Þjóðviljinn - 12.11.1988, Blaðsíða 11

Bœkur

Strákajól í ár
Þó nokkur samdráttur í bókaútgáfu í ár. Halldór
Guðmundsson: Vona að Ijóðabœkurnar spjarisig.
Jóhann Páll Valdimarsson: Útgáfan hefurgrisjast
Ólafur Ragnarsson forstjóri Vöku-Helgafells, Sigurður Pálsson rithöfundur og
Árni Einarsson framkvæmdastjóri MM. bera saman bækur sínar.
Hrafn Gunnlaugsson kvikmyndagerðarmaður, Bryndís Schram, sem segir frá
lífshlaupi sínu í bók sem kemur út um þessar mundir, Guðmundur Daníelsson
rithöfundur og Ólafur Ragnarsson.
Bókavertíðin er hafin. í fyrra
vartalað um að konursettu
svip sinn á bókaflóðið en í ár
verða það strákarnir.Guð-
mundurAndri Thorsson,
GyrðirElíasson, EinarMár
Guðmundsson, Ólafur Jó-
hann Ólafsson, Þórarinn Eld-
járn og fleiri ungir rithöfundar
kveða sér nú hljóðs með nýj-
um ritsmiðum. Fátt nýtt kemur
hins vegarfráeldri rithöfund-
um að þessu sinni. Annað
sem setur svip sinn á bóka-
haustið er óvenjulega mikið af
Ijóðabókum.
- Við hjá Máli og menningu
ætlum að láta á það reyna hvort
ljóðabækur geti ekki spjarað sig
sem jólagjafir. Við erum með
fjórar ljóðabækur að þessu sinni
og ég hef trú á því að þær eigi eftir
að falla í góðan jarðveg, sagði
Halldór Guðmundsson, útgáfu-
stjóri hjá Máli og menningu.
Hann sagði að nokkur sam-
dráttur væri í fjölda titla hjá for-
laginu á jólamarkaði í ár. Astæð-
ur þess sagði hann tvíþættar; ann-
ars vegar væri ljóst að hinn al-
menni samdráttur í þjóðfélaginu
hefði sín áhrif og hins vegar
nefndi hann sem ástæðu að und-
anfarin ár hefði verið of mikið
framboð af bókum fyrir jólin.
Undir þessi orð Halldórs tók
Jóhann Páll Valdimarsson hjá
Forlaginu. Hann sagði að mark-
aðurinn hefði grisjast og að nú
væri boðið upp á færri titla en í
fyrra. „Mér sýnist þróunin stefna
í þá átt að gefnar verið út færri en
betri bækur, það er jafnara úr-
val,“ sagði Jóhann Páll, og bætti
því við að þó samdráttur væri al-
mennt þá gæfu þeir út ívið fleiri
titla í ár en í fyrra.
- Við hér hjá Forlaginu leggj-
um áherslu á skáldskap í ár eins
og undanfarin ár, bæði íslenskan,
og • eins þýðingar á erlendum
skáldverkum. Sú breyting hefur
átt sér stað undanfarin ár að fólk
vill lesa vandaðar þýðingar á fag-
urbókmenntum, sagði Jóhann
Páll, og bætti við að verulega
hefði dregið úr útgáfu á spennu-
og ástarsögum undanfarin ár.
Taldi Jóhann að skýringanna á
því væri að leita í meira framboði
af öðru léttmeti ss. myndböndum
og öðru sjónvarpsefni, eins og
hann orðaði það.
Þeir Halldór og Jóhann Páll
lögðu báðir áherslu á að þýðinga-
sjóðurinn, sem styrkir útgáfu á
þýddum skáldverkum hefði
miklu hlutverki að gegna í þeirri
viðleitni að kynna íslendingum
bókmenntir annarra þjóða. Þeir
fullyrtu að tilkoma hans hefði
haft afgerandi áhrif á þá þróun að
nú er gefið meira út af heimsbók-
menntum hér á landi en áður var.
Útlitið gott
- Ég er hóflega bjartsýnn á að
það verði góð bókasala að þessu
sinni, ég veit ekki hvað fólk ætti
að gefa í jólagjafir í ár annað en
bækur. Bókaverð hefur hækkað
um 15 til 20% frá því í fyrra, það
þýðir í raun að bækur hafa lækk-
að í verði, sagði Halldór. Jóhann
Páll sagðist einnig vera bjartsýnn
á að bókasala yrði góð að þessu
sinni. „Það er alltaf þörf fyrir
góðar bækur og það eru margar
góðar í boði að þessu sinni,“
sagði hann. ,Sg
I vikunni bauð Félag íslenskra bókaútgefanda til boðs þar sem jólabók aveislan var formlega sett. Fjölmenni var í boðinu og myndirnar hór á
opnunni tók Jim Smart við það tækifæri. Hér sjást þeir Guðmundur Andri Thorsson rithöfundur, Oskar Guðmundsson ritstjóri Þjóðlífs, Ein-
ar Kárason formaður Rithöfundasambandsins, HalldórGuðmundssonútgáfustjóri hjá Máli og menningu.
Jóhann Páll Valdimarsson eigandi Forlagsins á tali við Þor-
geir Þorgeirsson rithöfund.
Sóra Árelíus Níelsson, en hann kemur nú út með ævisögu sína, ræðir hér við
Þórunni Hafstein sem starfar í menntamálaráðneytinu.
Þuríður Jóhannsdóttir kennari og Jóhanna Sveinsdóttir rit-
höfundur og blaðamaður.
Páll Valsson: Það eru greinilega færri bækur en í fyrra
sem hafa að geyma íslenskan skáldskap.
Býst fastlega við prýðilegum bókajólum
Páll Valsson tjáirsig um bókahaustið
„Það verða greinilega færri
bækur en í fyrra sem hafa að
geyma íslenskan skáldskap, en
sú fækkun titla kemur gæðum að
sjálfsöguð ekkert við og við get-
um allt eins búist við prýðilegum
bókajólum," sagði Páll Valsson
bókmenntafræðingur þegar
hann var spurður hvernig honum
litist á jólabókaflóðið í ár.
- Tveir ungir menn verða með
sínar fyrstu skáldsögur, Guð-
mundur Andri Thorsson og
Ólafur Jóhann Ólafsson, en
hvorugur þeirra er þó nýgræðing-
ur á ritvellinum og báðir hafa þeir
sýnt að þeir hafa hæfileika.
Sennilega er nú mest eftirvænt-
ingin á þessum bókajólum tengd
sögum þessara tveggja manna.
Þá koma þrír þekktari rithöfund-
ar með smásagnasöfn, Einar Már
Guðmundsson, Gyrðir Elíasson
og Guðbergur Bergsson og ekki
má gleyma skáldsögu Þórarins
Eldjárns sem kemur nú með sína
fyrstu skáldsögu eftir Kyrr kjör.
Af ljóðabókum vekja kannski
þrjár mesta athygli af þeim sem
ég hef heyrt um. Sigurður Páls-
son og Nína Björk eru með nýjar
ljóðabækur og einnig Hannes
Sigfússon sem hlýtur að teljast til
tíðinda.
Ég hef ekki sett mig nægilega
vel inn í það hvaða þýðingar er-
lendra bókmenntaverka koma út
nú um jólin, en af því sem ég hef
heyrt um bind ég mestar vonir við
þýðingu Olafs Gunnarssonar á
bók Kerouacs, On the road. Það
verður gaman að sjá hvernig
Ólafi tekst til og ekki síður að sjá
hvernig íslenskir lesendur taka
þessari frægu bók.
- Ævisögum virðist fara fjölg-
andi milli jóla ef eitthvað er, en í
þeim flokki eru einkum þrjár
bækur sem ég hlakka til að lesa og
held að fari saman fróðleikur,
skemmtun og bókmenntalegt
gildi. Þar á ég við ævisögu Sigur-
bjöms Einarssonar biskups sem
SigurðUr A. Magnússon skráir,
ævisögu séra Rögnvaldar Finn-
bogasonar sem Guðbergur
Bergsson skráir og lífssögu Bríet-
ar Bjarnhéðinsdóttur sem Bríet
Héðinsdóttir skrifar en mun þó
að mestu leyti byggja á bréfum
Bríetar eldri. Af öðrum bókum
bíð ég einna spenntastur eftir bók
Björns Th. Björnssonar um
gamla kirkjugarðinn við Suður-
götu; þar mætast góður penni og
dýrlegt efni.
-sg

Bókafjöldinn fyrir þessi jól verður nokkru minni en undanfarin ár.
Samkvæmt upplýsingum Félags íslenskra bókaútgefenda er gert ráð
fyrir að fjöldi bókatitla verði á bilinu 300 til 350, sem er nokkur sam-
dráttur frá því í fyrra.
Bókaverð hækkar um 20% frá því í fyrra. Það er nokkuð undir
verðlagsþróun, að sögn bókaútgefenda. Þeir hafa því ákveðið að stilla
verðhækkun á bókum í hóf í von um að það leiði til meiri sölu. Hér fyrir
neðan birtum við lista yfir hluta af þeim bókum sem eru nú annað hvort
komnar í bókabúðir eða eru væntanlegar á næstu dögum.
Islensk skáldverk
Samkvæmt upplýsingum bóka-
útgefenda verða nú gefnar út um
20 bækur sem hafa að geyma nýj-
ar íslenskar skáldsögur eða smá-
sagnasöfn.
Mál og menning gefur út eina
skáldsögu og eitt smásagnasafn
að þessu sinni, „Mín káta angist“
eftir Guðmund Andra Thorsson,
sem er hans fyrsta skáldsaga, og
„Bréfbátarigningin“ eftir Gyrði
Elíasson sem hefur að geyma
fjórar samtengdar sögur. For-
lagið sendir frá sér smásagnasafn
Guðbergs Bergssonar „Maður-
inn er myndavél". Vaka-
Helgafell gefur út fyrstu skáld-
sögu Ólafs Jóhanns Ólafssonar
„Markaðstorg guðanna". Al-
menna bókafélagið sendir frá sér
smásagnasafn Einars Más Guð-
mundssonar „Leitin að dýragarð-
inum“. Iðunn gefur út skáldsögu-
na „Múkkinn" eftir Eyvind P.
Eiríksson en það er fyrsta skáld-
saga hans. Einnig sendir Iðunn
frá sér bókina „I fjöruborðinu"
eftir Njörð P. Njarðvík. Bóka-
forlag Odds Björnssonar sendir
frá sér skáldsöguna „Æskuást og
önnur kona“ eftir Jón Gísla
Högnason. Skjaldborg sendir frá
sér tvær íslenskar skáldsögur sem
báðar fjalla um ástina, en þær eru
„Dagur hefndarinnar“ eftir Birg-
ittu Halldórsdóttur og „Hættu-
legt hlutverk“ eftir Soffíu Jó-
hannesdóttur. Reykholt sendir
frá sér skáldsöguna „Skugganrí'
eftir Þröst J. Karlsson. Þórarinn
Eldjárn hefur sent frá sér skáld-
söguna „Skuggabox“.
Ljóðabœkur
Að þessu sinni eru gefnar út
óvenju margar ljóðabækur, eða
um 20. Mál og menning gefur
út fjórar ljóðabækur. „Að lok-
um“, síðustu ljóð Ólafs Jóhanns
Sigurðssonar, „Lágt muldur
þrumunnar“ eftir Hannes Sigfús-
son, sem inniheldur 30 frumort
ljóð auk nokkurra þýðinga.
„Undir hælum dansara" sem
hefur að geyma ljóðaþýðingar
Geirs Kristjánssonar á
rússneskum ljóðum. og „Hvarf-
bauga“, úrval ljóða eftir Sigurð
A. Magnússon.
Forlagið gefur út tvær ljóða-
bækur. „Hvíti trúðurinn" er sjö-
unda ljóðabók Nínu Bjarkar
Árnadóttur. „Ljóð námu menn“
er annað bindi í Ljóðnámusafni
Sigurðar Pálssonar.
Vaka-Helgafell gefur út
„Reimleika í birtunni" en þar
birtast ljóð eftir Hrafn Gunn-
laugsson sem hann hefur ort á
undanförnum árum. „Þorpið"
eftir Jón úr Vör kemur í nýrri
útgáfu frá Vöku-Helgafelli.
Almenna bókafélagið gefur út
„Dagur af degi“ eftir Matthías
Johannessen. Þá kemur einnig
frá AB „Ferskeytlarí' safn lausa-
vísna sem Kári Tryggvason tók
saman. Þá sendir AB frá sér
Ljóðaárbókina 1988 en hún hefur
að geyma safn eftir ýmsa höf-
unda. Frá Bókaútgáfu Menning-
arsjóðs og Þjóðvinafélagsins
kemur bókin „Ljóðastund á Sign-
ubökkum". Hún hefur að geyma
ljóð 12 franskra skálda. Víkurút-
gáfan sendir frá sér bókina „Land
minna mæðra". Þar má finna 22
ljóð eftir Gunnar Dal. „Dúnhárs
kvæði“ heitir bók eftir Valgarð
Egilsson sem Iðunn gefur út.
Þýðingar
Að vanda kemur út í ár mikill
fjöldi bóka eftir erlenda höfunda;
í allt er gert ráð fyrir að um 50
þýðingar verði á boðstólum að
þessu sinni. Hér verða aðeins fá-
einar nefndar til sögunar:
Setberg gefur út þýðingu
Njarðar P. Njarðvík á skáldsög-
unni „Vetrarstríðið“ eftir Finn-
ann Antti Tuuri sem hlaut bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs 1985. Einnig kemur frá Set-
bergi ný skáldsaga eftir Isaac
Bashevis Singer „Jöfur sléttunn-
ar“ í þýðingu Hjartar Pálssonar.
Forlagið sendir nú frá sér bókina
„Ástkær" í þýðingu Úlfs Hjörvar
en höfundurinn Toni Morrison
hlaut Pulitzer-verðlaunin fyrir
hana. Þá koma einnig frá For-
laginu bækurnar „Dagbók góðrar
grannkonrí' eftir Doris Lessing í
þýðingu Þuríðar Baxter og „ And-
rúmsloft glæps“ eftir spænska rit-
höfundinn Juan Benet í þýðingu
Guðbergs Bergssonar.
Mál og menning sendir frá sér
„Á vegum úti“ eftir Bandaríkja-
manninn Jack Kerouac í þýðingu
Ólafs Gunnarssonar, „Ást og
skuggar“ eftir Isabel Allende í
þýðingu Berglindar Gunnars-
dóttur, „Húsið með blindu gler-
svölunum", en það er fyrsta bók-
in í sagnbálki um Þóru, eftir nor-
sku skáldkonuna Herbjörgu
Wassmo en hún hlaut bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs fyrir þennan sagnabálk.
Bókina þýddi Hannes Sigfússon.
Tákn sendir frá sér „Hvora hönd-
ina viltu?" eftir dönsku skáldkon-
una Vit Andersen í þýðingu Ingu
Birnu Jónsdóttur.
Ævisögur og endur-
minningar
Um 20 bækur sem koma út að
þessu sinni hafa að geyma ævi-
sögur og endurminningar íslend-
inga. Þar kennir ýmissa grasa að
vanda, en athygli vekur hvað
margir prestlærðir spekingar taka
til máls.
Setberg sendir frá sér æviminn-
ingar Sigurbjörns Einarssonar
biskups sem Sigurður A.
Magnússon hefur skráð, og nefn-
ist bókin „Sigurbjörn biskup -
ævi og starf“. „Trúin, ástin og ef-
inrí' nefnist fyrra bindi minninga
séra Rögnvalds Finnbogasonar á
Staðastað sem Guðbergur Bergs-
son skráði, Forlagið gefur hana
út. Svart á hvítu sendir frá sér bók
sem Bríet Héðinsdóttir hefur
unnið uppúr bréfum Bríetar
Bjarnhéðinsdóttur. Vaka-
Helgafell gefur út bók þar sem
segir frá lífshlaup Bryndísar
Schram. Ólína Þorvarðardóttir
skráði.
„Baráttusaga athafnamanns"
hefur að geyma ævisögu Skúla
Pálssonar á Laxalóni, Eðvarð
Ingólfssón skráði, og Æskan gef-
ur bókina út. Tákn sendir frá sér
bókina „Á miðjum vegi í
mannsaldur" en þar er á ferðinni
bók sem Guðmundur Daníelsson
hefur skrifað um Ólaf Ketilsson.
„Minna“ nefnist bók sem Helga
Thorberg hefur skrifað um móð-
ur sína, Guðfinnu Breiðfjörð.
„Horft um öxl af Hálogalands-
hæð“ heitir bók sem Reykholt
gefur út en hún hefur að geyma
æviminningar séra Árelíusar Ní-
elssonar. „Svipmyndir frá litrík-
um flugmannsferli“ heitir bók
sem Sæmundur Guðvinsson hef-
ur fært í letur um ævi Kristins Ol-
sens, Frjálst framtak gefur hana
út. Iðunn sendir frá sér bókina
„Býr íslendingur hér?“ en hún
hefur að geyma endurminningar
Leifs Mullers sem Garðar Sverr-
isson skráði.
Saga og þjóðlegur
fróðleikur
Samkvæmt upplýsingum Fé-
lags íslenskra bókaútgefenda
munu koma út nú fyrir jólin á
bilinu 15 til 20 bækur sem hafa að
geyma sögu og þjóðlegan fróð-
leik.
Örn og Örlygur gefa út nokkr-
ar bækur sem heyra undir þennan
flokk. „Reykjavík - sögustaður
við Sund“ eftir Pál Líndal, þetta
er þriðja og síðasta bindi. „Þjóð-
hættir og þjóðtrú" heitir bók sem
Þórður Tómasson skráir eftir Sig-
urði Þórðarsyni frá Brunnhól.
„Undirheimar íslenskra stjórn-
mála“ eftir Þorleif Friðriksson,
þar sem fjallað er um pólitísk
vígaferli í Alþýðuflokknum.
„Fegurð íslands og fornir sögu-
staðir“ hefur að geyma afrakstur
íslandsferðar W. G. Collingwo-
ods árið 1897.
Mál og menning gefur út bók-
ina „Minningamörk í Hólavalla-
garði“ eftirBjörn Th. Björnsson í
tilefni 150 ára afmælis gamla
kirkjugarðsins við Suðurgötu.
HROKi OC ~óiliís£arsasa
ÍLtÝPlDÓMAp æskunnar
Einnig gefur MM út „Sjómenn og
sauðabændur" eftir Tryggva Em-
ilsson. AB sendir frá sér tvær slík-
ar bækur „Þjóð í hafti“ eftir Jak-
ob F. Ásgeirsson, en hún fjallar
um verslunarhöft á íslandi, og
„íslandsævintýri Himmlers“ eftir
Þór Whiteahead sem fjallar um
þreifingar nasista hér á landi 1935
til 38. Tákn sendir frá sér bókina
„íslenskir nasistar“ eftir þá
bræður Hrafn og Illuga Jöku-
Issyni. Bókin fjallar um hreyfingu
íslenskra nasista á fjórða ára-
tugnum. Menningarsjóður og
Þjóðvinafélagið gefur út „Hafr-
annsóknir við ísland" eftir Jón
Jónsson, fyrrum forstjóra Haf-
rannsóknarstofnunar.
Sitt að hvoru tagi
Fjöldi bóka er gefinn út fyrir
hver jól sem fjalla um hin ýmsu
viðfangsefni s.s. svokallaðar
vandamálabækur, handbækur,
dagbækur, fjölfræðibækur, bæk-
ur um sjúkdóma og hvernig á að
bregðast við þeim, og svo mætti
lengi telja.
„Islenskir utangarðsunglingar
- vitnisburður úr samtímanum"
heitir bók eftir Sigurð Á. Frið-
þjófsson sem Forlagið gefur út,
en hún segir frá lífsbaráttu óharð-
naðra unglinga sem kiknað hafa
undan ofurálagi í lífinu. Mál og
menning sendir frá sér bókina
„Hremmingar" sem er viðtalsbók
eftir Sigrúnu Júlíusdóttur um
nauðganir. Frá Iðun koma:
„Hver er ég? - bók um stjörnusp-
eki“ eftir Guðlaug Guðmunds-
son, Alfræðibók um skák eftirdr.
Ingimar Jónsson, „íslenska
draumaráðningabókirí' eftir
Steinunni Eyjólfsdóttur, og „Ein
á forsetavakt" Dagar í Iífi Vigdís-
ar Finnbogadóttur" eftir
Steinunni Sigurðardóttur, svo
nokkrar sé nefndar. Á vegum
Skjaldborgar kemur út „íslensk
knattspyrna 1988“ eftir Víði Sig-
urðsson og „Lífríki náttúrunnar"
eftir Mark Carwardine í þýðingu
Gissurar Ó. Erlingssonar.
Þeirri upptalningu sem hér
birtist að ofan er einungis ætlað
að gefa nokkra mynd af því mikla
bókaúrvali sem þegar er komið
eða er væntanlegt í verslanir fyrir
þessi jól. Eins og fyrr segir er gert
ráð fyrir að nýjar bækur að þessu
sinni verið á bilinu 300 til 350, og
því enginn vegur að telja þær all-
ar upp hér. Einn þáttur bókaút-
gáfunnar sem ekkert hefur verið
nefndur í þessari upptalningu,
eru barna- og unglingabækur, en
að þessu sinni er von á um 60 til 70
bókum fyrir þennan aldurshóp
Fjallað verður nánar um þær síð-
ar í blaðinu.
-sg
v, z
ÍP
ii&iRuiiipmi ff
m n
* V VETRAS

STklÐIÐ
v-s
| . .f- ' ‘ ■
Laugardagur 12. nOvomber 1988 ÞJÓÐVILJINN - SfÐA 11
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 12. nóvember 1988