Þjóðviljinn - 31.01.1989, Blaðsíða 11
UOSVAKINN
Ingibjörg
Haraldsdóttir
Lífið á það til að koma manni
skemmtilega á óvart. Núna í vet-
ur hef ég t.d. fengið sönnur fyrir
því að tveimur gömlum dönskum
kvikmyndastjórum er ekki alls
varnað og hafði þó haldið að þeir
væru bara svona rétt miðlungs-
gaurar í sínu fagi. Gabriel Axel,
áður þekktur fyrir m.a. Rauðu
skikkjuna pg allskonar rúm-
stokksmyndir, hann gerði þá
yndislegu kvikmynd Gestaboð
Babettu eftir sögu Karenar Blix-
en, og Erik Balling, sá sem gerði
79 af stóðinni og allar myndirnar
um Olsenbandið með meiru,
hann hefur stjórnað þessari líka
dægilegu sápuóperu, Matador,
sem við fáum að sjá á sunnu-
dagskvöldum í sjónvarpinu. Að
vísu er hún orðin 10 ára og satt að
segja skil ég ekki hversvegna við
fengum ekki að sjá hana nýja, en
betra er seint en aldrei.
Umsvif og athafnir
Það er margt sem mælir með
Matador.
Efni þáttanna er dæmigert fyrir
sápuóperu: smábæjarlíf þar sem
ótal sögur gerast í hverju húsi og
endalaust er hægt að spinna
þráðinn þegar á annað borð er
búið að skapa rétt umhverfi, per-
sónur og tíðaranda. Tíminn í
Matador er fjórði áratugurinn,
tími þjóðfélagsátaka og spennu á
ýmsum sviðum. f smábænum
Korsbæk gengur nútíminn í garð
þegar aðkomumaðurinn Mads
Skjern sest þar að og opnar fata-
búð. Eftir örstuttan tíma er fata-
búðin sem fyrir var í bænum kom-
in á hausinn og Mads Skjern bú-
inn að stofna banka, ná sér í konu
og farinn að byggja verksmiðju.
Umsvifamikill athafnamaður og
færir bæjarbúum atvinnu, pen-
inga og samkeppni.
Persónurnar eru mikið gallerí -
ungt fólk og gamalt, nkt og fá-
tækt, húsbændur og hjú. Það
spillir ekki að persónur þessar
eru leiknar af leikurum sem ég
man vel eftir úr „dönsku blöðun-
um“ í gamla daga, yndislega
kunnugleg andlit og nöfn einsog
Helle Virkner, Ghita Nörby,
Ove Sprogöe og jafnvel Karen
gamla Nellemose... Meira máli
Kunnugleg andlit
skiptir þó að þetta eru upp til
hópa afbragðsleikarar og Erik
Balling stjórnar þeim með glæsi-
brag. Það hefur líka tekist mjög
vel að skapa andrúmsloft áranna
fyrir seinni heimsstyrjöldina og
ég var ekkert hissa þegar ég sá að
Ulla Britt Söderlund var skrifuð
fyrir búningunum, það er mikið
flink kona einsog sjá má.
í þessa lofrullu má ekki vanta
sjálfa undirstöðuna, handritið
sem allt byggist á. Hver þáttur er
hlaðinn spennu og atburðarásin
er í rauninni mögnuð þótt ekki
virðist neitt mikið á seyði. Hér er
ekki verið að sprella uppá amer-
ískan máta. Allt streymir fram
ljúflega og notalegur danskur
húmor kemur alltaf til að bjarga
málunum þegar væmnin virðist
ætla að ná yfirhöndinni.
Þreyttir brandarar
Húmor, já. Ekki veitir af hon-
um núna í vetrarhörkunum og
skammdeginu. Landsliðið í grín-
þáttagerð er farið af stað með
þætti sem heita 89 á stöðinni og
síst ætla ég að lasta það þarfa fyr-
irtæki. Samt er einsog manni
finnist þessir brandarar dálítið
þreyttir og flytjendur þeirra ein-
um of kunnuglegir úr samskonar
þáttum gegnum tíðina. Kannski
er þetta bara einn af ókostunum
við að búa í svona skrambi fá-
mennu þjóðfélagi, það er ekki
við því að búast að í hverri kyn-
slóð sé urmull f húmoristum.
Sumir virðast halda að kunn-
ugleg andlit geti bjargað hverju
semerísjónvarpi. En þaðerafog
frá að andlit Hermanns Gunnars-
sonar bjargi þeim furðulega sam-
setningi sem skátahreyfingin og
Kiwanisklúbbarnir hafa búið til
handa börnum þessa lands og
gengur undir nafninu Verum við-
búin. Pínlegri þætti er varla hægt
að hugsa sér en þá tvo sem þegar
hafa yfir oss dunið þegar þetta er
ritað. Þar hjálpast allt að, en
skortur á undirbúningi virðist þó
standa þessu mest fyrir þrifum.
Tæknilega hliðin vefst svo stór-
lega fyrir aðstandendum þátt-
anna að allt annað týnist. Hefði
ekki verið nær að eyða svolítið
lengri tíma og meiri vinnu í þetta,
búa til sögu, slatta af persónum
og fá leikstjóra til að stjórna öllu
saman? Þá væri kannski von til að
einhver krakki nennti að horfa á
þetta - og til þess var víst leikur-
inn gerður, eða hvað? Ég fæ ekki
séð að málstaðnum sé þjónað
með þeim vinnubrögðum sem
hér eru viðhöfð. Til að kóróna
þennan óskapnað eru blessuð
börnin látin kynna sig með orð-
skrípinu „hæ“, rétt eins og enginn
hafi heyrt minnst á þá herör sem
upp hefur verið skorin gegn eng-
ilsaxneskri mengun málfarsins.
Skátar og Kiwanis eru kannski
engir Fjölnismenn, en Sjónvarp-
ið á þá að hafa vit fyrir þeim.
Gamlar myndir
Eitt af því sem mér finnst að
metnaðarfull sjónvarpsstöð eigi
að gera er að sýna öðru hverju
gamlar kvikmyndir, bæði meist-
araverk kvikmyndasögunnar og
myndir sem hafa afþreyingar-
giídi. Þetta gerir íslenska sjón-
varpið vissulega, þótt manni fínn-
ist myndvalið oft handahófs-
kennt og kynningu ábótavant.
Það var gaman að sjá argentínska
tangómynd frá 1935 með sjálfum
Carlos Gardel á sunnudaginn og
Jacques Tati var mikill aufúsug-
estur í hlutverki Monsieur Hulot
á miðvikudaginn í síðustu viku.
Ég get þó ekki stillt mig um að
agnúast út í sýninguna á síðar-
nefndu myndinni, Hulot í sumar-
leyfi. Af einhverjum ástæðum
var verið að reyna að þýða mynd-
ina, þótt grínið í henni byggist að
miklu leyti á því að persónurnar
tala í klisjum og setningabútum á
ótrúlegustu tungumálum og það
skiptir alls engu máli hvað sagt
er. íslenski þýðandinn er áreið-
anlega eini maðurinn sem hefur
skilið gjammið í hátalaranum í
upphafi myndarinnar - grínið í
atriðinu er einmitt að fólk
hleypur frá einum brautarpalli til
annars kolruglað af því að það
skilur ekki röddina í hátalaran-
um. Sömuleiðis fannst mér grát-
legt þegar myndin var halaklippt
allhrottalega til að koma að
auglýsingum fyrir ellefufréttir.
Það á að sýna gömlum myndum
virðingu!
Matador. Dönsk sápa er best!
í DAG
þJÓÐUILJINN
FYRIR50 ÁRUM
Framsókn innrásarherjanna
stöðvuð um alla Katalóníu.
Stjórnarherinn hefur komið upp
varnarstöðvum fyrir norðan
Barcelona og sótt fram á nokkr-
umstöðum.
Sameiningarmenn sigra í
„Hlif“ ÍHafnarfirði. Þráttfyrirák-
afan undirróður Skjaldbyrginga
ná sameiningarmenn allri
stjórninni.
VIÐBURÐIR
Fyrsta útvarpssending á íslandi
1926. Flugvélin Glitfaxi ferst á
leiðfrá Vestmannaeyjum 1951.
Verkamannafélagið Farsæll á
Hofsósi stofnað 1934.
ER31. JANÚAR
þriðjudagur í fimmtándu viku
vetrar, tólfti dagurþorra, þrítug-
asti og fyrsti dagur ársins. Sól
kemur upp í Reykjavík kl. 10.11
ensestkl. 17.13. Tungl
minnkandiáfjórðakvartili.
APÓTEK
Reykjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúöavikuna
27. jan.-2. febr. 1989 er í Ingólfs Apó-
teki og Laugarnesapóteki.
Fyrrnefnda apótekiö er opiö um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (til
10 frídaga). Síðarnefnda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur..........sími 4 12 00
Seltj.nes..........sími 1 84 55
Hafnarfj...........sími 5 11 66
Garðabær...........simi 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabílar:
Reykjavlk..........sími 1 11 00
Kópavogur..........sími 1 11 00
Seltj.nes..........simi 1 11 00
Hafnarfj...........sími 5 11 00
Garðabær...........sími 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er i Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, simaráðleggingarog tíma-
pantanir í síma 21230. Upplýsingar um
lækna og lyfjaþjónustu eru gef nar í sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göngudeildin er opin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn simi 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartimar: Landspitalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítalinn:
virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og ettir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spitalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðin við
Barónsstígopinalladaga 15-16og
18.30-19.30. Landakotsspítali: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspitali Hafnarfirði:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spítalinnialladaga 15-16 og 18.30-19.
DAGBÓK
Sjúkrahúsið Akureyri: alla daga 15-16
og 19.19.30. Sjúkrahúsið
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavík: alla daga 15-16 og
19.30-20.
Hjálparstöð RKI neyðarathvarf fyrir
unglinga Tjarnargötu 35. Simi 622266
opið allan sólarhringinn.
Sálfræðistöðin
Ráðgjöf í sálfræðilegum efnum. Sími
687075.
MS-félagið Álandi 13. Oplð virka daga
frákl. 10-14. Sími 688800.
Kvennaráðgjöfin Hlaðvarpanum, Vest-
urgötu 3. Opið þriðjudaga kl. 20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl.20-22,
sími 21500, símsvari: Sjálfshjálparhóp-
ar þeirra sem hafa orðið fyrir sifjaspell-
um, s. 21500, símsvari.
Upplýsingar um ónæmistæringu. (al-
næmi). Upplýsingar í síma 622280, milli-
liðalaust samband við lækni.
Frá samtökum um kvennaathvarf,
sími 21205. Húsaskjól og aðstoð fyrir
konur sem beittar hafa verið ofbeldi eða
orðið fyrirnauðgun.
Samtökin ’78 Svarað er í upplýsinga- og
ráðgjafarsima Samtakanna '78félags
lesbía og homma á Islandi á mánudags-
og fimmtudagskvöldum kl. 21-23. Sím-
svari á öðrum tímum. Síminn er 91 -
28539.
Félag eldri borgara. Opið hús í Goð-
heimum, Sigtúni 3, alla þriðjudaga,
fimmtudagaogsunnudagakl. 14.00.
Bilanavakt rafmagns- og hitaveitu: s.
27311. Raf magnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sifjaspellamál. Sími
21260 alla virka daga kl. 1 -5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, er veitt í síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
GENGIÐ
30. janúar
1989 kl. 9.15.
Bandaríkjadollar Sala 50,03000
Sterlingspund 87^86500
Kanadadollar 42,23900
Dönsk króna 6,89590
Norskkróna 7,41790
Sænsk króna 7,92490
Finnsktmark 11,68650
Franskurfranki 7,87940
Belgískurfranki 1,27970
Svissn.franki 31,49510
23,73170
V.-þýsktmark 26.78700
ftölsklíra 0,03666
Austurr. sch 3,80960
Portúg.escudo 0,32950
Spánskur peseti 0,43250
Japansktyen 0,38528
Irsktpund 71,73800
KROSSGÁTA
Lárétt: 1 skaut4sver6
tiðum 7 hnjóð 9 karl-
mannsnaf n 12 raf-
magnsstreng14tær15
kyn 16þjálfuðum 19
hrósa20heiti21 gálg-
inn
Lóðrétt:2gruna3
hrina4kró5ellegar7
smár9gungu 10 illan
11 gleði 13 smámenni
17fag 18eira
Lausnásíðustu
krossgátu
Lárétt: 1 hrós4frón6
áll7klár9ókum 12
sinna14sæt15pat16
aftra 19unna20álka
21 drasl
Lóðrétt: 2 ról 3 sári 4
flón5ólu7kostur8
ástand 10 kapall 11
mettar13not17far18
rás
Þriðjudagur 31. janúar 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11