Þjóðviljinn - 03.03.1989, Blaðsíða 5

'AUFARHOFN
KOPASK ER
porshófn
SlGLUFJOROl
FJORÐUR1
HUSAVIK
GRENIVIK
SKAGASTROnD'
SAUOARKROKUP
AKUREYRl
'8L ÓNOUOS
dORGARFjOROuRi
N ESKAUPSTAOUR
OJUPIVOGURi
RE YKJAVIK^^J^ /
fr#*OPAVOGUR
EF l AVIK^J^ HAFN A RFJOROUR
^SELFOSS
,E YR AR 0 A H K|
iRlNDAVI
STOKK!
ÖOLUNGARVIKV^ %
SUOUREYRl^i
FLAT^YR^^V y^FJÓRO
3'LD^LUR ÍL V
( A1 K N Atfc RÐUR
TREKSFJQRÖUR
BÚO^TOALUR
STYKKlSHOLMU^a •
HELLISSANDU
'•WíUNDARFJOROUR
\ OlAFSVIK
ESKlF JOROUR
. RE YOARFjOROURtta^
FASKRUOSFJOROUR «
STOÐVARFjOROUR
BREIODAL SVIKI

BORGARNES
<: ^
AKRANE S

ofn
CAROUR
sandge roiIt

• HELIa
f %
• HVOLSVOLLUR
Atvinnuleysið fer eins
og eldur í sinu um land allt og
er núna það mesta í 20 ár.
VESTMANNAEyjaR
Atvinnuleysið
eins og eldur í sinu
Um 3 þúsund manns atvinnulausir í lok janúar.Mesta atvinnuleysi hérlendis í 20 ár.
Atvinnutryggingarsjóður hefur bjargað mörgum fyrirtækjum frá stöðvun en mikið
verkbíðurHlutabréfasjóðs. Atvinnuleysisbætur frá 33-38 þús- króna á mánuði
etta er hrikaleg staðreynd sem
maður er varla búinn að átta
sig á, að vera alit í einu orðinn
atvinnulaus og þurfa að fram-
fleyta sér og fjölskyldu sinni á at-
vinnuleysisbótum. Það þrengir
ekki aðeins fjárhaginn til muna
heldur fylgir þessu mikil niður-
læging og vonleysi til lengri tíma
litið fái maður enga aðra vinnu,
sagði starfsmaður í skipasmíða-
stöðinni Stálvík fyrir skömmu
þegar fyrirtækinu var lokað
vegna verkefnaskorts og 50
manns urðu atvinnulausir á ein-
um degi.
Starfsmenn Stálvíkur eru ekki
þeir einu um þessar mundir sem
þurfa að kyngja þeim beiska bita
að hafa enga atvinnu vegna erfið-
leika hjá viðkomandi fyrirtæki.
Eftir góðæri undanfarinna miss-
era í efnahagslífi þjóðarinnar og
mesta aflaárs í sögu landsins 1988
er nú svo komið að atvinnuleysis-
draugurinn hefur knúið dyra á
heimilum þúsunda sem hafa að
engu að hverfa nema atvinnu-
leysisbótum hafi það þá fullan
rétt á þeim. Víðs vegar um allt
land hefur fólk verið atvinnulaust
í marga mánuði vegna rekstrar-
erfiðleika sjávarútvegsfyrirtækja
sem ýmist hafa verið lokuð eða
starfa að nafninu til með mun
minni mannskap en þegar rekst-
urinn er í fullum gangi. Sýnu
verst er atvinnuástandið á Suður-
nesjum, á höfuðborgarsvæðinu,
Akranesi, Patreksfirði, Siglu-
firði, Ólafsfirði, Akureyri, Húsa-
vík, Fáskrúðsfirði, Stöðvarfirði
og á Breiðdalsvík. í fjölmörgum
öðrum bæjum og þorpum hangir
rekstur sjávarútvegsfyrirtækja á
bláþræði og þar ber fólk mikinn
kvíðboga fyrir því sem framtíðin
ber í skauti sér. Þá hefur hval-
veiðistefna stjórnvalda leitt af sér
hrun lagmetismarkaðarins í
Þýskalandi og störf 160 manna
eru í hættu af þeim sökum. Þegar
hafa um 40 manns misst atvinn-
una. í þessum sjávarplássum get-
ur fólkið ekki flutt á brott þótt
það vildi vegna átthagafjötra þar
sem það getur ekki selt íbúðir
sínar.
Á öðrum stöðum hafa útflutn-
ingsfyrirtækin fengið aðstoð frá
Atvinnutryggingarsjóði útflutn-
ingsgreina sem hefur bjargað
þeim frá rekstrarstöðvun. Þeir
sem synj að hefur verið um aðstoð
eiga allt sitt undir Hlutabréfa-
sjóðnum. Hvenær hann verður
að veruleika er ekki vitað, en
ljóst er að sjóðurinn er síðasta
hálmstrá fyrirtækja sem ekki hafa
staðist þau ströngu rekstrarskil-
yrði sem Atvinnutryggingarsjóð-
ur hefur sett fyrir aðstoð í formi
skuldbreytinga og lána. Skilyrði
sjóðsins er í stuttu máli það að
viðkomandi fyrirtæki geti sýnt
fram á að það eigi rekstrarlega
framtíð fyrir sér og að það geti
staðið undir skuldbreytingarlán-
um sem sjóðurinn veitir.
Hvernig
stendurá þessu?
Strax í upphafi síðasta árs var
Ijóst hvert stefndi með rekstur
sjávarútvegsfyrirtækja eftir hvert
verðhrunið á fætur öðru á sjávar-
afurðum á Bandaríkjamarkaði, á
sama tíma og verðbólga hér inn-
anlands óð áfram með til-
heyrandi kostnaðarhækkunum
fyrir fyrirtækin á meðan engar
tekjur komu á móti vegna
fastgengisstefnu þáverandi
stjórnar. En síðast en ekki síst
stóðu fyrirtækin illa vegna hrika-
legs fjármagnskostnaðar sem
leiddi öðru fremur til þess á-
stands sem nú er. Þrátt fyrir að-
vörunarorð sjávarútvegsmanna
um hvert stefndi svöruðu
stjórnvöld því einu að þau ættu
að hagræða og aftur hagræða í
rekstrinum. Engu að síður rýrn-
aði eiginfjárstaða fyrirtækjanna
úr 26 miljörðum í 13 og skuldir
hafa hrannast upp.
Þrátt fyrir viðleitni núverandi
stjórnvalda að bæta rekstur sjáv-
arútvegsfyrirtækja og koma í veg
fyrir fjöldalokanir þeiifa með
starfsemi Atvinnutryggingar-
sjóðs þykir mörgum að ekki hati
verið tekið á rótum vandans,
þeas. verðbólgunni. Núna er svo
komið að fiskur er í miklum mæli
fluttur út óunninn þrátt fyrir
atvinnuleysi í viðkomandi byggð-
arlögum. Rök atvinnurekenda
eru þau að sé aflinn unninn heima
muni það leiða til þess að fyrir-
tækið fari á hausinn því það hafi
engar rekstrarforsendur hér inn-
anlands. Því sé það neyðarúr-
ræðið að senda aflann óunninn úr
landi.
Þá hefur minnkandi botnfisks-
afli sem og annar afli á þessu ári
sín áhrif á atvinnuhorfur í sjávar-
plássum landsins. Þegar er sýnt
að ekki verður hægt að fullnýta
afkastagetu fiskiskipaflotans og
verða togarar mun lengur bundn-
ir við bryggju í ár en nokkurn
tíma frá því 1984 þegar kvóta-
lögin voru sett.
3 þúsund manns
atvinnulausir
í janúar
Samkvæmt yfirliti vinnumála-
skrifstofu félagsmálaráðuneytis-
ins um atvinnuástandið í landinu í
sl. janúarmánuði voru skráðir
rúmlega 64 þúsund atvinnuleysis-
dagar á landinu öllu, 37 þúsund
hjá konum en 27 þúsund hjá
körlum. Þessi fjöldi skráðra at-
vinnuleysisdaga jafngildir því að
rétt um 3 þúsund manns hafi að
meðaltali verið á atvinnuleysi-
skrá í mánuðinum, 1700 konur og
1300 karlar, sem svarar til þess að
2,4% af áætluðum mannafla á
vinnumarkaði, samkvæmt spá
Þjóðhagsstofnunar, hafi verið á
atvinnuleysiskrá.
í yfirlitinu um atvinnuástandið
f janúar vekur vinnumálaskrif-
stofan athygli á þeim miklu um-
skiptum sem orðið hafa á vinnu-
markaðnum frá sama tíma 1988.
Þá voru aðeins skráðir 23 þúsund
atvinnuieysisdagar eða 41 þús-
und færri en nú. Á fyrsta árs-
fjórðungi 1988 voru samtals
skráðir 57 þúsund atvinnuleysis-
dagar eða 7 þúsund færri en f jan-
úarmánuði einum. í þessu sam-
hengi er rétt að hafa í huga jjð í
aprílmánuði 1988 var talið að
vantaði fólk í um 3 þúsund störf í
ýmsum greinum, eða sama fjölda
og nú er á atvinnuleysiskrá.
Einhver hluti þeirra sem voru á
atvinnuleysiskrá í janúar voru
þar ekki eingöngu vegna rekstr-
arerfiðleika viðkomandi sjávarú-
tvegsfyrirtækja heldur vegna ó -
tíðar til sjós og lands á tímabilinu.
En eins og kunnugt er hamlaði
stanslaus bræla allri sjósókn víða
um land í 11 vikur. Afleiðingin
var að ekkert hráefni barst til
vinnslu í landi og vangreiddir
Föstudagur 3. mars 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 5