Þjóðviljinn - 01.04.1989, Blaðsíða 1

Laugardagur 1. apríl 1989 62. tölublað 54. órgangur
, ' :!p.
i 4% 4 Æ
Bretland
Pamella
veldur
skjálfta
Mikið fjaðrafok hefur orðið í
Bretlandi út af Pamellu Bordes,
27 ára gamalli fyrrum fegurðar-
drottningu Indlands, sem hermt
er að hafi samtímis átt vingott við
hina og þessa mektarmenn í
breskum stjórnmálum og blaða-
heimi • Sjá síðu 4
Tceknifríóveun
Glasaböm innan
árs á Landspítala
Heilbrigðisráðherra stefnir að því að glasafrjóvgun geti hafist á Kvennadeild
Landspítalans þegar á nœsta ári. Mun ódýrara aðframkvœma slíkar aðgerðir hér heima.
Gert ráðfyrir100-150 meðferðum á ári til að byrja með
AUar líkur eru á því að þegar í
byrjun næsta árs verði fram-
kvæmdar fyrstu glasafrjóvganir
hérlendis á Kvennadeild Lands-
spítalans. Guðmundur Bjarna-
son heUbrigðisráðherra óskaði
fyrir skömmu eftir tillögum yfir-
manna Kvennadeildarinnar að
tilhögun og kostnaðaráætlun um
flutning á glasafrjóvgunum hing-
að til lands, en ráðherra hefur
óskað eftir því að bæði stjórn
Ríkisspítalanna og starfsfólk
Kvennadeilar vinni að því að
glasafrjóvgun geti hafist hér-
lendis þegar í byrjun næsta árs.
Þeir Gunnlaugur Snædal for-
stöðumaður Kvennadeildar og
Jón Hilmar Alfreðsson yfirlæknir
deildarinnar hafa kynnt ráðherra
tillögur sínar varðandi fram-
kvæmd glasafrjóvgana hér innan-
lands og telja þeir unnt að taka
slíkar aðgerðir upp á Kvenna-
deildinni þegar á næsta ári. Gangi
þessar tillögur eftir má gera ráð
fyrir að fyrstu „glasabörnin“ sem
getin verða hér innanlands, fæð-
ist haustið 1990.
í tillögum þeirra Gunnlaugs og
Jóns er gert ráð fyrir að gerðar
verði 100-150 glasafrjóvgunarað-
gerðir á ári til að byrja með, en
það er nokkuð svipaður fjöldi að-
gerða og Tryggingastofnun tók
þátt í kostnaði við á erlendum
sjúkrastofnunum á sl. ári.
Davíð Á. Gunnarsson fram-
kvæmdastjóri Ríkisspítalanna
sagði í samtali við Þjóðviljann í
gær að ef fjárveitingar fengjust á
næstu fjárlögum þá væru menn
tilbúnir að hefjast handa hér
heima strax uppúr næstu ára-
mótum. - Það hefur verið á áætl-
un áætlun hjá okkur síðustu 3 ár
að koma þessum aðgerðum inn í
landið, og það er búið að skoða
þessi mál mjög gaumgæfilega. Ég
sé ekkert því til fyrirstöðu að við
getum boðið uppá þessa þjón-
ustu, sagði Davíð.
Nokkrir íslenskir læknar starfa
við glasafrjóvgun á erlendum
spítölum og mun ætlunin að
reyna að fá einhverja þeirra til
starfa hér heima, að sögn Davíðs.
Hann sagði jafnframt að fyrir
þjóð einsog fslendinga sem væri í
fararbroddi hvað varðar þekk-
ingu í heilbrigðisþjónustu, ætti að
vera hægt að leysa þessa hluti á
hagkvæman hátt, ekki síður en
aðrar þjóðir.
Umtalsverður sparnaður mun
nást með flutningi glasafrjóvgana
til landsins. Miðað við þá að-
stöðu, búnað og mannafla sem
talið er þörf á vegna aðgerðanna,
mun hver meðferð kosta um 115
þús. krónur, en til samanburðar
má geta þess að á Bourn Hall
Clinic sjúkrahúsinu í Englandi,
þar sem flest íslensk hjón hafa
sótt meðferð á síðustu árum,
kostar hún um 170 þús. krónur.
Þá ,er ótalinn kostnaður vegna
ferða hjónanna og uppihalds og
ekki síst tapaðra vinnustunda
beggja maka, en hjón geta þurft
að vera erlendis allt að 6 vikur í
hvert sinn vegna rannsókna og
meðferðar.
Með því að flytja þessar að-
gerðir inn í landið sparast stórar
fjárhæðir sem væntanlegir for-
eldrar hafa þurft að leggja út fyrir
sjálfir. Því er talið nokkuð víst að
árlegum fæðingum íslenskra
„glasabarna“ muni fjölga tölu-
vert eftir að meðferðin flyst til
landsins, þar sem fleiri hjónum
og sambýlisfólki gefist þá kostur
á að nýta sér þessa tækni til að
eignast börn.
^g-
ATVR
Almenningur i
skoðanakönnun
um nýjan bjor
Almenningi gefst kostur á að velja hvaða
erlendu bjórtegundir munu bcetast á
markaðinn ísumar. Höskuldurjónsson:
Eftir einn ei aki neinn
Astæðan fyrir því að við ókváð-
um að ráðast í þetta er sú að
töluvert hefur verið kvartað
undan því að ÁTVR bjóði ekki
upp á nægilegt úrval bjórteg-
unda. Okkur þótti því rétt að
auka við úrvalið og þar sem
margar gagnrýnisraddir heyrð-
ust um hvernig staðið var að va-
linu á tegundum síðast, ákváðum
við að leyfa almenningi að ráða
núna, sagði Höskuldur Jónsson,
fortjóri ATVR við Þjóðvifjann í
gær.
ÁTVR hefur ákveðið að efna
til skoðanakönnunar í útsölunni
að Stuðlahálsi í dag og hefst hún
klukkan 13.00 og stendur til
klukkan 17.00. Þar gefst borgar-
búum tækifæri á að bragða 24
bjórtegundir frá öllum
heimshornum og gefa þeim síðan
einkunn eftir gæðum. Þar sem
tegundir þessar eru ekki enn seld-
ar hjá ÁTVR hefur verið ákveðið
að bjóða bjórinn ókeypis og hafa
þeir sem hafa innflutningsleyfi á
tegundunum ákveðið að bera
kostnaðinn sem af þessu hlýst
enda mikið í húfi fyrir þá.
Einsog frá var greint í Nýju
Helgarblaði Þjóðviljans í gær þá
stendur til að fjölga bjórtegund-
um sem á boðstólum verða strax í
vor. Þar er talað um að bæta við
sjö erlendum tegundum sem ekki
hafa verið til sölu hér á landi,
þannig að þær verði 9 í stað
tveggja.
Skoðanakönnunin fer þannig
fram að eftir að þátttakendur
hafa bragðað á 24 bjórtegundum
þá gefa þeir 10 bragðbestu teg-
undunum einkunn frá 1' til 10.
Þær sjö tegundir sem fá flest stig
verða svo væntanlega á boðstól-
um í vor og fyrri hluta sumars.
Höskuldur sagði að því miður
væri ekki hægt að hafa svipaða
skoðanakönnun í útsölum
ÁTVR á landsbyggðinni þannig
að ganga yrði út frá þvi að smekk-
ur manna sé ekki kjördæma-
bundinn heldur þjóðlegur. Þetta
Höskuldur Jónsson, forstjóri Áfengis- og tóbaksverslunar ríkisins sýnir
blaðamanni eintak af þeim seðlum sem notaðir verða í skoðanakönn-
un ÁTVR um val á nýjum bjórtegundum. Neytendur fá að gefa 10
bestu bjórtegundunum stig . Mynd ÞóM.
mun þó hafa valdið einhverjum
kurr úti á landi og finnst mönnum
þar að enn sé verið að mismuna
mönnum eftir búsetu. Hefur
Þjóðviljinn hlerað að Stefán
Valgeirsson hafi haft samband
við Ólaf R. Grímsson og hótað
því að hætta stuðningi við ríkis-
stjórnina ef fjármálaráðherra sæi
ekki til þess að svipuð skoðana-
könnun verði gerð á Akureyri.
Ólafur mun hafa sagt Stefáni að
málið væri alfarið á ábyrgð Hösk-
uldar en forstjóri ÁTVR segist
ekki sjá neina leið til þess að
verða við ósk Stefáns enda alltof
stuttur fyrirvari og þær birgðir
sem eru í landinu af þessum teg-
undum bara miðaðar við íbúa-
fjöldann á höfuðborgarsvæðinu.
„Það þarf vart að taka það
fram, að eftir einn ei aki neinn,“
sagði Höskuldur. ÁTVR hefur
því ákveðið að vera með sætaf-
erðir frá Umferðamiðstöðinni kl.
12.30. Rútur munu einnig aka
fólki aftur í bæinn eftir að skoð-
anakönnuninni lýkur en einnig
mun Valgeir Guðjónsson vera
uppi á Stuðlahálsi og stjórna
heimgöngu þeirra, sem enn
standa í lappirnar, ef veður leyfir.
Verður þá marserað í bæinn í takt
við lagið: Ég held ég gangi heim.
-Sáf
íbúaþróun
Akureyri flyst suður
Ný spá um fjórtán þúsund manna flutninga á suðvesturhornið
til aldamóta
Búferlaflutningar frá lands-
byggðinni til höfuðborgarsvæðis-
ins hafa aukist með hverju árinu
og ef ekki verður gripið til réttra
aðgerða, að mati Byggðastofnun-
ar, gæti svo farið að fram til
næstu aldamóta flyttust 14 þús-
und manns utan af landi til höfuð-
borgarsvæðisins og 27 þúsund
fram til ársins 2010. Til saman-
burðar má geta þess að í
Breiðholtinu búa núna um 24
þúsund manns en 26 þúsund á
Norðurlandi eystra.
Þessar upplýsingar komu fram
í erindi Guðmundar Malmquist
forstjóra Byggðastofnunar sem
hann flutti á samráðsfundi ríkis
og sveitarfélaga um atvinnumál
sem haldinn var í vikunni. Þetta
er byggt á framreikningum stofn-
unarinnar á mannfjölda sem mið-
aður er við fæðingartíðni ársins
1984, eftirlifendalíkur áranna
1983 - 1984 og innanlandsflutn-
ing áranna 1984 - 1986.
Á síðasta ári fjölgaði íbúum
höfuðborgarsvæðisins um nær 4
þúsund manns og hefur þá fjölg-
að um rúmlega 22 þúsund manns
á undanförnum 10 árum. Sé litið
til landsbyggðarinnar allrar fjölg-
aði íbúum um 411 eða um 0,4% á
síðasta ári. Sú fjölgun varð hins
vegar nær öll á Suðurnesjum. Á
síðustu 10 árum hefur íbúum
landsbyggðarinnar fjölgað um
tæplega 5 þúsund manns og þar af
hefur íbúum á Suðurnesjum fjöl-
gað um rúmlega 2 þúsund manns.
Ef af þessari þróun verður mun
hún hafa þær afleiðingar fyrir
. - ........- [' ’ " " : wj
íðS-r-'íííliíii' íýí:-': ' /V"
■.
Á næsta áratug nema flutningar af landsbyggðinni til Reykjavíkur allri núver-
andi íbúatölu Akureyrar, ef fram heldur sem horfir.
landsbyggðina að mannvirki og
auðlindir verða vannýttar vegna
fækkunar, erfiðleikar í rekstri
sjávarútvegs og keðjuverkandi
samdráttur leiðir til hruns. Fyrir
höfuðborgarsvæðið verða afleið-
ingar þær að byggja yrði þjón-
ustumannvirki sem í mörgum til-
vikum eru til annars staðar,
byggja þarf dýr umferðarm-
annvirki og vegalengdir aukast,
aukin mengun, álag á útivistar-
svæði og félagsleg vandamál rýra
lífskjör, frárennsli, sorp og fé-
lagsleg vandamál valda auknum
sameiginlegum kostnaði, launa-
kostnaður fyrirtækja yrði hærri
en á landsbyggðinni jafnframt því
sem óstöðugleiki yrði á vinnu-
markaði.
En hvað er til ráða? Að mati
Byggðastofnunar verður að
endurmeta byggðastefnu hins op-
inbera með eftirfarandi aðgerðir í
huga: Sérstakt átak verði gert í
samgöngumálum, byggðasjón-
armið í efnahagsstjórn, nýjar
áherslur í atvinnumálum lands-
byggðarinnar og aðgerðir í hús-
næðismálum. Að auki leggur
Byggðastofnun áherslu á breytta
stjórnsýslu, nýja byggðaáætlana-
gerð, jöfnun aðstöðu, menningu
og listir á landsbyggðinni og síð-
ast en ekki síst er þörf á viðhorfs-
breytingum.
-grh
Kjaramálin
Örsamningar
útúr þófinu?
Hugmynd um 40 daga
samninga
Forystumenn VMSÍ hafa viðr-
að við ráðherra og VSÍ-menn
hugmynd um samninga í 40 daga,
og er þeim fyrst og fremst ætlað
að gefa samningsaðilum kost á
tima til alvörusamningsgerðar.
Stuðningur mun vera að aukast
við þessa leið, og aðrir ASÍ-menn
að mýkjast í andstöðu sinni.
Hugmynd VMSÍ-manna mun
ganga útá tvennt aðallega, flata
krónuhækkun einsog rætt hefur
verið um síðustu daga um 1000-
2000 krónur og endurnýjaða
verðstöðvun.
í forystu BSRB er samkvæmt
heimildum Þjóðviljans vilji til að
athuga þennan kost vel, en meðal
BHMR-forystu hefur málið ekki
verið til umræðu enda stefnt á
verkfall á fimmtudag í næstu
viku.
Ekki er talið fráleitt að gengið
verði frá samningum í þessum
dúr um eða rétt eftir helgi, enda
telja helstu áhugamenn í verka-
lýðshreyfingu og innan stjórnar
að samningsgerð af þessu tagi sé
lítils virði eftir að BHMR-
verkfall er skollið á.
phh/-m
V