Þjóðviljinn - 22.10.1988, Blaðsíða 10

Helstu mál: 9.40 L - 3.40 B -1.17 D.
Hálfplanandi m. kjöl.
Dekkaður 5,86 tonn - gangur 15 til 30 mílur.
Bátagerðin Samtak hf.
Skútahrauni 11,220 Hafnarfirði.
Símar: 651670/651850/ Fax: 652069.
STÝRISHÚS
Létt og sterk - Er gamla húsið orðið lélegt?
- Odýr lausn
Framleiðum stýrishús úrtrefjaplasti
fyrir 9 til 15 tonna báta.
Húsin eru með eða án vélareisnar. Hús án vélareisnar
henta einnig plastbátum af ýmsum stærðum.
Pantanir þurfa að berast sem fyrst þar sem það tekur um
tvo mánuði að fá rétta glugga.
Húsin eru afgreidd á ýmsum byggingastigum.
Leitið upplýsinga.
Helstu mál: 7.65 L - 2.6513 B -1,08 D.
Dekkaður 4 tonn. Opinn 5,96 tonn.
Gangur 8 til 14 mílur.
FULLBÚNIR BÁTAR TILBÚNIRÁ TVEIM MÁNUÐ-
UMSTANDIEKKIÁ VÉL 0G TÆKJUM.
HITAP0TTAR - SKILDIRÁ VÖRUBÍLA.
VÍKINGUR 900
VÍKINGUR 700
a
BATAGERÐIN SAMTAK HF.,
Símar: 651670 - 651850. Fax: 652069.
SJÁVARÚTVEGSBLAÐ
Óskar Vigfússon, formaður Siómannasambands íslands
Sjómennskan
á undirhöggad sækja
Blikur á lofti í atvinnumálum sjómanna. Boðaður hefur verið samdráttur í
þorskveiðum á næsta ári, uppeldisskilyrði í sjónum fara versnandi og hrygninga
hefur mistekist. Víða pottur brotinn í öryggismálum sjómanna. Ekki búist við
átökum á komandi ASÍ-þingi. Hinn almenni verkamaður til sjós og lands tekur
ekki þátt í félagsstörfum vegna breyttra tíma
Blikur eru lofti í atvinnumál-
um sjómanna. Boöaöur hefur
veriö samdráttur í botnfisk-
veiöum landsmanna á næsta
ári og munar þar mest um
þann niðurskurð sem mun
verða á þorskveiðum eöa um
30 þúsund tonn ef ekki meir.
Sjávarhiti fer lækkandi fyrir
norðan og austan og yngstu
þorskárgangarnir eru meö
þeim lélegustu um langan
tíma.
Samfara minni afla og aukinni
sókn ber æ meira á því að flotinn
rt undirmannaður. Afleiðingin er
meira álag á þá sem fyrir eru og
halda sumir sjómenn því fram að
undirmönnunin sé ein helsta or-
sök hinna tíðu slysa sem sjómenn
verða fyrir við skyldustörf sín á
sjónum. Samkvæmt ársskýrslu
Rannsóknanefndar sjóslysa 1987
kemur fram að bótaskyld slys á
sjónum hafi orðið alls 530 sem
segir sína sögu.
Nýlokið er 16. þingi Sjó-
mannasambands íslands og þar
voru atvinnu- og kjaramál ásamt
öryggismálunum efst ábaugi. Þar
var einnig tekin ákvörðun um að
halda áfram þátttöku í Verð-
lagsráði sjávarútvegsins, sem sjó-
menn hafa haldið fram að sé fjar-
stýrt af stjórnvöldum þegar á-
kvarðanir eru teknar um nýtt
fiskverð. Sjómenn binda þó vonir
við að breyting verði á lögum
þess þannig að einfaldur meiri-
hluti ráði því hvort fiskverð verði
gefið frjálst eða ekki.
Sjómenn uggandi
um sinn hag
Til að forvitnast um stöðu sjó-
mannsins í þjóðfélaginu í dag,
kjör hans og aðbúnað, framtíð
hans og helstu baráttumál var
formaður Sjómannasambandsins
Óskar Vigfússon tekinn tali í
höfuðstöðvum Sjómanna-
sambandsins að Borgartúni 18
fyrir skömmu.
I ljósi þeirra upplýsinga sem
fram hafa komið um versnandi
ástand sjávar og boðaðan sam-
drátt í þorskveiðum eru þá sjó-
menn ekki uggandi um sinn hag á
næstu árum?
Af eðlilegum ástæðum er ekki
annað hægt en að vera uggandi
um framtíð þorskveiða hér við
land í ljósi þeirra upplýsinga sem
fram hafa komið hjá okkar vís-
indamönnum í fiskifræði sem við
höfum ekki leyfi til að vanmeta,
um kólnandi sjó, versnandi upp-
vaxtarskilyrði seiða og mishepp-
naðar hrygningu sl. tvö ár. Áhyg-
gjurnar eru þó ekki aðeins varð-
andi þorskinn heldur einnig grál-
úðu og ekki síst rækju.
En eins og segir einhversstaðar
er alltaf gott að vera vitur eftir á.
Því ég vil leggja ríka áherslu á .og
undirstrika að allt frá 1978 vör-
uðu sjómenn við frekari stækkun
flotans. Þrátt fyrir okkar viðvar-
anir stækkaði fiskiskipaflotinn
allt þl ársins 1983. Ef þá hefði
verið farið eftir okkar aðvöru-
num væri staðan ekki eins slæm
og hún er í dag.
Ekki metinn
að verðleikum
Sjómenn hafa bent á að undan-
förnu að laun þeirra hafi ekki
hækkað jafnt á við laun viðmið-
unarstéttanna. Aftur á móti má
oft á tíðum lesa og heyra í fjöl-
miðlum um svimandi upphæðir
sem sjómaðurinn ber úr býtum
þegar vel veiðist. Hverjar voru
td. meðaitekjur sjómanna á síð-
asta ári samkvæmt skattfram-
tölum?
Meðaltekjur sjómannsins 1987
samkvæmt skattframtölum voru
1300 þúsund krónur sem er ekki
til að hrópa húrra fyrir sé tekið
tillit til þess vinnuálags, fjarveru
frá heimilum, áhættu og þess erf-
iðis sem sjómaðurinn verður að
leggja á sig við sín skyldustörf á
sjónum. Það nægir aðeins að
benda á mikla slysatíðni á sjó
1987 en þá urðu bótaskyld slys
hvorki meira né minna en 530 og
9 dauðaslys.
Af þessu má kannski draga þá
ályktun að sjómannsstarfið sé
ekki metið að verðleikum í nútím-
anum þrátt fyrir þá staðreynd að
þjóðféiagið á allt sitt undir vinnu
og afla sjómannsins. Hver er þín
skoðun á því?
Ég hef haldið því fram áður og
held því fram enn þann dag í dag
að starf íslenska sjómannsins sé
mjög vanmetið. Sannleikurinn er
sá að þegar vel gengur hjá sjó-
manninum og aflast vel, mark-
aðsverð er hátt erlendis, þá er
sagt að hann eigi ekki að hafa
meira en aðrir í þjóðfélaginu.
Þegar illa gengur og markaðsverð
erlendis er lágt, þá yppa menn
öxlum og segja því miður, þú
verður að fara eftir því hvað
markaðurinn segir. Viðhorfin
eru því miður þannig í garð sjó-
mannsins að þegar vel árar hjá
honum á hann að deila góðærinu
með öðrum en þegar slær í baks-
eglin á hann að taka það einn á
sínar herðar.
Viljum fá að
njóta ávaxtanna
Hvað er þá til ráða. Hefur
Sjómannasambandið einhver
áform á prjónunum til að breyta
þessari ímynd?
Við viljum fá að njóta þess þeg-
ar vel gengur hjá fiskimanninum
en láta hann síðan taka áhættuna
þegar illa gengur. En á þessu hef-
ur verið stórkostleg brotalöm á
undanförnum árum. Sjómaður-
inn hefur því miður orðið að
fylgja öðrum þjóðfélagsþegnum
að hluta.
Því hefur verið haldið fram á
undanförnum árum og áratugum
af málsmetandi mönnum í
þjóðfélaginu, að ógleymdum Da-
víð Sch. Thorsteinssyni sem hélt
því fram opinberlega bæði ljóst
og leynt að ástæðuna fyrir þenslu
og verðbólgu í þjóðfélaginu
mætti rekja til sjávarútvegsins,
að sjómenn heimtuðu hærra
kaup þegar vel gengi og tækju
ekki á sig kjaraskerðingu þegar
illa gengi vegna vísitöluákvæða.
Vísitala fiskverðs hefur ekki ver-
ið í gildi þó svo að vísitala launa
hafi verið við lýði fram til 1983,
þannig að sjómenn fláðu ekki
feitan gölt í því kerfi; það voru
aðrir.
í dag segi ég: hví ekki að setja
alla á hlutaskiptakjör eins og sjó-
menn eru á? Ef það slær í baks-
eglin þá taki allar stéttir þjóðfél-
agsins það á sig en ekki sjómenn
einir stétta eins og nú.
Sleppibúnaðurinn
sorgarsaga
í umræðum um öryggismál á
16. þingi Sjómannasambandsins
kom fram hörð gagnrýni á sjál-
fvirka sleppibúnaðinn sem stund-
um hefur klikkað þegar hans hef-
ur verið þörf. Hver er þín skoðun
á þessu máli?
Því miður verður það að segj-
ast eins og er að þarna er sorgar-
saga að baki, sorgarsaga sem hef-
ur skaðað okkar félaga mjög svo.
Þarna hafa ráðið peningasjón-
armið og önnur sem alls ekki eiga
við gagnvart þessu alvarlega
máli. Þ arna hafa átt sér stað al-
veg geysilega mistök, en hverjum
þeim er um að kenna ætla ég ekki
að setjast í dómarasæti yfir.
Varðandi öryggismálin að
öðru leyti var það niðurstaða
þingsins að nú yrði blaðinu snúið
við og spjótunum beint að okkur
sjálfum. Hvað getum við sjálfir
gert til að koma í veg fyrir slys á
sjó? Þetta er stefnubreyting af
okkar hálfu í stað þess að heimta
alltaf eitthvað frá öðrum til að
minnka slysatíðni á sjónum.
Flotinn
undirmannaður
Þingfulltrúar sumir hverjir
héldu því fram að ein helsta or-
sökin fyrir þessum fjölda slysa hjá
sjómönnum væri undirnmönnun
um borð í fiskiskipunum. Hvað
vilt þú segja um þessa fullyrð-
ingu?
Þetta er rétt og ég hef sjálfur
vakið athygli á þessari þróun og
varað við henni. Kannski er þetta
okkur sjálfum að kenna en við
höfum reynt að halda fast við
kjarasamninga okkar sem til-
greina þann fjölda sem nauðsyn-
legur er um borð í hverju skipi.
10 SlÐA - ÞJÓÐVILJINN