Þjóðviljinn - 15.11.1988, Blaðsíða 6

01ÓÐVI Lll N N Málgagn
sósíalisma, þjóðfrelsis og verkaíýðshreyfingar
Byggða-
kvóti
Síöustu daga hafa sumir þingmenn Reyknesinga veriö
fyrirferöarmiklir í fjölmiölum. Þeir hafa staðhæft aö þeir muni
gera allt, sem í þeirra valdi stendur, til aö koma í veg fyrir að
tveir togarar verði seldir frá Keflavík. Að vonum hefur boriö
mest á forsætisráðherra, Steingrími Hermannssyni, sem
hefur látiö þung orð falla vegna þess að stjórn Byggðastofn-
unar hefur ekki farið að tilmælum hans og frestað að taka
afstöðu til lánsumsóknar frá kaupendum togaranna tveggja
norður á Sauðárkróki.
Mál þetta vekur ýmsar áleitnar spurningar, eins og þá
hvort þingkjörin stjórn Byggðastofnunar eigi að hlýða for-
sætisráðherra. En fyrst og fremst hefur þetta orðið til þess
að varpa skæru Ijósi á margs konar gagnrýni sem fyrr og
síðar hefur komið fram á ríkjandi fiskveiðistefnu.
Það er tæpt ár síðan alþingi framlengdi kvótakerfið svo-
kallaða til þriggja ára. Á alþingi var þáverandi og núverandi
sjávarútvegsráðherra, Halldór Ásgrímsson, helsti talsmað-
ur þess að kvótakerfið yrði framlengt nær óbreytt en hann
var dyggilega studdur af formanni Framsóknarflokksins,
Steingrími Hermannssyni. Það vekur athygli að við umræðu
um togarasöluna í Keflavík beitir Steingrímur nú sömu rök-
um og þeir sem harðast börðust fyrir breytingum á kvóta-
kerfinu.
Frá því upp var tekin sú stefna að réttur til að draga fisk úr
sjó skyldi fylgja fiskiskipum hefur kvóti gengið kaupum og
sölum. í dag er gangverð á hverju kílógrammi af óveiddum
þorski 8 krónur. Að sjálfsögðu hefur þetta orðið til að hækka
verð á fiskiskipum. í fréttum hefur komið fram að útgerðarfé-
lög hafa keypt fiskiskip til þess eins að ná í kvóta þeirra og
hafa stundum látið sig litlu varða hvað verður um sjálf skipin.
Heimsmarkaðsverð á notuðum fiskiskipum er mjög lágt
um þessar mundir en það gagnast ekki þeim íslendingum,
sem vilja stunda útgerð, nema þeir geti á einhvern hátt
útvegað sér kvóta. Það getur því orðið vá fyrir dyrum í þeim
byggðarlögum þar sem illa stödd útgerðarfyrirtæki neyðast
til að selja fiskiskip. Þeir sem vilja reisa merkið að nýju og
koma á legg nýrri útgerð til að tryggja atvinnu í viðkomandi
byggðarlagi, eru bjargarlausir nema þeir hafi fé til að kaupa
kvóta á einn eða annan hátt jafnframt því að þeir kaupa skip.
Þegar núverandi kvótafyirkomulagi var upphaflega komið
á, var strax bent á að það gæti orðið til að veita atvinnulífi í
sjávarþorpum rothögg. Það hefur og orðið raunin sums
staðar. Dæmi um það má finna í fyrrverandi kjördæmi Stein-
gríms Hermannssonar á Patreksfirði. Þar voru til skamms
tíma 10 vertíðarbátar. Nú eru aðeins tveir eftir. Röksemdir
þeirra, sem koma vildu á núgildandi kvótafyrirkomulagi,
voru þær að með þessu móti flyttist útgerð og fiskvinnsla til á
hagkvæmasta máta fyrir þjóðarbúið.
I desember í fyrra lögðu þingmenn Alþýðubandalagsins til
róttækar breytingar á kvótakerfinu. Tillögur þeirra voru í
samræmi við fiskveiðistefnu flokksins og miðuðu m.a. að því
að tekinn yrði upp svokallaður byggðakvóti. Með þeim rök-
um að það væru sjómenn og fiskvinnslufólk sem sköpuðu
verðmæti úr fiskistofnunum við landið, var lagt til að tveir
þriðju allra veiðiheimilda yrðu bundnir við byggðarlög. Að-
eins einum þriðja af veiðiheimildum skyldi úthlutað á skip og
einungis sá hluti kvótans skyldi fylgja þeim við sölu í annað
byggðarlag. Með þessu móti vildi Alþýðubandalagið tryggja
hag starfsfólks í fiskiðnaði, fiskvinnslustöðva og allra íbúa
byggðarlaga sem byggja afkomu sína á öruggri og skipu-
legri nýtingu sjávarafla.
Það er furðuleg staðreynd að margir þeirra þingmanna,
sem nú hamast gegn sölu Keflavíkurtogaranna ásamt kvóta
þeirra norður í Skagafjörð, greiddu atvæði á móti þessum
tillögum. Kannski liggur þeim í léttu rúmi hvaða stefnu er
fylgt í fiskveiðimálum, ef þeir geta eftir bakdyraleiðum haft
áhrif á gang mála þegar þeir verða fyrir þrýstingi úr kjördæmi
sínu.
ÓP
KLIPPTOfí SKORIÐ
izl uodviuinn
17. JUNI
ÍÞRÓTT1R
HEIMURINN
Gudmundur J. Guðtnundsson
Vil hreinsa mitt mannorð
GuðmundurJ. Guðmundsson:
Krefst rannsóknar á málinu. Mun segja af mérformennsku íDagsbrún og þingmennsku
ámeðan.
Albert Guðmundsson:
Fékk Björgólf tilað aflafé meðal vina. Guðmundivaraldrei sagthvaðanpeningarnir komu
Mamtorðift er mér heilagt. Kg hann gcgndi <
mun þv( 6ska eftir rannsólcn á ráðhcrra. Har
málinu. Ef hún fast mun ég óska málavöxtum a
*r»ir «11 Ut« mf fnrnaftniwtÁrfnm
A heilanum
Það er sorglegt þegar eitt atvik
leggst svo þungt á menn að þeir
bíða þess aldrei bætur, geta ekki
opnað munn í almennum sam-
ræðum án þess að vera utanhjá og
meðfram að verja eitt einstakt
mál eða sækja, dæma heilt lífs-
hlaup manns og annars eftir við-
brögðum hans við afmörkuðum
tíðindum löngu liðnum.
Ætli það kannist ekki margir
við eitthvað þessháttar í eigin ævi
eða sinna nánustu. Það kemur
fyrir í hverju lífi að menn lenda í
að horfast í augu við hyldýpið, -
ástvinamissir, hjónaskilnaður,
hörkulegt uppgjör á vinnustað,
gjaldþrot í viðskiptum, paradís-
armissir í trúmálum eða pólitík
og svo framvegis og svo framveg-
is.
Við þessar aðstæður veitast
mönnum höggsár ýmis og gróa
sum síðar en önnur. Og eftir at-
burðinn verður háttalagið stund-
um óröklegt með öllu, tilfinning-
arnar springa út á tvist og bast,
óvægnir andstæðingar verða
alltíeinu að valinkunnum sóma-
mönnum en gamlir vinir fá að éta
það sem úti frýs, einkum þeir
hugrakkari sem til vamms hafa
sagt.
Dæmi Guðmundar
Johanns
Svona harmleikur sýnist geta
komið fyrir velflesta, jafnvel þá
sem taldir voru hafa skrápinn
þykkastan. Þetta er til dæmis
saga Guðmundar J. Guðmunds-
sonar verkalýðsleiðtoga og þing-
manns.
Hann dróst á sínum tíma inní
Hafskipsmálið öllum til mikillar
furðu. Það varð bert að Albert
Guðmundsson, þáverandi fjár-
málaráðherra Sjálfstæðisflokks-
ins, hafði veitt Guðmundi fjár-
stuðning til sumarferðar í heilsu-
farsskyni, og kom ennfremur í
ljós að féð var ekki frá Albert
heldur frá Eimskip og Hafskip,
einum helstu viðsemjendum
Dagsbrúnar.
Upphaf þessa máls var ekki í
Þjóðviljanum, en blaðið birti að
sjálfsögðu fréttir af þróun mála,
hafði viðtöl við helstu persónur í
þessum leik, og skrifaði um stöðu
þess í ritstjórnargreinum.
Síðan fór að hljóðna um þetta
vandræðamál hefur Guðmundur
Jóhann hinsvegar ekki sett sig úr
færi að gera úr Þjóðviljanum
höfuðóvin sinn og andstæðing
öðrum fremur. Það er eiginlega
bara Alþýðubandalagið, hinn
gamli flokicur Guðmundar, sem
nær einhverjum samjöfnuði, en
kemst þó varla í hálfkvisti við
Þjóðviljann.
Guðmundur hefur með öllu
hafa haft milligöngu um ..Guðmundur er ekki rikur
< honum fé til utanferð- maður. Hann er fátækur maður.
•etta sagði Albcrt: Ég bað því Björgólf um að leita til
•««* «« l-Monmoi-, ,.m oA hiilm.
neitað að ræða við blaðið síðan í
Albertsgjafarmálinu, og valið því
hin verstu orð í öðrum fjölmiðl-
um, jafnvel svo að helstu kjaft-
háka hér innanstokks setur
hljóða. Eða hvað segja menn um
þessi orð Guðmundar Jóhanns í
Morgunblaðinu um helgina:
„Að lesa blaðið nú er stundum
eins og skrúfað sé frá skólpröri.
Persónuárásir og persónuníð, sem
byggjast á uppslœtti og hasarfrétt-
um.“ Staðreyndir verða oft „að
víkja til að koma höggi á pólitískan
samherja“, enda stendur að blað-
inu „afbrigðilegur hópur mennta-
manna“.
Þessi dómur um Þjóðviljann
nú reynist einsog að framan
greinir eiga sér sögulegar ástæður
og þær ekki af betra tæinu.
Setið um mig lengi
Næsti kafli í viðtalinu er nefni-
lega um áðurnefnt fjárgjafarmál
Guðmundar, og þar er ekkert
fiallað um gerendurna, Eim-
skipsmenn, Hafskipsmenn eða
Albert Guðmundsson. Það óveð-
ur allt var sýnilega magnað af
Þjóðviljanum og Þjóðviljanum
einum:
„Þjóðviljanum tókst að gera mig
að aðalsöguhetju gjaldþrots Haf-
skips og reyndi að hengja það sam-
an við afskipti mín af verkalýðs-
málum. Það sem þeir ekki þorðu
að setja íÞjóðviljann, skrifuðu rit-
stjórarnir sjálfir íHelgarpóstinn.“
„Maður upplifir“ segir Guð-
mundur um þessa reynslu sína
„að menn sem maður hefur álitið
vini sína ogfélaga eru komnir með
hnífinn í bakið um leið og þeir
halda að þeir geti drepið mann.“
Og Guðmundur segir ad„lengi
hafi verið setið um sig“.
Um þessar staðhæfingar þarf
ekki að fjölyrða. Hér fer greini-
lega fram ferðalag um heim í-
myndunarinnar þarsem ofsækj-
endur standa í hverju horni, þeim
mun ógnvænlegri og verri við-
skiptis sem þeir áður voru betri
félagar.
Guðmundur heldur svo áfram
að lýsa árásum Þjóðviljans á
hendur sér, og má ráða af þeirri
frásögn að blaðið hafi gerst sekt
um flesta þá glæpi sem yfirleitt er
hægt að drýgja á prenti, allt í því
augnamiði að gera útaf við Guð-
mund Jóhann Guðmundsson.
Sem hafði þó aldrei annað en
tekið á móti nokkrum tugum þús-
unda; (og man enginn hve mörg-
um) í fimmhundruðköllum frá
vini sínum án þess að skrifa nótu.
Þegar litið er yfir Þjóðviljann í
júnímánuði 1986 og þar á eftir
verða ummæli Guðmundar afar
þokukennd, svo ekki sé meira
sagt. Þjóðviljinn segir af málinu
fréttir einsog fara gerir, - þetta
var eitt helsta hitamál það sumar-
ið -, og gætir þarvið fullrar stil-
lingar og hófsemdar. í rit-
stjórnargreinum er líka tekin á-
kveðin afstaða. Þar sagði til dæm-
is að fjárhagsleg samskipti ráð-
herrans og verkalýðsleiðtogans
væru ekki siðferðilega verjandi,
og þar sagði einnig að Guðmund-
ur Jóhann mundi vaxa af því að
segja af sér þingmennsku fyrir
Alþýðubandalagið.
Aldrei spurður?
Þjóðviljinn hefur viljað forðast
að valda frekari sárindum með
því að svara síendurteknum árás-
um Guðmundar J. á blaðið útaf
þessum málum öllum. Enginn
hefur haldið því fram að hér hafi
verið um lögbrot að ræða, og þeg-
ar Guðmundur er horfinn af þingi
og á góðum vegi með að létta af
sér helstu byrðum í verkalýðs-
hreyfingunni sýnist best að eftir-
láta sagnfræðingunum frekari
umfjöllun um Guðmundarmál.
Það er hinsvegar óviðkunnan-
legt að sitja orðalaust undir dellu-
makeríi einsog í Morgunblaðinu
um helgina.
Og þarf til dæmis ekki að leita
lengi í rúmlega tveggja ára
gömlum Þjóðviljum til að setja í
afar sérkennilegt ljós þá staðhæf-
ingu Guðmundar í Morgunblað-
inu að „Þjóðviljinn einn blaða
spurði aldrei um mína afstöðu (...)
og lagði sig fram um að ekkert
kœmi fram um raunverulegar
staðreyndir málsins.“
Fyrsta frétt Þjóðviljans um
þetta birtist á forsíðu 17. júní
1986 undir fyrirsögninni: „Vil
hreinsa mitt mannorð“. Þar er
vitnað í Guðmund J. Guðmunds-
son, og þar er birt í heild yfirlýs-
ing frá honum.
I frétt í næsta blaði, 19. júní, er
vitnað í sjónvarpsviðtal við Guð-
mund um viðbrögð við nýjum
upplýsingum í málinu, og daginn
eftir, 20. júní, er forsíðufyrirsögn
í fjórdálk: „Held ótrauður áfram“
yfir viðtali við Guðmund J. Guð-
mundsson. Þarf við frekari vitna?
Við Þjóðviljamenn þiggjum
gagnrýni með þökkum og höfum
sjaldan kveinkað okkur undan
árásum. Við hljótum hinsvegar
að biðjast undan því að blaðið sé
dregið inní persónulega harma
manna að ósekju.
-m
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans,
Rit«tJórar:Árni Bergmann, Möröur'Árnason, OttarProppó.
Fróttastjóri: LúövíkGeirsson.
Blaöamenn: Dagur Þorleifsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Heimir Már Pétursson, Hjörleifur Sveinbjörnsson, Kristófer
Svavarsson, Magnús H. Gíslason, Lilia Gunnarsdóttir, Ólafur
Gíslason, Páll Hannesson, Sigurður Á. Friðþjófsson (Umsjónarm. Nýs
Helgarb.), Sævar Guðbjörnsson, Þorfinnur Omarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmy ndarar: Jim Smart, Þorf innur Ómarsson.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ. Pótursson
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrif stof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsinga8tjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóöir: Anna Benediktsdóttir
Útbreiöslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúta 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 70 kr.
Nýtt helgarbiað: 100 kr.
Áskriftarverð ó mónuði: 800 kr.
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 15. nóvember 1988