Þjóðviljinn - 01.02.1989, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
Afganistan
Sovétmenn
á fömm
Hyggjcistyfirgefa Kabúl innan viku- skœruliðar segjast ekki ætla að
gera áhlaup á borgir
Haft er eftir sovéskum tals-
mönnum í Kabúl, höfuðborg
Afganistans, að síðustu sovésku
hermennirnir þar verði farnir
þaðan heimleiðis í síðasta lagi 6.
febr. n.k., ef veður leyfi. Vetur-
inn er með harðasta móti í Afgan-
istan og hefur fannfergi á flugveil-
inum við Kabúl valdið töfum á
flugi að og frá borginni.
Sumar sovésku hereininganna
í Kabúl munu þó fara landleiðis,
þar eð Sovétmönnum og her Ka-
búlstjórnar hefur nú tekist að
opna aðalveg þann, er liggur frá
Kabúl yfir Hindukushfjöll
norður til sovésku landamær-
Súdan
Ráðamenn
skelkaðir
Ríkisráð Súdans hefur hvatt al-
menning til að bjóða sig fram til
þjónustu í her ríkisins og minnka
matarskammt sinn til stuðnings
hernum. Virðist allverulegur
skelkur hafa gripið ráðamenn
þarlendis eftir að suðursúdanskir
uppreisnarmenn tóku bæinn al-
Nasir fyrir nokkru.
Allmikið mannfall mun hafa
orðið er uppreisnarmenn tóku
bæinn, og virðist fall hans hafa
orðið stjórninni til verulegs álits-
hnekkis. Segja ráðamenn í Kart-
úm, höfuðborg landsins, að al-
Nasir, sem er í fylkinu Sobat,
verði að endurvinna hvað sem
það kosti. Súdanska borgarast-
ríðið, sem háð hefur verið lát-
laust síðan 1983_, hefur átt mikinn
þátt í að valda í suðurhluta lands-
ins einhverri mestu hungursneyð
síðustu áratuga.
Reuter/-dþ.
anna. Tókst að opna veginn með
hörðum árásum flug- og stór-
skotaliðs á stöðvar mujahideen,
afganskra skæruliða, meðfram
veginum. Jafnframt þessu voru
mörg þorp í námunda við Sal-
angskarð, þar sem vegurinn
liggur á löngum kafla gegnum
jarðgöng, lögð í rústir með
sprengjuárásum og eldflauga- og
stórskotahríð, með þeim afleið-
ingum að hundruð óbreyttra
borgara létu lífið. Hefur hernað-
ur þessi hleypt af stað nýjum
flóttamannastraumi frá Afganist-
an til Pakistans, þar sem talið er
að þegar séu um þrjár miljónir
afganskra flóttamanna.
Eftir opnun vegarins hafa So-
vétmenn flutt til Kabúl miklar
birgðir matvæla og eldsneytis,
þannig að hungurvofunni hefur
verið bægt þar frá í bráðina, að
sögn borgarstjórans. Burhan-
uddin Rabbani, einn forustu-
manna mujahideen í Pakistan,
hefur þráfaldlega lýst því yfir
undanfarna daga að skæruliðar
muni ekki reyna að taka Kabúl og
aðrar helstu borgir landsins með
áhlaupum, að Sovétmönnum
förnum, en óvíst er hvort sam-
staða er um þetta með hinum
mörgum samtökum skæruliða.
Reuter/-dþ.
Tvö þeirra sem borga reikning borgarastríðsins - suðursúdönsk kona
af Dinkaættbálki og barn hennar, bæði að bana komin af hungri.
IORFRETTIRI
Utanríkisráðherra sendur
Hollenska stjórnin hefur eftir
langa umhugsun ákveðið að
utanríkisráðherra landsins verði
viðstaddur jarðarför Hirohitos
Japanskeisara, en enginn af kon-
ungsfjölskyldunni. Hollenskir
uppgjafahermenn úr heimsstyrj-
öldinni síðari og fleiri hafa hvatt
stjórnina til að senda alls engan
fulltrúa til jarðarfararinnar og
bent í því sambandi á að þúsundir
Hollendinga dóu af völdum illrar
meðferðar í fangabúðum Japana
á stríðsárunum. Reuter/-dþ.
Hraðvaxandi atvinnuleysi
Atvinnuleysi í Noregi nemur
nú fjórum af hundraði og hefur
aukistmjögfráþvíás.l. ári. Þetta
kemur sér illa fyrir Verkamann-
aflokkinn, sem er í stjórn, en
stjórnin hafði lofað að viðhalda
fullri atvinnu í landinu, auk þess/
sem stjórnarskrá landsins tryggir
öllum þegnum þess rétt til vinnu.
Samdráttur hefur verið mestur í
vélaiðnaði, byggingarvinnu og
þjónustugreinum. Reuter/-dþ.
Bush gegn spillingu
Bush Bandaríkjaforseti hét því
í ræðu í gær að ráðast gegn „sóun
og óstjórn“ í viðskiptum banda-
ríska varnamálaráðuneytisins við
fyrirtæki, sem sjá um framleiðslu
fyrir það. Er talið að forsetinn
hafi beint þar spjótum sínum að
nokkrum fyrirtækjum, sem
sökuð hafa verið um að múta
starfsmönnum í Pentagon, þar
sem ráðuneytið er til húsa, til
þess að auðvelda téðum fyrir-
tækjum að komast að fram-
leiðslusamningum. Einn Pen-
tagonmaður hefur þegar játað að
hafa þegið mútu af þessu tagi.
Reuter/-dþ.
Moskvubúar með Gorbatsjov
Samkvæmt niðurstöðum skoð-
anakannana gerðra af bandarísk-
um og sovéskum aðilum eru 70 af
hundraði Moskvubúa hlynntír
umbótum stjórnar Gorbatsjovs.
14 af hundraði aðspurðra létu í
ljós kvíða um að hann væri á leið
með ríkið í átt til kapítalisma.
Aðspurðir um fyrri leiðtoga gáfu
50 af hundraði Khrústsjov góðar
einkunnir, en Brezhnev lofuðu
aðeins sjö af hundraði, eða færri
en lögðu Stalín til gott orð.
Reuter/-dþ.
Viðskipti
Bresk Toyota
Samningar hafa tekist á milli
Toyota-bflaverksmiðjanna í
Japan og breskra stjórnvalda um
að Toyota-verksmiðjurnar reisi
bflaverksmiðjur I Bretlandi sem
eiga að geta framleitt 200 þúsund
bfla á ári. Verksmiðjan á að veita
3000 starfsmönnum atvinnu og
kostnaður er áætlaður 600 milj-
ónir sterlingspunda eða um 53
miljarðar íslenskra króna. Bfl-
arnir verða að 60% framleiddir i
Bretlandi, en þannig komast
Toyota-verksmiðjurnar inn á
markað Evrópubandalagsins án
þess að greiða tolla.
Margaret Thatcher hefur hrós-
að sigri yfir að hafa náð þessum
árangri, og að Bretland hafi
þannig orðið fyrir valinu fyrir
fyrstu Toyota-verksmiðjuna í álf-
unni.
Ekki hefur endanlega verið
gengið frá samningum um stað-
setningu, en stjórnvöld í Bret-
landi segjast nú leggja allt kapp á
að ekki slitni upp úr samningum
eins og gerðist við Ford-
verksmiðjurnar á síðasta ári, en
þær höfðu fyrirhugað að reisa bfl-
averksmiðju í Dundee. Pað voru
skilyrði verkalýðshreyfingarinn-
ar sem orsökuðu að upp úr slitn-
aði á milli Ford og stjórnvalda.
í samningaviðræðum er nú rætt
um 7 mögulega staði fyrir verk-
smiðjuna, 4 í Englandi og 3 í
Skotlandi. Verksmiðjan á að
vera komin í fulla framleiðslu
1992, þegar sameiginlegur mark-
aður bandalagsríkjanna verður
opnaður.
Þessi fjárfesting verður sú
stærsta sem nokkurt japanskt
iðnfyrirtæki hefur ráðist í í Evr-
ópu til þessa og um leið fyrsta
Toyota-verksmiðjan í Evrópu.
-ólg
Miami
Ulfuð milli blökkumanna og hispaníka
„Innfœddir“ blökkumenn telja sig misrétti beitta afhálfuinnflytjenda frá Rómönsku Ameríku
Flórída er hagvaxtarmesta ríki
Bandaríkjanna og íbúar Mi-
ami, helstu borgarinnar þar, tala
hreyknir um hana sem verðandi
„höfuðborg 21. aldar“. En jafn-
framt þessari velgengni er svo að
sjá, að Miami sé ein „eldfimasta“
borg Bandaríkjanna, félagslega
séð. Rósturnar þar fyrir nokkr-
um dögum vöktu athygli á þeirri
ólgu, sem hversdagslega leynist
þar undir glæsilegu yfirborði.
í óspektunum þar um daginn
voru tveir menn drepnir og 22
særðust. Það þótti ekki mikið hjá
mannskaðanum í svipuðum róst-
um 1980, er 18 menn létu lífið og
um 400 særðust. 1982 og 1984
kom einnig til óeirða í Miami.
í öllum tilfellunum var upphaf
óspektanna á eina lund: „hvítir“
eða hispanískir lögreglumenn
urðu blökkumönnum að bana
eða særðu þá alvarlega. Og fram-
haldið við öll þessi tækifæri var
einnig á einn veg: blökkumenn
trylltust og fóru með brennum,
ránum og öðru ofbeldi um ýmsa
borgarhluta.
Erfiðleikar í samskiptum
„hvítra“ Bandaríkjamanna og
blökkumanna landa þeirra eru
gömul saga. En í Miami eru ill-
indin fyrst og fremst milli blökku-
manna og hispaníka (Hispanics)
svokallaðra, það er að segja innf-
lytjenda frá Rómönsku Amer-
íku. Á milli þessara hópa sýður
og kraumar af kynþáttahyggju og
þjóðernis- og menningarlegum
andstæðum. Þar við bætist veru-
legur lífskjaramunur.
Sprengihættuástand þetta rek-
ur upphaf sitt til miðs sjöunda
áratugar, er fólksflutningar mikl-
ir hófúst til Flórída frá grannlandi
þess Kúbu. Var þar á ferð fólk,
sem af einum eða öðrum ástæð-
um var óánægt með stjórnarfarið
hjá Castro. Margt þessa fólks var
af yfir- og millistéttum, þokka-
lega menntað og átti því tiltölu-
lega auðvelt með að komast
áfram í nýja landinu. Upp á síð-
kastið hefur bæst við fjöldi fólks
frá Níkaragva, andstæðingar
sandinistastjórnarinnar þarlendis
eða einfaldlega flóttamenn frá
borgarastríði og fátækt. Þá eru nú
í Miami og nágrenni um 70.000
Haitimenn, flóttafólk undan
harðstjórn og fátækt þarlendis,
auk margs fólks frá öðrum róm-
anskamerískum ríkjum.
Rómanskamerískir innflytj-
endur og afkomendur þeirra eru
nú um 45 af hundraði íbúa í Dade
County, þ.e.a.s. Miami með út-
borgum. Þeir ráða þar mestu í
stjórn- og efnahagsmálum. Borg-
arstjórinn, Xavier Suarez að
nafni, er fæddur á Kúbu. 43 af
hundraði lögreglumanna þar í
borg eru hispaníkar.
A milli innfæddra blökku-
manna, sem eru um 19 af hundr-
aði íbúa í Dade County, og róm-
anskamerísku innflytjendanna
ganga klögumálin á víxl. Haitísk-
ir innflytjendur segja t.d. að eng-
ir Bandaríkjamenn auðsýni þeim
slíkan fjandskap sem innlendir
blökkumenn, sem eru þó af sama
kynstofni og Haitimenn. Banda-
rísku blökkumennirnir halda því
hinsvegar fram, að hispanísk
borgaryfirvöld hafi þá útundan
um alla fyrirgreiðslu og opinbera
aðstoð. Víst er um það að í Miami
er tiltölulega fátt blökkumanna í
störfum sem sérmenntun þarf til,
atvinnuleysi þeirra þar er 10.4 af
hundraði, langt fyrir ofan banda-
rískt meðallag, en atvinnuleysi
hispaníka 5.8 af hundraði, sem er
undir bandarísku meðallagi.
Gremja blökkumanna virðist
hafa hraðvaxið jafnframt inn-
flytjendastraumnum frá Níkara-
gva. Þeir segja borgaryfirvöld
leggja sig fram um að útvega inn-
flytjendunum húsnæði, vinnu og
félagslega þjónustu án þess að
hirða neitt um þarfir fátækra
blökkumanna í þessum efnum.
Oft heyrast blökkumenn segja
eitthvað á þessa leið: Við höfum
verið hér í hundruð ára og höfum
ekkert, þessir fá allt upp í hend-
urnar um leið og þeir stíga á land.
Blökkumönnum er sérlega í
nöp við hispanísku lögreglu-
mennina, sem þeir saka um ögr-
andi fjandskap við sig, einkum
unglinga. í bráðina hefur öldurn-
ar lægt í Miami, en vandamálin
að baki óeirðanna eru söm og
fyrr. Og víðar í Bandaríkjunum
gætir óróa út af innflytjenda-
straumnum mikla frá Rómönsku
Ameríku.
dþ.
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 1. febrúar 1989