Þjóðviljinn - 25.10.1988, Blaðsíða 7

VIÐHORF
Það er greinilegt, að stjórnar-
skiptin nýlega hafa komið heldur
betur við peningahjarta þeirra er
við kjötkatlana sitja og það svo
að margir þeirra fá nú málið á ný
eftir að hafa þagað í þaula, enda
þokkalegt um að litast á eigin
bæjarhlaði í öllu góðærinu.
Nú er það einlægust ósk mín til
hinnar nýju ríkisstjórnar, að
henni takist að koma rækilega og
rösklega við þetta peningahjarta
og krenki sem allra mest að auð-
söfnun þess lýðs, sem mest hefur
makað krókinn á umliðnum
árum.
Já, menn hafa fengið málið á
ný og jafnvel vinnuveitendur og
ginnheilagt verzlunarráðið eru
farin að fjargviðrast út í vexti og
fjármagnskostnað, sem þeir voru
nánast búnir að gleyma að væri
til. Ef mig misminnir ekki því
meira, voru húskarlar á þessum
hokurbýlum með þá kenningu
kvölds og morguns og um miðjan
dag, að hið alltumlykjandi
„frelsi" ætti að láta gróðakynd-
ilinn loga glatt og lýsa mönnum -
les: auðmönnum - fram til betri
og bjartari tíðar.
Nú heyrist mér heldur betur
hafa orðið umskipti og kvartanir
og kveinstafir ymja nú í eyrum
okkar frá þessum allslausa ölm-
usulýð um vextina - alltof háa og
fjármagnskostnaðinn færandi allt
í kaf.
Ja, öðru vísi mér áður brá hjá
þeim blessuðum meðan íhaldsyl-
urinn úr stjórnarráðinu streymdi
um gullæðar gæðinganna. Nú
„svífur að haustið og svalviðrið
gnýr“ um sálir þeirra sem áður
töldu sig útvalda.
Þegar svo er komið er von að
menn fari að barma sér og bera
sig illa - mannlegt er það en ekki
stórmannlegt, enda vart við að
búast úr þessari átt. Já, „hvar er í
heimi hæli tryggt?" þegar svo er
komið að því er jafnvel af alvöru-
lausum illþýðum hótað harðlega
að ganga skuli af gæsinni góðu
dauðri sem gulleggjum hefur
ótæpilega verpt að undanförnu.
Já, það eru meiri blessuð bágind-
in sem borið hafa að svo ótrúlega
snöggt.
Og ekki gerir það myndina
gæfulegri, þegar höfuðpostular
einkarekstrar og hatursmenn
ríkisafskiptanna illu ganga bón-
leiðir til búðar hjá rauðleitum
ráðherrum sem ekki vilja láta þá
hafa svo sem nokkur hundruð
miljónir af almannafé til eigin
nota og Marokkómannanna
þeirra. Að ekki sé nú talað um
ábyrgðir þessa sama illa ríkis,
„Að verma sitt hræ
við annaira eld“
Helgi Seljan skrifar
„Og ekki gerir það myndina gœfulegri, þegar
höfuðpostular einkarekstrar og hatursmenn
ríkisafskiptanna illu ganga bónleiðir til búðar
hjá rauðleitum ráðherrum sem ekki vilja láta
þá hafa svo sem nokkur hundruð miljónir af
almannafé til eigin nota og
Marokkómannanna þeirra. “
sem voru svo sem ekkert til að
tala um, enda í miljörðum, en
ekki fengust í þetta frábæra verk-
efni og arðbæra inn í framtíðina.
Eins og þarna var talað um topp-
inn á ísjakanum þá er von að
menn spyrji: Fyrst þessir ráða-
menn vilja ekki treysta toppinn,
hvað verður þá um undirstöðu-
na?
Svona mætti áfram halda enda-
laust og ég sé mér til mikillar
ánægju að fjölmiðlagleði er aftur
orðin aðaleinkenni þessa aðals ís-
lensku þjóðarinnar, sem í einu
orði sagt lifir og hrærist í „bisn-
iss“, og verður ekki lengra náð í
fórnfýsi og atorku að ógleymdri
ráðdeildinni.
Á meðan Þorsteinn ríkti og réð
talaði hann og túlkaði viðhorf og
innstu hjartans mál þeirra allra
og engu þurfti við að bæta.
En löng og ljót er krumla
kommanna og ekkert er henni
heilagt eins og þeir best vita sem
mikið eiga undir sér. Og allir vita
hversu leiðitöm Framsókn getur
orðið við ólukkans kommana,
enda með gæðastimpil skoðana-
leysisins á sér. Sömuleiðis er lítil
von um kratana á meðan Halldór
Blöndal hefur ekki fengið kær-
komið tækifæri til að berja þá til
hlýðni og íhaldsauðsveipni.
Það er því von að uggur og órói
ríki í sálartötrum þeirra, sem
baksað hafa í aurasveita síns and-
litis við að bjarga þjóðarbúinu
með bisnissnum sínum og virðast
nú fá vanþakklæti eitt að launum.
Fésmálaráðherrann nýi (löggilt
starfsheiti skráð af íhaldinu)
hristi gullinn makkann og vildi fá
meira í ríkishítina römmu (sem
ekki má lengur reka sem Thor-
valdsenfélag eða Hjálpræðisher
fyrir fátæka pilsfaldakapítalista)
og reyndist luma á alls kyns belli-
brögðum og brjálkenndum hug-
myndum um það að einhverjir
hefðu náð að sanka að sér ein-
hverju umfram allra brýnustu
nauðþurftir. Þessu atorku- og
ráðdeildarfólki vildi fóli þessi
refsa - talaði um einhvern áður
óþekktan fjármagnsgróða, sem
hvorki Þorsteinn né bjargræðisn-
efndin hans höfðu nokkurn tím-
ann haft af nokkurn pata og áttu
þó að vera kunnugir á bestu bæ-
jum. Auðvitað voru þetta einber
hugarfóstur illra manna, þeirra
sem spakmælið góða segir að
alltaf og ævinlega sjái „auð í ann-
ars garði.“
Nú voru góð ráð dýr og hinn
gullslegni guð þeirra Mammon
ákaft ákallaður um úrlausn í sárri
neyð.
En þetta allt leiddi til þess að
hinir grandvörustu bisnissmenn
fóru að hugsa. Hvar skyldi nú féð
að finna, sem fólar vilja til sín
taka? Ekki höfðu þeir orðið þess
varir og þá kom uppljómunin,
uppgötvuð á hinum eðlu kontór-
um ávöxtunarfyrirtækjanna, sem
alltaf eru önnum kafin við að gera
þá fátæku ríkari og öfugt. Sparifé
gamla fólksins átti það auðvitað
að vera, sem á yrði nú ráðist og
ruplað og rænt meðan nokkur
eyrir stæði þar uppi.
Að sjálfsögðu var það ráðdeild
og sparnaður hinna öldruðu, sem
átti nú að fara að refsa fyrir með
harðri ríkiskrumlu kommanna.
Og það var blásið í lúðra og
menn tóku gleði sína á ný og
bjuggust til varnar mætum mál-
stað: Aldrei skyldi það að Ólafur
Ragnar og allt hans hyski hefði á
því minnstu möguleika að stela
sfðasta eyri ekkjunnar, enda
marga hægt að múgsefja, svo
ekki yrði nú farið að grufla út í
það að einhvers staðar annars
staðar kynni að vera fé að finna.
Og fjölmiðlarnir fengu sína
fylli og fundað var í hvelli og
dregin upp hin dökka mynd al-
ræðishyggjunnar, sem öllu vildi
yfir gína og alveg sér í lagi því litla
sem erfiðisfólk hafði önglað sam-
an í gegnum annasama lífstíð.
Það var að vísu svolítið sér-
kennilegt að sjá einn
„ávöxtunar“-bróðurinn fara fyrir
liðinu, en hann var þá bara bless-
aður á eigin vegum og máske
guðs til bjargar og hjálpar á
hættustund og miljarðafyrir-
tækið, sem hann stóð fyrir, var
utan og ofan við þetta allt saman
og það var nú göfugt og gott.
Það væri að æra óstöðugan að
ætla að halda áfram í sama dúr og
hér hefur verið gert og mörgum
kann að þykja alvöruleysið
mikið, en ég hreinlega veit ekki
hvernig á í raun að taka þeim
ásköpum, sem yfir hafa dunið.
Auðvitað er römm alvara á bak
við allt þetta.
Auðvitað rís alltaf upp ótti
þeirra sem græða á annarra erf-
iði, þegar íhaldið, verndari
þeirra og vörður, er ekki í brúnni.
Auðvitað vita þeir ofurvel að
ekki verða með veikum meiri-
hluta - ósamstæðum um margt -
ekki síst um þetta - gerð nein þau
býsn sem sköpum skipta.
En þó kynni að vera að þeir
misstu spón úr aski sínum og þá
er ekki amalegt að geta skýlt illa
fengnum auði sínum bak við aldr-
aða fólkið í landinu og fá það til
að trúa þeirri firru í leiðinni, að
það sé verið að tala um það og
þess sparnað, þegar rætt er um
fjármagnsgróðann, góðæris-
gróða undangenginna ára.
Og vissulega hafa margir aldnir
orðið órólegir og afætulýðurinn
glottir við kalt. Máske tekst
moldviðrið svo að ekki verði við
þeim hreyft. Því hver hefur í al-
vöru heyrt einhvern lýsa því yfir
eða ýja að því að til standi að
skattleggja almennar sparifjár-
innistæður fólks - eðlilegar upp-
hæðir sem raunveruleg ráðdeild
hefur myndað? Ég spyr enn.
Hver hefur ýjað að þessu, hvað
þá lagt það til?
Það er hins vegar upplagt fyrir
„gróðapungana“ (Matthías
Bjamason á nafngiftina) að
reyna að beita öldmðum spari-
fjáreigendum fyrir sinn eigin
hagsmunavagn og komast þannig
með auðveldum hætti hjá því að
greiða til samfélagsins það sem
þeir ætla öðrum að gera.
Umræðuna á að færa niður á
það stig rangfærslna og út-
úrsnúninga að stjórnvöld hiki við
og haldi að sér höndum. Ég ætla
að vona, og það gera margir, að
ekki verði slíkt uppi á teningnum
og féð verði virkilega sótt til
þeirra sem sannarlega eiga slíka
gnótt að út úr flóir.
Ég veit líka að þá kemur það
glögglega fram, að venjulegt
launafólk þarf ekkert að óttast
um sparifé sitt.
En það er von, að þeir sem með
ránshendi hafa farið um arðinn af
annarra striti æpi hátt um rán
ríkiskrumlunnar.
En grannt skoðað gerir fólk sér
það ljóst að ríkið það erum við
sjálf og þar er að yfirgnæfandi
hluta fjármagni varið til þarfra og
brýnna verka í allra þágu, ekki
síst þeirra sem lakast eiga.
Þótt meðferð fjármuna mætti
þar eflaust oft vera betri og mark-
vissari breytir það ekki þeirri
höfuðnauðsyn sem á því er að
unnt sé að standa vel að
heilbrigðismálum, tryggingamál-
um, menntunar- og uppeldismál-
um, málefnum fatlaðra og aldr-
aðra og búa á hverju sviði svo í
haginn sem bezt hentar sem flest-
um. Til þess þarf fé og það fé þarf
og á að sækja til þeirra sem nú
æpa hæst með aldraðra velferð og
hag að yfirskini af því að þeir vita
vel upp á sig skömmina. Þeim má
einfaldlega ekki verða kápan úr
því klæðinu að „verma sitt hræ
við annarra eld“.
Helgi Seljan, fyrrverandl alþingis-
maður, er nú félagsmálafulltrúi Ór-
yrkjabandalags fslands.
Bætt við greinaskrif
Mig langar til að bæta ofurlitlu
atriði við grein mína „Mistökin á
Landspítalanum“ sem birtist í
Þjóðviljanum 8. október.
Við höfum orð landlæknis fyrir
því að það sem olli ungbörnum
varanlegu heilsutjóni voru þau
„mistök" að fara ekki að settum
reglum við meðferð þurrmjólk-
ur. Hvað varðar hugsanlega
ábyrgð í slíkum tilvikum, þegar ef
til vill er ekki unnt að benda á
tiltekna einstaklinga er ekki virtu
reglur, vil ég vitna í Lög um
heilbrigðisþjónustu nr. 59/1983.
Þar segir í IV kafla Um sjúkra-
hús, grein 29.2.: Á svæðis- og
deildarsjúkrahúsum skulu vera
yfirlæknar sérdeilda, sem bera
ábyrgð á lækningum, sem þar
fara fram. Yfirlæknir hefur eftir-
lit með starfsemi deildarinnar og
skal stuðla að því að hún sé ávallt
sem hagkvæmust og markviss-
ust.“ (Leturbreytingar mínar.)
Samkvæmt þessu ber yfir-
læknir einfaldlega ábyrgð á
Sigurður Þór Guðjónsson skrifar
„Ég trúiþví að lögséu tilþess að virða þau og
þeir verði látnir gjaldaþess sem brjótaþau.
Annars vœri betra að hafa engin lög. Þetta
vona ég að landsmenn hugleiði, ekki sístþeir
embœttismenn sem lœsireru. “
„lækningum“ sem á deild hans
valda örkumlum sjúklinga. Þá
liggur það einnig í augum uppi,
að „mistök“ sem skaða sjúklinga
vegna agaleysis við að fylgja regl-
um bera ekki vott um
fullnægjandi „eftirlit" sem geri
starfsemi deildarinnar „hag-
kvæma og markvissa“. Þar af
leiðandi verður varla annað séð
en hinir sorglegu atburðir á sæng-
urkvennadeild Landspítalans
sýni beinlínis brot á 29.2. grein
heilbrigðislaganna - yfirlækni-
rinn ekki sinni eftirlitsskyldu að
gagni. Og mig langar til að halda
að enn þyki lögbrot ekki svo sjálf-
sögð hér á landi að menn séu
sammála um að láta sem ekkert
sé ef mikilvægir hagsmunir eru í
húfi.
Nu má enginn skilja skrif mín
þannig að ég heimti hörku og
þungar refsingar. Þvert á móti vil
ég mildi, skilning og „endurhæf-
ingu“ í afbrotamálum yfirleitt.
En mér finnst fyrir neðan allar
hellur ef voldugar forréttinda-
stéttir eiga að vera hafnar yfir lög
og rétt. Eg trúi því að lög séu til
þess að virða þau og þeir verði
látnir gjalda þess sem brjóta þau.
Annars væri betra að hafa engin
lög. Þetta vona ég að landsmenn
hugleiði, ekki síst þeir embættis-
menn sem læsir eru. Þess vegna
vil ég í óumræðilegri einfeldni og
auðmýkt stinga upp á því að ræki-
leg opinber rannsókn fari fram á
þessum atburðum á Landspítal-
anum.
Ég vek loks athygli á úrfeilingu
er varð í grein minni „Lögguhas-
ar“ um helgina. Þar vantar fyrstu
málsgreinina í upphafi samtalsins
við Þröst Eyvinds. Það á að byrja
svona: „Mig langar til að leggja
fram kæru á Strætisvagna
Reykjavíkur fyrir ónæði og trufl-
un af völdum útvarpstækja.
-Huh. Það getur nú ekki verið að
það valdi neinu ónæði. Það er
ekki svo mörg desíbel.“ O.s.frv.
Sigurður Þór Guðjónsson
Þriðjudagur 25. október 1988 ÞJÓÐVIUINN — SÍOA 7