Þjóðviljinn - 08.03.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF

Þjóðviljinn hefur komið
meira en hálfa öld þrátt fyrir
linnulitla fjárhagserfiðleika.
Aldrei hefur verið búist við að
útgáfa blaðsins skilaði fjárhags-
legum hagnaði. Öðru máli gegnir
um hinn pólitíska afrakstur. Að-
standendur og velunnarar blaðs-
ins hafa mætt erfiðleikum í
rekstri með sameiginlegu átaki,
fjárfestingar og meiriháttar
breytingar hafa oftar en ekki ver-
ið greiddar með söfnunarfé, af-
rakstri af happdrætti eða þ.u.l.
Má í því efni minna á húsið sem
blaðið hefur aðsetur í, Síðumúla
6 í Reykjavík, og eignarhluti
Þjóðviljans í Blaðaprenti h/f. í
báðum tilfellum var safnað stór-
um upphæðum hjá velunnurum
blaðsins. Svo myndarleg hafa
þessi framlög verið að andstæð-
ingar hafa átt erfitt með að skilja
þann mikla auð sem í velunnur-
um blaðsins hefur legið.
í nóvember sl. setti útgáfu-
stjórn Þjóðviljans á laggirnar
nefnd þriggja manna til að fara
ofan í allan rekstur Þjóðviljans.
Undirrituðum var falið að veita
nefndinni forstöðu en í henni
voru auk mín Hrafn Magnússon
og Halldór Guðmundsson.
Framkvæmdastjóri Þjóðviljans,
Hallur Páll Jónsson, starfaði all-
an tímann með nefndinni.
Endurskoðunarnefndin hefur nú
lokið störfum og sagt váleg tíð-
indi. Hún komst að þeirri niður-
stöðu að nú sé komið að leiðar-
lokum fyrir blaðið, verði ekki að
gert og það svo um munar.
í stuttu máli: Skuldir Þjóðvilj-
ans eru orðnar alltof miklar til
þess að blaðið geti undir þeim ris-
ið. Á móti þessum skuldum eru
að sönnu til eignir, en skuldirnar
munu að óbreyttu vaxa langt um-
fram eignirnar. Byrði, sem fylgir
70 - 80 miljón króna skuld, er
einfaldlega of þungur baggi þegar
tekjur af rekstrinum eru ekki
meiri en raun ber vitni.
Þurfum við
Þjóðviljann?
Enda þótt ég gæti skrifað langa
hugleiðingu um ástæður þess að
Þjóðviljinn á nú í alvarlegum erf-
iðleikum tel ég ríkari ástæðu til
að taka framtíðina til umfjöllun-
ar. Segi aðeins um allra síðustu
ár: Þjóðviljinn hefur alltaf verið
umdeildur meðal stuðnings-
manna sinna. Eigi að síður hafa
Hvað ber að gera?
Til umhugsunar um Þjóðviljann
Helgi Guðmundsson skrifar
þeir stöðugt séð til þess með fjár -
framlögum að hann héldi áfram
að koma út. Nú er öldin önnur.
Deilur í Alþýðubandalaginu hafa
komið niður á Þjóðviljanum og
bendir margt til að blaðið eigi
ekki jafn marga fórnfúsa stuðn-
ingsmenn og fyrrum.Fjölmiðla-
umhverfið er annað. Ýmsum
önnur blöð. En er af þessum
ástæðum hægt að halda því fram
að Morgunblaðið sé ekki mál-
gagn Sjálfstæðisflokksins lengur?
Menn verða að muna að Morgun-
blaðið er svo útbreitt og stórt að
það hefur vel efni á að birta grein-
ar sem stríða gegn stefnu Sjálf-
stæðisflokksins. Slíkt efni gerir
ekki öruggt) að við eignumst
smátt og smátt nýjan og betri
Þjóðvilja. En hugsanleg endur-
reisn blaðsins er bundin einu
mikilvægu skilyrði: Blaðið verð-
ur að fá fjárstuðning frá aðstand-
endum sínum og þeir verða að
hafa trú á gagnsemi slíks stuðn-
ings.
„Hugsanleg endurreisn blaðsins er bundin
einu mikilvægu skilyrði: Blaðið verður aðfá
fjárstuðningfrá aðstandendum sínum ogþeir
verða að hafa trú á gagnsemi slíks stuðnings. “
virðist þörfin fyrir blað af tagi
Þjóðviljans ekki jafn rík og áður,
fjölmiðlum hafi fjölgað og þeir
standi vinstri sinnum opnir til
jafns við aðra. Allt kemur þetta
að lokum fram í brennandi spurn-
ingum sem traustustu stuðnings-
menn blaðsins spyrja sjálfa sig:
Þurfum við Þjóðviljann? Er það
svona Þjóðvilji; sem ég vil styrkja?
Flokkur og blað
Samband Þjóðviljans og Al-
þýðubandalagsins hefur breyst
frá því sem áður var að ekki sé
minnst á tímabilin sem blaðið var
málgagn Sósíalistaflokksins eða
Kommúnistaflokksins. Margir
halda því fram að tími málgagna
sé liðinn, blöð eigi að lifa sfnu
sjálfstæða lífi. Fólk vilji alls ekki
lesa málgögn lengur. Vafalaust er
það rétt að tími málgagna í hinum
gamla skilningi heyrir fortíðinni
til. Þá var hver grein, hver frétt,
hver klausa vegin og metin á pó-
litískri vogarskál. Akvörðun um
birtingu var skoðuð í því ljósi
hvort hún þjónaði þeim pólitísku
markmiðum sem blöðin börðust
fyrir. Ýmsar greinar sem nú birt-
ast í Morgunblaðinu hefðu verið
óhugsandi á síðum þess fyrr á
tímum. Hið sama á við um flest
blaðið meira að segja eftirsókn-
arverðara fyrir marga lesendur
þess. Hitt á öllum vinstri
mönnum að vera ljóst að á þeirri
stundu sem það þjónar hagsmun-
um eigenda Morgunblaðsins og
Sjálfstæðisflokksins betur að
loka fyrir þessar raddir þá eru
yfirgnæfandi líkur á að það verði
gert. Þó að Morgunblaðið og DV
séu sæmilega opin núna er engin
trygging fyrir því að þau verði
það eftir að blað eins og Þjóðvilj-
inn er horfið af vettvangi.
Alþýðubandalagsfólk og allir
aðrir vinstri sinnar hljóta að velta
fyrir sér hvernig útgáfuhagsmun-
um þeirra sé best borgið til fram-
tíðar. Þjónar það tilgangi að gefa
Þjóðviljann út með þeim erfið-
leikum sem því fylgja eða er hægt
að ná sama eða betri árangri með
því að gefa út öðru vísi blað í
samvinnu við aðra?
Bæta má stöðu Þjóðviljans á
löngum tíma, en þá verður að
breyta blaðinu mjög mikið. Það
þarf ekki endilega að vera verra
blað, en það verður minna. Það
kostar minna að búa það til og þá
því aðeins er sú leið fær að blaðið
verði þrátt fyrir smæð sína nógu
gott til þess að áskrifendur vilji fá
það inn um bréfalúguna. Með því
að velja þessa leið er líklegt (en
Samkeppnin um athygli les-
enda harðnar á næstu árum, sjón-
varpsrásum fjölgar, dagskrár inn-
lendu stöðvanna lengjast og von-
andi fara þær batnandi. Þetta
leiðir til þess að tími til lestrar
verður styttri. Flest bendir til að
starfsumhverfi blaða verði erfið-
ara. En ef nógu margir vinstri
sinnar eru þeirrar skoðunar að
nýr og betri Þjóðvilji sé óhjá-
kvæmileg nauðsyn ætti eigi að
síður að vera hægt að halda hon-
um gangandi.
Nýtt dagblað
Á undanförnum árum hefur
annað slagið verið rætt um þann
möguleika að eigendur Þjóðvilj-
ans, Alþýðublaðsins og Tímans
sameinuðust um útgáfu nýs dag-
blaðs. Hlutverk þess væri þá að
vera vinstra mótvægi við blöðin á
hægri vængnum Morgunblaðið
og DV. Síðan þessar hugmyndir
komu fyrst fram er Kvennalistinn
kominn til sögunnar þannig að
hugsanlegir samstarfsaðilar gætu
verið fjórir.
Ólíklegt er að dagblað, reist á
þesum grunni, eigi sér hliðstæðu í
nágrannalöndunum. Þangað er
því naumast nokkra reynslu að
sækja. Grundvöllur blaðsins yrði
að vera heimasmíðaður, hug-
myndafræðin á bak við sérís-
lenskt fyrirbrigði.
Þá vakna spurningar eins og
þessar: Er til einhver sameigin-
legur grunnur sem þessir flokkar
geta reist útgáfu sína á? Er
nauðsynlegt að allir fjórir flokk-
arnir yrðu með? Hvernig hagar
svona blað sér þegar einn eða
fleiri af eigendunum eru í.ríkis-
stjórn en hinir utan? Og síðast en
ekki síst: Er nokkur trygging fyrir
því að hið nýja blað eigin betri
lífsmöguleika en hvert hinna fyrir
sig?
Þetta eru aðeins fá af þeim álit-
amálum sem upp koma þegar
hugmynd um sameiningu blað-
anna er rædd. Mér er mætavel
ljóst að mörgum traustum stuðn-
ingsmönnum Þjóðviljans rennur
kalt vatn milli skinns og hörunds
við þá tilhugsun eina að hætta út-
gáfu blaðsins og ganga í björg
með krötum, framsóknar-
mönnum og hugsanlega Kvenna-
lista. Hjá því verður á hinn bóg-
inn ekki komist að kanna þennan
möguleika til nokkurrar hlítar.
Vel má vera að slík könnun taki
skamman tíma. Áhuginn á sam-
vinnu sé ekki nægur.
Ábyrgð
Alþýðubandalagsins
Þegar svo er komið sem hér
hefur verið lýst, varðar málið
ekki Útgáfufélagið eitt. Þó ein-
hverjir innan Alþýðubandalags-
ins, eða starfsmenn Þjóðviljans,
vilji líta svo á að Þjóðviljinn sé
ekki málgagn þess, heldur „sjálf-
stætt“ blað þá verður ákvörðun
um líf hans eða dauða ekki tekin
nema að höfðu nánu samráði við
Alþýðubandalagið. Þjóðviljinn
er málgagn Alþýðubandalagsins í
augum langflestra lesenda hans.
Það er svo annað mál að Alþýðu-
bandalagsmenn eru misjafnlega
sáttir við sitt blað. Á næstu vikum
verður skorið úr um það hvort
Þjóðviljinn heldur áfram að
koma út eða ekki. Vonandi tekst
Alþýðubandalagsfólki og öðrum
áhugamönnum um útgáfu blaðs-
ins að koma sér saman um þann
Þjóðviljann sem á langa framtíð
fyrir höndum.
Helgi vinnur við ritstörf og erind-
rekstur. Hann er fulltrúi í stjórn Þjóð-
viljans og formaður svokallaðrar
endurskoðunarnefndar.
Alþýðubandalagið
Það var fyrir
þrjátíu ámm
Hinn 8. mars 1959 komu
nokkrir menn sman í Iðnskóla-
húsinu á Selfossi og stofnuðu
með sér félagsskap sem hlaut
nafnið Alþýðubandalag Selfoss.
Aðdragandinn að stofnun fé-
lagsins var kannski fyrst og
fremst sá, að menn sættu sig illa
við þær efnahagsráðstafanir, sem
sjálfstæðismenn létu kratana
framkvæma fyrir sig - með stuðn-
ingi framsóknarmanna - að
lækka allt umsamið kaup ir^eð
lögum.Það var kölluð niðurfaerslu -
leið. Kannske rifjast það upp
fyrir einhverjum núna.
Á þessum fundi njættu þing-
mennirnir Hannibal Valdimars-
son formaður Alþýðubandalags-
ins - sem þá var kosningabanda-
lag sósíalista og vinstri jafnaðar-
manna - og Karl Guðjónsson
minnsta kosti að hugsa sig um í
Reykjavík áður en þeir gerðu það
upp við sig, hvort félagsskapur
þeirra ætti að heita Sósíalistafé-
lag eða Alþýðubandalagsfélag
Reykjavíkur.
Það væri ekki úr vegi að Þjóð-
viljinn rifjaði það upp fyrir les-
endum sínum, hvar og hvenær
fyrstu félögin tóku til starfa. Það
gæti verið gott fyrir þá, sem
seinna skrifa sögu flokksins.
Sigurður Björgvinsson
Alþýðubandalagið á Selfossi eignaðist nýtt hús undir starfsemi sína í
ársbyrjun 1986 og á myndinni sést Sigurjón Erlingsson formaður
byggingarnefndar afhenda Önnu Kristínu Sigurðardóttur þáverandi
formanni húsið til eignar.
Bergþór Finnbogason
landskjörinn þingmaður Vest-
mannaeyinga.
Alls innrituðust í félagið 63 fé-
lagar, sem þótti gott hlutfall í
1000 manna byggð, og með starf-
andi sósíalistafélag við hlið sér.
Formaður félagsins var kjörinn
Bergþór Finnbogason, og mun
hann hafa stýrt félaginu næstu
þrettán árin.
Það var dálítið loft í mönnum í
haust þegar minnst var 20 ára af-
mælis Alþýðubandalagsins sem
flokks. Það voru haldnar ræður
og glösum klingt. En það fór
minna fyrir frásögn af baráttu
brautryðjendanna, sem háð var
inn til dala og út til stranda; kann-
ski var það samt þar, sem brautin
var rudd. Lengi þurftu þeir að
ITT
Sjónvarpstæki
Qárfesting í gæöum
[/NOH'C^P
HÆU og FRYSTISKAPAR
Ótrúlegt verð
áóHÓm en
Miðvikudagur 8. mars 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5