Þjóðviljinn - 21.03.1989, Qupperneq 1

r
MARS 1989
þiÓDVILIINN
Þessi skógur er í Fljótshlíð þar sem Skógrækt ríkisins rekur tilraunastöð.
Hér henta ekki hænufetin
Rœtt við Arnór Snorrason skógfrœðing um rœktun bændaskóga
Sú skoðun hefur verið
býsna lífseig að bændur væru
lítt hrifnir af skógrækt. En ætli
það megi þá ekki segja það
sama um obbann af okkur ís-
lendingum allt fram til síðari
ára? Höfum við ekki flest sýnt
skógræktinni tómlæti og slak-
lega stutt við bakið á þeim
mönnum, sem þar hafa borið
hitann og þungann?
En hafi þetta verið viðhorf ís-
lenskra bænda þá er það nú
breytt. Það geta menn m.a.
sannfærst um með því að kynna
sér ályktanir Búnaðarþings og
síðasta aðalfundar Stéttarsam-
bands bænda. Einnig mætti gefa
því auga, sem bændur hafa verið
að vinna á þessum vettvangi und-
anfarin ár.
Arnór Snorrason heitir ungur
skógfræðingur, sem fyrir nokkru
hóf störf hjá Skógrækt ríkisins.
Meðal þess, sem hann hefur á
sinni könnu, eru svonefndir
bændaskógar. Arnór var að því
spurður, hvert telja megi upphaf
að ræktun bændaskóganna.
- Upphafið er að rekja til svo-
nefndrar Fljótsdalsáætlunar á
Héraði, sagði Arnór. Hún fól það
í sér að gerður var samningur við
bændur um ræktun nytjaskóga.
Þetta var á sjöunda áratugnum og
fyrsta fjárveitingin fékkst árið
1969 og fyrsta gróðursetningin
fór fram 1970. Óhætt er að segja
að Jónas Pétursson fyrrverandi
alþingismaður átti ómældan þátt í
því að í þetta var ráðist. Samið
var um að skógurinn yrði ræktað-
ur bændum að kosnaðarlausu en
þeir greiddu svo 10% af brúttó-
verði afurðanna til ríkisins þegar
skógurinn færi að gefa arð. Til að
byrja með náði áætlunin til 5
jarða en nú eru þær orðnar -15.
Nú er búið að gróðursetja í 75 ha.
Er það minna en til stóð. Föst
fjárveiting var ákveðin til verks-
ins í upphafi en vegna rýrnandi
verðgildis hennar hefur fram-
kvæmdum seinkað.
Þann 3. maí í vor var svo stofn-
að Félag skógræktarbænda á
Héraði. Stofnendur voru rúm-
lega 30 bændur og jarðeigendur.
Fetað í slóðina
- Hvað ersvo tíðinda af samskon-
ar starfsemi annarsstaðar á
landinu?
- Þar er þetta nú yfirleitt
skemmra á veg komið. En for-
dæmi Fljótsdælinga hefur haft af-
gerandi áhrif, eyfirskir bændur
gerðu sér ferð austur á Fljótsdals-
hérað 1981, undir forystu Tómas-
ar Inga Olrich, formanns Skóg-
ræktarfélags Eyfirðinga, til þess
að kynna sér framtak Fljótsdæl-
inga. í framhaldi af því sömdu
þeir svo við Skógræktarfélag
Eyfirðinga um gerð áætlunar um
nytjaskógrækt í Eyjafirði. Mun
fyrst hafa verið gróðursett sam-
kvæmt henni árið 1983.
AllmargirbænduríEyjafirði, að-
allega upp frá Hörgárósum, eru
aðilarað áætluninni, en jarðireru
þarna fremur landlitlar og því
takmarkað, sem hver jörð getur
lagt af mörkum. En það gegnir
líku máli með áætlun Eyfirðinga
og Fljótsdælinga að hún hefur
farið úr böndunum vegna fjár-
skorts.
í Borgarfirði eru 4 bændur
byrjaðir og nokkrir í Suður-
Þingeyjasýslu. Þá eru
sunnlenskir bændur að fara af
stað. í Biskupstungum hafa
nokkrir bændur ákveðið að hefta
lausagöngu búfjár og leggja 400
ha. lands undir skóg. Er hug-
myndin að girða það í vor. Á
þessum jörðum mun aðallega
vera búið við kýr og svo garð- og
gróðurhúsarækt. Þessir bændur
hyggjast að einhverju leyti ala
sjálfir upp sínar plöntur, enda
jarðhiti fyrir hendi. Þá mun Guð-
mundur L. Friðfinnsson, bóndi
og rithöfundur á Egilsá f Skaga-
firði ætla að ýta úr vör.
Margir bændur bíða eftir setn-
ingu nýrra skógræktarlaga þar
sem kveðið sé á um hversu mikils
styrks menn mega vænta og í
hvaða formi. Síðan þarf að gera
ákveðna samninga við bændur á
grundvelli laganna. Árið 1984 var
samþykkt viðbót við skógræktar-
lögin,-en þá var Pálmi Jónsson
landbúnaðarráðherra. Þar var
kveðið á um 80% ríkisframlags til
stofnkostnaðar nytjaskóga á bú-
jörðum. Frumvarp til nýrra skóg-
ræktarlaga, sem fól í sér breyting-
ar á fyrri ákvæðum, lá fyrir Al-
þingi í fyrra en var ekki afgreitt.
Vonandi verður frumvarpið aftur
lagt fyrir Alþingi nú og þá af-
greitt.
Viðhorf bænda til skógræktar
hefur gjörbreyst á síðari árum og
fer því fjarri að unnt sé að sinna
óskum allra þeirra um aðstoð.
Það eru margir á biðlista.
- Nú eru einstakir landshlutar
sjálfsagt misjafnlega fallnir til
skógrœktar. Hvar eru álitlegustu
svœðin?
Samkvæmt athugunum
Hauks Ragnarssonar er það Hé-
raðið niður að Egilsstöðum, viss
svæði í Þingeyjarsýslu og Eyja-
firði, Fram-Blönduhlíð í Skaga-
firði, Stafholtstungur í Borgar-
firði, Suðurdalir Borgarfjarðar
og uppsveitir Árness- og Rangár-
vallasýslu. Svo eru að koma inn
Framhald á(bls. 4