Þjóðviljinn - 21.03.1989, Blaðsíða 5

FRÉTTIR
Þingfl. Alþýðubandalagsins
Frelsi fjármagns
ekki lausnarorð
Fagnarfríverslun meðfisk og tekur eindregið
undir fyrirvara forsœtisráðherra á Eftafundi
ingflokkur Alþýðubandalags-
ins fagnar fríverslun með físk
innan Efta og tekur eindregið
undir fyrirvara Steingríms Her-
mannssonar á leiðtogafundi sam-
takanna í Osló. Þingflokkurinn
hvetur til fyllstu varúðar í sam-
bandi við flutninga fjármagns,
þjónustu og vinnuafls til og frá
landinu.
Ályktun þessi var samþykkt í
gær og ber þess glögg merki að
Alþýðubandalagsmenn eru á
öndverðum meiði við Jón Sig-
urðsson viðskiptaráðherra og
ýmsa flokksbræður hans um
fyrirvara forsætisráðherra, eink-
um varðandi frelsi fjármagnsins.
Einsog mönnum er í fersku minni
lét viðskiptaráðherra að því
liggja fyrir helgi að hann sæi ekk-
ert athugavert við fríverslun með
fjármagn, hún yrði þjóðinni
jafnvel drjúgt búsflag ef rétt yrði
á málum haldið.
í ályktun þingflokks Alþýðu-
bandalagsins er höfuðáhersla
lögð á hættur og vandamál sem
Hafnarfjörður
Sorpið samþykkt
Bæjarráð Hafnarfjarðar sam-
þykkti samhljóða að ganga til
viðræðna við Sorpsamlag höfuð-
borgarsvæðisins um hugsanlega
byggingu sorpböggunarstöðvar.
Staðsetning stöðvarinnar verð-
ur ef um semst í Hellnahrauni
skammt frá álverinu. Áður hafði
verið óskað umsagna heilbrigðis-
ráðs og náttúruverndarráðs
bæjarins. Þessir aðilar sáu enga
meinbugi á staðsetningu stöðvar-
injtar í Hellnahrauni að upp-
fylltum ákveðnum skilyrðum um
mengunarvarnir. -Sáf
fylgt geta „óheftum fjármagns-
hreyfingum fyrir lítið land einsog
ísland.“ Þótt ekki sé rétt að halda
í allar hömlur á fjármagnshreyf-
ingar verði að gjalda varhuga við
flausturslegum vinnubrögðum. í
samþykktinni eru raktir helstu
annmarkar og hættur sem smá-
þjóð getur stafað af taumlausu
fjármagnsfrelsi. Sérstök athygli
er vakin á þessum atriðum:
Óheftar fjármagnshreyfingar
takmarka verulega möguleikann
á að reka sjálfstæða peninga-
stefnu. Þetta þýðir að ekki verður
lengur hægt að stjórna bæði vöxt-
um og gengi. Ef gengið er'fast
ákvarðast vextirnir á alþjóðleg-
um fjármagnsmörkuðum.
Óheftar fjármagnshreyfingar
geta með fjármagnsflótta og
gjaldeyriskreppum grafið undan
efnahagsstefnu sem að öðru leyti
fengi staðist.
Fjármagnshreyfingar tengjast
oft spákaupmennsku eða hafa að
markmiði að losna undan skatt-
greiðslu.
Aukist möguleikar erlendra
aðilja á því að fjárfesta óheftir í
atvinnuvegum landsmanna
kynnu þeir að ná auknum ítökum
í sjávarútvegi.
Reynsla annarra afskekktra
svæða sem tengd eru stærri efna-
hagsheildum, ss. Norður-
Noregs, Norður-Skotlands og
austurstrandar Kanada, benda til
þess að óheftar fjármagnshreyf-
ingar geti í fyllingu tímans leitt til
þess að fjármagn streymi út úr
landinu, þrátt fyrir miklar nátt-
úruauðlindir.
Sú er reynsla ýmissa annarra
þjóða sem búa við vanþróaða
fjármagnsmarkaði, td. í Suður-
Ámeríku, að sé skyndilega opnað
fyrir samkeppni frá erlendum
fjármagnsfyrirtækjum geti orðið
hrun í bankakerfinu. ks
K. Jónsson & Co
Einhver segir
ekki satt
Kristján Jónsson: Purfum aðfá úrþvískorið hver
segirsattJón Sæmundur eða innkaupastjóri
ALDIsuður. Kannast ekki viðgallaða vöru.
Stjórnarfundur hjá Sölusamtökum lagmetis í dag
Við tökum þessum fregnum
sem okkur berast í gegnum
fjölmiðla ekkert of vel því þær
stangast algjörlega á við það sem
okkur hefur verið sagt og ljóst að
einhver hefur ekki sagt satt frá.
Hvort það er Jón Sæmundur eða
innkaupastjóri ALDI suður þurf-
um við að fá á hreint segir Krist-
ján Jónsson hjá K. Jónsson og Co
sem jafnframt á sæti í stjórn Sö-
lusamtaka lagmetis.
Kristján sagðist vera algjörlega
ókunnugt um að gæði vörunnar
til ALDI hafi verið eitthvað
ábótavant og því síður um að
vörur hafi verið endursendar frá
Þýskalandi til hérlendra fram-
leiðenda vegna galla.
Jón Sæmundur Sigurjónsson
þingmaður Alþýðuflokicsins í
Norðurlandskjördæmi vestra
sem er nýkominn frá V-
Þýskalandi heldur því fram að
innkaupastjóri ALDI suður hafi
sagt sér að ástæðan fyrir því að
fyrirtækið hætti að kaupa lagmeti
frá íslandi hafi verið vegna lé-
legra gæða en ekki vegna hval-
veiðistefnu íslendinga. Þetta
stangast algjörlega á við það sem
stjórn Sölusamtaka lagmetis hef-
ur haldið fram til þessa og var ma.
ítrekað í yfirlýsingu sölusamtak-
anna frá því í byrjun mánaðarins.
Þar segir orðrétt: „ALDI samn-
ingunum hefur formlega verið
sagt upp, en þeir áttu að renna út í
mai. Samningarnar verða ekki
endurnýjaðir á meðan hval-
veiðistefna fslendinga helst
óbreytt. Þessi staðreynd er yfir-
völdum landsins jafn kunnug og
Sölusamtökum lagmetis“.
í gær átti að halda stjórnarfund
í stjórn Sölusamtaka lagmetis en
vegna veðurs og ófærðar komust
stjórnarmenn ekki á fundinn og
verður reynt að halda hann í dag
ef ferðafært verður. Fyrir fundin-
um liggur að svara fullyrðingum
þeim sem Jón Sæmundur hefur
frá innkaupastjóra ALDI suður
og fá úr því skorið hver segir satt.
-grh
Það getur hæglega skipt sköpum fyrir afkomu (slendinga að þjóðir heims stemmi stigu fyrir aukinni
vígvæðingu og hefji viðræður um afvopnun á og í heimshöfunum.
Vígbúnaður norðurhafa
Afvopnun er lífshags-
munamál íslendinga
Undanfarna daga hafa Ijölmiðl-
ar sungið þeim Steingrími
Hermannssyni forsætisráðherra
og Jóni Baldvin Hannibalssyni
utanríkisráðherra lof og prís fyrir
frammistöðu þeirra á leiðtoga-
fundi Efta. Þeim tókst, einsog al-
kunna er, að knýja kollega sina til
þess að fallast á fríverslun með
sjávarfang í samtökunum. Jón
Sigurðsson viðskiptaráðherra var
í sjöunda himni vegna þessa, áf-
angans að frjálsunt viðskiptum
með fisk og fiskafurðir í gjörvallri
Evrópu.
Og vitaskuld gleðst þjóðin því
hún velkist ekki í vafa um undir-
stöðu afkomu sinnar. Hitt er svo
máski annar handleggur að menn
leiða sjaldnar að því hugann hve
lítið þarf til að kippa þeirri undir-
stöðu burtu, að lífsafkomu okkar
er stöðugt búin hætta sem rekja
má til tækni framfara og hugvits
manna, iðnaðar sem er burðarás í
efnhagslífi stórvelda; hergagna-
iðnaðarins.
Ekki þarf nema eitt „óhapp“ í
kjarnorkuknúnum kafbát í
grennd við íslandsstrendur til
þess að hafið verði ördautt. Færi
svo gæti utanríkisráðherra með
góðri samvisku slitið viðræðum
við Evrópubandalagið um frjálsa
fiskverslun og hnútukasti Hall-
dórs Asgrímssonar og fjenda
hans í allra landa Græningjasam-
tökum væri sjálfhætt.
Þetta er ekki jafn fjarstætt
svartagallsraus og virðast kann
við fyrstu sýn. Haustið 1987 lagði
Ólafur Ragnar Grímsson fram ál-
yktunartillögu á alþingi um að ís-
lensk stjórnvöld boðuðu til „al-
þjóðlegrar ráðstefnu í Reykjavík
um skipulag og efnisþætti form-
legra samningaviðræðna um af-
vopnun á norðurhöfum." í
greinargerð stendur ma. þetta:
„Á árunum 1965-1977 urðu
380 slys og hættuleg atvik sem
tengdust kjarnorkuvopnum
bandaríska sjóhersins og mörg
hundruð Sovétmanna hafa látist
vegna bilana í kjarnorkukafbá-
tum. Árið 1970 fórst sovéskur
kafbátur undan Spánarströndum
vegna bilana í kjarnakljúf og á
síðustu fimm árum hafa tveir so-
véskir kafbátar farist og týndu
um 90 manns lífinu þegar annar
þeirra sökk. Margir sovéskir kaf-
bátar sem sigla um norðurhöf eru
búnir kjarnakljúfum af sömu
gerð og var í Tsjernóbfl.. .í skýrsl-
um Bandaríkjahers kemur fram
að helstu orsakir slysa og bilana,
sem tengjast kjarnorkuvígbúnaði
sjóhersins, eru raktar til mann-
legra mistaka og bilana í tækja-
búnaði.
Þessar upplýsingar sýna að auk
þeirra ástæðna sem tengjast al-
mennri nauðsyn afvopnunar er
það brýnt efnahagslegt öryggism-
ál fyrir íslendinga að hafist verði
handa um fækkun og síðan út-
rýmingu kjarnorkuvopna í hafinu
kringum landið."
Mikilsverður árangur hefur
náðst í afvopnun á meginlandi
Evrópu. Samningar hafa tekist
með risaveldunum um eyðilegg-
ingu allra meðaldrægra kjarnf-
lauga sinna, viðræður halda
áfram í Genf um langdræg kjarn-
orkuvopn og viðræður eru hafnar
í Vínarborg um svonefndan hefð-
í BRENNIDEPLI
bundin herafla og vígbúnað.
Hinsvegar hefur vopnabúnaður
hafanna orðið útundan. Og ýmsir
fóru að hafa áhyggjur af því þegar
sýnt þótti að fækka átti stórum
kjarnorkuvopnum í Mið-Evrópu
að „helvítis draslinu yrði bara
sópað í sjóinn.“
Ofannefnd þingsályktunartil-
laga Ólafs Ragnars var flutt áður
en Ronald Reagan og Míkhaíl
Gorbatsjov lögðu nöfn sín við
samninginn um eyðileggingu
meðalflauganna í desember í hitt-
iðfyrra. Hún er í höfuðdráttum
samhljóða tillögu er hann flutti á
öryggismálaráðstefnu í Osló fyrir
skemmstu þar sem saman voru
komnir fulltrúar ríkisstjórna,
þjóðþinga, friðarhreyfinga og
annarra almenningssamtaka á
Norðurlöndum.
í stuttu máli er lagt til að haldin
verði alþjóðleg ráðstefna hér í
Fríverslun með fisk gæti
orðið endaslepp við
„smáslys" í
kjarnorkukafbáti sem í
einni svipan gereyddi
lífríki sjávar vjð
íslandsstrendur! Ólafur
Ragnar Grímsson vill
Reykjavíkurfund um
afvopnun á og í
norðurhöfum
Reykjavík um það hvernig best
yrði að koma á fót og haga form-
legum samningaviðræðum um af-
vopnun á norðurhöfum.
Ólafur komst svo að orði í Osló
að Reykjavík yrði „þriðja horn-
ið“ í allsherjar afvopnunarvið-
ræðum næðu hugmyndir hans
fram að ganga. Hin hornin yrðu
þá Vín (hefðbundin vopn) og
Genf (langdrægu kjarnorku-
vopnin). En hveryrði aðdragandi
ráðstefnunnar og hvernig sér
höfundurinn fyrir sér ferlið frá
undirbúningi óformlegrar ráð-
stefnu um skoðanaskipti fram að
raunverulegri afvopnun?
A. Hugmyndin um undirbún-
ingsráðstefnu afvopnunarvið-
ræðna yrði kynnt í nokkra mán-
uði í opnum viðræðum án skuld-
bindinga við ráðamenn fjölmar-
gra þjóða í Evrópu.
B. Að kynningu lokinni yrði
fulltrúum ríkja og þjóðþinga í
Evrópu, fulltrúum Sovétríkj-
anna, Bandaríkjanna, Kanada,
framkvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna, Nató og Varsjárband-
alagsins boðið á ráðstefnuna.
Hópur sérfræðinga og fræði-
manna yrði fengin til að undirbúa
efnisþætti ráðstefnunnar og gera
grein fyrir því hvernig vænlegast
væri að nálgast vandann: afvopn-
un í og á höfunum.
C. Ráðstefnan sjálf yrði sem sé
ekki vettvangur eiginlegra af-
vopnunarviðræðna heldur sam-
koma þar sem menn skiptust á
skoðunum um það hvernig væn-
legast væri að standa að slíkum
viðræðum; efnisþáttum, tíma-
setningu, aðferðum og tengslum
við afvopnunarviðræðurnar í Vín
og Genf.
Niðurstaða ráðstefnu þessarar
myndi ekki skuldbinda nokkurt
ríki en ef af henni yrði myndi það
verða veigamikill þrýstingur á
herveldin um að hefja raunveru-
legar viðræður um afvopnun á og
í höfunum. Og jafnvel bara það
að vinna að framgangi hugmynd-
arinnar um slíka ráðstefnu gæfi
íslendingum og íslenskum
stjórnvöldum tækifæri til þess að
halda þessu máli vakandi; nauð-
syn þess að hamla gegn aukinni
vígvæðingu hafanna og stuðla að
afvopnun yrði að vera í brenni-
depli í alþjóðlegri umræðu. Þótt
ráðstefnan yrði seint eða aldrei
haldin hlyti umræðan og tillögu-
gerðin að verða íslendingum dýr-
mætt vegarnesti og beitt vopn í
baráttunni fyrir afVopnun í og á
höfunum. ks
Þriðjudagur 21. mars 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5