Þjóðviljinn - 11.01.1989, Blaðsíða 7

MENNING
3 h|| C-ív&^|5Í''W' ;4 /S' Í||fÍ|I| Hk HH
Auður Eggertsdóttir Sveinn Skorri Höskuldsson Guðný Ýr Jónsdóttir Gísli Ágúst Gunnlaugsson Hanna Kristín Stefánsdóttir
Hvaða bók lastu besta?
Nokkrir góðir bókalesendur teknir tali
í framhaldi af viðtölum við
gagnrýnendur í vikunni sem
leið hringdum við í nokkra
áhugasama bókamenn og
spurðum hvað þeir hefðu les-
ið skemmtilegast af jólabók-
um. Það kom auðvitað íljós
einsog séstáeinstakaviðtali
hér á eftir að margir höfðu alls
ekki verið að lesa nýjar bækur
og sumir höfðu ekki verið að
lesa bækur á íslensku. Ein
kona sem við hringdum til
hafði verið að lesa Þúsund og
eina nótt og André Brink,
önnur hafði verið að vinna
upp bækurnar sem hún missti
afjólináundan. Einnviðmæl-
andinn sem hafði keypt hrúg-
ur af bókum reyndist hafa gef-
ið þær allar í jólagjöf og engri
haldið eftir sjálfur. En gefum
lesendum orðið:
Au&ur Eggertsdóttir hafði
lesið ótrúlega margar jólabækur,
sama hvar borið var niður, bók-
ina hafði hún lesið. En hverri var
mest gaman að?
„Mfn káta angist eftir Guð-
mund Andra var fljótlesin og
smellin. Bréfbátarigningin hans
Gyrðis Elíassonar var mjög góð.
En mér fannst smásagnasafnið
hans Guðbergs Bergssonar
skemmtilegasta bókin sem ég las,
Maðurinn er myndavél. Margir
hneyksluðust á þessari bók - það
var búið að segja mér áður en ég
las hana að hún væri gróf, en ég
gat ekki fundið neitt. Hann er op-
inskár, segir hluti beint út sem
aðrir tæpa á en segja ekki berum
orðum. Mér finnst allt í lagi að
segja bara það sem maður
meinar. Sniðugasta sagan í safn-
inu fannst mér Þarna flýgur hún
Ella - annars er erfitt að gera upp
á milli þeirra.“
Sveinn Skorri Höskuids-
son vildi taka fram að honum
hefði ekki unnist tími til að lesa
verulega mikið af jólabókaflóð-
inu, en hafði haft gaman af bók
Þórs Whitehead um íslandsævin-
týri Himmlers. „Af íslenskum
skáldskap vakti skáldsaga Guð-
mundar Andra Thorssonar mér
langmesta gleði. Mér finnst Mín
káta angist einhver besta fyrsta
skáldsaga höfundar sem ég hef
Iesið. Þar ber margt til. Hún er
skemmtileg og lýsir ungu fólki í
ákveðnu menningarumhverfi þar
sem ég þekki til, og þessu menn-
ingarumhverfi ungra bók-
menntafræðinema lýsir Andri á
sérstakan léttháðskan hátt. En
þótt skop hans sé létt og hvergi
meiðandi þá er ádeilan í raun og
veru beitt og beinist framar öðru
að ákveðnu innihaldsleysi í bók-
menntaumræðunni á okkar
dögum. Það má segja að hann slái
tvo strengi, annars vegar er hinn
létti skopstíll og skopstæling á
þessu bókmenntalega menning-
arumhverfi, hins vegar er annar
strengur einlægni og djúprar al-
vöru í þeim þáttum bókarinnar
sem snerta aðalsöguþráðinn.
Þessir strengir eru samhljóma,
það verður ekki mishljómur í
verkinu af þessum sökum.
Sagan fjallar um veg og vanda
ungs fólks á okkar tíma og rauði
þráðurinn í henni er ástin og sú
gleði, hamingja og þjáning sem
henni fylgja. Má ég orða það svo
að mér finnist þetta ákaflega fall-
eg saga. Ég var búinn að gleyma
því að æskan væri svona fögur og
hrein í hugsun og tilfinningum.
Þessi hreinleiki og fegurð snart
mig dýpst. Þó að sagan hafi létt
yfirbragð og sé auðlesin þá er hún
engan veginn léttvæg. Þar sem
Guðmundur Andri fjallar um
ástina og hamingju og þjáningu
ástarinnar þá er hann að fjalla um
hin djúpstæðustu vandamál
manna fyrr og síðar. Þetta eru
ekki ný sannindi en bregða upp
fallegri og trúverðugri mynd af
æskuástum á okkar dögum og
ætli niðurstaðan sé ekki sú sama
hjá honum og Jóhanni Sigurjóns-
syni þegar hann segir „að menn-
irnir elska, missa, gráta og
sakna.“
„Ég var að lesa ameríska bók,
ævisögu Picassos eftir Ariönnu
Stassinopoulos Huffington upp á
540 síður og gerði lítið annað á
meðan,“ sagði Guöný Ýr
Jónsdóttir. „Bókin vakti
deilur erlendis vegna þess að hún
er minna um list Picassos og
meira um manninn og kvenna-
manninn. Arianna var gagnrýnd
fyrir að vera ekki listfræðingur,
en það sem hún gerir í bók sinni
er að afhjúpa einkalíf mannsins
og mér fannst geysilega spenn-
andi að lesa um hvað hann hefur
verið vondur maður!
Svo las ég bókina um Bríeti
Bjarnhéðinsdóttur, Strá í
hreiðrið, sem Bríet Héðinsdóttir
gaf út. Það er athyglisverð bók,
lýsir tímabili sem maður veit ým-
islegt um en frá annarri hlið en
við eigum að venjast. Bókin er
byggð á bréfum Bríetar til barna
hennar, einkum dóttur, þau eru
afskaplega smámunasöm og
segja margt um persónulegt líf
þessa fólks. Ég hef sjálf átt dætur
erlendis og þó að margt sé ólíkt
þá kannast maður við ýmislegt í
bréfunum.“
Finnur Sigurjónsson sagð-
ist mest lesa ljóð en hann gæti
ekkert sagt ennþá um nýjar
ljóðabækur, þær þyrfti að lesa
oft. “Af nýju skáldsögunum
hafði ég mest gaman af Markað-
storgi guðanna eftir Ólaf Jóhann
Ólafsson. Þetta er saga með
ákveðnum söguþræði og skrifuð
á góðu máli. Nýja skáldsagan
•höfðar ekki til mín, ég vil hafa
skáldsögur með plotti svo ég
þurfi ekki að fara í neinar graf-
götur með hvað höfundur er að
meina. Þó hef ég gaman af ungu
fólki sem er að fara nýjar brautir,
en þetta nýja núna finnst mér ég
hafa lesið áður. Ég er hrifnastur
af góðu málfari og mér leiðist öll
tilgerð í máli.“
„Ég verð að segja eins og er að
ég varð fyrir dálitlum vonbrigð-
um með jólabækurnar," sagði
Gísli Ágúst Gunnlaugsson
sem virtist hafa Iesið þær nærri
því allar eins og Auður. Hann
notar bókasafn, sagðist hafa
fengið fáar nothæfar bækur í jóla-
gjöf. “Mér fannst ljóðabók Ólafs
Jóhanns Sigurðssonar, Að lok-
um, standa upp úr og næst henni
myndi ég setja bók Sigurðar A.
Magnússonar um Sigurbjörn
biskup. Það er svo mikil kirkju-
saga í henni sem gaman var að
lesa, til dæmis þekkti ég ekki vel
ágreininginn hjá kirkjunnar
mönnum á árunum 1940-60 sem
þarna er vandlega farið út í. Það
var afskaplega fróðlegt. Og fyrir
mann eins og mig sem er nýkom-
inn frá námi í Svíþjóð var gaman
að komast að því að Sigurbjörn
var fyrsti íslendingurinn sem
innritaðist í háskólann í Upps-
ölum. Hann nam þar fornmál og
trúarbragðasögu áður en hann
settist í guðfræðina hérna heima.
{ bókinni er afar skemmtileg lýs-
ing á Uppsölum þeirra tíma, and-
rúmslofti og umhverfi. Svo er líka
mikil íslensk þjóðarsaga sem Sig-
urði tekst vel að draga upp.
Bókin er líka merkileg að því
leyti að þetta er ekki samtalsbók
sem eru orðnar leiðigjamar.
Formið hefur heppnast svo vel,
frásagnir Sigurðar af lífi Sigur-
björns.
Ég er ekki virkilega ánægður
með neina skáldsögu sem ég er
búinn að lesa. Einna best finnst
mér Gleymdu aldrei að ég elska
þig eftir Hafliða Vilhelmsson. Ég
hef lesið allar bækurnar hans,
þær eru misjafnar en það er
margt vel gert í þessari bók.“
„Ég las andskotann ekkert, ég
var alltaf að búa til mat!“ sagði
Hanna Kristín Stefánsdótt-
ir. „Jú eitthvað komst ég yfir að
lesa. Ég var að vinna upp Tíma-
þjófinn frá því í hittifyrra og hafði
svolítið gaman af henni. Steinunn
Sigurðardóttir segir vel frá óþol-
andi og seigdrepandi þrá þess
ástsjúka. Svo fékk ég ljóðabók
Ólafs Jóhanns Sigurðssonar, Að
lokum, í jólagjöf. Það var ekkert
í henni sem kom á óvart en ljóðin
eru falleg og gott að eignast hana
í safnið. Jón Reykdal mynd-
skreytir hana og mér finnst alltaf
gaman að hafa myndlistarmenn
meðíljóðabókum, eins ogNáms-
gagnastofnun gerir líka i kennslu-
bókinni sinni, Ljóðsporum.
Myndirnar eru heldur ekki við
sérstök ljóð þannig að þær trufla
ekki heldur verða sjálfstæð lista-
verk.
Mína kátu angist eftir Guð-
mund Andra las ég líka þótt það
hafi verið hraðlestur. Þetta er
smellin saga, ungæðisleg og
hressileg og svolítið nýstárleg.
Svo er ég að lesa Ólaf Jóhann
júníor núna, nýbyrjuð að lesa
hana, mér virðist vera meira kjöt
á textanum hjá honum en Guð-
mundi Andra, hann virðist fyllri
en samt er eins og hann hafi ekk-
ert nýtt fram að færa. Það eru
tilþrif hjá Guðmundi Andra þeg-
ar hann lýsir ástaleik söguhetj-
anna eða þegar hann er að leika
sér að því að stæla virta höfunda
en texti Ólafs er hefðbundinn og
dálítið gamaldags. Svo er athygli-
sverður munur á kvenhetjum
þessara tveggja bóka. Kvenpers-
óna Markaðstorgs guðanna er
þolandi, bíður eftir eiginmanni
sem verður henni afhuga. Kven-
persónan í Minni kátu angist er
meira módern. Hún er gerandinn
sem kemur og tekur, bíður ekki
bara og þolir. Vonandi sýnir það
að tímarnir eru breyttir.
Annars finnst mér maður ekki
hrífast eins mikið af bókum núna
og áður. Er það kannski af því að
skáldverk vantar hugsjónir, höf-
undar hafa ekki neitt til að berj-
ast fyrir? Mig langar til að upplifa
aftur hrifninguna sem maður
fann fyrir við lestur bóka Hall-
dórs Laxness til dæmis en líklega
er orðið erfiðara að berjast fyrir
einhverju í bókum.
Ekki er ég búin að lesa Fegurð
íslands eftir Collingwood frá orði
til orðs en ég hef blaðað í henni.
Þetta er geysilega falleg bók með
yfir 160 vatnslitamyndum, full af
ljósmyndum sem Collingwood
tók flestar sjálfur og teikningum.'
Og það er gaman að lesa lýsingar
Englendingsins á ýmsu, t.d.
drykkjusiðum og matarsiðum ís-
lendinga, Maður skilur ekki að
íslendingar skyldu lifa sjálfa sig
af! Svo mættu margir eiginmenn
taka Collingwood sér til fyrir-
myndar í bréfaskriftum til konu
sinnar. Bréfin, sem hann mynd-
skreytir í þokkabót, eru uppi-
staðan í bókinni, ef hann hefði
ekki verið svona duglegur að
skrifa hefði ekki orðið til nein
bók. Ætli síminn verði rothöggið
á sagnfræðina? Þessi bók ætti að
vera til á hverju heimili.“
Háskólatónleikar
Fyrstu háskólatónleikar vor-
misseris verða haldnir í Norræna
Húsinu í dag, miðvikudaginn 11.
janúar og hefjast kl. 12.30. Á
tónleikunum mun Robyn Koh
semballeikari leika verk eftir Co-
uperin, Purcell, Froberger of
Rameau.
Robyn Koh fæddist í Malasíu
og hóf píanónám 6 ára að aldri.
Hún fluttist til Englands 1976 og
lærði þar í Chethams School of
Music, Royal Academi of Music
og Royal Northern College of
Music. Hún hefur komið fram
sem einleikari og með öðrum við
margvísleg tækifæri í Englandi,
Frakklandi, Malasíu, Sovétríkj-
unum og víðar.
Skólatónleikar
Sinfóníunnar
Um þessar mundir heldur Sin-
fóníuhljómsveit íslands tónleika í
nokkrum grunnskólum á Reykja-
víkursvæðinu. f gær voru tón-
leikar í Breiðholtsskóla, í dag í
íþróttahúsinu í Garðabæ, á
morgun í Hvassaleitisskóla og á
föstudaginn íÁrbæjarskóla. Allir
tónleikarnir hefjast kl. 10.00
árdegis, og hafa nemendur verið
undirbúnir fyrir komu hljóm-
sveitarinnar.
Leikin verða verk eftir Bizet,
Britten og Prokofiev. Hljóm-
sveitarstjóri er Bretinn Anthony
Hose, sem hefur starfað mikið
hérlendis undanfarin misseri,
bæði með Sinfóníuhljómsveitinni
og íslensku óperunni.
Ingileif í
Ásmundarsal
Föstudaginn 13. opnar Ingileif
Thorlacius sýningu á myndverk-
um sínum í Ásmundarsal við
Freyjugötu. Ingileif stundaði
nám við Myndlista- og handíða-
skóla íslands árin 1982-86 og síð-
an lá leiðin til Hollands þar sem
hún nam við Jan van Eyck aka-
demíuna í Maastricht næstu tvö
árin.
Myndirnar á sýningunni eru
allar unnar á síðasta ári. Þær eru
gerðar með vatnslitum og tússi á
pappír.
Þetta er fyrsta einkasýning
Ingileifar. Sýningin verður opin
virka daga kl. 14—18 og um helgar
kl. 14-20 til 22. janúar.
Guömundur í
Nýlistasafninu
Föstudaginn 13.janúar kl.20
opnar Guðmundur Thoroddsen
sýningu á vatnslitamyndum í Ný-
listasafninu Vatnsstíg 3b. Sýning-
in ber nafnið „Einlýsingar“ eftir
einni myndaröðinni og stendur
dagana 14.-29. janúar. Opnun-'
artímar eru kl. 16-20 virka daga
og kl. 14-20 um helgar. Guð-
mundur nam myndlist í Reykja-
vík í tvö ár, tvö ár í París og fjögur
ár í Amsterdam. Þetta er áttunda
einkasýning Guðmundar hér á
landi en hann hefur einnig sýnt í
Hollandi, Frakklandi og Dan-
mörku.
ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 7