Þjóðviljinn - 06.10.1988, Blaðsíða 4

þJÓÐVILIINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Tekjuskattur af
fjármagnstekjum
Þeir sem hafa tekjur þurfa flestir aö greiða hluta
þeirra til sameiginlegra þarfa þjóöfélagsins. Ríki og
sveitarfélög þurfa fé til aö standa undir fjölbreyttri þjón-
ustu viö þegnana. Þótt menn bölvi oft skattinum og
mörgum finnist að oft sé farið illa með almannafé, þá
una flestir því aö einhver hluti af launum þeirra sé
tekinn til aö greiða kostnað vegna sjúkrahúsa, skóla,
hafnargeröar, fegrunar og snyrtingar, svo aö fátt eitt sé
nefnt af þeim fjölmörgu verkefnum sem nær allir lands-
menn eru í reynd sammála um aö leysa þurfi þannig aö
sem flestir greiöi í sameiginlegan sjóð.
Stundum gera menn greinarmun á þeim tekjum sem
menn afla meö vinnu sinni og þeim tekjum sem þeir
hafa af eignum sínum. Reyndar er í flestum tilvikum um
lítinn eðlismun að ræöa því aö í báðum tilfellum er
oftast um að ræöa einhvers konar leigutekjur. Sá sem
þiggur laun fyrir vinnu sína er að selja vinnuafl sitt á
leigu. Samkvæmt fyrirframgerðum samningi þarf sá,
sem fær fólk til vinnu, aö greiða fyrir leigutímann. Út-
leiga á húseignum, landspildum eða silungsám byggir
einnig á því aö greitt sé ákveðiö gjald sem fer eftir lengd
leigutímans. Og hið sama á aö sjálfsögðu við um þaö
þegar menn fá vaxtatekjur. Þá er peningaeign seld á
leigu um ákveðinn tíma og leigugreiðslan er háð tíman-
um; því hærri vaxtagreiðslur, þeim mun lengri sem
lánstíminn er.
Það vekur því nokkra furðu að við skattlagningu ríkis-
ins er gerður greinarmunur á leigutekjum. Sá sem leigir
út vinnuafl sitt þarf að greiða tekjuskatt af vinnulaunun-
um ef þau fara upp fyrir ákveðið mark. Hið sama á við
um þann sem hefur tekjur af því að leigja út húsnæði,
en í því tilfelli er þó tekið tillit til viðhaldskostnaðar. En
sá sem hefur tekjur af því að leigja út peninga þarf ekki
að greiða neina skatta.
Vaxtatekjur eru algjörlega skattfrjálsar. Nú má færa
að því rök að hluti vaxtanna, þ. e. verðbótaþátturinn,
fari í nokkurs konar viðhaldskostnað. Verðtrygging á
að hafa þau áhrif að verðgildi peningaeignar rýrni ekki.
Fyrir verðtryggðan höfuðstól á að vera unnt að kaupa
sama magn af sams konar vöru eða sams konar þjón-
ustu hvort heldur þau kaup fara fram í dag eða eftir
mörg ár. Auðvitað er ekki einfalt að finna mælikvarða
sem unnt er að fara eftir í þessum efnum en á undan-
förnum árum hafa menn notað til þess vísitölur eða
verð á erlendri mynt. En vaxtatekjur umfram verðbæt-
ur, raunávöxtunin, verður til að auka raunverulegt
verðgildi höfuðstólsins og eru því hreinar tekjur fyrir
sparifjáreigandann. Þessar tekjur eru skattfrjálsar.
Það er engu líkara en yfirvöld telji peningaeign vera á
einhvern hátt merkilegri en aðrar eignir. Geti einhver
snarað út fyrir íbúð og leigi hana síðan út, þarf hann að
greiða skatt af þeim leigutekjum sem eru umfram það
sem þarf til að viðhalda verðgildi íbúðarinnar. Noti ann-
ar maður sömu upphæð til að kaupa fyrirtæki og fyrir-
tækið gangi það vel að hann hafi af því tekjur eftir að
allur kostnaður hefur verið greiddur, þá þarf hann að
greiða skatt af þeim tekjum. En sá sem á jafnvirði
íbúðar eða fyrirtækis í reiðufé og leigir það út, þarf ekki
að greiða neinn skatt af vaxtatekjunum, þótt þær séu
hærri en nemur verðtryggingu höfuðstólsins.
Nú hafa stjórnvöld lýst því yfir að fyrirhugað sé að
skattleggja raunvaxtatekjur sem fara fram yfir ákveðið
viðmiðunarmark. Almenningur vill að skattbyrðum sé
dreift eðlilega og sá hluti hans, sem á eitthvert sparifé,
er því tæpast andsnúinn að greiddur sé tekjuskattur af
raunvaxtatekjum. Engu að síður verða stjórnvöld að
skýra mjög vel út hvað þau hyggjast fyrir í þessum
efnum svo að lýðskrumarar afflytji ekki þeirra mál..
KLIPPT OG SKORIÐ
Sögurnar
og veruleikinn
Það eru ekki bókmenntirnar,
þessar djúpvitru og alvörugefnu
og framsæknu, sem bregðast við
stórtíðindum dagsins. Að
minnsta kosti ekki á okkar menn-
ingarsvæði, ekki á okkar tímum.
Enda hafa menn lengi þann
steininn klappað að rithöfund-
arnir eigi ekki að lúta svo lágt að
pæla í andskotans veruleikanum
og djöfuls samfélaginu. Þeir gætu
flækst inn í pólitík og meitt sig.
Þess í stað er þeim hollast að gefa
sig á vald hinu frjálsa ímynduna-
rafli og skapa heiminn upp á nýtt
eftir sínu höfði.
Svo skapar hver sinn heim og
vanþakklátur pöpullinn hristir
hausinn og segir: Ekkert kemur
mér þetta við. Eða: Hvaða rugl er
nú þetta? Eða: Séð hefur maður
annað eins.
Aftur á móti vita þeir sem búa
til njósnamyndir og spennu-
myndir og skáldsögur þeim
skyldar vel hvað klukkan slær.
Þeir fylgjast með stórmálunum
og leggja út af þeim. Og síðast en
ekki síst: þeir taka að sér pöntun
samfélagsins. Það er að segja:
þeir skrifa það sem menn vilja
heyra, eða hafa - hvort sem þeir
gera sér grein fyrir því eða ekki -
einhverja dulda þörf á að heyra.
Pörf fyrir
ævintýri
Því er fram haldið að börn hafi
þörf fyrir gömlu og góðu ævintýr-
in eins og þau eru, vegna þess, að
þar er þeim fyrst stefnt inn í
skelfilegan lífsháska (svo þau
komist að því hvað heimurinn er
hættulegur þegar komið úr út
fyrir þröskuldinn hjá mömmu).
Og síðan færir ævintýrið þeim þá
huggun, að í háskanum er von
bæði í heppni og hjálparmönnum
og að allt muni fara vel að lokum.
Þjóðfélögin eru - mörg hver að
minnsta kosti - dálitið lík börnum
í þörf sinni fyrir sögur- hvort sem
þær eru nú sagðar í kvikmynda-
tjaldi eða (ennþá og með gjör-
samlega úreltum aðferðum)
prentaðar á bók.
Ein spennandi
skáldsaga
Eða svo fannst þessum klipp-
ara hér þegar hann gleypti í sig
fyrir svefninn nýlega „spennadi
skáldsögu“ (hún heitir það í undi-
rtitli) sem kom fyrir skemmstu út
hjá bókaklúbbi Almenna bóka-
félagsins. Hún heitir Þagnarums-
átur og er eftir A. J. Quinnell.
Þetta er um margt haglega
skrifuð saga og vafalaust betri af-
þreying en margt annað. En það
er ekki málið eins og krakkarnir
segja. Heldur hitt, að hún er gott
dæmi um það hve vel afþreying-
arhöfundar kunna á sitt heima-
fólk.
Hvað er til marks um það?
Jú. Sagan gerist í höfuðborg
ónefnds ríkis í Mið-Ameríku. Þar
er harðstjóri einn og Kanavinur
kominn að fótum fram. Bylting-
armenn sækja fram, ná sambandi
við metnaðargjarnan herforingja
og steypa einvaldanum. Höfund-
ur passar sig á því að taka það
skýrt fram að hann hafi ekki átt
betra skilið. En hitt varðar þó
mestu, að allt bendir til þess að
landið fari úr öskunni í eldinn -
við tekur byltingarforingi sem
mun sannarlega keyra landið til
andskotans í sínum marxisma,
fólsku og mikilmennskubrjálæði.
f landinu er bandarískur sendi-
herra og byltingarmenn taka
hann höndum og hans lið. Þessa
gísla á að nota í skiptimynt við
Bandaríkin. Og á meðan fær kúb-
anskur leynilögreglumaður að
yfirheyra sendiherrann og reyna
að fá upp úr honum upplýsingar
um samsæri sem sendiherrann
hefur skipulagt - og gengur út á
það að gera hallarbyltingu í Ha-
vana og hrekja Castró frá völd-
um. Kúbumaður og sendiherra
eru „hinn mannlegi þáttur“ sem
verður að vera í lagi í sniðugum
reyfara af þessu tagi. Þeir eru á
öndverðum meiði og glíma hart,
en samúðin er með þeim báðum.
Þeir eru nefnilega báðir ljóngáf-
aðir riddarar einmanaleikans og
hafa báðir beðið skipbrot í ást-
um.
í staðinn
fyrir veruleikann
En þá er eftir að geta um þann
þátt sögunnar sem forvitnilegast-
ur er: hvernig svalað er bandar-
ískri þörf fyrir pólitískt ævintýri
með Iífsháska og góðum málalok-
um. í Washington sitja menn og
leggja á ráðin um það hvernig
frelsa megi gíslana - og sú aðgerð
má ekki mistakast eins og þegar
reynt var að frelsa gísla úr hönd-
um írana eftir klerkabyltinguna.
Og það er svartur liðþjálfi (ein
sniðuheitin enn: bjargvætturinn
er svartur, amk ein „jákvæð“
svört hetja verður að vera í hverri
bók) sem tekur ráðin af skriffinn-
um og drembilátum herforingj-
um. Hann bjargar sendiherran-
um og öðrum gíslum með lítilli
sveit harðsnúinna manna sem
sameina í sér hörku og hugprýði
og göfugmennsku eins og þeir eru
allir langir til.
Að lokum hefur þetta hér gerst
í ævintýrinu Þagnarumsátur:
Bættur er skaðinn frá því í f ran
um árið - aðgerðin tókst.
Sá sigur er upphaf mikilla um-
bóta á her og leynilögreglu
Bandaríkjanna sem verðugir
menn stýra (Sendiherrann og
svarti liðþjálfinn).
Kommar drápu einræðisherr-
ann en Kanar gerðu svo innrás og
steyptu kommum og lýðræði
komst á.
Ekkert af þessu hefur gerst í
raun og veru, en ’öandarískt
þjóðfélag og þeir sem áhyggjur
hafa af því, þurfa á slíkum at-
burðum að halda, sér til huggun-
ar og uppörvunar. Því er ævintýr-
ið sagt. Og því verður bókin að
sjálfsögðu kvikmynduð með
miklum tilþrifum - ef ekki er þeg-
ar búið að því.
ÁB
Þjóðviljinn
Síðumúla 6 108 Reykjavík
/
Sími681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppé.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Dagur Þorleifsson, Guðmundur RúnarHeiðarsson,
Heimir Már Pótursson, Hjörleifur Sveinbjörnsson, Kristófer
Svavarsson, Magnús H. Gíslason, Lilia Gunnarsdóttir, Ólafur
Gíslason, Páll Hannesson. Sigurður Á. Friðþjófsson, Sævar
Guðbjörnsson, Þorfinnur Omarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Jim Smart.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ. Pétursson
Framkvæmdastjóri: HallurPáll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: OlgaClausen.
Auglysingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavarsia: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Anna Benediktsdóttir
Utbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verðílau8asölu:70 kr.
Nýtt helgarblað: 100kr.
Askriftarverð á mánuði: 800 kr.
SiÐA - ÞJÖÐVILJINN Fimmtudagur 6. október 1988