Þjóðviljinn - 15.09.1988, Blaðsíða 4

þJÓÐVILIINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Veriolýðshreyfing
og Alþýðubandalag
Samtök launamanna hafa keppst viö aö mótmæla
áformum stjórnvalda um aö meginuppistaðan í efna-
hagsráöstöfunum stjórnvalda veröi að lækka laun.
Þessi afdráttarlausa neitun og góöa samstaöa verka-
lýðssamtakanna virðist hafa komið sumum á óvart.
Þaö er engu líkara en einhverjir hafi í raun og veru talið
þaö raunhæfan möguleika aö unnt væri aö fá forystu-
menn launamanna til að leggja á ráöin um það hvernig
heppilegast væri að lækka launin.
Síöastliöinn mánudag efndu bæöi ASÍ og BSRB til
formannafunda. Skilaboö til stjórnvalda frá þeim fund-
um voru ákaflega skýr og einföld: Verkalaun almennra
launamanna eru ekki orsök efnahagsvandans. Látiö
því launin í friði en snúið ykkur aö því að skapa atvinnu-
vegunum lífvænleg skilyröi meö því að ná niður vöxtum
og hægja á verðbólgunni. Treysta veröur atvinnuör-
yggi í útíflutningsgreinum og leysa sérstaklega vanda
þeirra fyrirtækja sem skipta sköpum fyrir atvinnu fólks.
Leggja þarf áherslu á afkomuöryggi heimilanna.
Aherslur verkalýöshreyfingarinnar eru mjög keimlík-
ar þeirri leið sem Alþýðubandalagið hefur boöað aö
fara skuli, og því eru þær í algerri andstöðu viö þær
hugmyndir sem ræddar eru í ríkisstjórninni, en þær eru
allar því marki brenndar aö miðast við skeröingu á
kaupmætti. Alþýðubandalagið hefur lagt fram skýrar
og ákveðnar tillögur þar sem algerlega er hafnaö öllum
hugmyndum um kjaraskerðingu hjá almennu launa-
fólki. Aftur á móti er þar síður en svo hafnað hugmynd-
um um kjaraskeröingu hjá þeim sem næstir sitja kjöt-
kötlunum, því aö grundvallaratriði tillagnanna er aö
fluttir veröi fjármunir frá þeim sem rakað hafa saman
gróöa í góöæri undanfarinna ára.
Verkalýðshreyfingin hefur líkt og Alþýðubandalagið
krafist þess að stjórnvöld hlutist til um að vextir verði
lækkaðir. Að sjálfsögðu er þar ekki eingöngu átt við
nafnvexti sem fylgja verðbólgunni sjálfkrafa og bank-
astofnanir eru fljótar til að lækka þegar verðbólgan
hægir á sér. Þess er krafist að raunvextir, sú leiga sem
greiða þarf fyrir lánsfé umfram verðbætur, verði stór-
lækkaðir og verði ekki lengur miklu hærri hér á landi en
í nágrannalöndum okkar. Hjá fjölmörgum fyrirtækjum
er fjármagnskostnaður orðinn hærri kostnaðarliður en
laun, jafnvel þótt ekki hafi orðið hlutfallsleg aukning á
lántökum.
Innan ríkisstjórnarinnar hefur ekki verið áhugi eða
vilji til aðgerða sem náð gætu niður vöxtum. Þótt ráð-
herrar hafi ekki vílað fyrir sér að setja bráðabirgðalög,
sem þurrka út ákvæði kjarasamninga, finnst þeim
ótækt að skipta sér af því hvað þeir, sem lána út pen-
inga, taka mikið fyrir þá þjónustu sína. Oftrú á kreddur
markaðsfræðinnar veldur því að ríkisstjórnin hefur talið
það ganga guðlasti næst að hafa hönd í bagga með
ákvörðunum um vexti. Ráðherrartala með lítilsvirðingu
um aðgerðir til að ná niður vöxtum „með handafli“ og
þykir slík handavinna víst ekki par fín, en um launin
gildir allt öðru máli.
Svo virðist sem stór hluti ráðherranna trúi því að
raunvextir lækki, ef verðbólga minnkar, og að ekki sé
unnt að ná niður verðbólgu nema með því að lækka
laun. Þeir treysta sér ekki til að standa að löggjöf sem
nær yfir allan fjármagnsmarkaðinn og aðeins nokkrir
þeirra þora að tæpa á því að kannski eigi að lækka vexti
á ríkisskuldabréfum.
Kröfunni um lækkun raunvaxta verður ekki mætt
nema með því að setja altæk lög um hámarksávöxtun
umfram verðbólgu. Til grundvallar verður að leggja
beinarvaxtagreiðslurog afföll af verðbréfum. Umfram-
ávöxtun, byggð á hávöxtum eða afföllum, verður að
teljast okur og það á að banna með lögum.
ÓP
'KLIPPT OG SKORIÐ
Nafnlaus glæta
Við sögðum frá þvi um daginn
hér í Þjóvðiljanum að út er komið
nýtt tölublað af riti sem stundum
er dreift ókeypis í stórmörkuð-
um, -aðallega í Hagkaup-, og er
kallað „Glæta“.
Ritstjórar, ábyrgðarmenn eða
útgefendur eru ekki nefndir í rit-
inu.
Petta er á sinn hátt merkilegur
lestur, og helst veist að Fram-
sóknarmönnum, heimskommún-
isma og ýmsum ófínum kynþátt-
um. Parna er til dæmis erlend
grein um það að vandamálin í
Suður-Afríku stafi af því að þar
sé ekki nógu hreinn og ómengað-
ur kapítalismi, klausa um dóna-
skap verkfallsvarða VR í vetur
leið, önnur um almenna
mannvonsku Hjörleifs Gutt-
ormssonar, ein þýdd grein um
heimspekilega réttlætingu íhalds-
seminnar, -svo er þarna talað
líka um holla fæðu og mikilvægi
landgræðslu, einsog til að draga
úr ef einhverjum þætti slagsíða á
ritinu.
Blaðið er sýnilega kostað al-
gerlega með auglýsingum, og að-
standendur „Glætunnar" í við-
skiptalífinu eru þessir samkvæmt
nýjasta tölublaði:
Arnarflug, Osta- og smjörsal-
an, Ikea, Papco, Samsölubrauð,
C-ll þvottaefni, Myllan, Búnað-
arbankinn.
Barbararnir
og bjartsýnin
Merkasta efni „Glætunnar" að
þessu sinni er hugleiðing eftir
Magnús Þórðarson, starfsmann
Nató á íslandi, um „Plágurnar á
öldinni, sem er að líða“. Úr þess-
um pistli er prentaður langur
kafli í Staksteinum Morgunblaðs-
ins í gær, -og lesendur Þjóðvilj-
ans eiga líka fullan rétt á að verða
Magnúsi samferða um sögu ald-
arinnar, en sú saga mótast helst af
misskilinni góðsemi Vestur-
landabúa við villimenn í öðrum
álfum, manngæslu sem virðist
hafa haft í för með sér, -eða að
minnsta kosti verið undanfari
ægilegra hörmunga.
Um og fyrir aldamótin ríkti
bjartsýni hér í okkar heimshluta,
segir Atlantshafsbandalags-
Magnús í „Glætu“. Þá héldu
bestu menn „að upp væri að
renna stórkostleg öld Fróðafrið-
ar“, -„þingbundið stjórnarform,
jafnvel „hreint lýðræði“, myndi
breiðast út um heiminn meira og
minna sjálfkrafa, þegar „barbar-
arnir“ (sem nú eru kallaðir „íbúar
þriðja heimsins“) gerðu sér ljóst,
hversu gott fordæmi Vesturland-
abúar hefðu gefið þeim.
Þetta hafa samkvæmt Magnúsi
verið dýrlegir tímar, einkum
vegna þess að þá „höfðu vestræn-
ir menn heldur ekkert samvizku-
bit af því að halda stífu kennslu-
prógrammi að öðrum þjóðum og
kenna þeim fræði sín og lifnaðar-
hætti.
Að spila á orgel
og þvo sér
Þá þótti heimsveldisstefnan
háleit og göfug, segir Magnús
Þórðarson, enda margt afrekað í
fjörrum löndum á þessari gullöld,
-,,í krafti hennar var verið að
stofna skóla, kenna fólki að lesa,
skrifa, reikna, teikna, syngja eftir
nótum og spila á orgel, smíða
brýr, leggja vegi og járnbrautir,
reisa sjúkrahús, mennta lækna,
Glæta
2. TBL. 2. ARG. 1988

Plágurnar á öldinni,
sem er að líða
Uver oki liefui- tfínar jÆíigur. Wl
skvtói hin ÍiirtuKi«n ekki hafjt
lvlntiö hinar vttrKu? Vera ina,
uö sagnl.l'rtðikit nærsýni vaWi
þvl áft þrtwnri IrtlBsasi >kvtur
upp i liíilli niiiuun. rn IvuvJiúiV
um þertll niinal'.
Um síftushtflklainw vmi ílestu'
vLvinLkiinemt ig sþ<>l'nvitrHi|?Hi'
Uin leiö inftSF llSflri^lWtneSWI.
flairin guti «m nsíil ga síqtilfræð-
Inga. wrn Js'i. i'im ttg n-v'ivlar
Mimir <ih«, geríis þ|i skyssu -,io
reyiw að rýnn Iriurt i tinwnn i>!
spín ulii fráriivindu innnnkyns-
pöUUdltJHS. 'j'nu
£
Bis. 22
il IfliMlLa’kmsmnnætlsn i isaiKiunHiumim
tjtbkU
emknskoöanlr l'Yeutb- a kyiv-
lifi uiflu aí> '.iöteklnm ulvtzku I
Ivéssuin BfnLim. Br Sigsiwmd
Fnwid viil' oröinn dr. Alvfe- rSjj
mú..-fur þa&áBtSBaiverifi tekló
rrá okkur. K.mniitíUin lsifia «r
ú iiuuv )::wtaðJSIferií)mnirtii er
htunlHigs!. Kann er nu tiúinn
HkemtntilegUi', gákiWU'
íríViur sifJiöfiUiihU'- w® <>nilr
dUUtnhnicmnar. t'll aö
,,r haim damsJur ruglutlidliir.
•Ins og fteiri K)|AnHiílk uþ^wtn
cátL s.vá aoin Cai'l .ímf.
MUer. Osvtiiú SiMiltgku'. Karl
Marx. Kiifldrí..'h Entieis
tvoil' síðáHJnefiXlLt trtílglspok;
Bis.20

Fáðu þér snúning meðan þú borðar
Úr sjónvarpstuminum f Hamborg er stórkostlegt útsýni yflr borgina.
Turnlnn snýst þannig að þú fœrö oð sjá hano alia meðan þú
borðar góðan mat.
kenna fólki að þvo sér og borða
hollan mat, koma á póstþjón-
ustu, stofna óháða dómstóla og
koma á réttaröryggi allra þegna,
gera einstaklinginn ábyrgan
gerða sinna og útbreiða kristna
trú.
Það var nú þannig.
Laun heimsins
Ekki höfðu vestrænar hetjur
fyrr riðið um þessi héruð en þær
fá sannað að laun heimsins er
vanþakklætið.
Hvað gerist? „Tvær heims-
styrjaldir, -og öldin ekki enn á
enda runnin. Nazismi í tólf ár f
hjartastað gamla heimsins."
Og það sem enn er verra: „Hin
hræðilega ófreskja kommúnism-
ans hefur legið sem mara og þrúg-
andi farg yfir endilöngum ævisk-
eiðum hundraða miljóna manna.
Og ofaná heimsstyrjaldirnar,
nasismann (sem var nú samt ekki
nema í tólf ár, greyið) og mesta
og blóðugasta bölvald mann-
kynssögunnar, kommúnismann,
hefur nú bæst enn einn: eyðnin.
Eyðnifaraldurinn verður
Magnúsi tilefni nokkuð langs
máls, enda er sjúkdómurinn „eitt
hið óhugnanlegasta sem ég hef
kynnzt og farið að hugsa um -þó
kannski að sósíalismanum und-
anskildum“.
En nú hillir undir enn ægilegri
hörmung en heimsstyrjaldirnar
tvær, nazismann, blóðugasta
bölvald mannkynssögunnar og
sjúkdóminn eyðni. Fréttir herma
nefnilega að allur pappír eftir
1850 „ber sjálfseyðingarefni í sér
og er dæmdur til að gulna, molna
og verða að engu eða dusti einu
að lokum.“
Það er sumsé fátt til bjargar
okkur afkomendum þeirra sem
fyrir skömmu riðu sem hetjur um
héruð og dunduðu við að „stofna
skóla, kenna fólki að lesa, skrifa,
reikna, teikna, syngja eftir nót-
um og spila á orgel, smíða brýr,
leggja vegi og járnbrautir, reisa
sjúkrahús, mennta lækna, kenna
fólki að þvo sér og borða hollan
mat, koma á póstþjónustu,
stofna óháða dómstóla og koma á
réttaröryggi allra þegna, gera
einstaklinginn ábyrgan gerða
sinna og útbreiða kristna trú.“
Hugsanlegur
jafningi
Grein Magnúsar er þannig öll
skrifuð af slíkri skarpskyggni og
djúpri sögulegri innsýn að fáir
aðrir núlifandi íslendingar kom-
ast með tærnar þarsem hann set-
ur hælana.
Það er helst að Magnús finni
fyrir jafningja sinn í Velvakanda
Morgunblaðsins þegar þangað
skrifar rithöfundur sem af hóg-
værð kallar sig „Húsmóður".
„Húsmóðir“ fjallar til dæmis í
blaðinu í gær um nýjasta samsær-
ið gegn vestrænu samfélagi og
frjálsri hugsun: dýrslegar verð-
hækkanir bókaforlaganna á nýj-
um skólabókum. Þar er Bókaút-
gáfan Mál og menning í farar-
broddi, og innanhússmönnum
þar gengur illa að villa á sér heim-
ildir frammi fyrir „Húsmóður“ í
Velvakanda:
„Þœr voru nú ekki velfengnar
rúblurnar sem forlagið var stofn-
að fyrir. Það vissu þeir, kommis-
ararnir sem ráku fyrirtækið. Svo
Stalín gœti fóðrað sjálfboðalið-
ana, sem börðust fyrir því að
koma helfjötrum marxismans á
föðurlönd sín, þurfti hann að taka
kornið frá hungruðum almenn-
ingi í Rússlandi og breyta því í
erlendan gjaldeyri handa þessum
þá þokkalegu hugsjónamönnum.
Konan, sem var sendiherra
Rússlands í Stokkhólmi og styrkti
kommúnistaflokkana á Norður-
löndum, mátti þola það að Stalín
lét taka af lífi minnsta kosti einn
eiginmann hennar. Allt var samt
gott sem Stalín gerði, eins og best
sést á áróðrinum sem Mál og
Menning gaf út. Þeir þurftu að
greiða Stalín fyrir fjárhagsstuðn-
inginn. Hann barðist á móti
auðvaldinu en sjálfur seldi hann
allt dýrast. Það er reginmunur
hvort okrað er á skartgripum eða
námsbókum því allir verða að
lœra að lesa og fer slíkt ekki eftir
efnum og ástœðum."
Heimur fer svo sannarlega
versnandi og var þó nógu vondur
fyrir. _n,
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, ÓttarProppé.
Fréttaatjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Heimir Már Pétursson,
HjörleifurSveinbjömsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður
Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, LiljaGunnarsdóttir, ÓlafurGíslason,
Páll Hannesson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Sævar Guðbjörnsson, Þor-
finnurómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarfcaiestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Jim Smart.
Útlitateiknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ. Pótursson
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skiifstofustjórt: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjórl: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Krístinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavar8la: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbrelðslu-og afgreiðslustjórl: Bjöm Ingi Rafnsson.
Afgreiðala: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Ipnhelmtumenn: Katrín Bárðardóttir, ólafurBjömsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Slðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 70 kr.
Nýtt helgarblað: 100 kr.
Áakriftarverð á mánuði: 800 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 15. september 1988