Þjóðviljinn - 16.09.1988, Side 5

Steingrímur Hermannsson á beininu:
Menn orðnir afar vonlausir um samkomu-
lag innan ríkisstjórnarinnar. Minnihluta-
stjórn kemur vel til greina. Steingrímur
stígur í vinstri vœnginn og tekur fyrir fram-
tíðar ríkissjórnarsamstarf við Sjálfstœðis-
flokk verði „frjálshyggjugaurarnir“, þar
áfram við völd
En munt þú leggja til innan
ríkistjórnarinnar að það verði
mynduð minnihlutastjórn ykkar
og Alþýðuflokks?
„Ég hef ekki gert það upp við
mig og segði ykkur auðvitað ekki
frá því fyrstum. Þetta gerir eng-
inn án þess í fyrsta lagi að hafa
sinn flokk að baki. Ég yrði því
sjálfur að taka ákvörðun um að
kanna hvort slíkt væri í myndinni
og þá að leggja það fyrir mið-
stjórnarfundinn. Én mér er ljóst
að þar er farið út á hálan ís.“
En kæmi minnhlutastjórn til
álita? „Ég tel að minnihluta-
stjórn komi vel til álita, ef kosn-
ingar verða mjög fljótlega, t.d.
upp úr áramótum.
Éf ríkisstjórnin klofnar núna,
að þá yrði hún beðin að sitja fram
yfir kosningar, a.m.k. til að reyna
að forða því að allt stoppi fram að
kosningum. Og þá spyr maður
sjálfan sig, yrði samstaða jafnvel
um það? Flokkarnir eru komnir í
hár saman og líklega enn varari
um sig í öllu en fyrr, eru á leiðinni
í kosningar og miðað við það sem
á undan er gengið að þá er það
ekki vænlegt.
Fer ekki
í stjórn meö
frjálshyggjuliðinu
En gætir þú hugsað þér, eftir
reynsluna af þessari ríkisstjórn
að sitja í nýrri sambærilegri
stjórn undir forsæti sjálfstæðis-
flokks?
„Eg verð að segja það að ég er
orðinn ákaflega hvekktur á þessu
frjálshyggjuliði og þegar stjórnin
1983 var mynduð, var um það
samið að losað yrði um böndin á
fjármagnsmarkaðnum. Við gáf-
um litla puttann og hendin öll var
tekin. Ég er sannfærður um það
að það sem ég sagði í janúar að
hér hefði risið upp ófreskja, er
ekki of vægt til orða tekið. Ég
treysti mér ekki til að taka sæti í
stjórn, nema að á þessu sé tekið
af fullkominni hörku. Ég get ekki
sætt mig við þá peningamála-
stjórn sem hér hefur verið fylgt
upp á síðkastið. Ég get aldrei
fylgt þeirri stefnu, sem t.d. má
lesa um í Morgunblaðinu í morg-
un að hagræða eigi málum í gegn-
um tilbúna peningakreppu,
þ.e.a.s. að segja að það sé
skynsamlegast að gera ekki neitt
og láta myndast hér blóðvöll. Ég
get ekki tekið þátt í því og get
ekki starfað með þeim flokki sem
fylgir þeirri stefnu. Nú eru
auðvitað skiptar skoðanir innan
Sjálfstæðisflokksins og margir
þar mjög nálægt miðjunni í póli-
tík. Ef þeir næðu yfirhöndinni í
flokknum að þá er kannski hægt
að tala við þá. Ég held að það sé
afar mikilvægt ef hægt er að koma
hérna aftur inn þessum félags-
anda sem var, að menn fari að
hugsa meira um það að standa
saman. Þó ég sé hlynntur fram-
taki einstaklingsins, þá er í þessu
litla þjóðfélagi samstaðan og
samvinnan líklega sá hornsteinn
sem við verðum að byggja á. Þar
hefur hallað undan fæti, menn
hafa verið í kapphlaupi við þenn-
an gullkálf, auðgildið hefur náð
yfirhöndinni yfir manngildinu.
Sjálfstæöis-
flokkurinn
tvíhöföa
Árið 1979 fórst þú í kosningar
með slagorðið, „Allt er betra en
íhaldið" og síðan hefur þú verið í
ríkisstjórn með Sjálfstæðis-
flokknum og Gunnari Thorodd-
sen, samfleytt síðan. Miðað við
það sem þú varst að segja, er
Sjálfstæðisflokkurinn hinn eðli-
legi samstarfsflokkur Framsókn-
ar eða má búast við áherslu-
breytingum í stefnu flokksins?
„Hann er alls ekki eðlilegri
samstarfsflokkur Framsóknar-
flokksins, en hinir svokölluðu
vinstri flokkar. Sjálfstæðisflokk-
urinn er að sumu leyti tvíhöfða
þurs, það er vandamálið. Ég úti-
loka alls ekki samstarf við vinstri
flokkana, Alþýðubandalagið og
Kvennalistann. Þeim megin
verða menn þó að komast niður á
jörðina með þá staðreynd að við
erum með mjög opið efnahagslíf,
samninga við EBE og s.frv. Því
verður að vera hér verulegt frelsi,
en undir stjórn. Leikreglurnar
þurfa að vera settar, en síðan
vinni menn frjálst. Ég hef að
sjálfsögðu Iesið tillögur Alþýðu-
blaðsins og það er margt í þeim
sem ég get tekið undir, eins og
t.d. með fjármagnsmarkaðinn,
en ég á erfitt með að sjá hvernig
menn ætla að koma á kerfis-
breytingum með miðstýringu og
vara við því að taka slíkt upp aft-
ur.“
Hvernig líst þér á pólítík
Kvennalistans?
„Ég hef mjög mikla samúð
með sumu hjá Kvennalistanum,
eins og umhverfismálin, mótstað-
an við kjarnorkuvopnin og fjöl-
margt fleira. Hins vegar finnst
mér vanta dálítið í realpólitíkina,
ég held því miður að við leysum
ekki vandann núna með því að
lækka lægstu launin, lengja fæð-
ingarorlof og stytta vinnutímann.
Ef við náum verðbólgunni niður
þá getum við kannski gert þetta,
ég vil gjarna taka þátt í því að það
verði gert.“
Sýníst þér frjálshyggjulið ráða
ferðinni innan Sjálfstæðisflokks-
ins?
„Það held ég, tökum dæmi.
Forsætisráðherra lét skipa for-
stjóranefndina og að minnsta
kosti formaður hennar Einar
Oddur er alls ekki í frjálshyggju-
liðinu. Þeir komu með tillögur
sem ég held að hafi vel mátt líta
á, en ég held að það sem hafi gerst
var að frj álshyggj uliðið hafi náð
undirtökunum aftur.“
En bendir þetta ekki til þess að
annað hvort hafi Þorsteinn ekki
tök á flokknum, eða að flokkur-
inn er ekki stjórnunarhæfur?
„Þetta eru þín orð, ekki mín.
Ég vil ekki segja formanni í öðr-
um flokki að hann hafi ekki tök á
flokknum, hann á eflaust við stór
vandamál að glíma í flokknum,
en það hefur verið víðar. Ég á svo
sem við vandamál að glíma lfka,
þó ég geti fagnað því að það er
mjög sterk samstaða að baki í
Framsóknarflokknum. “
Miöjustjórn
meö A-flokkum
og Kvennalista
Hver er framtíðin núna, sérðu
Framsóknarflokkinn fyrir þér
sem stjórnarandstöðuflokk eða
áttu þér óskastjórn?
„Það er enginn flokkur í pólitík
til að vera í stjórnarandstöðu.
Reynslan sýnir að tveggja flokka
stjórn er betri en fleiri flokka, þó
það sé alls ekki útilokað. Ný rík-
isstjórn tekur við miklum vanda,
sem því miður kallar á einhverja
kjaraskerðingu þó hún geti jafn-
að henni út svo við megi una. Ég
vona að inn komi ríkisstjórn sem
setji mjög föst bönd á fjármagns-
markaðinn, gjörbreyti peningast-
jórninni í þessu landi, losi okkur
frá alllri vísitölutengingu í
landinu. Ég vona að það verði
stjórn sem geti starfað með
launþegahreyfingunni í þessu
landi, það hefur alltaf verið
draumur minn að gera það þó
það hafi ekki alltaf tekist. Lengra
vil ég ekki ganga, þó mig langi
mjög til að við fáum svigrúm til.
að styrkja ýmis þessi félagslegu
öfl sem eru til í þjóðfélaginu. Þá á
ég við meiri samstöðu um hlut-
ina, að tekið verði á málefnum
hinna verr settu, einsog fatlaðra,
að tekið verði betur á umhverf-
ismálum, að manngildið verði
sett ofar auðgildinu, það er kann-
ski besta lýsingin á þessu, að
komist verði út úr þessu brjálaða
kapphlaupi um peninga.
Hvaða leið sérð þú til þess?
Svo að megi brúa þetta hvoru
tveggja, markaðsraunveru-
leikann og hin mýkri gildi þá sé ég
stjóm eftir miðjunni. Þar koma
til greina Alþýðuflokkur, Al-
þýðubandalag, kvennalisti og
jafnvel útiloka ég ekki Sjálfstæð-
isflokk ef þeir sem nær miðjunni
standa ná þar völdum,“ sagði
Steingrímur Hermannsson for-
maður Framsóknarflokksins.
Páll Hannesson
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVIUINN - SIÐA 5