Þjóðviljinn - 31.03.1989, Blaðsíða 29

KVIKMYNDIR
Regnmaðurinn vann
Það fór eins og flestir höfðu
spáð: kvikmyndin Rain Man
vann til flestra Óskarsverðlauna
þegar þau voru afhent í 61. skipti
í fyrrinótt. Hún fékk raunar ekki
„nema“ fern verðlaun sem þykir
ekki mikið fyrir sigurvegara þess-
arar miklu glanshátíðar.
Þau verðlaun sem féllu mynd-
inni í skaut voru hins vegar öll
svokölluð „major-awards“, þe.
öll í flokki heldri verðlauna. Hin
miklu vandræði sem komu upp á
meðan ávinnslumyndarinnarstóð
virðast því ekki hafa spillt fyrir
ágæti hennar. Hún var valin besta
mynd ársins og Dustin Hoffman
eignaðist annan Óskar í safnið
fyrir túlkun sína á einhverfum of-
vita. Þá var Barry Levinson val-
inn besti leikstjórinn og Ronald
Bass og Barry Morrow fengu
verðlaun fyrir handrit að mynd-
inni.
Dustin Hoffman hefur sex
sinnum verið tilnefndur fyrir að-
alhlutverk en þetta var í annað
sinn sem hann hreppir hnossið.
Hann vann fyrst fyrir réttum tíu
árum fyrir leik sinn í Kramer vs.
Dustin Hoffman, besti karlleikarinn.
Kramer. Hann á því möguleika á
að vinna gripinn í þriðja sinn en
aðeins fjórir aðrir karlleikarar
hafa náð að vinna tvívegis fyrir
aðalhlutverk: Fredric March,
Spencer Tracy, Gary Cooper og
Marlon Brando.
Barry Levinson var fjórði
leikstjórinn sem tók að sér að
stýra Rain Man, en hinir gáfust
allir upp áður en upptökur hóf-
ust. Levinson hóf feril sinn í kvik-
myndabransanum sem hand-
ritshöfundur en sem leikstjóri á
hann að baki myndir eins og Din-
er, Tin Men og Good Morning
Vietnam.
Ekki gekk það heldur sárs-
aukalaust fyrir sig að skrifa hand-
ritið að Rain Man. Áður en yfir
lauk höfðu átta menn reynt sig
við verkið en lokaútfærslan er
gerð af Ronald Bass og Barry
Morrow.
Önnur
verölaun
Judie Foster hlaut verðlaun
fyrir aðalhlutverk sitt í myndinni
The Accused sem enn er sýnd hér
í Reykjavík. Þar fer hún listavel
með hlutverk lagstéttarkonu sem
er nauðgað á krá á meðan áhorf-
endur hvetja nauðgarana til
dáða. Foster hefur áður verið til-
nefnd, en það var árið 1976 þegar
hún lék í Taxi Driver aðeins 12
áragömul. Kevin Kline og Ge-
ena Davis hlutu verðlaun fyrir
leik í aukahlutverkum, en báðar
myndir þeirra eru einmitt sýndar
hér á landi um þessar mundir.
Kline leikur í gamanmyndinni A
Fish Called Wanda og Davis
leikur í nýjustu mynd Lawrence
Kasdans, The Accidental Tour-
ist. Davis er svo gott sem ný í
bransanum og lofar þessi yndis-
legi leikur hennar í myndinni svo
sannarlega góðu.
Óskarsverðlaunin
Besta mynd ársins: Rain Man - framleiðandi Mark Johnson.
Besta erlenda myndin: Pelle erobreren - dönsk, Bille August.
Leikstjóri: Barry Levinson, Rain Man.
Leikari: Dustin Hoffman, Rain Man.
Leikkona: Judie Foster, The Accused.
Leikari í aukahlutverki: Kevin Kline, A Fish Called Wanda.
Leikkona í aukahlutverki: Geena Davis, The Accidental Tourist.
Handrit: Ronald Bass og Barry Morrow, Rain Man.
Handrit, byggt á öðru verki: Christopher Hampton, Dangerous Liais-
ons.
Leikmynd: Stuart Craig og Gerard James, Dangerous Liaisons.
Búningar: James Acheson, Dangerous Liaisons.
Klipping: Arthur Schmidt, Who Framed Roger Rabbit.
Tæknibrellur: Ken Ralson, Richard Williams, Edward Jones og Ge-
orge Gibbs, Who Framed Roger Rabbit.
Kvikmyndataka: Peter Biziou, Mississippi Burning.
Tónlist: Dave Grusin, Milagro Beanfield War.
Lag: Let the River Run e. Carly Simon, Working Girl.
Förðun: Ve Neill, Steve La Porte og Robert Short, Beetlejuice.
Hljóð: Les Fresholtz, Dick Alexander, Vern Poore og Willie Burton,
Bird.
Brennheit baráttumynd
Mississippi Burning, sýnd í Háskóla-
bíói. Bandarísk, 1988. Leikstjórn:
Alan Parker. Handrit: Chris Ger-
olmo. Aðalhlutverk: Gene Hackman,
Willem Dafoe.
Sé Síðasta freisting Krists
undanskilin hefur engin kvik-
mynd valdið eins miklum deilum
vestan hafs í vetur og nýjasta
mynd Alans Parkers, Mississippi
Burning. Myndin segir frá leit
bandarísku Alríkislögreglunnar,
FBI, að þremur ungmennum í
Mississippi árið 1964. Tveir
þeirra voru hvítir jafnréttissinnar
en sá þriðji blökkumaður og því
réttdræpur að mati almennings á
þessum slóðum.
Parker skírskotar hér til sann-
sögulegra atburða en fer engu að
síður frjálslega með staðreyndir.
í upphafi eru tveir menn frá FBI
sendir á vettvang en vegna tregðu
heimamanna við rannsókn máls-
ins sendir yfirmaðurinn Ward
(Willem Dafoe) eftir liðsauka.
Það hleypir illu blóði í málið og
það er ekki fyrr en starfsaðferðir
Andersons (Gene Hackman) fá
að njóta sín að rannsóknin kemst
á skrið.
Ekki eru allir á eitt sáttir um
uppsetningu Parkers og handrits-
höfundarins Chris Gerolmo á
þessum viðburðum. Blökku-
menn segja FBI aldrei hafa sýnt
málum sem þessum slíkan áhuga,
enda var yfirmaður FBI á þessum
tíma, J. Edgar Hoover, yfirlýstur
andstæðingur Martins Luthers
Kings og stuðningsmanna hans.
Þá er það áberandi í myndinni að
öll helstu hlutverk eru í höndum
hvítra manna og áhorfandinn
kynnist ekki svo mikið sem ein-
um svertingja. Þetta hefur farið
fyrir brjóstið á blökkumönnum í
Það er ekki fyrr en starfsaðferðir Andersons (Gene Hackman) fá að
njóta sín að rannsóknin kemst á skrið.
Bandaríkjunum sem segja Alan
Parker engu minni rasista en íbú-
ar Mississippi eru í myndinni.
Enda þótt þessi gagnrýni eigi á
einhvern hátt rétt á sér er Mississ-
ippi Burning einhver áhrifa-
mesta kvikmynd sem Banda-
ríkjamenn hafa gert um kyn-
þáttahatur í eigin landi. Myndin
er ekki byggð upp sem sannsögu-
leg heimildamynd og missir eng-
ÞORFINNUR ÓMARSSON
an veginn mátt sinn við fyrrnefn-
dan frásagnarmáta. Það ihá vera
að sagan af Ward og Anderson sé
hreinn og klár uppspuni og sú
hetjuímynd sem við fáum af þeim
sé ekki samboðin FBI, en fyrir
utanaðkomandi áhorfendur hittir
myndin í mark sem ádeila á kyn-
þáttamisrétti.
Bretinn Alan Parker hefur gert
fjölbreyttari myndir en gengur og
gerist í kvikmyndaheiminum.
Hann hefur þó einkum haft næmt
auga fyrir notkun ofbeldis sem
áhrifavalds án þess þó að hafa
gert hreinar ofbeldismyndir (td.
Midnight Express, Angel Heart).
Með Mississippi Buming hefur
Parker leikstýrt sinni bestu mynd
til þessa.
Gene Hackman og Willem
Dafoe skapa eftirminnilegar per-
sónur í höfuðmllunum tveimur.
Hackman leikur undirmanninn
Anderson sem er sjálfur borinn
og barnfæddur í Mississippi.
Hann er fyrst og fremst að rann-
saka þetta eina sakamál en vill
ekki breyta heiminum eins og fé-
lagi hans, ídealistinn Ward hefur
tilhneigingu til. Þeir deila um
starfsaðferðir og þegar möppu-
dýrsvinnubrögð Wards láta
undan bellibrögðum Andersons
minnir það óneitanlega á starfs-
aðferðir þær sem Kevin Costner
og Sean Connery deildu um í The
Untouchables. En Ward og
Anderson (þeír notast eingöngu
við eftirnöfnin) em ekki eins góð-
ir félagar og vænta mátti og því
getur Mississippi Burning varla
talist „buddy-mynd“. Þeir eru
einfaldlega af ólíkir og það er
ljóst strax í upphafi að þessir
menn gætu aldrei orðið vinir.
Mér er það til efs að Gene
Hackman hafi sýnt betri leik á
sínum ferli nema ef vera skyldi í
hlutverki löggunnar Popeye Do-
yle í French Connection fyrir
tæpum 20 árum. Willem Dafoe
hefur leikið í hverri stórmynd-
inna af annarri síðustu misseri án
þess að festast í ákveðinni per-
sónusköpun. Hér gefur hann
góða mynd af hugsjónamannin-
um Ward með sín fáu en sterku
prinsipp á lofti.Þáeru ennónefnd-
ir allir þeir aukaleikarar í hlut-
verkum heimamanna sem standa
sig hver öðrum betur.
Mississippi Buming er sterk
mynd um þá ólgu sem einkennt
hefur samskipti kynþáttanna í
Suðprríkjum Bandaríkjanna allt
til dagsins í dag. Hún er fyrst og
síðast reið ádeilumynd sem tekur
á brennheitum málum og nær
fyllilega að koma þeirri ádeilu til
skila sem stefnt var að.
Jodie Foster, besti kvenleikarinn.
Breska myndin Dangerous Li-
aisons (Háskaleg kynni), sem
gerð er eftir samnefndu leikriti,
vann til þriggja verðlauna.
Christopher Hampton fékk Ósk-
ar fyrir handrit sitt, byggt á öðru
verki, og þá fékk myndin verð-
laun fyrir leikmynd og hönnun
búninga.
Eins ofi vænta mátti fékk Who
Barry Levinson, besti leikstjór-
inn.
Framed Roger Rabbit verðlaun
fyrir tæknivinnslu. Þrenn verð-
laun féllu myndinni í skaut, fyrir
klippingu, hljóð- og tæknibrell-
ur.
Sú mynd sem fæst verðlaun
fékk miðað við fjölda tilnefninga
var Mississippi Burning sem sýnd
er í Háskólabíói. Hún hafði
ásamt Rain Man fengið flestar til-
nefningar en hlaut aðeins ein
verðlaun sem var fyrir kvik-
myndatöku Peters Bizous.
Hvenær fáum við
Pelle erobreren?
Besta erlenda myndin var valin
Pelle erobreren, eftir einn
fremsta kvikmyndastjóra Dana í
dag, Bille August. Myndin hefur
farið sigurför um allan heim
(meira að segja um Bandaríkin
líka) nema til íslands og er það
óþolandi hvað kvikmyndahúsa-
eigendur eru tregir til að sýna
meistarastykki sem þessi. Af
hverju í ósköpunum er búið að
sýna myndina í nokkrum
heimsálfum áður en hún er tekin
til sýningar hér á landi? Svona var
komið um Babette's gæstebud á
síðasta ári en hún hlaut einmitt
Óskarinn í fyrra. Hún var ekki
sýnd hér fyrr en eftir dúk og disk
en myndin hefur nú verið sýnd í
nokkra mánuði við ágætar við-
tökur. Það er nefnilega til fólk
sem vill sjá eitthvað annað en
bflaeltingarleiki og byssubardaga
þótt flestir kvikmyndahúsaeig-
endur haldi hinu gagnstæða fram.
En nóg um það. Það kemur
fáum á óvart að Pelle erobreren
skuli vinna þessi verðlaun. Eftir
að hafa fengið viðurkenningu í
Cannes í fyrra hefur myndin nú
einnig hlotið bæði Óskar og
Colden Globe verðlaun í Banda-
ríkjunum. Myndin er gerð eftir
samnefndri sögu Martins Ander-
sens Nexös og er enn ein
skrautfjöðurin í hatt Bille
August. Max von Sydow var
meira að segja tilnefndur sem
besti leikari fyrir leik sinn í mynd-
inni en það gerist afar sjaldan að
Akademían tilnefni leikara á
öðru tungumáli en ensku. Hann
varð þó að sjá á eftir verðlaunun-
um, enda hefði annað verið
óeðlilegt.
-þóm
NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 29