Þjóðviljinn - 26.10.1988, Qupperneq 4

Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Einnota
umbúðir
Komi maður í venjulega íslenska sjoppu og vilji svala
þorsta sínum, getur hann valið um hátt í tvö hundruð mis-
munandi umbúðir með mismunandi drykkjum. Af hverri
gerð drykkjar eru til fjölmörg vörumerki og hvert þeirra er selt
í margvíslegum gerðum af umbúðum. Fyrir utan glerflöskur
eru drykkirnir seldir í áldósum, plastflöskum og pappahylkj-
um sem húðuð eru með plasti. Langflestar umbúaðgerðirn-
ar eru svokallaðar einnota umbúðir sem fleygt er þegar búið
er að neyta innihaldsins.
Einnota umbúðireru dæmi um þau tvíbentu þægindi sem
einkenna líf nútíma mannsins. Umbúðirnar eru léttar og
þægilegar og taka lítið pláss. Þær þarf ekki að geyma, þegar
búið er að tæma þær, og allar áhyggjur af því að þeim þurfi
að skila eru gjörsamlega ónauðsynlegar. Slíkum umbúðum
má henda um leið og búið er að tæma þær eða bara skilja
þær eftir þar sem neytandinn er staddur þegar hann tæmir
úr þeim síðasta sopann.
En áhyggjuleysið er þó dýru verði keypt því að einnota
drykkjarumbúðir eru orðnar einhver mest áberandi sóða-
skapur á fslandi. Jafnt á fjöllum sem í þéttbýli liggja tómar
öldósir eða fernur undan svaladrykkjum eins og hráviði út
um allar þorpagrundir. Fjölmargir íslendingar láta sig ein-
faldlega hafa það að henda frá sér einnota umbúðum hvort
sem þeir eru staddir á miðri götu í þéttbýli eða á Þingvöllum.
í fjölmörgum nágrannalöndum okkar er búið að setja
reglur um einnota umbúðir fyrir drykkjarvörur. Þessar reglur
! setja býsna þröngar skorður við notkun slíkra umbúða og
kveða m.a. á um endurnýtingu og endurvinnslu. Sums stað-
ar eru ákveðnar gerðir af umbúðum einfaldlega bannaðar.
Þannig er bannað að selja drykkjarvörur í áldósum í Dan-
mörku. Sumum finnst kannski að með þessu sé vegið að
frelsi Dana en þeir hafa ekki hreyft ýkja miklum mótmælum
þótt þeir þurfi að skila tómum glerflöskum um leið og þeir
kaupa sér bjór eða aðra drykki.
Vegna þess að framleiðendur nota glerflöskur oftar en
einu sinni eru þeir reiðubúnir til þess að greiða fyrir þær
ákveðið skilagjald. í sumum löndum, sem leyfa notkun ál-
dósa, er greitt af þeim svo hátt skilagjald að fólk telur sér hag
í að safna dósunum saman. í Svíþjóð er víða komið fyrir í
matvöruverslunum sérstökum vélum sem skila frá sér nokk-
urri peningaupphæð fyrir hverja dós sem í þær fer. Þar eru
dósirnar hakkaðar í spað og efnið úr þeim notað til endur-
vinnslu. Ekki er vitað hvort slík tækni hentaði íslendingum
sem eru á þessu sviði langt á eftir þeim þjóðum sem flokkka
sorp heima hjá sér og fara með endurnýtanlegt rusl á borð
við pappír og gler langar leiðir í stað þess að henda því í
sömu ruslatunnu og matarleifarnar lenda í.
Um margra ára skeið hafa verið hér allmiklar umræður um
að setja yrði reglur um notkun einnota umbúða. í byrjun voru
það einkum áhugamenn um náttúruvernd sem gerðu sér
Ijósa grein fyrir hættunni. Þeir höfðu fylgst með þeim vanda
sem ný tækni hafði valdið erlendis. Nú eru þessi nýja gerð
umbúða orðin gífurlega algeng og hvert sem er farið um
landið getur að líta ræflana af dósum og plastflöskum. Enn
hafa þó engar reglur verið settar um einnota umbúðir.
Síðastliðið vor samþykkti alþingi þingsályktun þar sem
ríkisstjórninni var falið að að undirbúa frumvarp til laga um
framleiðslu, innflutning og notkun einnota umbúða. Því
verður að vona að þegar á þessu þingi verði lagt fram
stjórnarfrumvarp um þessi mál.
í stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar er lögð mikil áhersla
á umhverfismál. Þar er sagt að komið verði á skilagjaldi á
einnota umbúðir til að auðvelda eyðingu þeirra og endur-
vinnslu. Þar sem íslendingar hafa fylgst vel með umræðum
og aðgerðum um þessi mál erlendis má ugglaust gera því
skóna að ekki dragist úr hömlu að lagt verði fram lagafrum-
varp um þessi mál á þingi.
t\uir r a v/vj lJíwiiviti
Magnús L. Sveinsson, forseti borgarstjómar:
„Órökstuddar dylgjur"
„Þetta eru nú bara órökstuddar
dylgjur,“ sagði Magnús L. Sveins-
son, forseti borgarstjómar, þegar
ummæli Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur, fyrrverandi borgar-
fúlltrúa, um starfsaðferðir í borg-
arstjóm vom borin undir hann.
Magnús sagðist í fljótu bragði ekki
sjá hvað Ingibjörg væri að fara í
þessu viðtali. „Mér sýnist þetta
Km' «pm einu
oft. Þá vildi svo til að hann hafði
talað tvisvar í viðkomandi mádi en
hún þrisvar. Ég nefni þetta nú bara
í sambandi við það þegar hún er
að ræða um lýðræðisleg vinnu-
brögð.“
Um gagnrýni Ingibjargar á emb-
ættismenn borgarinnar sagði
Magnús: „Þetta erbarahugarburö-
ur og dylgjur sem eiga ekki við
nein rök að styðjast. Ég verð að
* trnnA aaofa
mannlífmu. En að fara að ráðas
að þessu fólki eins og það sé eitl
hvert annars flokks fólk, það e
ekki stórmannlegt.
Varðandi lýðræðislegar ákvarí
anatökur þá get ég sagt að það e
ekki alltaf svo að minnihlutinn s
borinn ofurliði. Ef kemur fyrir a
minnihlutinn kæmur með al
mennilegar tillögur, sem kemur c
sjaldan fyrir, þá er það vandleg
skoðað. En hitt er annað að það e
- - ;----
Sólrún gerir upp
Ingibjörg Sólrún Gísiadóttir
hætti í sumar að vera borgarfull-
trúi í Reykjavík og lítur til baka
yfir sex borgarstjórnarár í nýjasta
tölublaði af Kvennalistaritinu
Veru.
Þetta er fróðleg lesning á ýmsa
kanta. Ingibjörg Sólrún gagn-
rýnir ráðandi Sjálfstæðismenn
harkalega einsog við var að bú-
ast, - og hún hiífir hvergi þeim
embættisaðli sem kominn er upp í
skjóli Sjálfstæðisveldisins í borg-
inni.
Því miður séu embættismenn
Reykjavíkur flestir bundnir á
pólitískan klafa, segir Ingibjörg
Sólrún, og tekur ráðhússmálið
sérstaklega til dæmis:
Vísvitandi
blekkingar
„í því máli hefur maður mátt
horfa upp á embættismenninga
líta á andstæðinga ráðhússbygg-
ingarinnar sem sína andstæðinga,
sem auðvitað er fráleitt. En
þannig vinna þeir sem pólitískir
embættismenn og margir hverjir
taka meira að segja að sér að
vinna ýmis verk sem meirihlutinn
ætti með réttu að sjá um sjálfur
(...) tilbúnir að tefla þá refskák
sem flokkurinn þarf á að halda.
Ég er þá að tala um pöntuð bréf,
allskonar pantaðar yfirlýsingar
og sjónarmið sem meirihlutann
vantar. Þannig öðlast þessi sjón-
armið faglegan stimpil. Að sjálf-
sögðu ættu þeir að leggja faglegt
mat á öll mál, leggja fram mis-
munandi valkosti, segja kost og
löst og leyfa svo stjórnmála-
mönnunum að taka ákvörðun.
En þeir kjósa gjarnan að leggja
aðeins fram það sem er meirihlut-
anum þóknanlegt.
Þannig er ekki öruggt að upp-
lýsingarnar liggi fyrir kjörnum
fulltrúum í heild sinni, segir Sól-
rún: „Vinnubrögðin hafa stund-
um verið á þann veg að óhætt er
að segja að um vísvitandi blekk-
ingar er að ræða.“
Samtengingar-
kerfið
Þetta er hörð gagnrýni hjá Sól-
rúnu, en í raun sama reynsla og
aðrir borgarfulltrúar í stjórnar-
andstöðu hafa sagt frá fyrr og síð-
ar. í Alþýðublaðinu á þriðjudag
er til dæmis rætt við fulltrúa and-
stöðuflokkanna í tilefni hug-
leiðinga um sameiginlegt fram-
boð næst gegn íhaldinu, - og segir
þar Sigurjón Pétursson eftir
tveggja áratuga reynslu í borgar-
stjórn að Sjálfstæðisflokksveldið
í Reykjavík sé lýðræðinu skeinu-
hætt: „Það hefur komið mjög
greinilega fram hér í borgarstjórn
Reykjavíkur að það skiptir engu
máli hvað fulltrúar annarra
flokka segja eða gera, það er al-
gjört einræði Sjálfstæðisflokksins
hér í borgarstjórn. Flokkur sem
hefur það sameiginlegt að hafa
flokksbundna fulltrúa sína í
meirihluta í sveitarfélagi og
flokksbundna embættismenn allt
í kringum sig, hann er kominn
með samtengingarkerfi sem er
þéttara en bestu net annars stað-
ar.
Margur misjaf n
Magnús í
mannlífinu
Það er ekki nema von að full-
trúar Sjálfstæðisflokksins reyni
að skjóta skildi fyrir, þótt leiðtog-
inn sé á brautu vestur í Flórída að
sóla sig.
Magnús Sveinsson, sem fyrir
nokkru var gefið millinefnið
„Lenín“ vegna sérkennilegrar
frammistöðu í kjarabaráttu versl-
tmarmanna, er forseti borgar-
stjórnar, og því næstur Davíð
sjálfum að tign. Hann talar í DV í
gær, og segir orð Ingibjargar Sól-
rúnar um starfsaðferðir í borgar-
stjórn „órökstuddar dylgjur", og
Magnús L. má vart vatni halda
vegna gagnrýni hennar á emb-
ættisaðalinn: „Þetta er bara hug-
arburður og dylgjur sem eiga
ekki við nein rök að styðjast. Eg
verð að segja það að það hefur
verið gæfa borgarinnar hvað
embættismennina áhrærir að þeir
eru flestir mjög hæfir menn. En
það segir sig sjálft að hjá jafn-
stóru fyrirtæki og Reykjavíkur-
borg er að það er misjafnt fólk
þar eins og annars staðar í
mannlífinu. En að fara að ráðast
að þessu fólki eins og það sé
eitthvert annars flokks fólk, það
er ekki stórmannlegt.
Það er gamalkunnugt svar
Sjálfstæðismanna að reyna að
túlka alla gagnrýni á flokksveldið
í borgarkerfinu sem árás á gjörv-
alla starfsmenn borgarinnar. Svo
bregður hér við að sá sem lesið
hefur viðtalið í Veru sér strax að
Magnús er að snúa útúr, - í við-
talinu tekur Ingibjörg Sólrún sér-
staklega fram að hér sé síður en
svo átt við borgarstarfsmenn al-
mennt, heldur fyrst og fremst æð-
stu embættismennina, sem til-
greindir eru með starfsheitum:
þeir sem „sjá um verklegar fram-
kvæmdir, skipulagsmál og al-
menna stjórnsýslu" - og bendir
raunar sérstaklega á skipu-
lagsmálin.
Kvennalista-
remba
Það er hinsvegar sérkennilegt
við viðtalið við Sólrúnu að ástæð-
an fyrir þessu einræði Sjálfstæðis-
flokksins virðist að hennar mati
vera „karlasamstaða" og
„karlsýki“, sérstaklega vegna
þess að á síðasta borgarstjórnar-
fundi voru það einmitt tveir
kvenfulltrúar Sjálfstæðismanna
sem stóðu í fararbroddi við að
skera niður dagvistarstyrkinn til
Óss og Sælukots einsog frægt er
orðið, - Anna K. Jónsdóttir og
Katrín Fjeldsted -, og einn vara-
borgarfulltrúinn fer núna ham-
förum fyrir utan Verndarhúsið
einsog sjá má í blaðinu í dag.
Það er líka heldur nöturleg
kveðja sem Kvennalistakonan
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
sendir borgarfulltrúunum Guð-
rúnu Ágústsdóttur, Kristínu Ág-
ústu Olafsdóttur og Sigrúnu
Magnúsdóttur, samstarfsmönn-
um sínum fyrrverandi í stjórnar-
andstöðunni, þegar hún er spurð
um hvort Kvennalistafulltrúinn
hafi tilgang í borgarstjórn:
„Já, svo sannarlega. Hugsaðu
þér ef rödd kvenna væri ekki þar,
ef kvennapólitíkin ætti þar engan
talsmann - hvað þá? Jú, þá
mundi alveg gleymast að taka
sjónarmið kvenna inn í myndina í
mörgum málum.“
Þær eru óneitanlega farnar að
verða soldið þreytulegar blessað-
ar Kvennalistaklisjurnar. _m
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348

Útgefandí: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rit8tjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, óttar Proppó.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Dagur Þorleifsson, Guðmundur RúnarHeiðarsson,
HeimirMár Pétursson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristófer
Svavarsson, Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur
Gíslason, Páll Hannesson. Sigurður A. Friðþjófsson, Sævar
Guðbjörnsson, ÞorfinnurÓmarsson (íþr.).
Handrita- og próf arkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Jim Smart.
Útlitstelknarar: Kristján Kristjánsion, KristbergurÓ.Pótursson
Framkvæmdastjór i: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: OlgaClausen.
Auglysingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavarsla: SigríðurKristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Anna Benediktsdóttir

Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri:Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verðílausasölu:70kr.
Nýtthelgarblað: 100kr. \
Áskriftarverð á mánuði: 800 kr.
. 4 SfÐA - ÞJÖÐVILJINN Miðvikudagur 26. október 1988