Þjóðviljinn - 18.04.1989, Blaðsíða 15

LJÓSVAKINN
Er það ekki
erfitt?
Á þessum dögum ofneyslu er
mikil lenska að neita sér tíma-
bundið um eitthvað af lysti-
semdum heimsins - hætta að
drekka, éta, reykja... í vikunni
var reyklaus dagur haldinn með
tilheyrandi brauki og bramli og
stórri áherslu á bætt heilsufar og
heilbrigðara líferni í hvívetna.
Síst vil ég lasta svoleiðis.
En mér datt í hug af þessu til-
efni hvort ekki mætti halda fjöl-
miðlalausan dag. Stuðla með því
að bættu andlegu ásigkomulagi
þjóðarinnar.
Hugsið ykkur bara, ástkæru
fólk að segja frá Pórbergi Þórð-
arsyni. Núna síðast var Einar
Bragi að segja frá Birtingi í þætti
um menningartímarit sem Þor-
geir Ólafsson stjórnar og fram-
hald verður næstu sunnu-
dagsmorgna. Svo getur maður
bara slökkt þegar messan byrjar
og farið að klæða sig. Eða
eitthvað.
Og hvar ætti það að fá útrás,
Þjóðarsálarfólkið og Meinhorns-
liðið? Það fer um mig hrollur þeg-
ar ég hugsa um öll voðaverkin
sem það mundi kannski drýgja ef
það fengi ekki að tala út - ekki
a.m.k. og leyfaþess ístað mynda-
vélinni að segja sögur. Hestar eru
fallegir, en fólk er áhugaverðara
þegar til lengdar lætur. Og ég er
að nöldra út af þessu vegna þess
að þetta er einn stærsti ljóðurinn
á ráði íslenskra heimildarmynda-
gerðarmanna. Þeir treysta orðinu
betur en myndinni, ofnota orð en
gleyma að hleypa myndinni að.
Það er ótrúlega algengt að íslensk
heimildarmynd byrji t.d. á fal-
legu landslagi og orðmörgum og
fjálgum þulartexta um þetta fal-
lega landslag, hvað það sé nú fal-
legt. Væri ekki ráð að leyfa áhorf-
lesendur! Við mundum auðvitað
undirbúa þetta rækilega. Fyrst
færu allir á námskeið þar sem
þeim væri kennt að vera án fjöl-
miðla. Þegar allir væru tilbúnir
rynni svo dagurinn upp, bjartur
og fagur. Ekkert morgunútvarp.
Engin blöð. Engar hádegisfréttir,
engin síðdegissaga, engar veður-
fréttir, engin síbýlja, enginn
Derrick, engin Rósa, ekkert.
Auðvitað yrðu vídeóleigurnar
harðlokaðar þennan dag, sömu-
leiðis bíóin og jafnvel leikhúsin.
Hvað í ósköpunum gæti fólk
haft fyrir stafni þann dag? Svari
nú hver fyrir sig. Mér finnst lík-
legt að margir mundu uppgötva
ýmislegt óvænt í nánasta um-
hverfi sínu - kannski rækist ein-
hver á fólk heima hjá sér sem
hann hefði ekki talað við í áravís.
Aðrir fyndu loks tíma til að gera
eitthvað sem þeir hefðu lengi ætl-
að að gera en aldrei haft næði til.
Þetta gæti orðið gaman.
Samt hugsa ég að fæstum þætti
gott að hafa fjölmiðlalausu dag-
ana fleiri en einn - nema undir-
búningsnámskeiðið væri þeim
mun betra. Flestir mundu lfklega
glápa stífar en nokkrusinni og
hlusta af alefli allan næsta dag.
Prísa sig sæla.
Björtu hliðarnar
Á fjölmiðlalausum degi færi
maður áreiðanlega að hugsa um
björtu hliðarnar, í stíl við mál-
tækið „Enginn veit hvað átt hefur
fyrr en misst hefur“. Þá rifjaðist
upp fyrir manni hvað það er
dæmalaust notalegt að vakna á
sunnudagsmorgni, frá sér kaffi-
bolla og kveikja á Gufunni.
Hlusta á undursamlega tónlist til
hálfellefu en þá byrjar oftast
eitthvað skemmtilegt. Marga
sunnudaga í röð var t.d. mætastá
hafa allir ráð á að leita til sálfræð-
ings.
Leyfiö myndinni
að tala!
Svo var það heimildarmyndin
um samgöngur í Austur-
Skaftafellssýslu sem Sjónvarpið
sýndi 10. þ.m. og hét Veröld
undir Vatnajökli. Víst ber að
þakka heimildarmyndir um ís-
lenskt mannlíf og náttúru, þær
mættu gjarnan vera fleiri. Hér
var viðfangsefnið bæði merkilegt
og myndrænt: samgöngur í A-
Skaftafellssýslu voru afskaplega
erfiðar um aldir, alveg þangað til
brýrnar komu. Þetta sagði mynd-
in okkur og hún sagði okkur
margar sögur frá þessum erfiðu
tímum og við fengum að sjá ótal
hesta og mikið af dásamlegu
landslagi.
Það var bara einn galli á gjöf
Njarðar. Þetta var ekki heimild-
armynd, heldur útvarpsþáttur á
villigötum. Þulurinn talaði lát-
laust h.u.b. allan tímann og svo
voru viðtöl við menn og tónlist
leikin - og allt var það einnig í
útvarpi. Maður hefði af engu
misst þótt slökkt hefði verið á
myndinni og aðeins talið heyrst.
Ef maður hefði hinsvegar slökkt
á talinu þá hefði maður bara séð
hesta bíta gras og vaða fljót,
flokka reiðmanna fara yfir
skerminn frá vinstri til hægri og
frá hægri til vinstri, og búið.
Kannski finnst einhverjum
þetta óþarflega neikvætt, ég er
viss um að margt fólk sem man
tímana tvenna í samgöngumálum
hefur haft gaman af þessum
þætti. En það hefði mátt gera
hann svo miklu betur! Það hefði
mátt minnka talið um helming
andanum að njóta þess í friði? Og
þegar haft er viðtal við mann, er
þá ekki óþarfi að þulur sé að
fræða okkur um að þessi maður
sé vel máli farinn og tali góða ís-
lensku? Eigum við ekki að geta
metið það sjálf?
Erfitt líf
Að lokum vil ég mælast til þess
við þá sem taka viðtöl við fólk á
öldum ljósvakans að þeir reyni að
draga úr notkun lýsingarorðsins
erfiður. Það er áreiðanlega hægt
að komast af án þess. En nú fær
maður að heyra að það sé óskap-
lega erfitt að mála, yrkja, semja
leikrit, leiká í leikritum, stjórna
leikritum, syngja ogdansa... Svo
ekki sé nú talað um að vera í
skóla, gera út togara eða ala upp
börn. Þetta er allt svo hræðilega
erfitt, segja menn. „Segðu mér,
Jón, er ekki erfitt að skemmta
fólki?" Og sá sem spurður er
svarar nánast undantekningar-
laust: „Jú, það er mjög erfitt."
Skyldi mega rekja þetta til þess
þáttar í íslendingseðlinu sem
segir að ekkert megi vera auðvelt
eða skemmtilegt, það sé ekki var-
ið í neitt nema það sé hátíðlegt og
erfitt? Þetta viðhorf hefur að ég
held verið á hröðu undanhaldi,
a.m.k. var það mun algengara
þegar ég var krakki en núna.
Kannski lifir það bara í þessum
viðtölum ljósvakans? Hvað sem
líður þessum bollaleggingum skal
ég hrópa ferfalt húrra fyrir þeim
sem svarar slíkri spurningu
neitandi. Nei, það er ekkert erfitt
að gera það sem maður hefur
áhuga á, það sem maður kann og
vill gera. Það er miklu erfiðara að
gera það ekki, fá ekki að gera
það.
þJÓÐVILIINN
18. APRÍL
þriðjudagur ítuttugustu og sjöttu
og síðustu viku vetrar, tuttugasti
og níundidagureinmánaðar,
108. dagur ársins. Sól kemur upp
í Reykjavík kl. 5.45 en sest kl.
21.11.Tunglvaxandiáöðru
kvartili.
VIÐBURÐIR
ÞjóðhátíðardagurZimbabwe.
I DAG
ÞJÓÐVILJINN
FYRIR50 ÁRUM
Afturhaldsöflin mynda 5
manna ríkisstjórn. Yfirgnæfandi
meirihluti þjóðarinnar er í and-
stöðu við þessa stjórn. Ríkislög-
regla og ýmsartakmarkanir á
persónufrelsi væntanlegar? Óá-
nægja í öllum flokkum, sem að
þjóðstjórninni standa.
Varnarbandalag milli Frakka,
Breta og Sovétríkjanna. Hitler
kallar saman þingnefnu sína.
DAGBÓK
APÓTEK
Rey kjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúöavlkuna
14.-20. apríl er í Vesturbæjar Apóteki
ogHáaleitisApóteki.
Fyrrnefnda apótekið er opið um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (til
10 frídaga). Síðarnefnda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur...........sími 4 12 00
Seltj.nes...........sími 1 84 55
Hafnarfj............sími 5 11 66
Garðabær............sími 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabílar:
Reykjavík...........sími 1 11 00
Kópavogur...........sími 1 11 00
Seltj.nes...........simi 1 11 00
Hafnarfj............sími 5 11 00
Garðabær............sími 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er í Heilsu-
verndarstöö Reykjavíkur alla virka daga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma-
pantanir í síma 21230. Upplýsingar um
lækna og lyfjaþjónustu eru gef nar í sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göngudeildin er opin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn sími 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
sími 53722. Næturvakt lækna sími
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðafiöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Farsími vaktlæknis 985-23221.
Keflavik: Dagvakt. Upplýsingars. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyöarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartimar: Landspitalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítallnn:
virkadaga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspitalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spítalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala:virkadaga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsu verndarstöðln við
Barónsstíg opin alla daga 15-16 og
18.30-19.30. Landakotsspitali: alla
daga15-16og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspitali Hafnarfirði:
alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps-
spítalinn: alla daga 15-16 og 18.30-19.
Sjúkrahúsið Akureyri: alla daga 15-16
og 19.19.30. Sjúkrahúsið
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16 og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alla daga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavík: alla daga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
H jálparstöð RKÍ. Neyðarathvarf fyrir ung-
lingaTjarnargötu 35. Sími: 622266, opið
allansólarhringinn.
Sálf ræðistöðin. Ráðgjöf í sálfræðilegum
efnum. Sími 687075.
MS-félagiðÁlandi 13. Opið virkadagafrá
kl. 10-14. Sími 688800.
Kvennaraðgjöf in Hlaðvarpanum Vestur-
götu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími21500,símsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðið hafa
fyrir sifjaspellum, s. 21500, símsvari.
Upplýsingar um eyðni. Sími 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
á miðvikudögum kl. 18-19, annars sím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, simi 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
hafa verið of beldi eða orðið fyrir nauðgun.
Samtökin ’78. Svarað er í upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudaqs- og fimmtudagskvöldum kl. 21-
23. Simsvari á öðrum tímum. Siminn er
91-28539.
Félag eldri borgara. Opið hús í Goðheim-
um, Sigtúni 3, alla þriðjudaga, fimmtudaga
og sunnudaga kl. 14.00.
Bilanavakt (rafmagns- og hitaveitu: s.
27311. Raf magnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópurum sifjaspellamál. Simi
21260 alla virka daga kl. 1—5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, er veitt í síma 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Opið hús“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlið 8 er „Opið hús" fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á
fimmtudögum kl. 17.00-19.00.
Samtök áhugaf ólks um alnæmisvand-
ann sem vilja styöja við smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra. Hringið í síma91 -
22400 alla virka daga.
GENGIÐ
17. apríl
1989 kl. 9.15.
Bandaríkjadollar Sala 52,69000
Sterlingsþund .... 90,021000
Kanadadollar 44,45700
Dönsk króna 7,28770
Norskkróna 7,79550
Sænsk króna 8,32120
Finnsktmark 12,67200
Franskurfranki 8,38150
Belgískurtranki 1,35410
Svissn.íranki 32,15060
Holl. gyllini 25,12460
V.-þýskt mark 28,35620
ítölsk líra 0,03863
Austurr. sch 4,02750
Portúg. escudo 0,34310
Spánskurpeseti 0,45610
Japansktyen 0,39962
Irsktpund 75,61300
KROSSGÁTA
I Lárétt: 1 bindi4smituð 8hrekkir9hitunar-
’l 3 3 4 F~ • tækjall uggur12rifr- ildi 14 fréttastofa 15 þjótir 17 björtu 19 vafi
L J ■ 21 eðja22kroppa24 gróður25svara Lóðrétt: 1 fiskur2
9 10 L2 11 beitu 3 sléttur 4 mikli 5 stjakað6hníf 7folald 10 föt 13 ánægja 16 úr- koma17mylsna18 heiður20látbragð23 samtök
12 13 z: 14
LJ 19 « i L J Lausnásíðustu krossgátu Lárétt: 1 fræg4koma 8seinkun9ósir11 áinn 12 spraka 14 AA 15serk17státi19læs 21 Ótt22mjór24laug 25 órar Lóðrétt: 1 fjós2æsir3 gerast 4 knáar 5 oki 6 muna7annars10 ' spotta 13 keim 16klór 17sól 18átu20æra23 -jó
•n 10 19 20
5T- n 22 □
24 n 3S '

Þriðjudagur 18. apríl 1989 ÞJÓÐVILJINN - SfÐA 15