi. í gær hélt hann frá
Krím til Moskvu en rakleiðis það-
an til Krasnojarsk, borgar í
Austur-Síberíu. Þar mun hann
blanda geði við fólk á förnum vegi
og, ef að líkum lætur, halda ræðu
og boða nýmæli í utanríkisstefnu
Sovétríkjanna.
Tass fréttastofan greindi frá
endurkomu leiðtogans í gær og sá
ástæðu til þess að rifja upp fyrri
gjörðir hans að afloknu sumar-
fríi. í hittiðfyrra hélt hann til Vla-
dívostok og flutti ræðu sem olli
straumhvörfum í stefnu Sovét-
manna gagnvart ýmsum Asíu-
ríkjum. IfyrrafórhanntilMúrm-
ansk á Kólaskaga. Þar stakk hann
uppá róttækum nýmælum í
skiptum ríkja í norðanverðri Evr-
ópu, m.a. fækkun skipa í herflot-
um á Norðurhöfum.
Haft hefur verið á orði í
Moskvu að íhaldssamir framá-
menn í kommúnistaflokknum
sjái sér ætíð leik á borði er Gor-
batsjov bregði sér frá og reyni að
vinna glasnost og perestrojku
tjón.
Svo er einnig að þessu sinni.
Nú síðast á föstudaginn sá Andrei
Sakharov ástæðu til þess að vara
menn við auknum umsvifum
afturhaldsmanna og sagði að
næst valdamesti maður flokksins,
Jegor Lígatsjov, væri afar hættu-
legur. Afturkippur hefði hlaupið
í umbótastefnuna.
Fyrr hafði að sögn slegið í
brýnu með Lígatsjov annars veg-
ar og Eduard Shevardnadze og
Alexander Jakovlev hinsvegar.
Sá síðastnefndi er náinn sam-
verkamaður Gorbatsjovs.
Ágreiningurinn var um „hug-
myndafræði." Shevardnadze lét
orð falla á þá lund að öllu
mannkyni stæði ógn af kjarna-
vopnum og umhverfisspjöllum
Jassír Arafat, leiðtogi Frelsis-
samtaka Palestínumanna, er
væntanlcgur til Strassborgar í
dag en þar fundar Evrópuþingið
um þessar mundir. Það voru
franskir sósíalistar sem buðu
Arafat og mun hann einkum eiga
viðræður við þá.
Frakklandsfarar Arafats hefur
verið beðið með all nokkurri
og væri brýnt að þjóðir heims
tækju höndum saman um að
vinna sig út úr klípunni.
Þetta fannst hinum rétttrúaða
marxista, Lígatsjov, hin argasta
villukenning. Ekki yrði framhjá
þvf litið að móthverfan
launavinna/auðmagn, stéttabar-
áttan, væri óieyst nema í fáeinum
ríkjum heims. Öreigalýðurinn
ætti enn sögulegt verk að vinna.
Svo rammt kvað að þessum
erjum að Gorbatsjov neyddist til
að skakka leikinn. Sendi hann
skeyti frá Stavropol til Moskvu
þar sem lögð var áhersla á að
hornsteinn sovétskipulagsins
væri ekki fjandskapur heldur
samvinna. Reuter/-ks.
eftirvæntingu því undanfarið hef-
ur sú fiskisaga flogið fjöllunum
hærra að PLO hygðist söðla um í
afstöðu sinni til Israelsríkis. Hafa
ýmsir gert því skóna að samtökin
hygðust sæta færi eftir að Jórdan-
ir slitu tengsl sín við hið ísraelsk
hemumda land vestan Jórdanár
og freista þess að fá ríki heims til
fylgis við hugmyndina um palest-
ínskt ríki.
ingfulltrúar suðurafríska
Ihaldsflokksins krefjast þess
að Desmond Tutu, erkibiskup og
nóbelsverðlaunahafl, verði hand-
tekinn án tafar fyrir að hvetja
blökkumenn til þess að hundsa
væntanlegar byggðastjórnakosn-
ingar.
Það er alkunna að íhaldsflokk-
inn skipa hvítir hægri sinnaðir
fjendur Bothas forseta og Þjóð-
ernisflokks hans. Þeim hefur
aukist fylgi að undanförnu.
Málsvari þeirra í innanríkis-
málum heitir de Jager. Hann
varpaði fram þeirri fyrirspurn í
hvítu löggjafarsamkundunni í
gær hverju það sætti að Tutu væri
Arafat veit að ríkisstjórnir á
Vesturlöndum, þar á meðal for-
ystumenn aðildarríkja Evrópu-
bandalagsins, hafa engan hug á
að hefja PLO til vegs og virðingar
nema því aðeins að samtökin
viðurkenni ísrael. Því spyrja
menn nú: Kúvendir hann í Strass-
borg?
-ks.
látinn óáreittur þótt hann hefði
ítrekað hvatt þeldökkt fólk til
þess að virða kosningarnar að
vettugi.
Gæti það verið að erkibiskup-
inn væri hafinn yfir lög? „íhalds-
flokkurinn skorar á stjórnvöld að
ákæra Tutu biskup eða viður-
kenna að cðrum kosti að þau láti
undan þrýstingi erlendis frá.“
Dagblöð ríkisstjórnarinnar
slógu því upp í gær að Jóhannes
Páll II páfi væri á öndverðum
meiði við Tutu og teldi af og frá
að efnahagslegar refsiaðgerðir
kæmu að notum í baráttunni gegn
aðskilnaðarstefnunni. Dagblaðið
„Die Burger“, sem gefið er út á
Búamálinu afrikaans, fullyrti:
„Páfi og Tutu hafa gerólík við-
horf.“
Oddviti kaþólikka hefur hleypt
heimdraganum, einsog hann á
vanda til, og nú hélt hann til
sunnanverðrar Afríku. Hann
svaraði góðfúslega spurningum
fréttamanna í flugvélinni á leið
sinni suður.
Hann var inntur álits á baráttu
blökkumanna fyrir því að ríki
heims bönnuðu viðskipti við
hvítu minnihlutastjómina. Hann
kvaðst ekki telja að hún kæmi að
tilætluðum notum, það hlytu að
vera til baráttuaðferðir sem
„...ganga ekki út frá jafn alvar-
legum þvingunum og bera mann-
inum fegurra vitni.“
Reuter/-ks.
Strassborg
Hvað gerir Arafat?
ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 13