Þjóðviljinn - 08.12.1988, Síða 2

ÍSLENSKU
ALMANÖKIN
JANUAR
Góö landkynning til vina
og ættingja heima og erlendis.
*
HEILDSÓLUBIRGÐIR
Sími 91-673350
UTSOLUSTAÐIR: BOKAVERSLANIR - RAMMAGERÐIN 0G KAUPFEL'OGIN UM LAND ALLT
Theódóra eða Grímur?
Jafnréttisálitamál í viðbótarpakka
spurningaleiksins Trivial Pursuit
Spurningaleikurinn Trivial
Pursuit hefur öðlast miklar vins-
ældir hér á landi eins og kunnugt
er, og núna fyrir jólin kom á
markaðinn pakki með viðbóta-
rspurningum. Eins og vera ber
um nýsamdar spurningar er í
bland grennslast fyrir um vitnes-
kju fólks um hinar ýmsu uppá-
komur í samtíðinni, og þar á
meðal er spurt um skáld sem
komi fyrir í leikriti Ragnars Arn-
alds, Uppreisninni á lsafirði.
Við höfðum spurnir af granda-
lausum spilafíkli sem svaraði að
bragði að hér væri átt við Theó-
dóru Thoroddsen. Reyndar erfitt
að ímynda sér annað svar réttara,
svo mjög sem Theódóra kemur
við sögu í Skúlamálunum svo-
kölluðu sem leikritið snýst um,
en ónei; aftan á spjaldinu stendur
Grímur Thomsen!
Að sönnu er Grímur á sínum
stað í þessum efnum, jafnt í alvö-
runni sem á fjölunum, en
jafnréttissinnaðir spilafélagarnir
gáfu náttúrlega einnig rétt fyrir
fyrra svarið. Hitt er svo aftur
fróðlegt til umþenkingar þótt í
litlu sé hve víðtækar ályktanir
maður á að draga af þessu dæmi;
er hér á ferðinni lítilvægt athug-
unarleysi eða ómeðvitaður sex-
ismi?
-HS
Theódóra Thoroddsen
FANGINN OG DÓMARINN
Þáttur af Sigurði skurði
og Skúla sýslumanni
Ásgeir Jakobsson
Svonefnd Skurðsmál hófust
með því, að 22. des. 1891
fannst lík manns á skafli á
Klofningsdal í Önundarfirði.
Mönnum þótti ekki einleikið
um dauða mannsins og féll
grunur á Sigurð Jóhannsson,
sem kallaður var skurdur, en
hann hafði verið á ferð með
þeim látna daginn áður á
Klofningsheiði. Skúla sýslu-
manni fórst rannsókn málsins
með þeim hætti, að af hlauzt
5 ára rimma, svo nefnd Skúla-
mál, og Sigurður skurður, sak-
laus, hefur verið talinn morð-
ingi í nær 100 ár. Skurðsmál
hafa aldrei verið rannsökuð
sérstaklega eftir frumgögnum
og aðstæðum á vettvangi fyrr
en hér.
Pétur Zophoníasson
Þetta er fjórða bindið af niðja-
tali Guðríðar Eyjólfsdóttur og
Bjarna Halldórssonar hrepp-
stjóra á Víkingsiæk. Pétur
Zophoníasson tók niðjatalið
saman, en aðeins hluti þess
kom út á sínum tíma. í þessu
bindi eru i-, k: og l-liðir ættar-
innar, niðjar Ólafs og Gizurar
Bjamasona og Kristínar Bjama-
dóttur. í þessari nýju útgáfu
Víkingslækjarættar hefur tals-
verðu verið bætt við þau drög
Péturs, sem til voru í vélriti, og
auk þess er mikill fengur að
hinum mörgu myndum, sem
fylgja niðjatalinu. f næsta bindi
kemur svo h-liður, niðjar Stefáns
Bjarnasonar.
ÞÓRÐUR KAKALI
Ásgeir Jakobsson
Þórður kakali Sighvatsson var
stórbrotin persóna, vitur
maður, viljafastur og mikill
hermaður, en um leið
mannlegur og vinsæll. Ásgeir
Jakobsson hefur hér ritað
sögu Þórðar kakala, eins
mesta foringja Sturlunga á
Sturlungaöld. Ásgeir rekur
söguna eftir þeim
sögubrotum, sem til eru
bókfest af honum hér og þar í
Sturlungusafninu, í Þórðar
sögu, í Islendinga sögu, í
Arons sögu Hjörleifssonar og
Þorgils sögu skarða og einnig í
Hákonar sögu. Gísli
Sigurðsson myndskreytti
bókina.
ANDSXÆÐUR
Sveinn frá Elivogum
Andstæður hefur að geyma
safn ljóða og vísna Sveins frá
Elivogum (1889-1945). Þessi
ljóð og vísur gefa glögga
mynd af Sveini og viðhorfum
hans til lífs, Iistar og sam-
ferðamanna. Sveinn var bjarg-
álna bóndi í Húnavatns- og
Skagafjarðarsýslu á fyrri hluta
þessarar aldar. Hann var eitt
minnisstæðasta alþýðuskáld
þessa lands og þótti mjög
minna á Bólu-Hjálmar í kveð-
skap sínum. Báðir bjuggu þeir
við óblíð ævikjör og fóru síst
varhluta af misskilningi sam-
tíðarmanna sinna.
r
5
I
SKVGGSJÁ - BÓKABÚÐ OIIVERS STEINS SE