Þjóðviljinn - 11.11.1988, Blaðsíða 9

• •
FOSTUDAGSFRETTIR
Forseti vesturþýska þingsins
„Hitlervakti
sjálfstrausfc
Tugirþingmanna gengu út ímótmœlaskyni við ummæliþingf orsetans
um nasistaforingjann
Um 40 vesturþýskir þingmenn
gengu f gær í mótmælaskyni
út af minningarathöfn, sem hald-
in var til að minnast fórnarlamba
nasista á Kristalsnótt svokallaðri
fyrir hálfri öld. Á samkomunni
var einn ræðumanna Philipp
Jenninger, forseti vesturþýska
þingsins og forustumaður í flokki
kristilegra demókrata. Komst
hann svo að orði að Hitler hefði
endurvakið þjóðarstolt með
Þjóðverjum eftir auðmýkjandi
ósigur þeirra í heimsstyrjöldinni
fyrri.
Jenninger kvað árangur stjórn-
ar Hitlers í efnahagsmálum og
sigra hans í utanríkismálum fyrir
heimsstyrjöldina síðari, er hann
innlimaði Austurríki og Súdeta-
héruð Tékkóslóvakíu, hafa fyllt
þýsku þjóðina bjartsýni og sjálfs-
trausti. Sagði þingforsetinn enn-
fremur að áberandi árangur Hitl-
ers á þessum vettvöngum hefði ef
til vill haft í för með sér meiri
hörmungar fyrir bæði Þjóðverja
og Gyðinga en sjálfir glæpir hans.
í mótmælaskyni vegna um-
mæla þessara gengu út af minn-
ingarathöfninni yfir 30 þingmenn
jafnaðarmanna, sex þingmenn
frjálsdemókrata, sem eru í stjórn
með kristilegum demókrötum,
og nokkrir þingmenn græningja.
Olíuskip brotnar í tvennt
27 saknað
Olíuflutningaskipið Odyssey, í
eigu bresks fyrirtækis en
skráð í Líberíu, brotnaði í tvennt
á miðvikudagsnótt um 900 sjómíl-
ur austur af Nýfundnalandi.
Allra skipverja, 15 Grikkja og 12
Hondúrasmanna, er saknað.
Ofviðri var er þetta gerðist og
ölduhæð átta metrar. Skipið, sem
var 65.000 smálestir, var á leið frá
Hjaltlandseyjum til olíu-
hreinsunarstöðvar á Nýfundna-
landi með hráolíufarm upp á
miljón tunnur. Þegar skipið
brotnaði í tvennt kom upp eldur í
olíunni, sem rann út yfir sjóinn,
og var bálið slíkt um hríð að so-
véskt veðurskip, sem heyrði
neyðarkall frá Odyssey og varð
fyrst skipa á slysstað, komst
hvergi nærri skipshlutunum. All-
mikil olíubrák er enn á sjónum
skammt frá slysstaðnum, en talið
er að hún muni dreifast og eyðast
áður en hún nær landi.
Þetta er annað olíuflutninga-
skipið á þessu ári, sem brotnar í
tvennt og brennur langt úti á
Norður-Atlantshafi. í apríl fórst
á þennan hátt austur af Ný-
fundnalandi grískt olíuskip og
með því 29 manns, pólskir skip-
verjar og eiginkonur fjögurra
þeirra. Reuter/-dþ.
Frakkar og
Samkvæmt niðurstöðum skoð-
anakönnunar á vegum SOFR-
ES, franskrar stofnunar sem hef-
ur slíkt með höndum, lítur nú
meirihiuti Frakka á Þjóðverja
sem bestu vinaþjóð sína. Svöruðu
54 af hundraði aðspurðra Frakka
að þeir litu á Vestur-Þýskaland
sem nánasta bandalagsríki
Frakklands, en 39 af hundraði
töldu Bandaríkin vera það.
Hugur Vestur-Þjóðverja til
Frakka var skoðaður í sömu
Frá Kristalsnótt: Nasistar með handtekna Gyðinga í Baden-Baden.
Fangarnir eru í háðungarskyni látnir bera fyrir sér davíðsstjörnu með
áletruninni: „Guð yfirgefur okkur ekki.“
Einn jafnaðarmannanna, Sepp
Binder, kvað sig og sína flokks-
menn sérstaklega illa snortna af
því jákvæða mati á vissum gerð-
um og stefnuatriðum nasista, er
fram hefði komið í ræðu Jennin-
gers. Ein þingkona frjálsdemó-
krata kvað sér hafa fallið untmæli
hans þungt, enda hefðu þau
hljómað eins og tilraun til að létta
af Þjóðverjum ábyrgðinni á glæp-
um nasista.
Ofsóknin gegn Gyðingum á
Kristalsnótt 9.-10. nóv. 1938 var
sú mesta, er þeir urðu að þola af
hálfu nasista fyrir heimsstyrjöld-
ina síðari. Voru þá yfir 90 Gyð-
ingar myrtir og um 26.000 hand-
teknir. Fórnarlamba nasista í of-
sókn þessari hefur undanfarna
daga verið minnst með ýmsu móti
í Austurríki, Austur-Þýskalandi
og Vestur-Þýskalandi.
Reuter/-dþ.
Þjóðverjar bestu vinir
könnun og reyndist bræðralags-
andinn jafnvel enn meiri frá
þeirra hálfu, því að 67 af hundr-
aði aðspurðra þarlendis telja
Frakka nánustu bandamenn
Vestur-Þýskalands. Skoðana-
könnun þessi fór franr af tilefni
þess að í dag, 11. nóv., minnast
Frakkar þeirra sem féllu af þeim í
heimsstyrjöldunum báðum.
Þennan dag 1918 var endir bund-
inn á heimsstyrjöldina fyrri með
vopnahléi.
Þjóðverjar og Frakkar hafa
marga hildina háð sín á milli í
aldanna rás og aldrei var fjand-
skapurinn þeirra á milli meiri en á
fyrrihluta ftessarar aldar, er þeir
áttust við í tveimur heimsstyrj-
öldum. En nú h'ta ekki aðeins for-
ustumenn Frakklands og Vestur-
Þýskalands hvorir á aðra sem vini
og bandamenn, heldur virðist
það einnig hafa orðið ofan á hjá
almenningi í þessurn löndum.
Reuter/-dþ.
Norðurlandaráð
Vonbrigði með tillögur
Isumar sem leið var ákveðið að
halda aukaþing Norðurlanda-
ráðs og fjalla um náttúruvernd á
Norðurlöndum. Þingið hefst mið-
vikudaginn 16. nóvember í Hels-
ingör. Ákvörðun Norðurlanda-
ráðs hefur verið fagnað og þótt
merki um sameiginlegan vilja
ráðamanna á Norðurlöndum að
hefja aðgerðir sem allra fyrst.
Þörfin er augljós: gífurlegt magn
þörunga í Eyrarsundi og Katte-
gat, seladauði á sömu slóðum og
léleg fiskigengd eru dæmi um um-
hverfisspjöll sem ógna Hfríki þar
og annars staðar á Norður-
löndum.
Ráðherranefnd sú er fjallar um
umhverfisvernd lagði nýverið
fram tillögur sínar um aðgerðir
og hafa þær verið harkalega
gagnrýndar. Þær þykja máttvana
og fremur sniðnar að þörfum
stórfyrirtækja en lífríkisins. Ráð-
herrranefndin leggur einnig fram
sérstaka tillögu varðandi lífríki
hafsins og hvaða aðgerða þarf að
grípa til í verndarskyni.
Umhverfis- og félagsmála-
nefnd Norðurlandaráðs hefur
gagnrýnt aðaltillöguna en styður
hana með því skilyrði að veiga-
miklar breytingar sem nefndin
hefur gert tillögur um, verði
gerðar. Aftur á móti leggur
þingmannanefndin til að áætlun
um verndun hafsins verði endur-
unnin og lögð fram á ný á aðal-
þingi Norðurlandaráðs í mars.
Ég leitaði álits nokkurra
sænskra þingmanna og voru svör-
in flest á einn veg: Hörð gagnrýni
og mikil vonbrigði með frammi-
stöðu ráðherranefndarinnar.
Miljöpartiet situr í fyrsta skipti
þing ráðsins og verður Marianne
Samuelsson fulltrúi flokksins.
Fannst henni tillagan léleg, allt
orðalag loðið og augljóst að ráð-
herrarnir voru ekki sammála við
gerð hennar og þess vegna miðl-
að málum til að halda friðinn.
Sten Svensson (Moderata Sam-
lingspartiet) á sæti í Umhverfis-
og félagsmálanefnd Norður-
landaráðs og tók hann í sama
streng. Fannst honum ráðherra-
nefndin hafa brugðist, en hún
virðist ekki vera þess megnug að
koma með tillögur um markviss-
ari aðgerðir og skarpari tíma-
mörk. Karin Söder (Centerparti-
et) sagðist alveg hafa misst von-
ina um að aukaþingið gerði gagn
þegar hún hafði lesið tillögu ráð-
herranna. Það þyrfti svo sannar-
lega að taka til strangra reglna
um losun úrgangsefna og væri
ástæðulaust að láta stórfyrirtækin
ráða ferðinni í þessum málum.
Eina vonin væri að þingmenn
Norðurlandaráðs standi saman á
aukaþinginu og fylgi eftir kröfun-
um um aðgerðir í umhverfisvern-
darmálum. Lars Werner formað-
ur Kommúnistaflokksins sagðist
fara á aukaþingið án nokkurra
væntinga. Ráðherranefndir
Norðurlandaráðs hefðu margoft
sýnt og sannað að þeim er meira
virði að halda friðinn í nefndun-
um en að grípa til aðgerða sem
væru til gagns fyrir Norðurlanda-
búa.
Þeir 6-12 mánuðir sem ráð-
herrarnir hafa unnið að tillögunni
eru ekki langur tími í sögu
Norðurlandaráðs. En þeir eru of
langir með tilliti til ástandsins í
Eyrarsundi, Kattegat, Botten-
viken, Eystrasalti og víðar. Lög-
málið um að sá ráði ferðinni sem
hægast fer virðist í hávegum haft
að mati Werners. Þessu mætti
snúa við. Ef ströngustu reglur um
meðferð hættulegra efna yrðu
látnar gilda fyrir öll Norður-
löndin væri mikill sigur unninn.
Til dæmis verða öll olíuflutninga-
skip sem sigla til Finnlands að
hafa tvöfaldan kjöl. Þetta gildir
ekki á hinum Norðurlöndunum.
Síðasti viðmælandi minn var
Grethe Lundblad (Jafnaðarm.-
flokkur). Hún sagðist nokkuð
ánægð með ráðherratillöguna en
lagði áherslu á mikilvægi þess að
breytingartillögurnar yrðu sam-
þykktar. Að öllum líkindum á
hún erfitt um vik að gagnrýna til-
löguna. Hún er flokkssystir Birg-
ittu Dahl umhverfismálaráðherra
Svíþjóðar og bundin í báða skó.
Birgitta Dahl hefur verið
gagnrýnd harðlega fyrir frammi-
stöðu sína. Hún er formaður ráð-
herranefndarinnar og ætti að
hafa haft möguleika á að hafa
veruleg áhrif á niðurstöður
nefndarinnar. Nú velta þing-
menn hinna flokkanna því fyrir
sér hvort tillögur ráðherranna
séu hin raunverulega áhersla
Jafnaðarmannaflokksins. Stefn-
an í umhverfismálum var allt
önnur í kosningabaráttunni í
haust og liggur misræmið í augum
uppi.
Guðrún Gísladóttir/Lundi.
Seladauðinn mikli í höfunum við Norðurlönd hefur opnað augu margra
fyrir þeim stórfellda háska sem lífríki jarðar er búið af völdum mengun-
ar og umhverfisspjalla af ýmsu tagi. Mynd: Einar Karlsson.
Föstudagur 11. nóvember 1988, NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 9