Þjóðviljinn - 16.09.1988, Síða 17
ÞvöitÍTieidpJ
ö§ stj'rkieíkl
i hámarki.
Gaman
En hvað með úthaldið? Hvemig verður þú í
dag? Stúlkur á vaxtarskeiði þurfa að beina
athyglinni að sjálfri sér af og til. Álagið er oftast
mikið bæði á sál og líkama og þá er eins gott
að gera það sem hægt er til þess að standa
undir því. Holl fæða og nægur svefn er algjört
skilyrði ef þú vilt njóta þessa viðburðarríka
tímabils ævi þinnar án þess að ganga á forða
framtíðarinnar.
er ein fjölbreyttasta fæða sem völ er á frá
næringarlegu sjónarmiði. í henni eru efni sem
vaxandi fólk getum ekki verið án. 3 mjólkurglös
ádagergóðregla.
Mynd Jim Smart
Hakakross
í vardskipi
Pað mega þeir eiga nasistarnir
að þeir bjuggu til endingargóð
tæki og svo virðist sem sum þeirra
séu enn í fullum notum. Pannig
rakst ljósmyndari Nýja Helgar-
blaðsins á kompás, ættaðan frá
þriðja ríkinu, í varðskipinu Tý,
um daginn. Einsog sjá má á
myndinni er tólið vandlega merkt
framleiðendum með þýska ernin-
um ofan á hakakrossinum. Það
má þv; segja að skipinum sé stýrt
eftir kúrs þúsund ára ríkisins.
Almenn eyðni-
próf óþörf
Svíar vilja draga úr almennum eyðniprófum og fella eyðnifræðslu undir
aðra kynlífs- og kynsjúkdómafræðslu í skólum
Svíar velta því nú fyrir sér að
hætta að taka almenn eyðnipróf,
t.d. þegar sjúklingar eru lagðir
inn á sjúkrahús. I stað þess að
leyfa hverjum sem er að láta
eyðniprófa sig vilja þeir fyrst fá
að vita ástæðuna fyrir því að við-
komandi telur sig þurfa að fara í
prófið.
Johan Wallin er þekktur læknir
á þessu sviði og starfar sem sér-
fræðingur ríkisstjórnarinnar í
eyðnimálum. Hann rökstyður
skoðun sína með því að benda á
að aðeins eitt nýtt tilfelli hafi
fundist í Stokkhólmi á síðasta
ársfjórðungi þar sem gagnkyn-
hneigður reyndist hafa eyðni-
vírus.
Sömu sögu er að segja af
sjúkrahúsunum. í fimm mánuði
voru allir sjúklingar sem lagðir
voru inn á Karolinska sjúkrahús-
ið eyðniprófaðir. Alls voru þeir
5.222. Aðeins eitt nýtt eyðnitil-
felli uppgötvaðist í þeim prófun-
um. Niðurstaða prófa á öðrum
sjúkrahúsum í Svíþjóð er mjög
áþekk og víða hefur þegar verið
dregið úr þessum prófum.
Dómsdagsspár
rættust ekki
Robert Olin, formaður eyðni-
nefndar félagsmálaráðs segir að
dómsdagsspár hafi ekki ræst og
að í Svíþjóð séu nú um 3000
manns með eyðnivírusinn. Prátt
fyrir það er hættan ekki liðin hjá,
en Olin segir að af og frá sé að tala
um eyðni sem einhverja farsótt.
Nú óttast Svíar reyndar nýja
öldu af eyðnisjúklingum, það er
hjá sprautufólkinu. Vímuefna-
neytendur sem sprauta sig eru
stór áhættuhópur og talið er að
þeir sem smituðust fyrir fimm
árum séu margir hverjir að fá
eyðni á lokastigi núna.
Auk þess sem Svíar vilja hætta
að eyðniprófa almenning vilja
þeir draga úr fræðsluherferðinni
um eyðni og koma upplýsingum
um sjúkdóminn á framfæri með
öðrum upplýsingum um kynlíf og
kynsjúkdóma. Iskólum hafa t.d.
sérstakir dagar verið helgaðir
fræðslu um eyðni en því vilja
menn nú hætta og í stað þess
fjalla um sjúkdóminn einsog
hvern annan sjúkdóm í samhengi
við kynlífsfræðslu skólanna.
í stað prófanna og herferðar-
innar vilja þeir leggja áherslu á
rannsókn á kynlífsatferli þjóðar-
innar.
Svíarnir segja að eyðnifárið
hafi gengið í gegnum þrjú mis-
munandi skeið. Fyrst skeið al-
gjörrar fákunnáttu, sem varaði
frá 1981-1982. Þá kom tími
óvissu, þegar menn vissu af sjúk-
dómnum, en vissu ekki hvar hann
breiddist út og hvað hann var
upprunninn. 1984 byrjaði svo
tfmi fársins þegar dómsdagsspá-
menn máluðu framtíðina afar
dökka. Fyrir ári fór að draga úr
fjölmiðlafárinu og loksins nú
virðast menn geta tekið á þessum
málum af einhverri skynsemi.
300
mctlicanients
JKHII'SO
sttnxisser
Lyfjabók
slær í gegn
Franskir bóksalar hafa aldrei
kynnst öðru eins. Fyrsta og ann-
að upplag af bókinni var rifið út á
nokkrum dögum. Hér var ekki
um að ræða ævisögu frægs leikara
eða stjórnmálamanns. Nei, hér
var um að ræða handbók um
lyfjanotkun fyrir almenning eftir
óþekkta höfunda.
í bókinni eru ráðleggingar um
lyf sem nota má gegn og við öllu
mögulegu. Hvaða pillur eru góð-
ar gegn minnisleysi? Hvaða pillur
auka kynorkuna? Bókin hefur
þegar komið út í fimm útgáfum
og yfir hundrað þúsund eintök
selst.
Læknayfirvöld í Frakklandi
sögðu bókina hættulega og yfir-
völd reyndu að fá bókina bann-
aða og slíkt jók vitaskuld söluna
því almenningur vildi ná í eintak
af þessari hættulegu bók áður en
hún hyrfi úr hillum bóksalanna.
Höfundar eru óþekktir en ljóst
er að þeir þekkja töluvert til
lyfjanotkunar. Sagt er að meðal
höfunda séu nokkrir eðlisfræð-
ingar, lyfjafræðingur og tauga-
læknir. Þeir halda því fram að
lyfin geti gert kraftaverk, séu þau
rétt notuð. Að þeirra sögn geta
þau aukið líkamlegt- og andlegt
atgervi, hresst upp á sjálfsálitið
og losað fólk við streitu.
í bókinni er fjallað um 300 lyf
og gefa höfundar hverju lyfi
stjörnur; eina stjörnu ef lyfið er
nothæft, tvær ef það er gott og
þrjár stjörnur ef það er frábært.
Leyndarmál
Stradi-
variusar
Fiðlusmiðir og aðrir hafa
löngum reynt að leysa ráðgátuna
um hversvegna fiðlur þær sem ít-
alski fiðlusmiðurinn Antonio
Stradivarius smíðaði íupphafi 18.
aldar hljómuðu betur en aðrar
fiðlur. Nú hefur hópur enskra vís-
indamanna við Cambridge há-
skóla uppgötvað að undir lakkinu
á Stradivariusarfiðlum er ör-
þunnt lag af eldfjallaösku. Þetta
öskulag er glerhart og er talið
hafa þau áhrif að hljómur fiðl-
unnar verður fegurri en annars.
Þau steinefni sem fundust í ösku-
laginu eru í eldfjallaösku í Crem-
onahéraði, þar sem Stradivarius
bjó.
ÞJÓÐV|ILIINN - SÍÐA 17
100 grafléttmjólkinnihalda aðeins 46
hitaeiningar. Ogþað eru verðmætar
hitaeiningar, þvi þeim fylgja mörg
mikilvægustu næringarefnin. Efþú vilt
grennast, þá erbetra að draga úröðrum og
þýðingarminni hitaeiningum.
Ýmis B vítamín í mjólkstuðla m.a. að eðlilegri
starfsemi taugakerfisins, góðri orkunýtingu, fallegri
húð og hári, heilbrigðum augum og góðri sjón. Auk
þess eru í mjólkinni B vítamín sem eru nauðsynleg
fyrirþá sem eru i örum vexti til þess að geta
myndað nýtt erfðaefni fyrir nýjar frumur.
Kalk, sem beinin taka upp
á unglingsárunum, nýtist velseinna
t.d. á meðgöngutíma og á efri árum.
Við eðlilegar aðstæður
dregur mjólk úr
tannskemmdum. Hiðháa
hlutfall kalks, fosfórsog
nagnium erverndandi fyrir
tennurnar.
Kalk er nauðsynlegttil þess að bein og
tennurnái fullri lengd, þéttleika og styrk. Kalk í
mjólknýtist vel vegna annarra efna í mjólkinni
sem vinna með kalkinu.
Námsgeta ogathyglisgáfa
skerðast verulega efunglingar
fá ekki reglulega næga holla fæðu.
MJÓLKURDAGSNEFND
Ekki of
Það hefur löngum verið vitað
að „hinum mikla leiðtoga"
Norður-Kóreu Kim II Sung væri
margt til lista lagt. Nýlega rak á
fjörur okkar kennslubók í blaða-
mennsku eftir soninn Kim II
Jong, en hann virðist býsna glúr-
inn líka, eða einsog segir í for-
mála bókarinnar: „Engin orð,
hvorki töluð né rituð geta tjáð
andlega atorku hans og hversu
gagntekinn hann er af verkefni
sínu. Né heldur ást hans og helg-
un því verkefni að efla blaða-
mennskuna.“
í bókinni eru ekki bara ráð-
leggingar til ritandi blaðamanna,
um hvernig rétt sé að skrifa um
nálægt
„hinn mikla leiðtoga“ heldur eru
einnig gefin ýmis þjóðráð til
ljósmyndara, um það hvernig
beri að taka myndir af hinum
„mikla leiðtoga“. Þau þjóðráð
ættu íslenskir ljósmyndarar
kannski að taka til greina þegar
„aumingja" Þorsteinn er mynd-
aður í því amstri sem hann á í
þessa dagana.
„Þú skalt ekki koma of nálægt
hinum mikla leiðtoga þegar þú
tekur mynd af honum, og þú skalt
bara smella af þegar þú ert örugg-
ur um að árangurinn verði sá að
glæst ásjóna okkar virta leiðtoga
grópist í huga æsku og barna um
eilífð eilífðar.“
Kim II Jong skrifar ráðleggingar við greinar, myndir og uppsetningu
síðna á skrifstofu sinni.
Hárlist
Myndlistarmenn eru ekki við
eina fjöl felldir og allra síst í
myndlistarnafla alheimsins, New
York borg, en þar starfar meðal
annarra Terry Niedzialek sem
veit uppá hár hvað hún vill.
Hún notar mannlegan höfuð-
búnað til tjáningar og bætir við
ýmsum hefðbundnum og óhefð-
bundnum efniviði myndhöggva-
rans. Það virðist vera nútímalífið
í stórborginni sem listamaðurinn
er að fást við, og raunar framtíðin
líka, máluð dökkum litum einsog
sést af hárgreiðslunni, sem gerð
var í tilefni Hírósímadagsins í
sumar og heitir „Kjarnorkuvet-
ur“.
Þunglyndi
er smitandi
Þunglyndi er smitandi. Það er
niðurstaða bandarísks sálfræð-
ings af rannsókn á tveimur hóp-
um nemenda, sem hann lét taka
viðtöl við sjúklinga á geðsjúkra-
húsi. Annar hópurinn ræddi við
sjúklinga sem þjáðust af þung-
lyndi en hinn hópurinn ræddi við
sjúklinga sem þjáðust af angist.
Fyrir og eftir viðtölin voru nem-
endurnir spurðir um skaplyndi
sitt. Það kom í ljós að þeir sem
ræddu við þunglyndissjúklinga
urðu almennt niðurdregnir en
þeir sem ræddu við hinn hópinn
skiptu ekki skapi.
tneð: §I|áia
Næsta
hús
Þau mistök áttu sér stað í Nýja
helgarblaðinu um síðustu helgi,
að í myndatexta við grein á síðu
13, var sagt að húsið á myndinni
væri hús Samtakanna ‘78. Það
mun ekki rétt vera, heldur er
þetta næsta hús við. Við biðjumst
velvirðingar á þessum mistökum.
I