Þjóðviljinn - 14.03.1989, Blaðsíða 11
LJÓSVAKINN
Sálarinnar
súrsuðu
hrútspungar
þlÓÐVIUINN
FYRIR50ÁRUM
Landssamband útvegsmanna
heimtar30% gengislækkun,
bann við kauphækkun verka-
manna-og þjóðstjórn.
Verður Slovakia innlimuð í
Þýzkaland eins og Austurríki?
Hvers virði er nú ábyrgð brezku
og frönsku stjórnanna á landa-
mærum hinnar nýju Tékkósló-
vakíu.
I DAG
14. MARS
þriðjudagur í tuttugustu og fyrstu
viku vetrar, tuttugasti og fjórði
dagur góu, 73. dagur ársins. Sól
kemur upp í Reykjavík kl. 7.50 en
sestkl. 19.26.Tunglhálftogvax-
andi.
VIÐBURÐIR
Nóvudeilan hefst 1933 á Akur-
eyri. Verkakvennafélagið Fram-
sókn stofnað á Eskifirði 1918.
DáinnKarl Marx1883.
Sunnudagur er að kvöldi kom-
inn. Hundrað ár liðin frá fæðingu
meistara Þórbergs. Þess hefur
verið minnst með ýmsum hætti. í
morgun voru Árni Sigurjónsson
og Steinunn Sigurðardóttir að
rabba saman á Gufunni um ljóð
Þórbergs. Síðdegis var endur-
fluttur í sjónvarpinu frægur við-
talsþáttur Magnúsar Bjarnfreðs-
sonar við Þórberg, úr frum-
bernsku íslenska sjónvarpsins. í
kvöldfréttunum var sagt frá því
að Gyrði Elíassyni hefðu verið
veitt verðlaun kennd við Þórberg
Þórðarson fyrir stílafrek, fyrstum
manna, og það var góð frétt, til
hamingju Gyrðir! Núna áðan
fengum við svo að sjá fyrsta
skammt af Ofvitanum, leikriti
Kjartans Ragnarssonar, sem
dreift hefur verið á þrjú kvöld í
endursýningunni. Her er ekki allt
upp talið, fleiri ætluðu að minn-
ast Þórbergs í dag með veglegum
hætti og hafa eflaust gert það. Ég
hef líka minnst hans öðru hverju í
amstri þessa dags.
Eftir lifir þessi setning úr Ofvit-
anum: Hugsanir eru súrsaðir
hrútspungar sálarinnar.
Veganesti inn í næstu viku,
veskú.
Skoplítil smámál
Eitt og annað ku vera að gerast
í þessum fræga fjölmiðlaheimi.
Bylgjan og Stjarnan komnar í
eina sæng einsog það heitir á
blaðamáli. Því miður treysti ég
mér ekki til að leggja út af þeim
tíðindum af þeirri einföldu á-
stæðu að ég hef aldrei skilið
frjálsa samkeppni - mér er skapi
næst að halda að hún sé einhver
strákaleikur sem ég hef misst af.
Því miður eru víst litlar líkur á að
þessi sameining útvarpsstöðv-
anna tveggja verði til að draga úr
síbyljunni í háttvirtum hlustum
okkar.
Síbyljan útvatnar hina súrsuðu
hrútspunga sálarinnar.
Ein er sú sál sem lítt fær að
kjamsa á súrsuðu góðmeti, nefni-
lega sjálf Þjóðarsálin á Rás tvö -
um daginn var þar maður að fár-
ast yfir því að fantarnir í
kaupmannastéttinni væru farnir
að láta mann hafa nauðaómerki-
lega plastpoka síðan þeim var
leyft að selja þá. Manninum
fannst plastpokar fortíðarinnar
miklu betri. Þetta hefði meistara
Þórbergi ekki þótt andrík hugs-
un. Svona óendanlega smá í sam-
anburði við allífið. Ekki svo að
skilja að ég efist eitt augnablik
um að kaupahéðnar noti hvert
tækifæri til að svíkja og pretta -
það er nú bara selvfölgelighed.
En þrá eftir plastpokum gærdags-
ins - plastpokanostalgía - eru öll
alvöruvandamál uppurin, mér er
spurn?
Ég er komin á þá skoðun að
maður eigi ekki að láta síbyljuna
og vaðalinn og smásálarskapinn
sljóvga sig. Maður eigi bara að
hlusta á og hugsa um það sem
máli skiptir. Þar að auki er ég
komin með alvarlegt ofnæmi fyrir
lélegum bandarískum kvikmynd-
um einsog t.d. þeim sem sýndar
voru í sjónvarpinu á föstudag og
laugardag. Svo ekki sé minnst á
alla þessa framhaldsmynda-
flokka sem eru sýndir um kvöld-
matarleytið. Að Staupasteini frá-
töldum hef ég aldrei séð almenni-
legan þátt á þeim tíma - hvað
veldur? Hefur verið gerð könnun
á andlegum þröfum fólks á kvöld-
matartímum?
Mín vegna mætti alveg vera
þögn öðru hverju.
Aðstaðan
misnotuð
Síðan ég tók að mér að skrifa
þessa Ijósvakapistla í Blaðið
Okkar hafa augu mín opnast fyrir
þeirri staðreynd að pistlar af
þessu tagi eru í öllum blöðum,
útvarpi og nú eru þeir í sjónvarp-
inu líka (í umsjá Spaugstofunn-
ar). Fjölmiðlar eru alræmdir fyrir
áhuga á eigin nafla. Það versta er
að þessir pistlar eru yfirleitt allir
eins: það er kvartað undan síbylj-
unni, stunið undan fréttaflóðinu,
nöldrað út af hinu og þessu smá-
legu. Ég heldégviti afhverjuþeir
eru svona líkir:'dagskráin rúllar
áfram dag og nótt á ótal rásum og
stöðvum, mötunarmaskínan
kann sér ekkert hóf og ann sér
engrar hvíldar og það er svosem
ekki mikill munur á því sem hún
spýtir út úr sér frá degi til dags.
Állt rennur þetta saman í einn
malandi, suðandi graut í hlustum
okkar og við munum ekki stund-
inni lengur á hvað við höfum ver-
ið að horfa og hlusta.
Þangað til eitthvað kemur og
hristir upp í okkur, eitthvað sem
er ærleg upplifun og skiptir máli.
Þetta kom fyrir mig í síðustu
viku, en því miður var það ekki
útvarps- eða sjónvarpsdagskráin
sem þar átti hlut að máli heldur
gamla góða kvikmyndalistin
sjálf. Mér gafst semsé tækifæri til
að sjá góða bíómynd sem Kvik-
myndaklúbburinn mun sýna á
næstunni. Og nú ætla ég að mis-
nota aðstöðu mína og reka harð-
an áróður fyrir kvikmynd sem
mér finnst að allir góðir kommar
verði að sjá. Hinir mega sjá hana
líka, bæði vondu kommarnir og
aðrir, en góðu kommarnir hafa
mest gagn af henni. Ég er að tala
um myndina hennar Margrétar
von Trotta um Rósu Lúxemburg.
Algjört snilldarverk, að mínu
mati. Þessi árangur er fyrst og
fremst að þakka handriti og leik-
stjórn Margrétar, en leikur Bar-
böru Sukowu er í einu orði sagt
frábær og ekki spillir Daniel Ol-
brychski fyrir.
Myndin gerist að mestu á tíma-
bilinu 1900-1919 og þótt ævisaga
Rósu sé meginuppistaða hennar
spannar hún auðvitað víðara
sögusvið vegna þess að Rósa var
kona sem spannaði vítt svið.
Þetta voru miklir örlagatímar,
bæði í sögu Evrópu og sögu sósí-
alismans. Öðrum þræði er mynd-
in rómantískur óður um kven-
hetjuna og byltinguna og þessa
óbilandi trú á bjarta framtíð sem
við erum því miður búin að glata
núna en var svo áberandi í upp-
hafi aldarinnar. En hún sýnir
okkur líka óttann og örvænting-
una og vanmáttinn og þessvegna
er hún svo sterk og fögur sem
raun ber vitni þessi mynd sem á
örugglega eftir að lifa lengi í kvik-
myndasögunni.
Ég ætla að láta minninguna um
Rósu ylja mér í raunum næstu
júróvisjónkvölda.
Barbara Sukowa í hlutverki Rósu Lúxemburg í samnefndri mynd
Margarethe von Trotta.
DAGBÓK
APÓTEK
Reykjavik. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúöa vikuna
10.-16. mars er I Laugarnesapóteki og
Ingólfs Apóteki.
Fyrrnef nda apótekið er opiö um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (tll
10frídaga). Síðarnefndaapótekiöer
opiö á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur...........sími 4 12 00
Seltj.nes...........simi 1 84 55
Hafnarfj............sími 5 11 66
Garðabær............sími 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabílar:
Reykjavík...........simi 1 11 00
Kópavogur...........sími 1 11 00
Seltj.nes...........sími 1 11 00
Hafnarfj............sími 5 11 00
Garöabær............sími 5 11 00
LCKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er i Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiönir, simaráðleggingar og tíma-
pantanir i síma 21230. Upplýsingar um
lækna os lyfjaþjónustu eru gefnar i sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eöa ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göni deildin er opin 20-21.
Slysadeild$ irgarspítalans: opin allan
sólahringinn simi 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
simi 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garöaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamiö-
stööinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingars. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyöarvakt lækna s.
1966.
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16 og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavík: alla daga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
Hjálparstöð RKÍ. Neyðarathvarf fyrir ung-
lingaTjarnargötu 35. Sími: 622266, opið
allan sólarhringinn.
Sálf ræðistöðin. Ráðgjöf í sálfræöilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagið Álandi 13. Opið virka daga frá
kl. 10-14. Simi 688800.
Kvennaráðgjöfin Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriójudaga kl .20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
simi 21500, símsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðiö hafa
fyrir sifjaspellum, s. 21500, símsvari.
Upplýsingar um eyðni. Sími 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
á miðvikudögum kl. 18-19, annars sím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, simi 21205.
Húsaskjól og aðstoðfyrirkonursem beittar
hafa verið ofbeldi eða orðið fyrir nauðgun.
Samtökin ’78. Svarað er í upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudags-ogfimmtudagskvöldum kl. 21-
23. Símsvari á öðrum tímum. Síminn er
91-28539.
Fólag eldri borgara. Opið hús í Goðheim-
um, Sigtúni 3, alla þriðjudaga, fimmtudaga
ogsunnudagakl. 14.00.
Bilanavakt (rafmagns- og hitaveitu: s.
27311. Rafmagnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sifjaspellamál. Simi
21260 alla virka daga kl. 1-5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, er veitt í síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Opið hús“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlíð 8 er „Opið hús“ fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á
fimmtudögumkl. 17.00-19.00.
Samtök áhugafólks um alnæmisvand-
ann vilja styöja viö smitaða og sjúka og
aðstandendur þeirra. Hringið í síma91 -
224400 alla virka daga.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartímar: Landspítalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspitalinn:
virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeiid Land-
spítalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðin við
Barónsstig opin alla daga 15-16 og
18.30-19.30. Landakotsspítali: alla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspítali Hafnarfirði:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spítalinn: alla daga 15-16 og 18.30-19.
Sjúkrahúsið Akureyri: alla daga 15-16
og 19.19.30. Sjúkrahúsið
GENGIÐ
Gengisskráning 13. mars 1989 kl.
9.15.
Sala
Bandarikjadollar............ 52,73000
Sterlingspund........... 90,51100
Kanadadollar................ 44,03300
Dönskkróna................... 7,25560
Norskkróna................... 7,77210
Sænskkróna................... 8,27140
Finnsktmark................. 12,13300
Franskurfranki............... 8,33580
Belgískurfranki.............. 1,35010
Svissn. franki.............. 33,11560
Holl.gyllini................ 25,05880
V.-þýskt mark............... 28,27350
Itölsklíra................... 0,03855
Austurr. sch............. 4,01950
Portúg. escudo............... 0,34360
Spánskurpeseti............... 0,45450
Japansktyen.................. 0,40624
Irsktpund................... 75,52800
KROSSGATA
1 1* 3 n 4 5 7 r Lárétt: 1 karldýr4 fæddi8aðkast9bjálfi 11 tottaði 12spjald14 ónefndur 15 bleyða 17 spil 19 ferö 21 arinn22 feiti14stertur25gras Lóðrétt: 1 gróður2 gæfu3bát4óþétt5 káma 7 dýrkir 10 gjöld 13hreint16veiði17 elska 18kaðall20 kvenmannsnafn 23 mynni Lausn á siðustu krossgátu Lárétt: 1 þrek4baul8 i fjöruga9ekla 11 erlu 12 fjarki 14af 15næði 17 kleif 19 láð 21 æki 22arms24kind25rati Lóðrétt: 1 þref2efla3 kjarni4breið5aur6 ugla 7 laufið 10 kjálki 13 kæfa 16 ilma 17 kæk 1 ft
u ■
9 10 n 11
12 “ 13 14
LJ 15 10 L J
1? 1« u 10 20
n 22 &
24 n 2S
1 nccia IWIIIIICI 1 r r\ccr\ 1 u ein20ást23rr
Þriðjudagur 14. mars 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11