Þjóðviljinn - 31.03.1989, Blaðsíða 10

Síðumúla 6-108 Reykjavík - Sími 681333
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Silja Aðalsteinsdóttir
Umsjónarmaður Nýs Helgarblaðs: Sigurður Á. Friðþjófsson
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson
Útlit: Þröstur Haraldsson
Auglýsingastjóri: Olga Clausen
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson
Verð: 125 krónur
Kosningar í
Sovétríkjunum
Á árum áður voru engar fréttir meiri andfréttir en þær
sem bárust af kosningum í Sovétríkjunum. Þar var heldur
ekki um kosningar að ræða heldur einskonar þegn-
skyldu: menn áttu að fara á kjörstað og lýsa yfir blessun
sinni á þeim manni sem forysta Kommúnistaflokksins
hafði valið til að sitja í Æðsta ráði fyrir hvert kjördæmi. Þar
með fengu frambjóðendur nær 100 prósent atkvæða.
Eina tildragelsið fyrir þegnana var í því fólgið að, ráða-
menn reyndu að hafa eitthvað meira af eftirsóttum varn-
ingi í búðum á kjördag til að fólk sætti sig betur við
kosningakvöðina.
En nú ber nýrra við: það er kosið til nýs þjóðfulltrúaráðs
eftir nýjum lögum, frambjóðendur tókust á, það fór fram
raunveruleg kosningabarátta. Þau úrslit sem þegar eru
fengin gefa að vísu nokkuð víðtækt svigrúm fyrir túlkun og
ber þar margt til. Einkum þó það, að það hefur tekist mjög
misjafnlega eftir borgum og héruðum að tryggja að fleiri
en einn „opinber" frambjóðandi fengi að spreyta sig. í
annan stað getur orðið erfitt að reikna út hve margir
róttækir umbótasinnar hafa komist að m.a. vegna þess
að allir segjast, hver með sínum hætti, vera að styðja
perestrojkuna hans Gorbatsjovs. í þriðja lagi var nú kosið
til fulltrúaþings sem á þriðja þúsund manns eiga sæti á -
en það þing mun svo kjósa úr sínum hópi nýtt Æðsta ráð,
sem verður þing sem starfar allt árið og mun annast
obbann af löggjafarstarfinu - við vitum ekki enn hverjir
komast í gegnum þá síu.
En allt um það: það er Ijóst að mikil tíðindi hafa gerst í
Sovétríkjnum. Fyrst og fremst vegna þess, að í
allmörgum dæmum hafa þeir frambjóðendur fallið - fyrir
umbótasinnum eða fyrir útstrikunum - sem íhaldssam-
astir eru og tregastir til að gefa upp á bátinn valdaeinokun
Kommúnistaflokksins. Nú er allmikið um það rætt, hvort
slík niðurstaða sé líkleg til að bæta stöðu Gorbatsjovs
sjálfs eða ekki og virðast flestir hallast að því að svo sé. Til
dæmis sé hinn mikli sigur Borisar Jeltsins í Moskvu ( en
Gorbatsjov átti sinn þátt í að koma honum úr starfi yfir-
manns flokksins í höfuðborginni) ekki sem verstur fyrir
forsetann sovéska. Nærvera svo öflugs „vinstriforingja"
á þingi geti m.a. skapað Gorbatsjov aukið svigrúm í glímu
hans við þá sem mest óttast breytingar.
Hinn ráðandi flokkur landsins,. Kommúnistaflokkurinn,
mun vafalaust reynast hafa yfirgnæfandi meirihluta þing-
fulltrúa þegar upp er staðið. En það skiptir ekki höfuðmáli
á þessum áfanga þróunarinnar heldur hitt: að hið nýja
þing getur orðið vettvangur umræðu um pólitíska val-
kosti, sem miklu öflugri verður en hið sovéska kerfi hefur
hingað til boðið upp á. Meðal annars vegna þess að
ágreiningur um framtíð og leiðir er uppi ekki síður innan
Kommúnistaflokksins en utan hans. Menn spyrja svo í
leiðinni að því, hvort þær kosningar sem haldnar voru í
Sovétríkjunum á sunnudaginn var séu upphaf að eins-
konar fjölflokkakerfi í landinu. Um það er of snemmt að
spá. En taka mátti eftir því að ýmsir frambjóðenda höfðu
uppi mjög róttækar kröfur í sinni kosningabaráttu, ekki
bara um niðurskurð forréttinda, upplýsingaskyldu
stjórnvalda, aðgerðir gegn mengun eða helmingsniður-
skurð á útgjöldum til hermála. í viðtölum við suma þeirra
(m.a. einn af nýjum þingmönnum Leníngradborgar) mátti
heyra, að þeim finnist það eðlilegt framhald af málfrelsi
einstaklingum til handa að samtök fái málfrelsi. Og þar
með fylgi að nýjum pólitískum flokkum verði leyft að starfa
í landinu. Framvinda mála í landinu á næstunni fer mjög
eftir því hvernig helstu valdamenn landsins bregðast við
slíkum hugmyndum, sem hingað til hefur verið vísað frá
sem óraunhæfum.
ÁB.
10 SIÐA - NÝTT HELGARBLAÐ * Föstudagur 31. mars 1989
Guörún Hólmgeirsdóttir og Gísli Sigurðsson í hlutverkum sínum í
Ingveldi á Iðavöllum.
Ingveldur á Iðavöllum
Elsta núlifandi áhugaleikfélag í
Reykjavík frumsýnir á laugar-
dagskvöldið sitt sjötta verkefni,
sjónleikinn Ingveldi á Iðavöllum
á Galdraloftinu, Hafnarstræti 9.
Höfundar eru þær Ingibjörg
Hjartardóttir og Sigrún Óskars-
dóttir en leikstjóri er Hanna Mar-
ía Karlsdóttir.
Leikritið fjallar um unga hús-
freyju á stóru sveitaheimili um
síðustu aldamót og það sem óhjá-
kvæmilega gerist þegar forn ást-
vinur hennar, nú víðfrægt Ijóð-
skáld, snýr heim frá Kaupmanna-
höfn til að endurnýja kunnings-
skapinn við hana og leggja síma-
línu þvert yfir landið en þvert
gegn vilja bænda og þorra lands-
manna.
Leikritið er gríðarlega við-
burðaríkt og sýningin mann-
mörg, hlutverk eru á þriðja tug.
Miða má panta í síma 24650.
FLÖSKUSKEYTI
Aðgangseyrir
að
renissans-
borgum
Borgaryfirvöld í þeirri frægu og
fjölsóttu renissansborg Flórens
tilkynntu í fyrradag að frá og með
10. n.m. yrði aðkomumönnum
gert að greiða um 260 krónur í
hvert sinn er þeir færu á bílum inn
í gamla borgarkjarnann, sem að
miklu leyti erfrá miðöldum. Eru
götur þar því þröngar. Nú hafa
ráðamenn annarrarfjölsóttrar
borgar ítalskrar, Mílanó, til athug-
unar að gera samskonar ráðstöf-
un.
Þegar árið 1987 var bannað í
Mílanó að aka bíluminnígömlu
miðborgina að degi til, en tilskip-
unin um aðgangseyrinn kemur
líklega til með að ná til stærra
svæðis, ef borgarstjórn tekur
þann kost. Hér er í báðum borg-
um um að ræða ráðstafanirtil að
draga úr loftmengun, sem verður
gífurleg í þröngum miðaldagötu-
num er heitt og kyrrt er í veðri og
bílaumferð mikil.
Reuter/-dþ.
Kókaínfylltur
fiskur
Spænska lögreglan tilkynnti í
gær að hún hefði fundið vöru-
sendingu af fiski, fylltum með
kókaíni að virði um 100 milj. kr.
Var hér um að ræða fisktegund í
ætt við aborra, en sem lifir í sjó.
Lögreglan hefur handtekið sjö
menn, einn Spánverja, einn Kú-
bana og fimm Bandaríkjamenn
kúbanskrarættar, semgrunaðir
eru um að hafa ætlað að smygla
kókaíni inn á Spán á þennan hátt.
Reuter/-dþ.
UR MYNDASAFNINU
Herstöðvaandstæðingar fyrir 20 árum
í gær voru liðin 40 árfrá inngöngu íslands í NATOog átökunum á Austurvelli. Þessa viðburðar hefur verið
minnst með menningardögum sem hófust 22. mars og lauk í gær með nafnakalli á Austurvelli. Á sunnudag
verður svo baráttufundur í Háskólabíói þar sem boðið verður upp á fjölbreytta dagskrá. Peter Armitage,
mannfræðingur frá Kanada flytur ávarp, Bubbi og Bjartmar .taka lagið og frumflutt verður nýtt leikrit,
Réttlætið gegn RUV eftir justus í leikstjórn Brynju Benediktsdóttur.
Fyrir 20 árum, 30. mars 1969, minntust Herstöðvaandstæðingar þess að tuttugu ár voru liðin frá
inngöngunni í NATO með samkomu í Háskólabíói. Háskólabíó var troðfullt og að fundi loknum var haldið á
Austurvöll. Myndin úr myndasafninu er frá göngunni úr Háskólabíói niður á Austurvöll þar sem nokkur
þúsund manns héldu stuttan fund. Síðan var haldið áfram og endað við bandaríska sendiráðið.
Á myndinni má m.a. þekkja Hauk Einarsson, Magnús heitinn Kjartansson, Magnús Sæmundsson,
Guðmund Hallvarðsson, Harald Blöndal, Gylfa Gunnlaugsson, Gunnar H. Gunnarsson og Sigríði Stefáns-
dóttur.