Þjóðviljinn - 04.03.1989, Blaðsíða 11

ERLENDAR FRÉTTIR
Handtökur sagðar halda áfram
í Kosovo
Forsætisnefnd Júgóslavíu,
æðsta valdastofnun sambands-
lýðveldisins, lýsti því yfir í gær að
ekki væri víst að við það yrði látið
sitja að bæla niður með valdi
mótþróa gegn alríkisstjórnvöld-
um í Kosovo, heldur og kæmi til
greina að stjórnarandstæðingum
í Króatíu og Slóveníu yrði tekið
svipað tak. Þar hafa undanfarið
komið á daginn ný samtök, sem
bera allan svip stjórnmálaflokka.
í lýðveldum þessum tveimur er
frjálsræði meira en annarsstaðar í
Júgóslavíu og þar hefur komið
fram megn óánægja með þær ráð-
stafanir forsætisnefndarinnar að
lýsa yfir takmörkuðu neyðará-
standi í Kosovo og senda herinn
þangað til að „koma á lögum og
reglu“. Leiðtogar kommúnista-
flokka lýðveldanna, stjórnar-
andstöðuhópar þar og verkalýðs-
samtök eru í einum anda um að
harma þessar aðgerðir. Litið er á
yfirlýsingu forsætisnefndarinnar
sem merki þess, að hún líti þann
mótþróa mjög alvarlegum
augum. Stríðsþotur júgóslavn-
eska hersins kváðu undanfarna
daga hvað eftir annað hafa flogið
lágt yfir slóvensku borgirnar Lju-
bljana og Maribor.
Að sögn blaðs eins halda hand-
tökur áfram í Kosovo og kváðu
alls hafa verið handteknir þar 16
Nú er júgóslavneski herinn við tiltektir í Kosovo - verða honum falin svipuð verkefni í Króatíu og Slóveníu?
menn, þar á meðal Adem Hasan-
aj, forseti hins opinbera æsku-
lýðssambands Kosovo og Ibru
Osmaniju, upplýsingamálastjóri
miðnefndar kommúnistaflokks-
ins á svæðinu. Allt virðist vera
með kyrrum kjörum þar í bráð,
en líkur eru taldar á að til mót-
mælaaðgerða komi 15. mars,
þegar þing Kosovo kemur saman
til að fjalla um aukagrein er felld
hefur verið inn í serbnesku
stjórnarskrána, þess efnis að
sjálfstjóm svæðisins skuli skert.
Kosovo heyrir til Serbíu, en hefur
í mörg ár haft allvíðtæka sjálf-
stjórn.
Reuter/-dþ.
Khamenei íransforseti
Dauði bíður allra sem móðga íslam
Tjáningarfrelsi sagt átylla til að blekkja fólk
Ali Khamenei, forseti Irans,
sagði í gær við föstudagsbæn-
ahald í Teheran að hver sá rithöf-
undur, er veittist gegn íslam á
sama hátt og indversk-breski rit-
höfundurinn Salman Rushdie
hefði gert, myndi eiga dauðann
yflr höfði sér. Hið sama ætti við
Þingmenn
skora á
Rushdie
Þrír þingmenn Verkamanna-
flokksins breska lögðu í gær fram
frumvarp þess efnis, að þingið
skori á Saíman rithöfund Rush-
die að hann gefi útgefendum sín-
um fyrirmæli um að senda ekki út
á markaðinn fleiri útgáfur af bók
sinni Kölskaversum. Flytjendur
frumvarpsins sitja allir á þingi
fyrir kjördæmi, þar sem múslím-
ar eru fjölmennir. Reuter/-dþ.
um þá, sem kynnu að gera miður
sæmilcgar kvikmyndir um íslam.
Khamenei fór hinum háðuleg-
ustu orðum um leiðtoga Vestur-
landa og fullyrðingar þeirra um
að þeir stæðu vörð um tjáningar-
frelsið sem mannréttindi með því
að taka svari Rushdies. „Réttur-
inn til tjáningarfrelsis er ekkert
annað en átylla til að blekkja
fólk,“ sagði forsetinn. Hann kall-
aði ráðamenn Vesturlanda enn-
fremur lygara og hræsnara og
kvaðst alveg hlessa á blygðunar-
leysi þeirra og ósvífni. Flestöll
Vesturlandaríki hafa fordæmt
fyrirskipun Khomeinis höfuð-
klerks um að drepa Rushdie, sem
mun nú vera í felum einhvers-
staðar í Bretlandi. f föstudagsp-
rédikun sinni viðurkenndi Kham-
enei, að íran þyrfti á vestrænni
tækniaðstoð að halda til að bæta
skaðann eftir stríðið við írak, en
ekki skyldu vesturlandamenn
halda að þeir gætu með þes-
skonar aðstoð keypt frani til að
bregðast meginreglum sínum
helgum.
Reuter/-dþ.
Jafnvel börnin eru látin leggja sitt fram í herferðinni gegn Rushdie - á skilti
þessu, sem lítil stúlka í Beirút ber, stendur að hún og hennar félagar séu
reiðubúin að drepa rithöfundinn.
Svíþjóð
Akademían
þykir
deig
Sænska akademían, fræg um
heim allan fyrir að veita bók-
menntaverðlaun Nóbels, lýsti þvf
yfir í fyrrakvöld að hún harmaði
hverskonar ógnanir gegn mál-
frelsi. Er hér átt við ofsóknirnar
gegn indversk-breska rithöfund-
inum Salman Rushdie, en í yfir-
lýsingunni var hvorki minnst á
hann né íran.
í akademíunni eiga sæti 18
menn, rithöfundar og háskóla-
menn, sem kjörnir eru í hinn
virðulega hóp til lífstíðar. Fund-
urinn í fyrradag stóð yfir í fjórar
og hálfa klukkustund og var sá
lengsti í sögu akademíunnar í tvo
áratugi, enda mun hafa reynst
erfitt að að berja saman yfirlýs-
ingu, sem allir átjánmenningarn-
ir gætu sætt sig við. Þetta var ann-
ar fundur þeirra um málið, eftir
að sænska stjórnin hafði hvatt rit-
höfunda og menntamenn til að
taka einarðlega afstöðu með
Rushdie.
Talsmenn akademíunnar gáfu
þá skýringu á afstöðu hennar, að
meginregla hennar væri að láta
ekki í ljós álit í málum sem pólitfk
blandaðist inn í, til að tryggja að
engan gæti grunað að bók-
menntaverðlaun Nóbels væru
veitt af póiitískum ástæðum.
Margir sænskir menntamenn og
leiðarahöfundar hafa þegar
gagnrýnt hana fýrir deiga afstöðu
í þessu máli. Reuter/-dþ.
Júgóslavía
Haft í hótunum
við Króata
ogSlóvena
Afganistan
Mujahideen vantar höfuðborg
Deilt um hvar bráðabirgðaríkisstjórn þeirra skuli taka sér aðsetur
Afganskir skæruliðar, mujahi-
deen, og stuðningsmenn
þeirra mynduðu bráðabirgðarík-
isstjórn þann 23. febr. s.l., en síð-
an hafa deilur staðið á meðal
þeirra um hvar sú stjórn skuli
taka sér aðsetur. Talið er mikið
atriði fyrir stjórnina að flytja sem
fyrst inn í Afganistan, því að með-
an hún situr í Pakistan er ekki
örgrannt að hún verði að nokkru
leyti undir áhrifavaldi pakist-
anska hersins, sem miðlar vopn-
um til skæruliða.
Flestar helstu borgir Afgani-
stans eru enn á valdi Kabúlstjórn-
ar Najibullah og hefur skærulið-
um enn sem komið er ekki tekist
að taka nema fimm af 30 fylkis-
höfuðborgum landsins. Talsverð-
ar líkur eru á að mujahideen nái
innan skamms Kandahar, helstu
borg í sunnanverðu landi, en á
þeim slóðum er síðasti Afganist-
anskonungurinn, Zahir Shah,
sagður vinsæll. Hann vill gjarnan
láta eitthvað til sín taka þarlendis
á ný, en það mega bókstafstrúar-
súnnítar landar hans ekki heyra
nefnt, svo að ólíklegt er að þeir
samþykki Kandahar sem bráða-
birgðahöfuðborg. Bókstafstrú-
aðir eru sagðir hafa meiri áhuga á
Jalalabad, borg við aðalveginn
frá Kabúl til Peshawar í Pakistan,
er mujahideen hafa lengi setið
um. En liðsmenn Kabúlstjórnar
hafa búið þar vel um sig og skær-
uliðar segja erfitt að gera áhlaup
á borgina sökum þess hve landið
kringum hana sé flatt.
Talið er að það geti orðið mu-
jahideen til verulegs álitshnekkis byggt ból í landi sínu sem bráða-
ef þeim tekst ekki snarlega að birgðahöfuðstað.
koma sér saman um eitthvert Reuter/-dþ.
Skuldaafborgunum hætt
Carlos Andres Perez, Venesú-
eluforseti, lýsti því yfir í gær
að stjórn hans hefði í bráðina
hætt afborgunum af skuldum er-
lendis. Venesúela skuldar alls 32
miljarða dollara erlendis og
kennir forsetinn þeim bagga um
óeirðirnar í vikunni þarlendis.
Nú er talið að yfir 300 manns hafi
verið drepnir í þeim og eru þetta
mannskæðustu róstur í Venesú-
elu í meira en þrjá áratugi.
Reuter/-dþ.
Laugardagur 4. mars 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11