Þjóðviljinn - 07.02.1989, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
Ríkisstjórnin
Efnahagsins þrískipta grein
Burðarásar nýrra efnahagsaðgerða ríkisstjórnarinnar eru stöðugleiki ígengismálum, raunvaxtalækkun
(niður í5%) og 6 mánaða umþóttunartími í verðlagsmálum

Ráðherrar fjármála og sjávarútvegs hlýða hugsi á ræðu oddvita síns. Mynd: ÞÓM
Steingrímur Hermannsson
gerði grein fyrir efnahagsþró-
un umliðinna mánaða og kynnti
nýjar efnahagsráðstafanir ríkis-
stjórnar sinnar á fundi sameinaðs
alþingis í gær. Þær aðgerðir sem
mestu máli skipta og mestum tíð-
indum sæta eru í þeim þremur
höfuðgreinum sem hér verða
raktar. Stiklað er á stóru í endur-
sögn.
Gengismal
Háværar raddir krefjast
gengisfellingar og telja hana alls-
herjarlausn á vanda útflutnings-
atvinnuveganna, með henni
verði „rekstrargrundvöllur"
’þeirra styrktur svo sköpum
skípti.
Svo einfaldri lausn hafnar
ríkisstjórnin. Vandinn á ekki
síður rót að rekja til djúpstæðs
skipulagsvanda í útflutnings- og
samkeppnisgreinum. Og er unn-
ið að því að færa þau mál í betra
horf, bæði fjárhags- og tækni-
lega.
Engu að síður ber nauðsyn til
að lagfæra gengið lítillega í því
augnamiði að bæta rekstrarstöðu
útflutnings- og samkeppnisfyrir-
tækja og draga úr viðskiptahalla.
Því verður það lækkað um 2,5 af
hundraði nú þegar og Seðlabank-
anum veitt heimild til þess að
ákveða daglegt gengi, 2,25 til
hækkunar eða lækkunar frá hinu
ákveðna meðalgengi.
Verðlagsmál
Við iok 6 mánaða verðstöðv-
unar (ágústlok-febrúarloka) tek-
ur við tímabil umþóttunar í verð-
lagsmálum (febrúarlok-ágúst-
loka). Sem sé: Ekki verður lagt
blátt bann við verðhækkunum en
grannt fylgst með þeim og sérs-
takt aðhald veitt.
Verðlagsráð og Verðlagsstofn-
Fiskvinnslan
Niðurgreitt
rafmagn
Hlutafjársjóður sinni
verstsettu fyrirtœkjunum
ogvarniþvíað
byggðarlög leggist í eyði
Ríkisstjórnin hyggst verja 100
miljónum króna til að greiða nið-
ur raforkuverð fiskvinnslufyrir-
tækja sem nýta raforku „tiltölu-
lega jafnt á dags- og ársgrund-
velli.“ Fyrir vikið lækkar raf-
orkuverð til frystihúsa að meðait-
ali um 25 af hundraði sem lætur
nærri að sé 0,5% af rekstraraf-
komu.
Fram kom í máli forsætisráð-
herra í gær að þótt greiðslur úr
Atvinnutryggingasjóði og Verð-
jöfnunarsjóði (verðbætur á freð-
fisk) hefðu komið í veg fyrir
rekstrarstöðvun í sjávarútvegi
væru fjölmörg fyrirtæki, burðar-
ásar heilla byggðarlaga, á vonar-
völ.
Óhjákvæmilegt væri að bæta
eiginfjárstöðu slíkra fyrirtækja
og stemma stigu við landauðn.
Nýr hlutafjársjóður gegndi lykil-
hlutverki til þessa. Hann þyrfti
mikið fé til hlutafjárkaupa og
væri þess vænst að bankar og
sjóðir sem hagsmuna ættu að
gæta hlypu hér undir bagga.
Einnig væri æskilegt að alþingi
legði sjóðnum til fjármagn.
ks.
un verða í brennidepli og gegna
lykilhlutverki á umþóttunartíma.
Fylgst verður náið með verð-
lagsþróun í ákveðnum greinum,
fyrirtækjum verður skylt að til-
kynna verðlagsyfirvöldum um yf-
irvofandi hækkun og, ef þurfa
þykir og þess er krafist, gera
grein fyrir orsökum og ástæðum
hennar.
Mikil áhersla verður lögð á að
fylgjast sérstaklega vel með verð-
ákvörðunum einokunar- og
markaðsráðandi fyrirtækja,
hvort heldur það eru opinber
þjónustu- eða einkafyrirtæki.
Samtök starfsgreina verða seld
undir sömu sök. Landsvirkjun
verður ekki heimilt að hækka
orkuverð á umþóttunartímanum
án samþykkis verðlagsyfirvalda,
verður verðlagslögum breytt
tímabundið svo þetta nái fram.
Verðlagsstofnun verður gert
að taka upp samstarf við
verkalýðs- og neytendafélög um
virkt verðlagseftirlit og aðhald.
Henni verður ennfremur falið að
gera samanburð á verðlagi hér-
lendis og í grannríkjum.
Peninga- og vaxtamál
Meginmarkmið ríkisstjórnar-
innar í peninga- og vaxtamálum
er að lækka raunvexti en stuðla
samhliða að jafnvægi á lánamark-
aði með ýmsum umbótum í þess-
um tveimur greinum.
Vextir af verðtryggðum ríkis-
skuldabréfum verði ekki hærri en
5 af hundraði og raunvextir af
öðrum fjárskuldbindingum lagi
sig að því. Seðiabanka Islands er
falið að vinna að framgangi
síðara atriðisins en við útfærslu
þess verði þó tekið tillit til áhættu
og annarra atriða sem máli
skipta. Ríkissjóði ber að nýta sér
í þessu sambandi að hann er
langstærsti lántakandi á inn-
lendum fjármagnsmarkaði í því
augnamiði að ná fram hóflegum
raunvöxtum af ríkisskuldabréf-
um, m.a. þeim sem lífeyrissjóðir
kaupa af ríkissjóði og bygginga-
sjóðum ríkisins.
Á umþóttunartíma er Seðla-
bankanum falið að fylgjast með
því að nafnvextir verði í takt við 5
prósenta mark raunvaxta þannig
að samræmi verði á milli raun-
ávöxtunar verðtryggðra og
óverðtryggðra lánssamninga.
Rfkisstjórnin hyggst leggja
fram frumvarp til laga um aukið
vald Seðlabanka til þess að tak-
marka vaxtaákvarðanir innláns-
stofnana. Og eignarleigustarf-
semi og verðbréfafyrirtæki verða
látin sitja við sama borð og bank-
ar, hliðstæð ákvæði eiga að
spanna umsvif þeirra.
Bankaráð fá aukið og nánar
skilgreint verksvið hvað varðar
vaxtaákvarðanir, gjaldskrár,
skuldabréfaútgáfu og viðskipta-
hætti svo sitthvað sé nefnt.
íslenskir bankar fá aukna sam-
keppni erlendis frá, möguleikar
fyrirtækja á því að taka erlend lán
á eigin ábyrgð verða rýmkaðir en
dregið úr ábyrgðarskuldbinding-
um ríkissjóðs og ríkisbanka. Is-
lensku atvinnulífi verður tryggð-
ur aðgangur að fjármagni á svip-
uðum kjörum og gengur og gerist
í grannríkjunum.
Aukin samkeppni og hagræð-
ing í bankakerfinu og nánari
tengsl innlends og erlends fjár-
magnsmarkaðar eiga að stuðla að
lægri vaxta (fjármagns-) kostnaði
fjölskyldna og fyrirtækja. ks.
Stjórnarandstaðan
Lausnir á reiðum höndum
Alþýðubandalagið er höfuðvandi Þorsteins Pálssonar í
efnahagsmálum, iðnaðurinn er munaðarlaus án Júlíusar Sólness og
Málmfríður Sigurðardóttir vill gengisfellingu sem ekki bitni á heimilunum
Viðbrögð stjórnarandstöðunn-
ar við hinum nýju efnahags-
aðgerðum ríkisstjórnarinnar
voru neikvæð en misneikvæð og
neikvæð með þrennum hætti.
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, réðst harka-
lega að ríkisstjórninni fyrir enn
einar bráðabirgðaaðgerðirnar,
enn þyrði hún ekki að ganga á
hólm við höfuðvanda útflutnings-
atvinnuveganna og reyna að
skapa þeim rekstrargrundvöll.
Hann gerði lítið úr stofnun
sjóða og aftur sjóða en krafðist
gengisfellingar. Allt annað væri
fálm. Og tillögur ríkisstjórnar-
innar yllu því að enn yrði gengið á
eigið fé sjávarútvegsfyrirtækja,
enn einn miljarður færi í súginn.
Ljóst væri að þessi helstefna í
sjávarútvegi væri Alþýðubanda-
laginu að kenna enda væri
heilbrigt atvinnulíf bannorð
innan vébanda þess. Kjarna efna-
hagsstefnu núverandi ríkisstjórn-
ar hefði forsætisráðherra orðað á
þessa lund: „Við vonum að verð-
lag á sjávarafurðum hækki er-
lendis.“
Júlíus Sóines, formaður Borg-
araflokksins, kvartaði undan því
að mönnum yrði tíðrætt um efna-
hagsvanda fyrirtækja en það væri
einsog engum yrði hugsað til
þrenginga á heimilum lands-
manna.
Hann kvað miklu mega koma
til leiðar með því að endurskipu-
leggja ríkisbáknið í hólf og gólf,
td. færa hluta af verksviði fjár-
veitinganefndar heim í héruðin.
Júlíusi varð tíðrætt um iðnað-
inn, vanda hans og vegsemd.
„Það er einsog enginn vilji annast
iðnaðinn, iðnaðurinn sé munað-
arlaus.“ Það væri rangt að iðnað-
ur ætti ekki framtíð fyrir sér hér-
lendis, ma. vegna hárra launa,
vilji væri allt sem þyrfti.
Málmfríður Sigurðardóttir,
málsvari Kvennalistans, lýsti eftir
stefnu ríkisstjórnarinnar. Sér
virtist gengisfellingar þörf til að
auka svigrúm og tekjur sjávarút-
vegs en hún þyrfti síður en svo að
bitna á heimilunum, margra
kosta væri völ til að koma í veg
fyrir það.
Málmfríður krafðist afnáms
matarskatts (heimskulegustu
stjórnaraðgerðar í manna
minnum) og mætti einu gilda þótt
slagsíða kæmi á ríkissjóð fyrir
vikið. Heimilin gengju fyrir. Hún
rakti eymdarstöðu lagmetisiðn-
aðarins um land allt og orsakir
hennar, hvalveiðistefnu Halldórs
Ásgrímssonar, og krafðist þess
að ríkisstjórnin skýrði frá hug-
myndum sínum um aðgerðir til
bóta.
ks.
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
r Alþýðubandalagið
Island og umheimurinn
Opin ráðstefna um Evrópubandalagið
Alþýðubandalagið gengst fyrir
ráðstefnu um Evrópubanda-
lagið á Hótel Sögu iaugardaginn
18. febrúar. Yfirskrift ráðstefn-
unnar er ísland og umhcimurinn.
Á ráðstefnunni á að varpa ljósi
á stöðu íslands gagnvart Evrópu-
bandalaginu og öðrum heims-
hlutum og leita svara varðandi
viðskiptalega hagsmuni og fé-
lagsleg og menningarleg sam-
skipti í ölduróti næstu ára.
A ráðstefnunni flytur Tore
Houg, þingmaður Sósíalíska
vinstriflokksins í Noregi, erindi
um efnið: Norðurlönd og sam-
runinn í Evrópu.
Ráðstefnan hefst klukkan 9 um
morguninn og verður henni skipt
í fjóra þætti. Fyrir hádegi verða
flutt erindi um Evrópubanda-
lagið og utanríkisviðskipti íslend-
inga. Eftir hádegisverð flytur
Tore Hough erindi sitt. Þá fylgja
stutt erindi um íslenskt atvinnulíf
og breytta heimsmynd. Ráð-
stefnunni lýkur svo á lið sem
nefnist: Stutt svör við stórum
spurningum. Þar munu :
staklingar svara hver
þremur spurningum v
Evrópubandalagið, breyt
sviði félags- og mennini
og möguleika fslendinj
smáþjóðar í heimi samr
aukins samstarfs á alþjé
vangi.
Ráðstefnan er öllum <
ráðstefnugjald er kr. 100'
töku bera að tilkynna sem
skrifstofu Alþýðubandal;
síma 17500.