Þjóðviljinn - 12.01.1989, Side 1

Fimmtudagur 12. janúar 1989 8. tölublað 54. árgangur
Vaxtahœkkun
Verður mætt með hörku
SverrirHermannsson bankastjóri: Munum hœkka vexti 19.janúar enda verðbólga á uppleið.
Olafur Ragnar Grímsson: Engar bankalegar eða efnahagslegar
forsendurtil vaxtahœkkana. Iðnaðarbankinn hefur þegarhœkkað vexti
Ólafur Ragnar: Beitum hörðu ef bankarnir hækka vexti. Sverrir Hermannsson: Hækkum vexti 19. janúar.
Mynd: Jim Smart.
að er fullkomlega á hreinu að
ríkisstjórnin mun beita hörðu
ef bankarnir ætla sér að hækka
vexti, það eru engar bankalegar
eða faglegar forsendur fyrir
vaxtahækkunum nú, segir Ólafur
Ragnar Grímsson fjármálaráð-
herra. En Sverrir Hermannsson
bankastjóri Landsbankans segir
augljóst að bankinn muni hækka
vexti þann 19. janúar.
Sverrir sagði verðbólguna nú
vera um 20% og þess vegna þyrfti
að hækka vextina. Hann sagði
engan ágreining vera um þessi
mál á milli bankastjóra bankans
og bankaráðs enda hefðu þessir
aðilar ekki átt fund síðan í des-
ember, þegar Landsbankinn á-
kvað hæstu innlánsvexti og
lægstu útlánsvexti sem í gildi
væru. Menn myndu örugglega
koma sér saman um hversu mikið
ætti að hækka vextina. „Er það
ekki rétt munað hjá mér að ríkis-
stjórnin hafi sagt vextina eiga að
fylgja verðlagi?,“ spurði Sverrir.
Það slæi skökku við ef bankarnir
mættu ekki hækka vextina nú
eins og þeir lækkuðu þá þegar
verðbólga fór lækkandi.
Ólafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra, sagðist ekki viss
um að menn gerðu sér grein fyrir
því að bankakerfið á Islandi lyti
lögmálum fákeppnismarkaðar-
ins. Þetta þýddi að menn væru
fljótir til hækkana en gífurlegar
sannfæringar þyrfti til að fá menn
til lækkana. Sverrir Hermanns-
son hefði sagt í nóvember að
hann vildi sjá hvað gerðist í mars
áður en hann lækkaði vexti, en
staðreyndin hefði hins vegar orð-
ið sú að Landsbankinn lækkaði
vexti.
Þær aðgerðir sem ríkisstjórnin
hefur gripið til með hækkun
vörugjalds, skattbreytingum og
að vissu marki með bensínhækk-
un, segir Ólafur vera til að
tryggja hallalausan rekstur ríkis-
sjóðs og draga þannig úr þensl-
unni, erlendum lánum og skapa
skilyrði fyrir áframhaldandi
vaxtalækkun. Engar faglegar né
bankaiegar forsendur væru því
fyrir vaxtahækkunum og þeim
yrði mætt með hörku.
„Ég segi það bara alveg hreint
út, að ef maður lítur yfir yfirlýs-
ingar Sverris Hermannssonar
undanfarna 3-4 mánuði, hvort
sem þær eru um ríkisstjórnina,
Þorstein Pálsson, Sjálfstæðis-
flokkinn, mig og fjölmargt ann-
að, - þá hefur hann verið virkari í
í almennri pólitískri umræðu í
landinu frá því hann fór í Lands-
bankann en hann var síðasta árið
á þingi,“ sagði Ólafur. Ekki væri
eðlilegt af bankastjóra þjóðbank-
ans að blanda sér með þessum
hætti í pólitískar umræður.
Þetta sagði Ólafur sanna fá-
keppnislögmálið svokallaða. En
Sverrir Hermannsson sagði
vaxtahækkunina nauðsynlega
svo ekki drægi úr sparnaði í
landinu.
-hmp
Flugleiðir
Aðför að
verkalýös-
hreyfingunni
Stefna Flugleiða á hendur
Verslunarmannafélagi Suður-
nesja var birt Magnúsi Gísiasyni,
formanni félagsins fyrir bæjar-
þingi Keflavíkur í gær og verður
málið tekið fyrir að nýju að f]ór-
um vikum liðnum. Jón Steinar
Guðlaugsson, lögfræðingur Flug-
leiða mætti ekki en hins vegar
mættu tveir lögfræðingar VSI á
staðinn.
Magnús Gíslason sagði í viðtali
við Þjóðviljann vera allbjartsýnn
á málalok en sagði að fyrst færi að
taka í að fjórum vikum liðnum.
Þangað til yrði tíminn notaður
m.a. til gagnasöfnunar. Stjórnir
tveggja aðildarfélaga BSRB
sendu frá sér harðorðar ályktanir
í gær, þar sem málshöfðuninni er
mótmælt enda sé hún aðeins liður
í samfelldri árás atvinnurekenda
á verkalýðshreyfinguna. SFR
hvetur m.a. alla félaga í verka-
lýðsfélögum til að eiga ekki við-
skipti við Flugleiðir meðan þetta
ástand varir.
Sjá síðu 6
Nýtt álver
Staðgreiðsla í stað oriaisamninga?
Nýjar hugmyndir rœddar í stóriðjunefnd um að álframleiðendur
staðgreiði stóran hluta virkjanakostnaðar ístað samninga um
einingaverð á raforku
Istóriðjunefnd þeirri sem Jón
Sigurðsson, iðnaðarmálaráð-
herra hefur skipað eru nú ræddar
nýjar hugmyndir um hvernig
standa skuli að hugsanlegum
samningum við þá álframleiðend-
ur sem sýnt hafa ábuga á að reisa
hér álver. Jóhannes Nordal, for-
maður nefndarinnar sagði að
hugmyndin væri í grófum drátt-
um sú að sá álframleiðandi sem
hér næði samningum tæki að sér
að greiða stóran hluta þess virkj-
unarkostnaðar sem nauðsynlegur
er, fyrirfram. Væri rætt um að sú
staðgreiðsla næmi hugsanlega
helmingi til þremur fjórðu
hlutum virkjanakostnaðarins.
Þessi hugmynd hefði þegar verið
borin undir hugsanlega viðsemj-
endur og þeir hefðu fallist á að
kanna hana nánar.
„Þetta er nú aðeins hugmynd
enn þá sem er til skoðunar en við
viljum kanna hvort þetta gæti
verið framkvæmanlegt og hent-
ugra samningsform en verið hef-
ur, en það er langt í land um að
segja hvort hugmyndin verður að
raunveruleika," sagði Jóhannes.
„Það sem um er að ræða er að það
er verið að kanna fyrirfram-
greiðslu á orku, þar sem orkan
yrði greidd ákveðinn tíma fram í
tímann og yrði þá greidd fyrir-
fram. Þá fæst um leið fjármagn
fyrir þær virkjanafjárfestingar
sem í þyrfti að leggja og það spar-
aði okkur erlend lán og fjár-
magnskostnað. Kosturinn við
þessa aðferð frá okkar hálfu er
auðvitað sá að menn þurfa ekki
að hafa áhyggjur af verðbreyting-
um á tímabilinu því greiðslan fer
fram fyrirfram og áhættan er því
minni. Fjárhagslega yrði þetta
mun léttara fyrir þjóðarbúið.
Bak við þetta er auðvitað einhver
hugmynd um raforkuverð sem
byggist aftur á virkjunarkostn-
aðinum.“
Jóhannes sagði að þetta væri
því töluvert frábrugðið þeim
samningum sem nú eru í gildi við
Alusuisse, en þar helst raforku-
verð sem verksmiðjan greiðir í
hendur við það álverð sem fæst á
hverjum tíma. Sagði Jóhannes að
ef að þessu yrði færu fyrirfram-
greiðslur þessar inn á reikning
hjá Landsvirkjun, sem myndi þá
hugsanlega nota hluta
greiðslunnar til að greiða upp
eitthvað af skuldum Landsvirkj-
unar en fyrst og fremst færi hún í
virkjunarkostnað. Þetta létti
mjög skuldabyrði.
Þetta fyrirkomulag gerir ráð
fyrir því að allar áætlanir um
byggingu álvers og virkjanaröð
liggi klárlega fyrir. Sagði Jóhann-
es að þau álver sem nú stæðu að
hagskvæmnisathugunum leggðu
á það all mikla áherslu að nýtt
álver gæti risið hér 1992. Aðstæð-
ur væru slíkar á álmarkaðnum nú
að menn vildu taka ákvarðarnir
og samkeppni hefði aukist. „Við
höfum orðið varir við aukna sam-
keppni frá öðrum stöðum í
heiminum." Ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar þyrfti því hugsan-
lega að liggja fyrir í mars n.k. Ef
ákvöðrun yrði tekin um byggingu
álvers þýddi það að bjóða þyrfti
út fyrstu áfanga að virkjunum
strax í vor. Ljúka þyrfti við
Blöndu, byggja nýjan áfanga við
Búrfell og síðan kæmi Kvíslar-
veita. phh
Nýjung
Spariskírteini í áskrift
Fjármálaráðherra, Ólafur
Ragnar Grímsson, ætlar að taka
upp þá nýjung að bjóða spari-
skírteini ríkissjóðs til sölu með á-
skrift. Ætlar ráðherrann að
senda upplýsingar um þennan
sparnaðarmöguleika inn á heimili
landsins, ásamt gíróseðli þar sem
fólk getur skrifað þá upphæð sem
það vill vera áskrifendur að.
Ríkissjóður ætlar samkvæmt
fjárlögum að afla 5,3 miljarða
króna á innlendum markaði á
þessum ári í lánsfé. Reiknað er
með að innlausn spariskírteina
verði um 4 miljarðar á þes§u ári,
þannig að ríkissjóður ætlar að
afla 1,3 miljarða umfram innleyst
spariskírteini á árinu. Fjármála-
ráðherra segir það misskilning að
sala spariskírteina hafi verið
dræm. -hmp