Þjóðviljinn - 22.09.1988, Blaðsíða 6

þJOÐVILJINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Kvennalistinn bregst
kjósendum sínum
Þaö þótti mörgum mannsbragur að því þegar Kvennalista-
konur gengu út úr stjórnarmyndunarviðræðunum í fyrrasumar
við Sjálfstæðisflokk og Alþýðuflokk. Þær höfðu tekið pólitíska
áhættu með viðræðum sínum um stjórnarþátttöku með Sjálfs-
tæðismönnum, en sögðust láta málefnin ráða, ekki flokkslitinn.
Þessar viðræður strönduðu á málefnalegum deilum, -
flokkarnirtveirsamþykktu ekki kröfur Kvennalistans í kjaramál-
jnum. Þarmeð var það ævintýri úti, en Kvennalistakonur þóttu
fara hnarrreistar úr viðræðunum og fengu lof fyrir staðfestu og
lýðræðisleg vinnubrögð.
Þetta var fyrir rúmu ári, oa það ár virðist hafa orðið langt hjá
Samtökum um kvennalista. 1 stað þeirra málefna sem sett voru
á oddinn í viðræðunum í fyrra er nú krafist kosninga og ekki
hlustað eftir neinu öðru. Brýnasta vandann ætla Kvennalista-
konur sér að leysa með þjóðstjórn svokallaðri, þar sem sitji allir
flokkar og stjórni landinu með kærleikann að vopni meðan
kosningabaráttan stendur.
Þjóðviljinn getur út af fyrir sig skilið kröfu Kvennalistans um
kosningar. Þjóðviljinn hefur undanfarið krafist þess að stjórnin
fari frá og forsætisráðherra rjúfi þing og boði til kosninga.
Við stjórnarslitin, og þegar Þorsteinn Pálsson ákvað að biðj-
ast lausnar án þess að rjúfa þing, hlutu næstu skref samkvæmt
leikreglunum vera að reyna myndun stjórnar sem styddist við
meirihluta á þingi. Það skiptir Kvennalistann og kjósendur hans
þó meira máli að samtímis sköpuðust óvæntir möguleikar í
íslenskum stjórnmálum. Aldrei þessu vant höfðu gerst þau
tíðindi að kostur var á víðtæku samstarfi félagshyggjuafla og
vinstriflokka í landstjórninni.
Strax og það varð Ijóst tók forysta Alþýðubandalagsins þá
afstöðu að á þetta samstarf yrði að reyna. Það var gengið til
viðræðna við Steingrím Hermannsson, lögð áhersla á vilja
flokksins til náins samstarfs við pólitíska ættingja í Alþýðu-
flokknum, - og það sett sem skilyrði fyrir viðræðum að
Steingrímur kallaði Kvennalistann til.
Og nú brást Kvennalistinn. Forystumenn hans höfnuðu ein-
faldlega viðræðum um annað en þjóðstjórnarhugdettuna og
nýjar kosningar. Og Þórhildur Þorleifsdóttir, einn fulltrúa
Kvennalistans í viðræðunum, lét þau orð falla að þær væru ekki
með, jafnvel þótt gengið yrði strax að kröfum um afnám
launafrystingar.
Síðan gengu Kvennalistakonur út, og nokkrar þeirra fóru að
drekka kaffi með Þorsteini Pálssyni, væntanlegum forsætis-
ráðherra þjóðstjórnarinnar.
Málefnin voru látin skera úr hjá Kvennalistanum i fyrra. Nú
skipta málefnin ekki máli. í fyrra var slitið á lágu laununum. Nú
var sagt að launastefna væri aukaatriði miðað við þjóðstjórn og
kosningar. Þjóðstjórn og kosningar eiga að koma í veg fyrir að
Kvennalistinn taki þátt í þeirri ríkisstjórn sem sennilegust er til
að koma áfram helstu stefnumálum Kvennalistans.
Haldi Kvennalistinn fast við þessa afstöðu sína er hann að
bregðast. Hann er að bregðast þeim stjórnmálaöflum sem
standa honum næst, - en miklu meiru skiptir að hann er að
bregðast stefnumálum sínum, og mestu máli skiptir að hann er
að bregðast kjósendum sínum, sem studdu Kvennalistann
vegna vonar um breytta tíma í íslenskri pólitík, en ekki til að
mynda þjóðstjórn og hafa kosningar.
Samstarf alþýðuflokkanna
Sú samstaða sem virðist vera að myndast með
Alþýðubandalagi og Alþýðuflokki síðustu daga kynnu að
reynast merkustu tíðindin úr pólitísku umróti þessara vikna.
Þótt flokkarnir tveir séu sprottnir af sömu rót hefur þeim hingað-
til ekki verið skapað nema skilja, og það er því mikilvægt að
nota þau tækifæri sem nú gefast til samstöðu og samvinnu
sem allra best, helst með sameiningu í einn stóran flokk jafnað-
armanna fyrir augum. Þjóðviljinn fagnar þessvegna „lifrarsam-
lagi“ og pólitískum „AA-samtökum“ og hvetur flokkana tvo til
að ákveða formlegt framhald hið allra fyrsta.
-m
KLIPPT OG SKORIÐ
Unglingar
vinna með námi
Klippari gat ekki mætt á ráð-
stefnu sem Æskulýðsfylkingin
hélt á sunnudaginn var um mikla
vinnu framhaldsskólanema með
námi. Því miður, því málið er
merkilegt.
Vinna skólafólks lítur víst tölu-
vert öðruvísi út en hún lengst af
gerði: við af eldri kynslóð unnum
vitanlega eins og vera vildi á
sumrum - en það var víst miklu
sjaldgæfara en núna að nemend-
ur hlypu í vinnu á skólatímanum
sjálfum. Að því undanskildu að
öðru hvoru var gefið frí í skólum í
sjávarplássum þegar landburður
var af fiski.
Tvennt ólíkt
Nema hvað: á þessari ráð-
stefnu Æskulýðsfylkingarinnar
var talað um þessa miklu vinnu
og maður sér af frásögnum að
menn hafa á henni tvær skýring-
ar. Annarsvegar eru krakkarnir
að vinna sér fyrir peningum til að
geta stundað „lífsstíl þar sem
gengið er út frá bestu lífsgæðum“
(með öðrum orðum: ég vil minn
bíl strax ). Hinsvegar er svo á
ferðum þetta hér, að því er
Sveinþór Þórarinsson ráðstefnu-
stjóri segir :
„Foreldrar geta í mörgum til-
fellum ekki staðið undir náms-
kostnaði barna sinna og því verða
unglingarnir að grípa til sinna
ráða“.
Sannast nú enn hið forn-
kveðna: að tveir menn sem eru að
gera hið sama (Hér: vinna með
námi) eru ekki að gera hið sama.
Því það er óneitanlega talsverður
munur á því hvort unglingur
stendur í sjoppu öll kvöld til að
geta rekið eigin bíl eða stundað
annað það sem venja er að kalla
„lífsgæðakapphlaup", eða hvort
þar er um brýna nauðsyn að ræða
- ef ekki er unnið, þá er skóla-
göngu lokið. Klippari veit því
miður ekki hvort reynt var á ráð-
stefnunni að skoða það hvernig
námsmannavinnan skiptist á milli
þessara póla. Kannski er ekki
hægt að komast að neinni áreið-
anlegri vissu um það efni. En
þetta er þó hinn veigamesti pólit-
íski punktur málsins, því í honum
erum við minnt á það rækilega að
í þessu þjóðfélagi okkar, sem
Morgunblaðið vill gjarna kalla
„stéttlaust", eru börn og ung-
lingar í raun afar misjafnlega sett
eftir efnahag og aðstöðu og bú-
setu foreldra.
Tveir
Tímapistlar
En nú bregður svo við í gær, að
dagblaðið Tíminn birtir tvær rit-
stjórnarsíðugreinar um marg-
nefnda ráðstefnu Æskulýðsfylk-
ingarinnar. Tónninn í þeim er
nokkuð svo sérkennilegur: þar er
hnútum kastað að Fylkingarfólki
og svo kennurum fyrir það, að
þeir hafi áhyggjur af mikiili vinnu
nemenda með námi og afleiðing-
um hennar. Garri hleypir sér í
ham fornra dyggða: íslendingar,
segir hann, eru „vinnusöm og
dugleg þjóð sem hlífir sér hvergi“
og „vælugangur út af því að ein-
hverjir skuli enn vilja taka til
hendinni í landinu er ekkert ann-
að en eymingjaskapur". Óþarft
hjal náttúrlega : enginn vældi yfir
vinnufýsi - heldur spurðu menn
eftir skynsamlegri farveg fyrir
þjóðardugnaðinn fræga. Oddur
Olafsson vill bæta um betur og
setur þetta hér á blað í nokkuð
hefðbundnum Tímanöldurstón
gegn menntafólki.
„Væri vel athugandi að komast
að því, hvort margir þeirra sem
látnir eru híma á skólabekk fram
eftir öllum aldri væru ekki allt
eins vel komnir á vinnumarkaði
og gætu þá unnið fullan vinnu-
dag.
En auðvitað er það borin von
að slík athugun fari fram þar sem
hámenntafólkið sem býr til
menntakerfin mun ávallt koma í
veg fyrir að til álita komi að til sé
neitt verðugra viðfangsefni en
að mennta sig og mennta, hvern-
ig svo sem skólamenntun er
metin til launa“.
Með öðrum orðum: látið er að-
því liggja að í gangi sé einhvers-
konar illkynjað samsæri um að
koma í veg fyrir að ungt fólk stytti
sína skólagöngu (það er „látið
híma á skólabekk“) og fari að
vinna fullan vinnudag eins og
draumar þess standa víst til.
Engin nauðung
Enn svarar Tíminn langt út í
hött. Satt best að segja virðist fátt
benda til þess, að unglingar séu
svo nokkru nemi neyddir til að
sitja í framhaldsskólum - aðsókn
að þeim hefur aldrei verið meiri
en nú, segja fréttir. Það þýðir
náttúrlega ails ekki að þeim þyki
svo afskaplega skemmtilegt í
skóla. En fyrir þann drjúga
fjölda, sem á þess nokkurn kost
að taka þátt í lífsgæðakapphlaup-
inu fræga, er það blátt áfram
mjög hentugt að vera í skóla
alllengi og vinna með náminu.
Þessir krakkar hafa mikinn fé-
lagsskap og marga aðra
skemmtun í skóla, sem ekki
gengur neitt afskaplega hart fram
um kröfur. Þau geta frestað því
að þurfa að standa á eigin fótum
með tilvísun til þess að þau séu
enn í námi. Á meðan geta þau
framlengt framfærslu foreldra
með því að búa ókeypis heima
hjá sér, en nota eigin vinnutekjur
til að stunda þann lífsstíl, sem
menn létu áður bíða þar til þeir
færu að vinna í alvöru.
Gáum að þessu. AB.
Þjóðviljinn
Síðumúla 6 • 108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppó.
Fróttaatjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Heimir Már Pótursson,
Hjörieifur Sveinbjörnsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríður
Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ólafur Gíslason,
Páll Hannesson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Sævar Guðbjömsson, Þor-
finnurómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarfcalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar:EinarÓlason, JimSmart.
Útlftateiknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ. Pótursson
Framkvœmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrif stof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Anna Benediktsdóttir
Útbrelðslu- og afgreiöslustjóri: Bjöm Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
Innhoimtumenn: Katrín Bárðardóttir, OlafurBjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjóm:
Síðumúla 6, Reykjavífc, símar: 681333 & 681663.
Auglýslngar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prontun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasólu: 70 kr.
Nýtthelgarblað: 100kr.
Áskriftarverð á mánuði: 800 kr.
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 22. september 1988