Þjóðviljinn - 02.02.1989, Blaðsíða 2

Óskar Vigfússon formaður Sjómannasambands íslands: Raungengi íslensku krónunnar er að mínu mati 12 - 14% of hátt skráð. Mynd: ÞOM.
Óskar Vigfússon formaður Sjómannasambands íslands
Yngri hefði ég gert uppsteyt
Hœgt er að aflafjár í úreldingarsjóð með þvíað breyta lögum um Stofnfjársjóð fiskiskipa.
Allurafli verðiseldurhérlendis og aflamiðlun ígegnumfiskmarkaðina. Breytingin á lánskjaravísitölu pólitísk afglöp.
Frá 1978 hafa sjómenn ítrekað varað stjórnvöld viðþví aðflotinn sé ofstór. Langþráðursamningur íhöfn
um skiptingu loðnustofnsins
Miklar hræringar eru í mál-
efnum sjávarútvegsins um
þessar mundir og Ijóst aö víöa
þarf aö taka til hendinni. Sjáv-
arútvegsráðherra hefur lagt
fram tillögur til úrbóta sem
miða að fækkun fiskiskipa
með stofnun sérstaks úreld-
ingarsjóðs auk annarra sem
vakið hafa hörð viðbrögð sjó-
manna sem og annarra
hagsmunahópa.
Þá sýnist sitt hverjum um
umfjöllun fjölmiðla um vanda
sjávarútvegsins og finnst
mörgum að ráðamönnum
þjóðarinnar sé gert fullhátt
undir höfði á kostnað tals-
manna launþega. í því sam-
bandi er sérstaklega bent á
umræðuþátt í beinni útsend-
ingu í Ríkissjónvarpinu nýver-
ið um fækkun fiskiskipa og
frystihúsa þar sem formanni
Sjómannasambandsins var
haldið fyrir utan kastljósið
meira og minna allan þáttinn.
Senn líður að því að bráða-
birgðalög ríkisstjórnarinnar
falli úr gildi og þá geta
launþegar til sjós og lands far-
ið að semja við sína viðsemj-
endur um kaup og kjör. Svo
langt er um liðið síðan fisk-
verð hækkaði síðast að meðal
sjómanna er sú hækkun nán-
ast orðin að þjóðsögu.
Nýverið breyttu stjórnvöld
grundvelli lánskjaravísitöl-
unnar með því að láta kaup-
gjaldsvísitölu gilda að einum
þriðja á móti framfærslu- og
byggingarvísitölu. Þessi
breyting hefur vakið ólgu
meðal félaga og samtaka
launafólks sem telja nýja fyrir-
komulagið torvelda komandi
samninga.
Tekist hefur samkomulag á
milli íslendinga, Norðmanna
og Grænlendinga um skipt-
ingu loðnustofnsins eftir mikið
þref í nokkur ár. Á miðunum
við landið er Landhelgisgæsl-
an sökuð um að stunda norn-
aveiðar í eftirliti sínu með
möskvastærð veiðarfæra.
Um þessi atriði og fjölmörg
önnur ræðir Óskar Vigfússon
formaður Sjómannasam-
bandsins tæpitungulaust við
sjávarútvegsblað Þjóðviljans.
Óskar var fyrst spurður hvort
honum fyndist umfjöllun fjöl-
miðla um málefni sjávarútvegsins
miðast fremur við að fá fram
sjónarmið ráðamanna en tals-
manna viðkomandi hagsmunaað-
ila. Sérstaklega með hliðsjón af
reynslu hans sjálfs af umræðu-
þætti í Ríkissjónvarpinu í beinni
útsendingu um fækkun fiskiskipa
og frystihúsa þar sem hann var
frekar áhorfandi en þátttakandi?
Meö því versta
sem ég hef lent í
- Um þennan þátt get ég ekki
annað sagt en að hann hafi verið
með eindæmum. Frá því ég hóf
afskipti af málefnum sjómanna
og að koma sjónarmiðum þeirra
á framfæri í íslenskum fjölmiðl-
um þá er þessi þáttur með því
versta sem ég hef nokkurn tíma
lent í. Það verð ég að segja eins og
er. Ég hafði það eiginlega á til-
finningunni að maður væri stadd-
ur á einhverjum öðrum stað en í
lýðræðisþjóðfélagi þar sem mað-
ur getur komið á framfæri skoð-
unum félaga sinna. Ég tel að mér
hafi verið mjög misboðið í þess-
um þætti og ég lét þá skoðun
mína í Ijós við stjórnanda þáttar-
ins. Þó hef ég ekki trú á að þetta
hafi verið gert af illvilja í minn
garð, síður en svo. Mér er nær að
halda að stjórnandinn hafi ekki
haft mikla reynslu af stjómun
þáttar sem þessa og því hafi út-
koman orðið svona hrikalega
misheppnuð. Ef ég hefði verið
yngri að árum hefði ég gert upp-
steyt í þættinum. Þess í stað lét ég
mér nægja að láta í ljós óánægju
mína við stjórnanda þáttarins að
honum loknum.
Fyrsta skrefið
inn í auð-
lindaskatt
Fulltrúar sjómanna hafa
harkalega gagnrýnt framkomnar
tillögur sjávarútvegsráðherra um
stofnun úreldingarsjóðs til fækk-
unar fiskiskipa ásamt öðru í þeim
tillögum. Af hverju?
- Það er alveg rétt, því við telj-
um að með þessum úreldingar-
sjóði sé verið að taka fyrsta skref-
ið inn í auðlindaskattinn sem við
erum alfarið á móti eins og fram
kemur í ályktun sambandsstjórn-
ar Sjómannasambandsins frá því
fyrr í mánuðinum. Þar segir ma.
að þessar hugmyndir ráðherra
muni leiða til þess að sjóðakerfi
sjávarútvegsins sem lagt var að
mestu niður fyrir 2 árum yrði
endurvakið. Það munu sjómenn
ekki láta ganga yfir sig, minnugir
þeirrar löngu baráttu sem þeir
háðu gegn sjóðamyndun í sjávar-
útveginum.
Þetta samþykkti sambands-
stjórnin eins og tillögurnar litu þá
út. í tillögunum um úreldingar-
sjóðinn er gert ráð fyrir að hon-
um verði stjórnað af pólitískt
skipaðri nefnd og hann eigi að
hafa fé úr sameiginlegum kvóta
sem gefinn er hverju sinni. Þarna
á að mynda sérstakan sjóð í þeim
tilgangi að gefa útvegsmönnum
tækifæri til að fækka við sig
skipum. Við erum algerlega á
móti þessu eins og þetta kemur
okkur fyrir sjónir.
Síðan virðist hafa verið
eitthvert möndl á milli Lands-
sambands íslenskra útvegsmanna
og ráðherra um breytingar á þess-
um tillögum sem ég veit ekkert
núna í hverju eru fólgnar. Það
hefur ekkert samband verið haft
við okkur, ef um einhverjar
breytingar er að ræða, og um til-
lögurnar get ég ekki rætt nema
eins og þær birtust upphaflega.
Stofnfjársjóður
verði úreldingar-
sjóður
Hvaða tillögur hafið þið sjálfir
fram að færa?
- f þessu sambandi vil ég
benda á að okkur hefur enn ekki
tekist að útrýma sjóðakerfinu
algerlega. Ma. er til í dag Stofn-
fjársjóður fiskiskipa. 1 hann
renna 7% af brúttóverðmæti afla
sérhvers skips sem tekin eru af
óskiptu til þess að gera útvegs-
mönnum kleift að greiða vexti og
afborganir af þeim skipum sem
þeir hafa látið smíða fyrir sig.
Þetta þýðir að sjómenn taka að
sér að hluta að greiða niður vexti
og afborganir af nýjum skipum
fyrir útvegsmenn. Þessi sjóður
hefur verið þyrnir í augum sjó-
manna alveg frá upphafi. Á sama
tíma sem sagt er að fiskiskipaflot-
inn sé of stór er með þessum
Stofnfjársjóði verið að auðvelda
útvegsmönnum að kaupa sér ný
skip. Er það réttlætanlegt að sjó-
menn séu að borga í einhvern
sameiginlegan sjóð til að greiða
niður vexti og afborganir af
skipum sama á hvaða aldri þau
eru og sem löngu er búið að
greiða allan kostnað af? Á síðasta
ári nýttust ekki 500 miljónir
króna til þessara hluta, heldur
urðu þær hreinn tekjuauki við-
komandi útgerða.
Mín hugmynd er hvort ekki sé
hægt að afla fjár í þennan úreld-
ingarsjóð með því til dæmis að
breyta lögum Stofnfjársjóðs
þannig að hann greiði niður vexti
og afborganir skipa í 10 -15 ár en
eftir það fari fjármagnið í úreld-
ingarsjóð.
Aflamiðlun ekki
einkamál útvegs-
manna
- Varðandi fyrirhugaða afla-
miðlun hefur ekkert annað kom-
ið fram hjá ráðherra en að hún
verði undir stjórn útvegsmanna,
sjómanna og fiskvinnslunnar.
Það er mikill misskilningur að
aflamiðlunin verði alfarið undir
stjórn útvegsmanna. Verði svo er
það aldeilis fráleit skipan frá
mínu sjónarmiði. Hinsvegar er
það rétt að til tals hefur komið að
hinn daglegi rekstur aflamiðlun-
arinnar verði í höndum útvegs-
manna, en einráðir verða þeir
aldrei um stjórn hennar, það er
alveg á hreinu.
Allur fiskur
seldur hérlendis
Er ekki einfaldast að selja allan
fisk hériendis og notast við fisk-
markaðina fremur að en setja á
fót enn eina stofnun eins og Afl-
amiðlun?
- Að sjálfsögðu er það mjög
mikið áhugamál sjómanna að svo
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN