Þjóðviljinn - 13.12.1988, Blaðsíða 14

Öfugmæli
Um daginn var ég staddur í
læknabiöstofu, sem auðvitaö er
ekki ífrásögurfærandi. Það
margir voru mættir á undan mér,
aö ég bjóst við að verða eitthvað
að bíða. Ég greip því tímarit, sem
þarnalááborði, Frjálsaverslun,
minnir mig það heiti eða eitthvað í
þá áttina, opnaði það af handa-
hófiogdattþániðurágrein, sem *
fjallaði um verslunarmál, bæði í
Reykjavík og úti á landi. I
greininni var m.a. komist að orði
eitthvað á þá leið, að víða, gott ef
ekki víðasthvar- úti á landi „ein-
okuðu" kaupfélögin verslunina,
og fannst greinarhöfundi það
eölilega afleitt.
Nú er þetta ekki ný kenning.
Hún hefuroftsést og heyrst und-
anfarin ár. Engu að síður er hún
röng og það er torvelt að trúa því,
að þessum fullyrðingasmiðum sé
það ekki sjálfum Ijóst. í flestum,
ef ekki öllum stærri kaupstöðum
og kauptúnum úti um land starfa
samvinnu- og einstaklingaversl-
anir hlið við hlið, og fer vel á því.
Það er hverjum og einum auðvit-
að í sjálfsvald sett við hvern hann
verslar. Þeir, sem telja sér hag-
kvæmara að versla við kaup-
manninn, gera það að sjálf-
sögðu, annars ekki. Finnist kaup-
mönnum halla á sig í þeirri sam-
keppni geta þeir engum um
kennt nema sjálfum sér.
Hinsvegar eru vissulega til fá-
mennir verslunarstaðir þar sem
kaupfélög eru ein um hituna. En
hver bannar einstaklingum að
reka þar verslun? Því rjúfa þeir
ekki hinaskaðvænlegu „einok-
un“? Víða á þessum stöðum
versluðu kaupmenn. Þeirhafa
margir hverjir kosið að hætta og
flutt burtu. Horfið þangað, sem
hagnaðarvonin var meiri og haft
á brott með sér þann gróða, sem
þeim hafði áskotnast af verslun-
inni íviökomandi plássi. Kaupfé-
lögin hafa hinsvaegar reynt að
þrauka af því að þau eru eign
félagsmannanna sjálfra og þjóna
þeim.
Og nú er komið að kjarna máls-
ins. Kaupmaðurinn er engu háð-
urnemahagnaðarvoninni. Hann
rekur verslun til þess að græða.
Þessvegna leggur hann ekki á
sig að versla þar semgróðavonin
er lítil eða engin. Hagnaður
kaupfélagsins, mikill eða lítill eftir
atvikum, verðurekkiflutturburtu
af félagssvæðinu. Honum er
m.a. varið til þess að styðja at-
vinnulífog afkomu fólksins þar.
Hann nýtist alfarið heima-
mönnum. „Einokun" kaupfélag-
anna er öfugmæli. Þau eru hvergi
ein um hituna nema þar, sem
kaupmenn hafa sjálfir brugðist
sínu eigin lífslögmáli: hinni frjálsu
samkeppni.
- mhg
ÍDAG
er 13. desember, þriðjudagur í
áttundu viku vetrar, tuttugasti og
þriðji dagur ýlis, 348. dagur árs-
ins. Sól kemur upp í Reykjavík kl. ‘
11.13ensestkl. 15.31.Tungl
vaxandi á fyrsta kvartili.
VIÐBURÐIR
Lúsíumessa. Fæddur Jón Þor-
láksson á Bægisá 1744.
ÞJÓÐVILJINN
FYRIR50ÁRUM
Sýnið valdhöfunum vilja alþýð-
unnar! Yfirvöld ríkis opg bæjar
hafa að engu kröfur verkalýðs-
samtakanna um aukna atvinnu.
Almennur fundur við Verka-
mannaskýlið kl. 5 í dag.
Ræðst þýzki herinn inn í Litha-
uen í febrúar n. k.? Græðgi fasist-
aríkjanna hefir aukizt við svik
Chamberlains og Daladiers í
Munchen.
UM UTVARP & SJONVARP f
Deleríum
Búbónís
Rás 1 kl. 22.25
Hinn vinsæli gamanleikur
þeirra bræðra, Jónasar Árnason-
ar og Jóns Múla, Deleríum Bú-
bónís, vakti ósvikna kátínu um
allt ísafoldarból á sínum tíma, en
leikurinn var frumfluttur í Út-
varpinu 1954, og verður nú flutt-
ur á Rás 1 í kvöld. - Leikurinn
gerist skömmu fyrir jól, einmitt
þar sem við erum stödd í tíman-
um núna. Hann fer fram á heimili
Ægis Ó. Ægis, forstjóra „Gleði-
legra jóla hf.“. Má af því nafni
marka að hægt er að mynda
hlutafélög um allt milli himins og
jarðar, ef við erum svo hamingju-
söm að eiga nógu dugmikla at-
hafnamenn. Forstjórinn situr í
skrifstofu sinni og bíður þess í of-
væni að uppskipun ljúki á jóla-
varningi þjóðarinnar, sem hann
flytur inn allan á einu bretti og
losar þannig aðra heildsala við
allt amstur við þann innflutning.
En heldur syrtir í álinn þegar
fregnir berast um að sú afskipta-
sama sauðfjársjúkdómanefnd
hafi sett skipið, sem kofn „fær-
andi varninginn heim“ í sóttkví,
vegna þess að grunur leikur á að
nautgripaveikin, Deleríum Bú-
bónis, kunni að geta borist með
jólatrjám forstjórans. Og nú eru
engin ráð of dýr. Svo blessunar-
lega vill til að sjálfur jafnvægis-
málaráðherrann er mágur for-
stjórans og að auki meðeigandi
hans í „Gleðilegum jólum".
Sannast hér enn, að ekki er lak-
ara að hafa góð sambönd á æðri
stöðum þegar miklir hagsmunir
eru í húfi. Auðvitað skerst jafn-
vægismálaráðherrann í málið og í
krafti áhrifavalds síns fær hann
talið meiri hluta háttvirtra alþing-
ismanna á að samþykkja tillögu
um frestun á jólunum. - Leikend-
ur eru ekki af lakari endanum og
gerðu allir garðinn frægan á sín-
Jón Múli
um tíma: Haraldur Björnsson,
Þorsteinn Ö. Stephensen, Emilía
Jónasdóttir, Kristín Anna Þórar-
Jónas
insdóttir, Lárus Páisson og Nína
Sveinsdóttir.
-mhg
í pokahominu
Rás 1 kl. 9.30 haldinu, gefnar uppskriftir, gerð,m.a. hvernigbúa eigi til jól-
Tínt er upp úr pokahorninu á greint frá húsráðum o.s.frv. aóróann, sem við sjáum hér á
Rás 1, hvern þriðjudagsmorgun, o.s.frv. í dag verður Gerður G. myndinni. - Næsta þriðjudag
sem guð gefur yfir. Þann starfa Bjarklind í pokahorninu. Hún hefst svo sælgætisframleiðslan í
hefur Sigríður Pétursdóttir. þykir bæði vera handlagin og pokahorninu.
Þarna er fjallað um alla hugsan- kunna sitthvað fyrir sér. Mun hún - mhg
lega hluti, sem tengjast heimilis- leiðbeina um ýmisskonar föndur-
GARPURINN
KALLI OG KOBBI
Maður gerir sér smæð sína
Ijósa á geimferðalögum.
Þegar Jörðin er orðin að
smádepli í endalausum
geimnum fer maður að velta
fyrir sér sköpunarverkinu.
Allt fellur í eina slóð eins og
þar stendur. Skepnan öll hefur
sínu hlutverki að gegna og
ekkert er öðru mikilvægara.
Éða hvað finnst þér?
. ■■ 1
Eg er að spá
í hvað gerist ef
maður ælir hér
í þyngdarleysinu.
Kannski
ættirðu að spá
í að hunskast
heim.
FOLDA
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 13. desember 1988