Þjóðviljinn - 04.11.1988, Blaðsíða 7

smáfiskadráp frystitogara og lé-
lega nýtingu hráefnisins. Þessu
vísar Sveinn alfarið til föðurhús-
anna og máli sínu til stuðnings
vísar hann á skýrslu Þórðar Arel-
íussonar veiðieftirlitsmanns sem
hann tók sanran sl. sumar eftir að
hafa verið um borð í Örvari HU.
Þar er þessum ásökunum vísað á
bug en áhöfninni hrósað fyrir
skipuleg vinnubrögð, afköst og
gæði framleiðslunnar.
„Þessar gagnrýnisraddir um að
við séum að henda smáfiski
ganga hreinlega ekki upp þar sem
við fáum mjög gott verð fyrir
hann eða 55 krónur fyrir kílóið í
stað 10-14 krónur sé honum
skilað í frystihús,“ sagði Sveinn
Ingólfsson.
Hvert stefnir?
Haldi vegur sjófrystingar
áfram að vaxa á meðan hin hefð-
bundna fiskvinnsla á undir högg
að sækja vegna rekstrarerfiðleika
getur svo farið að fiskvinnsla
landsmanna færist að mestum
hluta út á hafið. Fari svo spyrja
menn í sjávarútvegi hvað verði þá
um fiskvinnsluhúsin sem fyrir eru
og hvað verður um framtíðarat-
vinnuhorfur fiskvinnslufólks og
unt sjávarplássin vítt og breitt um
landið.
Talsmenn sjófrystingar segja
að nú þegar sé varla hægt að
vinna úr þeim afla sem þegar ber-
ist á land nema með innflutningi
erlends vinnuafls og því sé hag-
kvæmast að vinna aflann út á sjó í
stað þess að hokra yfir honum í
landi og fá mun minna verð fyrir
afurðirnar. Þá sé vinnslan enn-
fremur öll á kúpunni og eigi sér
varla viðreisnar von í hinni hefð-
bundnu framleiðslu í dag. Hinir
sömu segja að ef fiskvinnslan eigi
að rétta úr kútnum þurfi að fækka
verulega þeim hraðfrystihúsum
sem nú eru starfrækt en þau
munu vera um 100 talsins.
Einnig er því haldið fram að
þar sem ekki eru frystiskip til
staðar í sjávarplássum sé stórum
hluta aflans skipað í gáma til út-
flutnings vegna vinnuaflsskorts í
vinnslunni til að fá hærra verð
fyrir fiskinn.
Sloriö út og
menningin inn
Nær sé að taka á þessum
hlutum af skynsemi í stað þess að
ríghalda sér í úrelta framleiðslu
sem er haldið við af gömlum vana
fremur en að hún eigi einhverja
franrtíð fyrir sér. Hinir róttæk-
ustu í þessum efnum halda því
frarn að best sé að breyta úr sér
gengnum fiskvinnsluhúsum í
menningarmiðstöðvar sem geti
glætt og aukið andlegt líf íbú-
anna. Framleiðslan sé ábata-
sömust út á sjó hvort senr
mönnum líki það vel eða ekki.
Þar er hráefnið ferskast og best
fallið til vinnslu enda skili það
verðmætari afurðum en land-
frystingin.
Þá megi ekki gleyma þeirri
staðreynd að með fullkomnari
frystitogurum eru möguleikar á
mun fjölbreyttari vinnslu um
borð en nú er. Með tíð og tfma
verði það ofan á að frystiskipin
fullvinni fiskinn í fjölbreyttar
afurðir til jafns og ef ekki meir en
hægt er.í fullkomnustu hraðfrysti-
húsum landsins í dag.
Meiri
verkaskipting
Eins og gefur að skilja eru tals-
menn hefðbundinnar fiskvinnslu
í landi ekki á sama máli og for-
mælendur sjófrystingar. Sæ-
mundur Guðmundsson hjá sjá-
varafurðadeild Sambandsins tel-
ur þróunina stefna í þá átt að
sjófrystingin vinni afurðir í
grófari pakkningar en vinnslan í
landi í tilbúnar og verðmætar
neytendaumbúðir. I því augna-
miði opnar Sjávarafurðadeildin á
næstunni nýja vöruþróunarstöð í
því skyni að þróa nýjar sjávaraf-
urðir í takt við kröfur markaðar-
ins.
Arnar Sigurmundsson formað-
ur Samtaka fiskvinnslustöðva
segir það ekki vera neitt launung-
armál í dag að vandi fiskvinnsl-
unnar sé það mikill vegna viðvar-
andi taps á síðustu misserum að
hún eigi erfitt að mæta þeirri sam-
keppni sem sjófrystingin veitir
henni. Hann telur þó að fjárfest-
ingu í frystitogurum sé að mestu
lokið í bili. Boðaður er samdrátt-
ur í afla á næsta ári og það muni
ganga jafnt yfir landvinnslu sem
og sjófrystingu.
Róbótar til sjós
og lands
í athyglisverðri grein urn Þró-
un vinnslu og vinnslutækni í fisk-
vinnslu á íslandi eftir þá Sigurjón
Arason og Guðmund Þórodds-
son hjá Rannsóknastofnun fisk-
iðnaðarins sem birtist í síðasta
tölublaði Ægis riti Fiskifélags ís-
lands byggist framtíð vinnslunnar
á aukinni vélvæðingu og sjálf-
virkni með rninni nrannskap en
nú er en því meir með aðstoð ró-
bóta til sjós og lands.
Samkvæmt hugmyndum þeirra
mun vegur sjófrystingar aukast
og jafnvel er hugsanlegt að
rækjuvinnslan flytjist einnig út á
hafið með tíð og tíma.
Aögerða er þörf
Að framsögðu er því ljóst að
sjófrystingin er komin til að vera
og hlutur hennar í freðfiskfram-
leiðslunni mun eflast frá því sem
nú er ma. með vinnslu vannýttra
fisktegunda. Núverandi fisk-
vinnsla í landi er á krossgötum og
nauðsynlegt að forráðamenn
hennar átti sig á því í tíma. Það
virðist vera brýn þörf á endur-
skipulagningu og hagræðingu í
landvinnslunni og þar kann að
þurfa að fækka vinnslustöðvum
og sameina þær.
Ef ekki verður brugðist við af
skynsemi gæti skapadægur þess-
arar höfuðatvinnugreinar lands-
manna verið framundan.
-grh
Frystitogurum hefur fjölgað verulega síðustu árin og á næsta ári verða 70 skip í flotanum sem geta fryst aflann um borð, þar af 18 flakafrystitogarar. Helstu markaðir fyrir
sjófrystar afurðir eru í Evrópu, Japan og Taiwan.
Föstudagur 4. nóvember 1988 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 7