Þjóðviljinn - 21.10.1988, Blaðsíða 19

Herbjörg Wassmo: „Þóra er réttlaus vegna þess að enginn tekur svari hennar.“ Mynd - Jim Smart
vegna þess að þeir geta keypt sig
lausa, en skuldinni er skellt á
smáseiðin.
- Þjóðverjamellurnar svoköll-
uðu og börn þeirra eru dæmigerð
fyrir þetta. í gegnum árin hef ég
oft velt fyrir mér hvemig það væri
að vera „þýskarakrógi“. Það
voru nokkur þannig börn í mín-
um skóla og þau voru öll stim-
pluð. Við ofsóttum þau ekki
beinlínis, en við sáum þau ekki.
Þau voru einfaldlega fryst úti.
- Sifjaspellum hef ég líka velt
fyrir mér í fleiri ár. Hvað gerist í
barni þegar faðir þess eða, eins
og í Þóru tilfelli, einhver sem
gengur því í föðurstað, misnotar
það kynferðislega? Reyndar var
það Biblían sem kom þessum
hugleiðingum að hjá mér. Þegar
ég var í 5. eða 6. bekk fékk ég
allar umgangspestir einn vetur-
inn og lá því mikið í rúminu og
las. Einhvern tíman þegar
mamma var orðin þreytt á eilífum
hlaupum á bókasafnið fyrir mig,
rétti hún mér Biblíuna og sagði
mér að lesa hana. Þá las ég meðal
annars söguna um Lot og dætur
hans. Ég man að ég hugsaði
mikið um þessa sögu því mér
fannst þá þegar geysilega ótrúlegt
að þær, þessar ungu konur hefðu
haft frumkvæðið að sifjaspellum
með föður sínum afgömlum og
drukknum. Mér fannst að þessu
hlyti að hafa verið öfugt farið, að
hann hefði nýtt sér föðurvaldið
yfir þeim og misnotað þær. Ég er
eiginlega sannfærð um það enn-
þá.
Þeim finnst vanta
kalda kalla
- Annars er bókin ekki bara
um dapurlega hluti. Þetta er saga
um ást, um svik og um vináttu
kvenna. Þetta sjómannasamfélag
sem ég þekki af eigin raun. Það er
húmor í bókunum, svartur húm-
or sem er þessu fólki eiginlegur
og sem ég vonast til að hafa náð
fram í gegnum aukapersónurnar.
Sjómaður getur sagt heila lífs-
speki í tveimur orðum. Þetta er
fólk sem er mótað af erfiðri bar-
áttu við náttúruöflin.
- En ég skrifa ekki um kalda
kalla. Mínar persónur eru ekki
hetjur, heldur manneskjur. Karl-
ar gagnrýna mig oft á tíðum fyrir
að það séu engar raunverulegar
karlkyns hetjur í bókunum. Að
það vanti stóra og sterka mann-
inn. Hinsvegar hefur það aldrei
truflað nokkurn að ég skrifa ekki
heidur um kvenkyns hetjur, í
sögunni er Rakel, móðursystir
Þóru, eina sterka hetjan, og hún
er sterk vegna þess að hún býr við
fjárhagslegt og tilfinningalegt ör-
yggi-
- Karlmönnum þykja menn
eins og Símon vera alít of mjúkir,
á meðan konurnar elska hann.
Ég hef aldrei hitt konu sem líkaði
ekki við Símon. Ég held að það sé
vegna þess að karlmenn eru fórn-
arlömb síns eigin hlutverks sem
sterkir menn. Að þeim finnist að
með persónu eins og Símoni sé
verið að fletta ofan af þeim. Sýna
það sem er undir yfirborðinu, og
það þola þeir ekki.
Að lokum?
- Það gleður mig að bókin
skuli nú koma út í íslenskri þýð-
ingu. Ég held að við sem komum
frá Norður Noregi eigum mikla
samleið með íslendingum,
jafnvel að við eigum meiri sam-
leið með ykkur en til dæmis með
þeim sem búa í Austur Noregi.
Noregur er svo stór og aðstæður
fólks svo gjörólíkar innan hans á
meðan Norður Noregur og Island
eru náskyld samfélög.
- Mér finnst þýðingin líka vera
í mjög góðum höndum. Bæði er
Hannes Sigfússon skáld og rithöf-
undur, og þekkir þar að auki
Noreg og Norðmenn mjög vel.
Ég er mjög ánægð með að hann
skuli hafa tekið að sér að þýða
bókina.
LG
Föstudagur 21. október 1988 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 19