Þjóðviljinn - 14.09.1988, Blaðsíða 8

MENNING
Norræna húsið
Söngur
Erna Guðmundsdóttir sópran-
söngkona og Jónas Ingimundar-
son píanóleikari halda tónleika í
Norræna húsinu fimmtudaginn
15. september k. 20.30.
Á efnisskránni eru sönglög og ar-
íur eftir George Friedrich Hánd-
el, Richard Strauss, Edvard Gri-
eg, Claude Debussy, Gaetano
Donizetti og fimm íslensk tón-
skáld.
Erna Guðmundsdóttir lauk
mastersprófi frá hinum þekkta
tónlistarháskóla í Bloomington í
Indianafylki í Bandaríkjunum í
vor. Þetta eru hennar fyrstu
sjálfstæðu tónleikar.
Sádan er
livet!
Nýtt danskt smá-
sagnasafnfyrirfram-
haldsskóla
Sádan er livet! nefnist danskt
smásagnasafn sem út er komið
hjá Bókaverslun Sigfúsar Ey-
mundssonar. Sádan er livet er
gefið út sem kennslubók fyrir
framhaldsskóla og er unnið af
dönskukennurunum Annelise
Kárason og Gurli Doltrup, sem
báðar eru búsettar hérlendis.
í safninu eru tólf danskar smá-
sögur. Hverri sögu fylgja stutt
æviágrip höfundar. í bókarlok
eru orðskýringar og spurningar
fyrir hverja sögu.
Sýningar
Guðmundur
í Holiday Inn
Nú stendur yfir sýning Guð-
mundar Karls Ásbjörnssonar á
teikningum, vatnslita-, pastel- og
olíumyndum í Gallerí Holliday
Inn við Sigtún 38, Reykjavík.
Guðmundur er fæddur 1938 og
stundaði myndlistarnám meðal
annars við Myndlista- og hand-
íðaskólann, og Accademia di
Belle Arti e Liceo Artistico í
Flórens, Ítalíu. Auk þess var
Guðmundur við nám í málverka-
viðgerðum í Barcelona, Spáni.
Sýningin stendur til 25. septemb-
er og er opin daglega kl. 14:00-
22:00.
Mússa í
eigin sal
Mússa sýnir 17 vatnslitamyndir
frá undanförnum 3 árum í eigin
sýningarsal, 19, í bakhúsinu að
Seivogsgrunni 19, Reykjavík.
Þetta er þriðja einkasýning
Mússu, en áður hefur hún sýnt
Collage-myndir í Reykjavík
(1980) og Collage- og vatnslita-
myndir í Þýskalandi (1984).
Sýningin verður opin daglega
kl. 17:00-19:00 til sunnudagsins
9. október. Engin boðskort voru
send út, en allir eru velkomnir.
Landslag eftir Sigrid Valtingojer.
Myndlist
Þrettán sýna í útlöndum
íslenskir myndlistarmenn sýna í Danmörku, í Póllandi og á Italíu
Mú í byrjun mánaðarins voru
opnaðar fjórar sýningar er-
lendis þar sem alls þrettán ís-
lenskir myndlistarmenn sýna
verk sín. Flestir eru myndlistar-
mennirnir í Danmörku, þar sem
stendur yfir septembersýning
Lyngby Kunstforening, en þar
sýna ellefu myndlistarmenn undir
yfirskriftinni Ný íslensk list, en
íslensk myndlist á einnig fulltrúa í
Póllandi og á Ítalíu þennan mán-
uðinn.
Sigrid Valtingojer opnaði
einkasýningu á grafíkmyndum og
teikningum í Gallerí STU í Krak-
ow þann 5. september. Galleríið
var starfrækt í tengslum við STU-
leikhúsið í Krakow þar til fyrir
ári, en þá var það flutt í nýtt húsn-
æði við Rynek-torg, í miðbæ
borgarinnar. Sigrid fór til Pól-
lands í tilefni sýningarinnar og
mun dveljast þar um tíma til að
kynna sér grafík við pólsku Aka-
demíuna.
Á veitingastaðnum Cremeria
Leom við Via Pisani í Mílanó, eru
verk Björgvins Pálssonar til sýn-
is. Sú sýning er hluti af lista-
mannasamskiptum sem Friðrik
Ásmundsson Brekkan hefur
staðið fyrir undanfarin ár. Björ-
gvin sýnir um 20 Gumbichromat
myndir, þemað er Portrett og
Lauf, og eru litirnir í öllum mynd- Á veitingastaðnum hanga
unum ítölsku fánalitirnir. einnig uppi nokkrir tugir stórra
Portrett eftir Björgvin.
vatnslitamynda sem eigandi
veitingastaðarins Giovanni Le-
ombianchi hefur málað af ís-
lensku landslagi og laxveiðiám.
Um síðustu helgi voru svo opn-
aðar tvær sýningar á verkum ís-
lenskra listamanna í Lyngby,
Danmörku. Sýningarnar eru
haldnar á vegum Lyngby Kunst-
forening, eða Listafélags Lyng-
bæjar, undir heitinu Ný íslensk
list (Ny islandsk kunst), og er
septembersýning félagsins, en
septembersýningar hafa tíðkast
hjá þeim Lyngbæingum undan-
farin 28 ár.
í húsakynnum Lyngby Kunst-
forening, Hovedgaden 26, eru til
sýnis ný og nýleg málverk eftir
Svein Björnsson, sem jafnframt
var félaginu hjálplegur við að
velja verk á hinn hluta sýningar-
innar sem haldinn er á Sophien-
holm, Nybrovej 401, Lyngby.
Þar eru til sýnis málverk, skúlp-
túrar og relieff myndir eftir þau
Jón Axel Björnsson, Helga Þorg-
ils Friðjónsson, Helga Gíslason,
Pál Guðmundsson, Georg
Guðna Hauksson, Huldu Hák-
on, Magnús Kjartansson, Tolla,
Grétar Reynisson og Jóhönnu
Kristínu Yngvadóttur.
LG
íslandssaga
Merk heimild um 18. öldina
Ellefta bindi Jarðabókar Á rna Magnússonar og Páls Vídalíns
komið út
Mú er ellefta bindi Jarðabókar
Árna Magnússonar og Páls
Vídalíns komið út, en bókin er
Ijósprentun á útgáfunni sem Hið
íslenska fræðafélag í Kaup-
mannahöfn gaf út á árunum 1913-
1943. Ellefta bindið sem fjallar
um Þingeyjarsýslur, er það síð-
asta í röðinni af útgáfu Fræðafé-
lagsins, en Gunnar Guðmunds-
son sagnfræðingur vinnur nú að
tveimur bindum f viðbót. Verður
efni annars þeirra meðal annars
það sem til er um Múlasýslur og
Skaftafellssýslur, en sá hluti
Jarðabókarinnar er löngu glatað-
ur, og talinn hafa brunnið í Kaup-
mannahöfn árið 1728. Lokabind-
ið verður síðan atriðisorðaskrá
yfir allar bækurnar.
Meðal þeirra sem unnu að út-
gáfu Jarðabókarinnar á árunum
1913-1943 voru þeir Bogi Th.
Melsteð, Finnur Jónsson og Jak-
ob Benediktsson. Útgáfa tólfta
bindis var þá fyrirhuguð, en féll
niður vegna þess að skjölin voru
læst niðri á stríðsárunum, og eins
mun fjárskortur hafa ráðið
nokkru um að ekki varð af útgáf-
unni fyrr en nú. Þar sem fyrsta
útgáfan var í litlu upplagi varð
hún fljótt ófáanleg, og því var
ráðist í ljósprentun bókarinnar
árið 1980.
Jarðabókin er einsdæmi í ís-
landssögunni og þykir hin merk-
asta heimild um landbúnað og
efnahag íslendinga á 18. öld. Þeir
Árni Magnússon og Páll Vídalín
hófu að safna efni í hana þegar
þeir komu hingað til lands í um-
boði konungs sumarið 1702, til að
kynna sér hag þjóðarinnar. Var
tilefni ferðarinnar harðindi og
áþján liðinna ára, auk bænar-
skrár landsmanna til konungs um
úrbætur. Höfðu þeir Árni og Páll
meðferðis erindisbréf í 30 liðum,
áttu meðal annars að kynna sér
kjör leiguliða og hjáleigubænda,
athuga jarðeignir konungs og
ástand klausturjarða, og kynna
sér ýmis sakamál sem grunur lék
á að hefðu fengið eitthvað vafa-
sama meðferð í dómskerfinu.
Mikilvægasta hlutverk sendi-
manna var þó að semja jarðabók,
það sem gerð væri nákvæm grein
fyrir öllum jörðum í landinu,
hlunnindum þeirra og landkost-
um og getið um eigendur, ábú-
endur, landskuld, leigu og bú-
pening jarðanna. Lauk því verki
árið 1714, en Jarðabókarskjölin
voru þó ekki flutt til Kaupmanna-
hafnar fyrr en 1720.
Á næstu árum lágu skjölin í
reiðileysi í lokuðum kistum, því
Árni Magnússon vék sér undan
því að raða þeim saman í eina
heild og þýða yfir á dönsku. Það
var Skúli Magnússon sem að lok-
um vann það verk, en hann mun
einnig hafa verið fyrstur manna
til að nota Jarðabókina sem
heimild við athuganir sínar á hag-
sögu íslands. Jón Sigurðsson
forseti studdist einnig við Jarða-
bókina í rannsóknum sínum, og
lét aðstoðarmann sinn Sigurð
Hansen afrita hana. Af útgáfu
bókarinnar varð hins vegar ekki
fyrr en Fræðafélagið tók hana að
sér, tveimur öldum eftir að efn-
inu var safnað.
Sögufélagið, Garðastræti 13 b,
hefur umboð fyrir Fræðafélagið í
Kaupmannahöfn og sér um dreif-
ingu Jarðabókarinnar. LG
Útgáfu ellefta bindisins fagnað:
Heimir Þorleifsson (form. Sögu-
félagsins), Jakob Benediktsson,
Pétur M. Jónasson (form.
Fræðafélagsins) og Gunnar
Guðmundsson.
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 14. september 1988