Þjóðviljinn - 07.10.1988, Blaðsíða 18

Er líkklæðið
í
Torino falsað?
Nýlega var sagt frá úrskurði sérfræðinga: Sá „helgur dómur“ sem frægastur er í
samanlagðri kristni, „líkklæðið helga“ í Torino á Italíu, sem kaþólskir menn hafa
löngum trúað að sé líkklæðið sem líkamiJesú frá Nasaret var vafinn í, er sem
sé falsað og ekki eldra en frá seinni hluta miðalda. En er það endanleg lausn á
dularfullri gátu?
Líkklæöi þetta er handofinn
líndúkur sem er 4,36 m á
lengd og 1,10 m á breidd, og á
honum eru tvær gulleitar
myndir af manni, sem hefur
verið krossfestur, framan frá
og aftan frá. Á einstaka stöö-
um hefur dúkurinn oröiö fyrir
skemmdum af völdum vatns
og elds og verið bættur. í fjór-
ar aldir hefur hann verið í kon-
ungskapellunni í dómkirkjunni
í Torino, en hann er ekki til
sýnis nema á fimmtíu ára
fresti.
Er þessi dúkur falsaour eða
ófalsaður? Kaþólska kirkjan sem
er gætin mjög hefur aldrei viður-
kennt opinberlega að hann sé
raunverulega líkklæði Krists: það
er undir hverjum og einum kom-
ið hvort hann trúir því eða ekki.
En nú í ár féllust ráðamenn í Páf-
agarði loks á að málið væri tekið
til vísindalegrar athugunar. Smá-
bútar voru teknir úr dúknum og
afhentir rannsóknastofum svo
hægt væri að aldursgreina hann
með „karbon-14“ aðferðinni.
Hinn 28. ágúst kvað svo Richard
Luckett nokkur, prófessor í forn-
leifafræði við háskólann í Cam-
bridge, upp þann dóm í dagblað-
inu „Evening Standard" að lík-
klæðið væri frá árinu 1350. Er því
þar með lokið, og ekki annað
eftir en loka dómkirkjunni?
En fyrst er að athuga hvaðan
líkklæðið er komið. Fyrir tæpum
tuttugu öldum krossfestu Róm-
verjar í Palestínu mann sem tald-
ist vera guðs son. En lærisveinar
hans fullyrtu að hann hefði risið
upp frá dauðum þremur dögum
síðar og sannað þannig guðlegt
eðli sitt. Síðan hefjast ný trúar-
brögð og nú á dögum telst einn
miljarður manna kristinn. Forn-
leifafræðin geymir þó harla lítil
vegsummerki um þessa atburði,
og er fátt annað til vitnis um þá en
guðspjöllin fjögur. í Matteusar-
guðspjalli stendur að Jósef frá
Arimaþeu hafi tekið lík Krists og
sveipað það „hreinu líkklæði". I
Jóhannesarguðspjalli er því bætt
við að lærisveinarnir hafi fundið
„líndúkana" í gröfinni eftir upp-
risuna, þremur dögum síðar.
Sagnfræðingar myndu telja
það mikið kraftaverk að finna
þetta líkklæði tæpum tvö þúsund
árum síðar, því hvernig hefði það
átt að ferðast klakklaust gegnum
aldirnar? Apókrýfu guðspjöllin
töldu að það væri falið einhvers
staðar í Jerúsalem, en síðar fara
engar sögur af því öldum saman.
Lúðvík 7. Frakklandskonungur
sá það árið 1147 í Konstantínóp-
el. Snemma á 13. öld tóku
krossfarar borgina, og einn
þeirra Othon de La Roche hirti
þá líkklæðið og útnefndi sjálfan
sig „konung Aþenu“: geymdi
hann líkklæðið í turni sem hann
reisti við fætur Parthenons. En
síðan var þessum hundadagakon-
ungi Aþenu steypt úr stóli, og þá
hvarf líkklæðið aftur. Pað kom
enn í ljós árið 1357, þegar kona
ein að nafni Jeanne de Varzy á að
hafa gefið það til kirkju skammt
frá Troyes í Frakklandi. Fjöl-
skylda hennar bað páfann, sem
þá sat í Avignon, að lýsa það ó-
falsað, - en án árangurs. Á
dögum hundrað ára stríðsins er
líkklæðið á flakki og árið 1452 er
það selt hertogunum af Savoie.
Pað er síðan flutt til Parísar,
Chambery, Annecy, Nissa og
Torino, þar sem því var naum-
lega bjargað úr eldsvoða árið
1532. Síðan hefur það veriðíTor-
ino.
En það hefur líka verið annars
staðar: fleiri en eitt „líkklæði
Krists“ voru geymd sem helgir
dómar í kirkjum í Evrópu á sama
tíma - eins og það var til sægur af
flísum úr krossi Krists. Líkklæðið
íTorinu varð ekki verulega þekkt
fyrr en í lok 19. aldar, þegar
ljósmyndari einn, Secundo Pia,
fór í málið. Árið 1898 tók hann af
því sæg af Ijósmyndum, og fór
síðan og framkallaði plötur sínar.
Hann varð þrumu lostinn: þegar
myndin á líkklæðinu, sem er dauf
þegar hún er séð með berum
augum, var komin á neikvæða
ljósmyndaplötu, var hún ótrú-
lega falleg og lifandi og sýndi
langleitt andlit og friðsælt þrátt
fyrir merki um píslir og
krossfestingu á líkamanum.
Pessar myndir bárust strax
mjög víða og deilurnar hófust:
hvernig hefði einhver falsari átt
að geta skapað neikvæða mynd
mörgum öldum áður en Nicep-
hore Niepce fann upp ljósmynda-
tæknina? Ýmsir töldu að það
hefði þurft einstaka orku - orku
upprisunnar - til að búa til þessa
mynd. En ráðamenn í Páfagarði
tóku enga afstöðu.
Upp úr 1970 fóru vísindamenn
að láta málið til sín taka.
Svissneskur glæpafræðingur,
Max Frei, greindi rykkorn á lík-
klæðinu og fann þar plöntufrjó-
korn frá Frakklandi, Ítalíu og
Palestínu. Tveir bandarískir vís-
indamenn rannsökuðu myndirn-
ar með aðstoð tölvu og töldu sig
geta endurgert hana í þremur
víddum. Mörg rit birtust um mál-
ið, þar sem lögð var áhersla á
„yfirnáttúrulega hlið“ neikvæðu
myndarinnar. En hins vegar var
ekki hlustað á þá sem töldu sig
hafa fundið litarefni málara í ör-
smáum rykkornum á líkklæðinu,
né þá sem sönnuðu að hægt er að
fá sams konar neikvæða mynd
með því að nudda dúk við tré-
skurðarmynd.
Fyrir tveimur árum féllst erk-
ibiskupinn af Torino, Anastasio
Ballestero, á að fela rannsókna-
stofnunum sýnishorn úr líkklæð-
inu til rannsóknar. Haft var sam-
band við sjö stofnanir, en þremur
var síðan falið verkið, rann-
sóknastofum í Oxford, Zurich og'
Tucson í Arizona. Hinn 21. apríl í
vor var viðarkassinn með lík-
klæðinu opnaður leynilega eftir
að öryggisútbúnaðurinn hafði
verið tekinn úr sambandi, og
Ballestero erkibiskup skar þrjá
örlitla búta úr því. Michael Tite,
einn af helstu sérfræðingum Brit-
ish Museum, sem fengin var tii að
tryggja að allt færi sem vísinda-
legast fram, lét hvern sérfræðing
fá fjögur tölusett hylki: ásamt
með bút úr líkklæðinu fékk hann
til aldursgreiningar rómverskt
líkklæði, líndúk frá miðöldum og
annan dúk frá 15. öld.
Yfirvöld kaþólsku kirkjunnar
hafa ekki á neinn hátt brugðist
við dómsúrskurði enska sérfræð-
ingsins. Samstarfsmenn Jean-
Charles Thomas erkibiskups í
Versölum, sem talinn er helsti
sérfræðingur Frakklands í þessu
máli, hafa einungis sagt: „Enginn
hlutur, jafnvel ekki líkklæðið,
hefur skipt neinu meginmáli fyrir
trúna“. En ef dúkurinn er í raun
og veru frá síðasta hluta miðalda
er röðin komin að listfræðingum
að segja sitt álit á málinu: hver ei
sá snillingur sem bjó til þessa frá-
bæru Kristsmynd?
ERUM FLUTTIR í
ÁRMÚLA 7
NYTT SIMANUMER
ÞROUNARSJÓÐUR
LAGMETISIÐNAÐARINS
ÁRMÚLA 7, 3.HÆÐ, 108 REYKJAVÍK, SÍMI 68 0400
(þýtt eftir L'express)
Árshátíð Ísland-DDR
Missið ekki af hinum frábæra látbragðsleikara
RALF HERZOG frá DDR á árshátíð félagsins í
kvöld, 7. október kl. 20.30 á Holiday Inn.
Söngsveitin Fílharmónía
Vetrarstarfið er hafið. Við tökum þátt í Söng-
leikum á 50 ára afmæli Landssambands bland-
aðra kóra.
Næsta æfing í Melaskóla mánudagskvöld kl.
20.30. Nýir og gamlir félagar velkomnir.
Stjórnin
SJÁ Hátúni 12, 105 Reykjavík — sími 29709
Hvernig værinú að koma
sér úr startholunum og
komastástjá
Löggiltir sjúkraþjálfarar leiðbeina.
Blandaðir tímar - frjáls mæting.
Panta þarf fyrsta tímann, en þeir
sem hafa verið áður, þurfa þess
ekki.
Erum þegar byrjuð.
Opið: Mánudaga-föstudaga
frá kl. 16-20.
Laugardaga frá kl. 11-15.
Við sem erum á stjái

18 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ