Þjóðviljinn - 25.02.1989, Blaðsíða 11

/
ERLENDAR FRÉTTIR
Hirohito - Filippus hneigði sig ekki fyrir kistu hans.
Hawaii
8-10 sogast út
úr júmbóþotu
Japan
Jarðarför Hirohitos
Fulltrúar yfir 150 ríkja viðstaddir, þaraf55 þjóðhöfðingjar
Rúmlega 13 metra langt og
rúmlega þriggja metra vítt op
rifnaði skyndilega í gær á hægri
hlið bandarískrar farþegaþotu af
gerðinni Boeing 747, er þotan var
fyrir skömmu lögð af stað frá
Hawaii til Auckland á Nýja Sjá-
landi. 8-10 af 336 farþegum, sem
með vélinni voru, er saknað og er
talið líklegast að þeir hafl sogast
út um opið. Ahöfnin hafði þá þeg-
ar snúið vélinni við vegna bilunar
og hugsanlega sprengjuhótunar
og tókst að lenda vélinni á flug-
vellinum við Honolulu.
Á annan tug farþega voru flutt-
ir á sjúkrahús eftir að flugvélin
var lent. Ekki er fullvíst hvað
slysinu olli. Samkvæmt einni frétt
hafði áhöfninni borist sprengju-
hótun, en einn farþega, sem
Hermálanefnd
Tower of
drykkfelldur
Bush Bandaríkjaforseti beið
fyrsta meiriháttar ósigur sinn í
innanlandsmálum í gær er her-
málanefnd öldungadeildar þing-
sins hafnaði John Tower, sem
Bush hafði útnefnt sem vamar-
málaráðherra í stjórn sinni.
Demókratar, sem eru í meiri-
hluta í nefndinni, greiddu allir at-
kvæði gegn Tower á þeim for-
sendum, að hann væri of
hneigður til víns og kvenna og of
háður fyrirtækjum, sem fram-
leiða fyrir herinn.
Sam Nunn, demókrati frá Ge-
orgíu og formaður nefndarinnar,
kvað það fyrstnefnda hafa ráðið
mestu um afstöðu sína, enda
mætti ijóst vera að hættulegt gæti
reynst að fá mjög drykkfelldum
manni mikil ráð yfir hernum. Það
næsta sem gerist í málinu er að
útnefning Towers verður lögð
fyrir öldungadeildina sjálfa, og
segist Bush, sem aldrei hefur
hvikað í stuðningi sínum við
Tower, einskis ætla að láta
ófreistað til að fá útnefningu hans
samþykkta. Reuter/-dþ.
fréttamenn ræddu við, kvaðst
ekki hafa heyrt neina sprengingu.
Hugsanlegt er' talið að einn
hreyfillinn hafi sprungið og brak
úr honum rifið upp flugvélarbol-
inn, en ekki er heldur talið útilok-
að að bolurinn hafi verið orðinn
of ótraustur og rifnað upp af
sjálfu sér. Vélin er 19 ára gömul
og ein fyrstu júmbóþotanna sem
Boeing smíðaði. Hún er í eigu
flugfélagsins United Airlines.
Reuter/-dþ.
Að minnsta kosti átta menn
voru drepnir og um 40 særðir
í gær í Bombay, fæðingarborg rit-
höfundarins Salmans Rushdie, er
lögregla skaut þar á mannfjölda.
Er þetta mesta mannfallið hingað
til í einu út af skáldsögu rithöf-
undar þessa, sem mikill styr
stendur um, en áður höfðu sex
menn verið drepnir í óspektum út
af bókinni í Pakistan og einn í
Kasmír, þar sem meirihluti íbúa
er múslímar.
Mannfallið í Bombay varð er
mikill múgur múslíma, sem við
hefðbundið föstudagsbænahald
hafði fordæmt bók Rushdies,
stefndi til ræðismannsskrifstofu
Bretlands í borginni og lögregla
bannaði fólkinu för þangað.
Segja lögreglutalsmenn að mót-
Igær fór fram í Tókíó jarðarför
Hirohitos Japanskeisara, sem
lést 7. jan. s.I., 87 ára að aldri,
eftir að hafa ríkt í 62 ár. Er hann
sá síðasti af ríkisleiðtogum sem
kvað að í heimsstyrjöldinni
síðari, er hverfur héðan.
Aðalathöfnin stóð yfir í þrjá
tíma í garði í Tókíó vestanverðri
og varð viðstöddum þó nokkur
þolraun, því að gærdagurinn var
kaldasti dagur ársins til þessa í
Japanogþaráðaukirigndi. Engu
að síður röðuðu um 570.000
manns sér upp meðfram götum,
sem líkfylgdin fór um frá keisara-
höllinni til garðsins, þar sem að-
alathöfnin fór fram, og þaðan til
hins keisaralega grafreits.
Yfir 150 ríki sendu fulltrúa,
meira eða minna háttsetta, til að
vera við jarðarförina, þar af 55
æðstu menn sína. Meðal þeirra
voru Francois Mitterrand Frakk-
landsforseti og George Bush
Bandarfkjaforseti, er stríðsmenn
Hirohitos voru næstum búnir að
drepa í heimsstyrjöldinni síðari,
er þeir skutu niður sprengjuflug-
vél sem hann flaug. 14 konung-
bornar manneskjur voru við-
staddar, þeirra á meðal Filippus
prins, sem mætti fyrir hönd Bret-
lands. Eftir því var tekið að hann
hneigði sig ekki fyrir kistu Hiro-
hitos, en hinsvegar syni hans og
eftirmanni, Akihito. f Bretlandi
höfðu uppgjafahermenn og fleiri
mótmælt því að nokkur færi í
jarðarförina af Bretlands hálfu
vegna stríðsglæpa Japana í
heimsstyrjöldinni síðari.
í Japan eru líka margir þess
sinnis að Hirohito hafi verið
ábyrgur fyrir stríðsglæpum og
voru um 40 mótmælafundir
haldnir víðsvegar um landið af
því tilefni í gær. Miðaldra kona á
einum fundanna líkti keisaranum
látna við bandamann hans í eina
tíð, Hitler, og minntist kamikaze-
flugmannanna, sem tældir hefðu
verið til að fórna lífi sínu fyrir
mælafólkið hafi þá tekið til við að
grýta bfla og strætisvagna, svo að
lögreglan hafi séð sig tilneydda
að grípa til skotvopna. Lögreglan
hafði raunar bannað mótmæla-
göngu þessa og handtekið undan-
farinn sólarhring um 500 menn,
sem grunaðir eru um að hafa haft
eitt og annað í undirbúningi í
þessu sambandi.
Indland varð fyrst ríkja til að
banna Kölskavers, umrædda bók
Rushdies. Parlendir múslímar
eru taldir vera um 100 miljónir
talsins og má jafnan litlu muna að
upp úr sjóði milli þeirra og hind-
úa, sem eru mikill meirihluti
landsmanna. Æðsti trúarleiðtogi
Indlands-múslíma, Syed Abdu-
llah Bukhari að nafni, er þó ekki
ánægður að heldur og krafðist í
gær skýringar á hverju það sætti,
hann. 72 ára gamall uppgjafaher-
maður, sem greinilega er ekki á
sama máli, kvaðst hinsvegar vilja
fylgja keisara sínum útyfir gröf og
dauða, tók sér stöðu fyrir framan
Igær voru birt í Algeirsborg úr-
slit þjóðaratkvæðagreiðslu um
nýja stjórnarskrá, er á að verða
grundvöllur algerra umskipta í
stjórn- og efnahagsmálum Alsírs.
Samkvæmt stjórnarskránni, sem
samþykkt var með rúmum 73 af
hundraði greiddra atkvæða,
afleggur Alsír nú miðstýrt hag-
kerfi að sovésk-austurevrópskri
fyrirmynd og tekur upp hagkerfi
grundvallað á markaðshyggju.
Alsír hefur verið eins flokks
ríki frá því að það varð sjálfstætt
1962, en samkvæmt nýju stjórn-
arskránni á landsmönnum að
leyfast að stofna fleiri stjórn-
málaflokka; Greinarnar um þetta
eru þó nokkuð óskýrar og þar að
að stjórnvöld Iétu það líðast að í
bókum og blöðum þarlendis væri
birt eitt og annað, sem múslímum
væri ekki að skapi. Bukhari
óskaði Khomeini ennfremur til
hamingju með áskorun hans til
múslíma um að drepa Rushdie.
Ali Akbar Hashemi Rafsanj-
ani, forseti íransþings, hélt því
fram í gær að úrskurður Khom-
einis gagnvart Rushdie væri ír-
anska ríkinu óviðkomandi og
yrði því ekki hægt að gera það
ábyrgt fyrir neinu sem kynni að
koma fyrir rithöfundinn í fram-
haldi af úrskurðinum. Rafsanjani
skilur með þessu móti á milli ríkis
og „kirkju", sem er nokkuð
undarlegt athæfi af bókstafstrú-
uðum múslíma. Þessi ummæli
þingforsetans endurspegla þær
áhyggjur, sem sumir þarlendra
stríðsminnismerki og byrjaði að
spretta upp á sér kviðnum. Hann
var truflaður við verkið og ekið í
snarhasti með hann á sjúkrahús.
Reuter/-dþ.
auki stendur á einum stað að
tryggt verði að vera að nýir flokk-
ar „séu ekki á móti hagsmunum
ríkisins." Stjórnarskráin tryggir
landsmönnum einnig tjáning-
arfrelsi og verkfallsrétt.
Chadli Benjedid Alsírsforseti
ákvað að koma í kring um-
skiptum þessum eftir að óánægja
landsmanna með rýrnandi lífs-
kjör braust út í mannskæðum
óspektum fyrir fjórum mánuð-
um. íslamskir bókstafstrúar-
menn, sem láta nú talsvert að sér
kveða þarlendis, beittu sér hart
gegn nýju stjórnarskránni, enda
þýddi hún að þeirra mati að horf-
ið væri frá vondri villu til annarr-
ar jafnslæmrar. Reuter/-dþ.
forustumanna hafa út af þeim
skaða sem tiltæki Khomeinis
hlýtur að valda íran viðvíkjandi
samskiptum þess við Vesturlönd
o.fl. ríki.
Douglas Hurd, innanríkisráð-
herra Bretlands, varaði í gær þar-
lenda múslíma, sem eru um
750.000 talsins, við því áð grípa til
ofbeldisaðgerða vegna bókar
Rushdies og sagði að slíkt yrði til
þess að vekja gegn þeim fjand-
skap annarra landsmanna. Það
yrði múslímum sjálfum verst ef
fólk færi að halda að þeir hirtu
ekki um landslög. „Dauðahótan-
ir, tal um örvar er miðað sé á
hjörtu, þetta er illt og viður-
styggilegt að mati hverrar og
einnar siðmenntaðrar mannes-
kju,“ sagði ráðherrann.
Reuter/-dþ.
Rushdie
Leiötogi Indlands-
múslíma með Khomeini
Blóðugar óspektir í Bombay. Æðsti leiðtogi indverskra múslíma krefst ritskoðunar.
Rafsanjani reynir að draga í land. Innanríkisráðherra Bretlands aðvararþarlenda
múslíma
Eyðilagðir bílar í Algeirsborg eftir óspektirnar þar í okt. s.l. - þær leiddu
til þess að gagnger kerfisbreyting var ákveðin.
Alsír
Ný stjómarskrá
Horfið til markaðskerfis
Laugardagur 25. febrúar 1989 ÞJÓÐVILJINN - S(ÐA 11