Þjóðviljinn - 23.11.1988, Blaðsíða 5

36. ÞING ASI
Kjara- os efnahagsmál
10% kaupmáttanýmun
Miklar og harðar umrœður um kjaramál ogfyrri kjarasamninga.
Ymis mistöksem lœra má af. Er viljifyrirsamstöðu? Hverjareiga
kröfurnar að vera? Máttlaus mótmœli duga ekki
Hörð gagnrýni á innra starf og
máttleysi verkalýðssamtak-
anna gagnvart síendurteknum ár-
ásum ríkisvalds og atvinnurek-
enda á kjör og helgustu
mannréttindi launafólks, ein-
kenndu umræður um kjara- og
efnahagsmál á ASI-þinginu í gær.
Einnig er Ijóst að margir verka-
lýðsforingjar óttast verulega að
umtalsvert atvinnuleysi verði í
vetur, ef stjórnvöld grípa ekki til
aðgerða í efnahagsmálum hið
fyrsta.
Engin kjara-
málaályktun
Engin kjaramálaályktun liggur
enn fyrir þinginu, en miðstjórn
samþykkti að dreifa ekki slíkri á-
lyktun fyrr en eftir fyrstu umræðu
og umræður þingfulltrúa í kjar-
amálanefnd. Hins vegar lögðu
tveir þingfulltrúar, Dagsbrúnar-
mennirnir, Páll Valdimarsson og
Rúnar Sveinbjörnsson fram til-
lögu á kjaramálaályktun þingsins
í gær, og tóku margir þingfulltrú-
ar undir kröfur þeirra í umræðun-
um í gær.
Þeir Páll og Rúnar hvetja mið-
stjórn ASÍ til að hafa frumkvæði
fyrir sameiginlegri baráttu launa-
fólks til að endurheimta ssamn-
ingsréttinn og að meginkröfur
næstu kjarasamninga verði stór-
hækkun lægstu launa, hærri
skattleysismörk og engir samn-
ingar verði gerðirán verðtrygg-
ingar launa.
10% kaupmáttar-
rýrnun
Ari Skúlason hagfræðingur
ASÍ hafði framsögu fyrir annáli
kjaramála síðustu fjögur ár og
rakti niðurstöður samninga síð-
ustu ára og þróun kaupmáttar á
þessum tíma. Hann benti m.a. á
að frá því síðustu samningar voru
gerðir í vor sem leið hefur
kaupmáttur taxta fiskvinnslu-
fólks rýrnað um allt að 10% og að
kaupmáttur annarra hópa hefði
einnig rýrnað mikið.
- Mikið og ójafnt launaskrið
hefur orðið til þess að launþega-
samtökin stjórna launaþróuninni
ekki lengur, sagði Ari. Hlutverk
launþegasamtakanna væri að
koma á eftir og reyna að rétta
hlut þeirra sem ekki nutu launa-
skriðsins. Þessu þyrfti að breyta.
Þá hefði það einnig haft afger-
andi að segja um þróun
kaupmáttar að kaupmáttartryg-
ging hefði verið mjög ótrygg síð-
ustu árin og raunar ekki verið í
gildi nema hálft annað ár síðustu
fjögur árin.
Forystumálin hafa skyggt á flest önnur mál á þessu þingi. Hér ræðir Benedikt Davíðsson formaður
kjörnefndar við þrjá foringja sem hafa verið mikið í umræðunni, þá Karl Steinar Guðnason, Karvel
Pálmason og Þórð Ólafsson. Mynd: Þóm.
Samræmd
launastefna?
Ásmundur Stefánsson forseti
ASl lagði áherslu á samræmda
launastefnu verkalýðshreyfingar-
innar, í framsöguræðu sinni. - Er
forsenda fyrir slíku samstarfi?
Þeirri spumingu þarf kjaramál-
anefndin að svara.
Hann rifjaði upp sfðustu samn-
ingalotu og spurði hvort skort
hefði viljann til að vinna saman.
Þá yrði sérstaklega að fjalla um
hvernig hægt væri að lyfta þeim
tekjulægstu umfram aðra. Marg-
ar leiðir hefðu verið reyndar en
ýmiss konar togstreita komið í
veg fyrir nægjanlegan árangur.
- Fylkjum við okkar fólki best
saman með háreystum kröfum
upp á tugi prósenta eða kröfum
sem eru meira í takt við hugsan-
lega niðurstöðu? Mig skortir
sannfæringu fyrir því að krafa um
40% kauphækkun muni fylkja
hópnum saman. Ég spyr líka
hvort ekki sé meira mál að ná
fram auknum kaupmætti en
kauphækkunum í krónutölu,
sagði Ásmundur.
Allt of værukær
Guðmundur Þ. Jónsson for-
maður Iðju sagði að hreyfingin
sem heild hefði verið allt of væru-
kær gagnvart síendurteknum ár-
ásum stjórnvalda á réttindi og
launakjörin launafólks. - Við
brugðumst ekki þannig við að við
stoppuðum þessar árásir. Við
getum ekki umborið þessa atlögu
að gerðum kjarasamningum, við
verðum að bregðast við af fullri
hörku.
Birna Þórðardóttir VR-félagi,
sagði nauðsynlegt að undirbúa
tafarlaust aðgerðir til að hnekkja
árásum stjórnvalda á launafólk. -
Það er ekki eftir neinu að bíða.
Það á ekki að vera stjórnvalda að
ákveða hvenær verkalýðshreyf-
ingunni lætur best að að berjast
fyrir rétti sínum. Þetta eru ólög
sem engin ástæða er til að virða.
Við borgum
gjaldþrotin
Þá sagði Birna að Alþýðu-
sambandið yrði þegar að móta
nýja launastefnu sem tæki mið af
framfærslukostnaði og gæfi fólki
kost á að lifa mannsæmandi lífi. -
Það er niðurlægjandi fyrir full-
frískt fólk að geta ekki framfleytt
sér af launum sínum.
Birna varaði einnig við þeim
grátkór atvinnurekenda sem nú
væri að byrja að láta í sér heyra
fyrir næstu kjarasamninga og
hóta atvinnuleysi og enn frekari
kjaraskerðingu. - Mér er sama
þó einhverjir af þessum gull-
drengjum sem hafa fengið að
vaða í opinberum sjóðum fari á
hausinn. Hitt er áhyggjuefni að
við launafólk borgum að endingu
öll þessi gjaldþrot og við þurfum
þá mannsæmandi laun til að
borga þessi fjandans gjaldþrot,
sagði Birna Þórðardóttir.
Bráðabirgðalögin
Leiðtogar hirtir
Þingið lítur mjög alvarlegum
augum vinnubrögð nokkurra
verkalýðsleiðtoga, sem hafa orð-
ið hreyfingunni til skammar með
hætti sínum, þegar þeir grát-
bændu væntanlega ríkisstjórnar-
aðila við myndun núvcrandi
ríkisstjórnar um að afnema ekki
bráðabirgðalögin, segir m.a. í til-
lögu sem Félag starfsfólks í hús-
gagnaiðnaði lagði fram á þinginu
í gær.
í tillögunni er afnám samnings-
réttar og framlenging bráða-
birgðalaganna mótmælt og þess
krafist að ráðist verði að rótum
raunverulegs vanda þjóðarinnar í
efnahagsmálum, án þess þó að
setja afkomuöryggi launafólks í
hættu.
- Það hlýtur að vekja launa-
fólk til umhugsunar, að þegar
stjórnmálaflokkar sem kenna sig
við alþýðuna eru berir að því að
standa að ólögum sem þessum,
segir í tillögunni og jafnframt er
Alþýðusambandið sakað um að
hafa sýnt af sér verulega linkind
gagnvart bráðabirgðalögunum.
-Ig-
Fjölmargir tóku til máls um
kjaramálin, þar á meðal þær Þóra
Hjaltadóttir og Vilborg Þor-
steinsdóttir sem báðar hafa verið
nefndar til varaforsetakjörs.
Þóra rakti í ræðu sinni margvísleg
mistök sem hreyfingunni hefðu
orðið á í kjarasamningum síðustu
ára. Þessi mistök væru til að læra
af, en því miður kæmu þau nú
sum illilega í bakið á launafólki.
Mestu skipti nú að tekið yrði á
vaxtamálum, sem væru orðin stór
hluti af útgjöldum fjölskyldunn-
ar. Stjórnvöld yrðu líka að fara
að taka á efnahagsmálum af ein-
hverri alvöru.
Vilborg þakkaði fyrir góðan
stuðning annarra félaga í verk-
falli Snótarkvenna sl. vor. Hún
sagði mikilvægt að forystan hlust-
aði á grasrótina í félögunum. - Ef
fólkinu líkar ekki það sem við
erum að gera, þá lætur það ör-
ugglega heyra í sér, sagði Vil-
borg.
Verkfalls-
rétturinn
eina vopnið
Örn Friðriksson formaður
Sambands Málm- og skipasmiða
sagði ma. að heildarsamtökin
hefðu ekki mikla möguleika til að
knýja á um bættan hag, nema
verkalýðsfélögin sjálf afhentu
samtökunum þann rétt einan sem
menn ættu, verkfallsréttinn.
Hrafnkell A. Jónsson Eski-
firði, lagði ríka áherslu á endur-
heimt samningsréttar, hér væri
um grundvallarmannréttindi að
ræða. Hann tók einnig undir þær
kröfur sem kæmu fram um kjar-
astefnu samtakanna í tillögum
þeirra Páls og Rúnars, sem áður
var getið.
Einna hvassyrtustu ræðuna í
þessari umræðu flutti Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir. Hún sagði
aldrei hafa verið tekið nógu
kröftuglega á móti kjaraskerð-
ingu stjórnvalda. - Þetta eru
máttlaus mótmæli, skrif í allar
áttir. Valdhafarnir skilja þetta
ekki nema vinnandi fólk láti frá
sér verk og taki ekki upp aftur
fyrr en ólögunum er aflétt, sagði
Áðalheiður.
-lg-
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
ÞINGMOLAR
Engin stjórn
á liðinu
Það fer ekki framhjá neinum
sem er á ferð um íþróttahúsið í
Digranesi, að þar er stungið sam-
an nefjum í öllum skúmaskotum
og segja margir að þingstörfin
fari ekki síður fram á göngunum
en í þingsalnum. Einn forystu-
maður Sjálfstæðismanna sagði í
gær, að greinilegt væri að flokk-
arnir hefðu Iítil ítök á sínu liði og
því funduðu menn nú stíft í öllum
hornum. - Það eru þá helst við
sem höfum einhverja stjórn á
þessu, enda erum við svo fá-
menn, bætti hann við.
„bættur
skaðinn...“
Hagyrðingar margir góðir sitja
ASÍ-þing sem önnur þing. Eina
stöku rak á borð fréttamanns í
gær og fjallar sú að sjálfsögðu um
mál málanna á þessu þingi. Höf-
undur lætur ekki nafns síns getið
en vísan er þannig:
Alþýðusambandsins eina vörn,
Asmundar bœttur skaðinn,
ef að fer í burtu Björn
og Birna kemur í staðinn.
Skeytið vakti
ekki lukku
Alþýðusambandsþinginu hafa
borist ýmsar góðar kveðjur frá fé-
lögum og samtökum, innlendum
og erlendum. I gærmorgun var
lesið upp skeyti til þingsins frá
Alþýðuflokknum þar sem
hreyfingunni var árnað alis hins
besta. Það er skemmst frá því að
segja að enginn þingfulltrúi sá
ástæðu til að þakka fyrir skeytið
með lófaklappi. Einhverjir muna
betri tíð og blóm í haga, forðum
daga...
Fjölmargir
nýliðar
Áberandi er hversu margir
þingfulltrúar að þessu sinni eru
ungir að árum og segja forystu-
menn í ASÍ að trúlega sé um
fjórðungur ef ekki stærri hluti
þingfulltrúa nýliðar.
Þakka menn einkum öflugu
starfi Félagsmálaskóla alþýðu þá
endurnýjun sem orðið hefur og
hversu mikið af áhugasömu ungu
fólki er komið til forystu- og
stjórnarstarfa í verkalýðsfélögum
víðs vegar um landið. Er ljóst að
þessi hópur mun hafa afgerandi
áhrif á starfið og stefnuna á þing-
inu.
Ný
verkalýðshöll?
Á næsta ári er gert ráð fyrir
samkvæmt fjárhagsáætlun ÁSÍ
sem liggur fyrir þinginu, að verja
allt að 5 miljónum til viðhalds
höfuðstöðva sambandsins við
Grensásveg. Húsnæðið þarfnast
verulegs viðhalds vegna steypu-
skemmda og hefur m.a. verið
rætt um þann möguleika í mið-
stjórn sambandsins að skipta um
húsnæði. Þá er miðstjórnin einn-
ig að skoða þann möguleika að
gerast aðili að nýbyggingu ásamt
Dagsbrún á nýrri lóð félagsins við
Sætún.