Þjóðviljinn - 24.11.1988, Blaðsíða 3

RARIK
Eyfirðingar
skilvísir
Rafmagnsskuldir fiskvinnslu-
fyrirtækja við Rafmagnsveitur
ríkisins á Norðurlandi eystra eru
cngar við Eyjafjörðinn en hlaupa
á nokkrum miljónum á Þórshöfn
og á Raufarhöfn.
Að sögn Ingólfs Árnasonar hjá
RARIK á Akureyri skulda eitt til
tvö fyrirtæki rafmagnsreikninga á
Ólafsfirði en að öðru leyti sagði
Ingólfur ástandið ekki vera neitt
mikið verra í dag en það hefur
verið á öðrum ársfjórðungum í
ár. -grh
FRETTIR
Atvinnutryggingarsjóður
Burðarásar í hæltu
Gunnar Hilmarsson: Af90 umsóknum eru 10-12 fyrirtœki ekki
lánshœf. Burðarásar heilla sveitarfélaga. Umbeðnarfjárhœðir nálægt
3 miljörðum. Otrúleg umskipti hafa orðið til hins verra írekstri
útflutningsfyrirtœkja síðustu 12-15 mánuði
Af þeim 90 umsóknum sem bor-
ist hafa Atvinnutryggingar-
sjóði atvinnuveganna eru 10 - 12
fyrirtæki svo illa stödd að þau eru
ekki lánshæf. í flestum tilfellum
er um að ræða fyrirtæki sem eru
burðarásar í sínum sveitarfé-
lögum.
Þetta kom fram í ræðu sem
Gunnar Hilmarsson stjórnarfor-
maður Atvinnutryggingarsjóðs
atvinnuveganna hélt á ráðstefnu
um fjármál sveitarfélaga sem
lauk í gær.
Stjórnarformaðurinn sagði að
Samkeppni
Dönsum á rósum ekki dósum
1800 kjörorð bárust í kjörorðasamkeppni grunnskólanema vegna
hreinsunarátaks íReykjavík. Ellefu börnfengu viðurkenningu
Igær veitti Reykjavíkurborg 11
börnum viðurkenningar fyrir
kjörorð sem þau sendu inn í sam-
keppni grunnskólanema vegna
hreinsunarátaks í Reykjavík sem
stendur nú yfir. Alls bárust 1800
kjörorð. Tvenn verðlaun voru
veitt, fimm fengu reiðhjó), en sex
fengu útvarpstæki.
Davíð Oddsson borgarstjóri
afhent börnunum verðlaunin í
Höfða í gær og sagði að hug-
myndagleði og hugarflug þessara
barna ætti eftir að nýtast borgar-
yfirvöldum vel í því hreins-
unarátaki sem nú stendur yfir.
Hann þakkaði öllum þeim fyrir
framlag þeirra og og öllum hinum
sem sent höfðu inn kjörorð.
Að mati dómnefndarinnar var
útkoman góð og valdi hún eftir-
farandi kjörorð sem þau bestu
sem bárust og hlutu höfundarnir
reiðhjól að launum. Rusl+fata=
Hrein gata, höfundur Gunnar
Örlygur Gunnarsson. Strætin eru
stofugólf borgarinnar, höfundur
Páll Hilmarsson, Átt þú í basli
með allt í drasli?, höfundur Kol-
brún Ýr Gísladóttir. Dögg Guð-
mundsdóttir sendi inn: Rusl á
lóðum lýsir sóðum, og ísak Þór
Davíðsson Mckee: Hreinsaðu til,
það er öllum í vil.
Sex börn fengu útvarpstæki
sem viðurkenningu fyrir sitt
framlag í samkeppnina en þau
voru Berglind Guðmundsdóttir
sem samdi kjörorðið: Skítug borg
er mikil sorg. Þá sendi Hulda
Guðjónsdóttir inn: Að hreinsa
landið öllum ber, ofan af fjalli, út
á sker. Salka Guðmundsdóttir:
Dönsum á rósum, ekki á dósum,
Svanþór Gunnarsson: Stattu
vörð um hreina jörð. Björn Þorf-
innsson lét sér detta í hug: Það er
ekkert basl að hirða drasl, Dagur
Páll Ammendrup: Brýtur gler -
Bjáni er. -sg
Það er sko ekkert rusl að vinna reiðhjól og útvarp fyrir kjörorð gegn rusli. Börnin ellefu saman komin í Höfða i
gær ásamt borgarstjóranum Davíð Oddssyni. Mynd Jim Smart
flestar umsóknanna væru frá
sjávarútvegsfyrirtækjum, en um
25 frá iðnaði, fiskeldi og frá öðr-
um aðilum. Umbeðnar fjárhæðir
eru nálægt 3 miljörðum króna og
eru þar innifaldar bæði skuld-
breytingar og lán vegna skuld-
breytinga.
Gunnar Hilmarsson sagði að
þessi fyrirtæki ættu við að stríða
langan uppsafnaðan vanda og
miklar skuldir, en einna verst
bitnaði á þeim hinn gífurlegi hái
fjármagnskostnaður. Hann sagði
að samkvæmt milliuppgjöri og
greinargerðum sem fylgdu með
flestum umsóknanna væri ljóst að
algjör umskipti hefðu orðið til
hins verra hjá þeim á síðustu 12 -
15 mánuðum eftir tiltölulega góð
ár 1985 - 1987. í mörgum tilfell-
um hefði sá góði árangur sem þá
náðist þurrkast gjörsamlega út á
einu ári. Þá væri eiginfjárstaða
þeirra flestra nær engin og jafnvel
minni en það.
Stjórnarformaðurinn sagði að
stefnubreytingar væri þörf hjá
stjórnvöldum en ekki síður hjá
fyrirtækjunum sjálfum og
nauðsynlegt að fjárfesting í fisk-
vinnslu þyrfti að dragast verulega
saman á næstu árum. Hann sagði
að sú fjárfesting sem á annað
borð yrði ætti einkum að beinast
að sameiningu fyrirtækja og til að
auka samvinnu þeirra þannig að
fjármagnið nýttist betur og sér-
hæfing ykist einnig. Til að það
yrði að veruleika þyrfti að eyða
ósamkomulagi, tortryggni og
þeim hrepparíg sem oft ein-
kenndi hin smærri byggðarlög.
Á rnorgun verður haldinn sér-
stakur ríkisstjórnarfundur þar
sem fjallað verður um þá slæmu
stöðu útflutningsatvinnuveganna
í ljósi efnahagsþróunarinnar síð-
ustu misseri.
-grh
Sveitarfélög
Ný verkaskipting á döfinni
Breyting á verkaskiptingu ríkis ogsveitarfélaga. Tekjustofnar endurskoðaðir. Ekkifull eining um tekjur Jöfnunarsjóðs.
Verður málið til lykta leitt á nœstu dögum? Fjármálaráðherra: Uppgjör vegna sameiginlegra framkvœmda innan skamms
Stutt mun vera í að lögð verði
fram á alþingi stjórnarfrum-
vörp um nýja verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga og um tekj-
ustofna sveitarfélaga. Uppstokk-
un á þessu sviði hefur verið rædd í
marga áratugi. Fjármálaráð-
herra segir að uppgjör ríkissjóðs
vegna þegar framkvæmdra eldri
sameiginlegra verkefna muni
liggja fyrir inan skamms. Ekki
ríkir fullkomin eining meðal tals-
manna sveitarfélaga um það
hvernig tryggja eigi Jöfnunar-
sjóði sveitarfélaga tekjur.
Á ráðstefnu um fjármál
sveitarfélaga, sem haldin var í
Reykjavík í gær og fyrradag, var
gerð grein fyrir undirbúningi að
breytingum á lögum um annars
vegar verkaskiptingu milli ríkis
og sveitarfélaga og hins vegar um
tekjustofna sveitarfélaga. Jó-
hanna Sigurðardóttir félagsmála-
ráðherra sagði að stefnt væri að
því að leggja mjög fljótlega fram
lagafrumvörp um þessi mál.
Reynt hefur verið að ná mjög víð-
tæku samkomulagi við forsvars-
menn sveitarfélaga og setti fél-
agsmálaráðherra fram þá skoðun
að til að tryggja góða samstöðu
um málið væri heppilegast að það
yrði lögfest á yfirstandandi þingi
en gildistaka yrði í einum áfanga
um þar næstu áramót.
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans ríkir eining innan stjórnar
Sambands sveitarfélaga um
hvernig breyta skuli verkaskipt-
ingunni. Munu frumvarpsdrög
þar að lútandi liggja fyrir í félags-
málaráðuneytinu. En uppi mun
hafa komið nokkur áherslumun-
ur . um hvernig tekjustofnum
sveitarfélaga skuli breytt, eink-
um um tekjuöflun Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga.
Tekjur sjóðsins hafa átt vera
fast hlutfall af söluskattstekjum
ríkisins en um margra ára skeið
hafa þær verið skertar. Nú mun
einkum um það rætt að tekjur
Jöfnunarsjóðs verði ákveðið
hlutfall af útsvarsstofni. Sú
skoðun hefur einnig verið sett
fram, einkum af talsmönnum
Reykjavíkurborgar, að þær skuli
vera ákveðið hlutfall af heildar-
skatttekjum ríkisins.
Miðað er við að sá hluti af
greiðslum úr sjóðnum, sem not-
aður er til að jafna tekjur
sveitarfélaga, verði miklu stærri
en nú. Þá er reiknað með að tölu-
vert verði um sérstök framlög úr
sjóðnum, t.d. vegna útgjalda sem
fylgt geta sameiningu sveitarfé-
laga og vegna gjaldþrots
sveitarfélaga. Þeir, sem best til
þekkja, óttast að fleiri sveitarfé-
lög fylgi í kjölfar Hofsóshrepps.
I gær héldu forsvarsmenn Sam-
bands sveitarfélaga fund um mál-
ið. Að því er stefnt að skila áliti til
félagsmálaráðherra sem fyrst.
Húnbogi Þorsteinsson skrifstofu-
stjóri í félagsmálaráðuneytisinu
sagði í gær að menn vonuðust til
að bæði málin yrðu lögð fram á
næstu dögum.
í ræðu, sem Ólafur Ragnar
Grímsson fjármálaráðherra hélt
á fjármálaráðstefnunni í gær, var
vitnað til þeirrar skoðunar
sveitarstjórnamanna að eðli-
legast væri að hafa allt upp á
borðinu í einu, tillögur um verka-
skipti, tekjustofna, Jöfnunarsjóð
og uppgjör vegna þegar fram-
kvæmdra verka sem greiðast eiga
saman af ríki og sveitarfélögum.
„Þetta munuð þið hafa innan
skamms," sagði fjármálaráð-
herra.
Uppgjör við ríkissjóð vegna
sameiginlegra framkvæmda mun
ekki vera jafnlangt á veg komið
og undirbúningur að laga-
breytingum. Ekki mun liggja
ljóst fyrir um hvað stóra upphæð
er að ræða en talið er að hún sé á
bilinu 1 til 4 miljarðar króna.
Mörg sveitarfélög hafa ekki unað
því að láta fjárveitingar ríkisins
ráða framkvæmdahraða og eiga
því eftir að fá stóran hlut af lög-
bundnum framlögum frá ríkis-
sjóði t.d. í skólabyggingar, barn-
aheimili, íþróttamannvirki og
hafnargerð. í lokauppgjöri á
kostnaði við slíkar framkvæmdir
er að því hugað hvort stærð og
gerð viðkomandi mannvirkja sé
innan þeirra marka (norma), sem
ríkið viðurkennir sem styrkhæf.
Húnbogi Þorsteinsson áleit að
þessar skuldir ríkissjóðs næmu
um 1 miljarði króna. Sú hugmynd
hefði verið sett fram að ríkissjóð-
ur gæti greitt þær með skulda-
bréfum, t.d. til 4 ára. Þjóðviljinn
hefur fregnað að í fjárveitingar-
nefnd alþingis hafi þeim hug-
myndum ekki verið of vel tekið
og að sumir nefndarmenn telji
fráleitt að alþingi ákveði ekki
fyrir eitt ár í senn hvað þessar
greiðslur verði háar.
Fimmudagur 24. nóvember 1988 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3