Þjóðviljinn - 04.01.1989, Blaðsíða 2

FRETTIR
Gengisfellingin
Ekki hluti af aðgerðunum
SteingrímurHermannsson: Gengiðfelltvegna óróa ágjaldeyrismörkuðum. Efnahagsaðgerðir
væntanlegarfljótlega. ÓlafurRagnar Grímsson: Höfnum gengisfellingarkollsteypu
Formenn stjórnarflokkanna
segja að 4% gengisfelling sem
framkvæmd var í gær, sé ekki
hluti af þeim efnhagsaðgerðum
sem ríkisstjórnin hafi í undirbún-
ingi, og líti dagsins ljós á næst-
unni. Með gengisfellingunni sé
verið að lagfæra þá skekkju sem
orðið hafi í gengismálum frá því
ríkisstjórnin ákvað efnhagsað-
gerðir sínar þann 28. september.
Um síðustu helgi féll Bandaríkja-
dollar um nær 2% gagnvart
þýsku marki og nær 1% gagnvart
íslensku krónunni.
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra sagði á fundi með
blaðamönnum í gær, að gengið
hefði verið fellt vegna þess óróa
sem ríkt hefði á gjaldeyrismörk-
uðum undanfarið. Reynt yrði
með óbeinum aðgerðum að
koma í veg fyrir áhrif gengisfell-
ingarinnar á verðlag, þó verðlag
myndi eitthvað hækka. Ákvörð-
un fjármálaráðherra um sam-
ræmingu gjalddaga söluskatts og
greiðslukorta, og ákvörðun við-
skiptaráðherra um heimild til
handa innflytjendum að notfæra
sér greiðslufresti sem þeim byðist
erlendis, drægju úr líkum á því að
gengisfellingin færi út í verðlagið.
A sama fundi sagði Ólafur
Ragnar Grímsson fjármálaráð-
herra að hann væri eindregið
sammála þessari aðgerð ríkis-
stjórnarinnar, og að þingflokkur
og ráðherrar Alþýðubandalags-
ins stæðu einhuga að baki henn-
ar. „Við teljum hana mjög
skynsamlega og í samræmi við
þær áherslur sem við höfum lagt.
Við höfum varað vikum og mán-
uðum saman við þessum gengis-
fellingarkór sem hér hefur verið,
og bent á að stór gengisfelling,
15-20% eins og talað hefur verið
um, myndi koma niður á launa-
Gengisfellingin
Morfín-
sprauta
Iðnrekendur: 15%
gengisfelling nœr lagi
„Þessi gengisfelling er eins og
morfínsprauta fyrir íslenskan
iðnað; hún deyfir verkina en
sjúkdómurinn er sams sem áður
enn ólæknaður,“ sagði Víglundur
Þorsteinsson formaður Félags ís-
lenskra iðnrekenda.
Iðnrekendum finnst 4%
gengisfelling ríkisstjórnarinnar
sem ákveðin var á ríkisstjórnar-
fundi í fyrrakvöld vera of lítil til
þess að hafa einhver áhrif til hins
betra fyrir innlendan útflutnings-
og samkeppnisiðnað frá því sem
nú er. 15% gengisfelling væri nær
sanni fyrir iðnaðinn.
Víglundur sagði að útflutnings-
iðnaðurinn hefði verið rekinn
með bullandi tapi á síðasta ári en
mismunandi mikið eftir greinum.
Sýnu verst væri ástandið hjá
uílariðnaðinum en hjá sam-
keppnisfyrirtækjum á heimam-
arkaði væri tapið 5 - 8% fyrir
þessa gengisfellingu og ljóst að
hann mundi tapa enn frekari
markaðshlutdeild á næstunni að
öllu óbreyttu.
Iðnrekendur telja að 4%
gengisfelling til viðbótar við ný-
samþykktar skattahækkanir
muni hækka lánskjaravísitöluna
um 5% og hækka sjálfkrafa öll
gengistryggð lán.
-grh
Ráðherrar kynna ákvörðun um 4% gengisfellingu fyrir fréttamönnum í gær. Mynd: Þóm.
fólki fyrst og fremst,“ sagði
Ólafur Ragnar. Þessi aðgerð væri
í sama stfl og septemberaðgerðir
ríkisstjórnarinnar, og reynslan
hefði sýnt að hafi komið atvinnu-
lífinu og um leið launafólki, veru-
lega til góða.
Jón Sigurðsson viðskiptaráð-
herra sagði það skipta öllu máli í
hvers konar efnahagsumhverfi
gengisfelling væri framkvæmd.
Mikil umskipti hefðu orðið í ís-
lensku efnhagslífi á síðasta ári,
tímabil hjöðnunar hefði tekið við
af tímabili þenslu. Allt annað
væri að fella gengi á tímum
hjöðnunar en bullandi þenslu,
með tilliti til verðlagsáhrifa.
Ráðherrarnir vildu ekkert
segja um eðli þeirra efnahagsað-
gerða sem þeir segja væntan-
legar. En fjármálaráðherra sagði
ríkisstjórnina leggja rfka áherslu
á, að hagræðingaraðgerðir og
skipulagsbreytingar í útflutnings-
greinunum væru lykilþáttur til ár-
angurs í efnahagsmálum. -hmp
Gengisfellingin
Mjög órétUátur skattur
Ögmundur Jónasson: Þeirsem mesthafa gagnrýnt skattheimtu hafa
krafist hennar íformi gengisfellingar. Tekið mið aföllum efnhagasað-
gerðum í vœntanlegum samningum
Þetta er náttúrlega ekkert ann-
að en launalækkun eða aukin
skattheimta, eftir því hvernig
menn kjósa að líta á málin, sagði
Ögmundur Jónasson formaður
BSRB í gær um gengisfellingu
ríkisstjórnarinnar. Það vekti at-
hygli að þeir sem hefðu mest
gagnrýnt aukna skattheimtu,
hefðu krafíst hennar í formi
gengisfellingar og fengið hana.
Gengisfelling væri hins vegar
mjög óréttlátur skattur.
Ögmundur sagðist telja að
áhrif gengisfellingarinnar færu út
í verðlagið. Allar verðhækkanir
skiptu þá máli sem hefðu lágt
kaup þegar laun væru fryst. „Yfír
helmingur BSRB-félaga hafa
laun undir 55 þúsundum í dag-
vinnu og öll kaupmáttarrýrnun
kemur sér illa fyrir þetta fólk,“
sagði Ögmundur. BSRB hefði
aldrei verið á móti skattheimtu
en hún ætti að auka jöfnuð í
landinu. Gengisfelling væri ekki
skattheimta sem leiddi til jöfnuð-
ar. Hún legðist þyngst á almennt
Iaunafólk og skilaði sér ekki inn í
velferðarkerfið heldur til fyrir-
tækja, án tillits til þess hvernig
þau stæðu og hlutverks þeirra í
samfélaginu.
Sú siðferðislega skylda hvflir
nú á samtökum launafólks, at-
vinnurekenda og á ríkisvaldinu,
að gulltryggja kaupmátt launa,
að mati Ögmundar. „Þetta er það
verkefni sem bíður okkar í þeim
samningum sem standa fýrir dyr-
um,“ sagði Ögmundur. Ríkis-
stjórnin hefði ætlað að skoða
vanda einstakra fyrirtækja og
reyna að hagræða þar í rekstri og
hann harmaði að ekki skyldi
haldið áfram á þeirri braut.
Ögmundur sagði að nú væru
menn að meta stöðuna. Formenn
aðildarfélaga BSRB kæmu sam-
an til fundar í næstu viku til að
bera saman bækur sínar. í kom-
andi samningum myndu menn
taka mið af þeim efnahagsað-
gerðum sem gerðar hefðu verið
og yrðu gerðar. „Það verður ekki
horft upp á frekari skerðingu
kaupmáttar, hann á að bæta og
tryggja,“ sagði Ögmundur Jónas-
son.
-hmp
Gengisfellingin
Leiðir til
verð-
hækkana
Asmundur Stefáns-
son: Gengisfellingin
og auknir skattar
leiða til 3-4% hækk-
unar á verðlagi
Ásmundur Stefánsson forseti
ASÍ segir Ijóst að 4% gengisfell-
ing muni leiða til hækkunar á
öllum innfluttum vörum. Hann
segir að búast megi við að gengis-
fellingin hækki vöruverð um 1,5-
2% sem bætist við þær verð-
hækkanir sem orðið hafa vegna
hækkunar vörugjalds, bensíns og
svo framvegis.
„Við getum væntanlega
reiknað með því að samanlagt
séum við að tala um hækkun
verðlags á bilinu 3-4% að með-
altali," sagði Ásmundur. Til við-
bótar hefði tekjuskatturinn
hækkað um ríflega 2% miðað við
óbreytt lög. Þannig að um
allverulega lækkun ráðstöfunar-
tekna væri að ræða, sennilega um
5,5^6%.
Ásmundur sagði að ekkert af
þessu fengist bætt fyrr en kæmi að
samningum, þar sem allar launa-
hækkanir væru bannaðar til 15.
febrúar og samningar stórra.hópa
væru bundnir fram í aprfl og
jafnvel fram á haust. Þessi skerð-
ing yrði því óbætt þar til nýir
samningar yrðu gerðir. Gengis-
fellingin Ieysti engan veginn
vanda útflutningsgreinanna,
þannig að óhjákvæmilegt væri að
grípa til frekari aðgerða. „En ég
er ekki í aðstöðu til að segja til um
hverjar þær verða né á hverjum
þær munu bitna,“ sagði Ásmund-
ur.
í komandi samningum munu
menn að sögn Ásmundar hafa all-
ar þær skattahækkanir og áhrif
einstakra aðgerða ríkisstjórnar-
innar í huga. Kaupmátturinn
hljóti alltaf að vera grundvallar-
viðmiðun verkalýðshreyfingar-
innar. -hmp
Húsaleiga
Engin
hækkun
Leiga fyrir íbúðar- og atvinnu-
húsnæði sem samkvæmt samn-
ingum fylgir vísitölu húsnæðis-
kostnaðar eða breytingum
meðallauna, skal haldast óbreytt
í janúar, febrúar og mars n.k. frá
því sem hún var í desember sl.
Þetta kemur fram í tilkynningu
frá Hagstofu Islands um húsa-
leigu sbr. lög nr. 62/1984.
Gengisfelling
Kemur fiskvinnslunni af staö
Fiskvinnslumenn telja 4% gengislækkun oflitla fyrir atvinnugreinina eftir viðvarandi taprekstur.
Bjartsýnir áfrekari efnahagsaðgerðir nœgja 4% til að hefja starfsemi að nýju
Fiskvinnslumenn telja ákvörð-
un ríkisstjórnar Steingríms
Hermannssonar að fella gengi
krónunnar um 4% sé of lítið fyrir
atvinnugreinina sem var rekin
með 2 miljarða halla á síðasta ári.
Nær hefði verið að fella gengið
um 15%. En þeir eru bjartsýnir á
frekari efnahagsaðgerðir á næst-
unni og segja 4%-in duga til að
heíja starfsemi að nýju eftir árs-
tíðabundið stopp yfir hátíðarnar.
Tryggvi Finnsson stjórnarfor-
maður Sambandsfrystihúsanna
og framkvæmdastjóri Fiskiðju-
samlags Húsavíkur sagði að
gengisfellingin tryggði vinnslunni
4% tekjuauka að frádregnum
þeim kostnaðarhækkunum við
framleiðsluna sem fylgdu í kjöl-
far gengislækkunarinnar.
Tryggvi sagðist álíta svona gróft
reiknað að útgjöldin yrðu um
þriðjungur af tekjuauka gengis-
fellingarinnar. Engu að síður
væri gengisfellingin spor í rétta
átt og leiðrétti þann mun sem
orðinn var á gengi krónunnar og
dollars sem féll á gjaldeyrism-
örkuðum um helgina.
Árni Guðmundsson fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystihúss
Skjaldar á Sauðárkróki sagði í
síðasta mánuði að ekki tæki að
hefja starfsemi að nýju eftir ára-
mótin ef stjórnvöld gripu ekki til
róttækra aðgerða til bjargar
vinnslunni. Aðspurður hvort 4%
gengisfellingin breytti einhverju
um stöðu vinnslunnar sagði Árni
svo vera og með henni væru
stjórnvöld að lokka fískvinnslu-
menn af stað á nýjan leik sem
væri jákvætt. Árni sagði að menn
færu af stað nú eftir áramótin
með þá bjartsýni í vegarnesti að
stjórnvöld kæmu með frekari
efnahagsaðgerðir til bjargar út-
flutningsatvinnuvegunum og
hefði hann trú á að svo yrði.
Báðir voru þeir Tryggvi og
Árni sammála um að nýlegar
vaxtalækkanir væru þegar farnar
að skila sér með minni fjármagns-
kostnaði en áður og svo væru
teikn á lofti á Bandaríkjamarkaði
um hækkanir á afurðaverði.
Þetta ásamt gengislækkuninni og
von um frekari aðgerðir gerðu
menn bjartsýna á rekstur fisk-
vinnslunnar á árinu, enda væri
ekki vanþörf á eftir alla erfið-
leikana á síðasta ári.
-grh
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINnI Miðvikudagur 4. janúar 1989