Þjóðviljinn - 26.04.1989, Page 4

Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Húsnæðisklúðrið
Jóhanna Sigurðardóttir hefur nú í nokkra daga barist fyrir
póiitísku lífi sínu á þingi. Hún hefur tengt ráðherrastól sinn
skilyrðislausri samþykkt húsbréfafrumvarpsins, en hafði þó
ekki einusinni tryggt fylgi stjórnarþingmanna við stjórnar-
frumvarpið og þannig - með orðum forsætisráðherra - af-
hent stjórnarandstöðunni fallöxina. Og er mesta mildi fyrir
Jóhönnu, Alþýðuflokkinn og ríkisstjórnina að stjórnarand-
staðan skuli ekki þegar vera búin að láta öxarblaðið falla úr
því ráðherrann var svo elskulegur að leggjast á höggstokk-
inn.
Þetta er alveg ótrúlega heimskuleg framkoma í pólitík. En
þótt vinnubrögð Jóhönnu kringum húsbréfafrumvarpið séu
einsog þau hafa verið er auðvelt að fallast á rök ráðherrans
fyrir því að nú þegar þurfi að grípa til ráðstafana í almenna
húsnæðiskerfinu, og þótt enn sé margt á huldu um húsbréf
er erfitt að leggja trúnað á staðhæfingar andstæðinga þeirra
um að himinninn muni falla ofaná Islendinga við þá tak-
mörkuðu tilraun sem gert er ráð fyrir í frumvarpinu.
Það sem auðvitað skiptir mestu máli í þessum efnum er
að kostur þeirra sem helst þurfa aðstoðar við húsakaup sé
ekki skertur, - og takist með húsbréfakerfinu að auka svo-
kallaða innri fjármögnun á íbúðamarkaði væri nokkuð unnið.
Eitt er að koma upp sameiginlegum sjóði til að styrkja ungt
fólk í íbúðarleit og hjálpa öðrum við að laga húsnæði sitt að
aðstæðum. Annað er að skapa einskonar sjálfvirka opin-
bera peningadælu sem hellir miljörðum á miljarða ofan til
kaupa á sama húsnæðinu án þess nokkurt lát sjáist á.
Þær breytingar sem verkalýðshreyfingin knúði fram á sín-
um tíma á húsnæðiskerfinu voru að sjálfsögðu gerðar í góðri
trú, og hefðu gengið betur ef mótaðilinn - ríkisstjórnin 1983-
87 og félagsmálaráðherra hennar, Alexander Stefánsson,
hefðu staðið við sinn hluta.
Góður hugur við samningsgerð forðum daga breytir ekki
því að kerfið er nú orðið að einskonar Gróttakvörn sem
krefst óhemjulegs fjármagns úr ríkissjóði án þess að séð
verði nokkur verkalok, án þess að í nánd sé nokkurt
jafnvægi við uppfyllingu þeirra þarfa sem knúðu stærstu
samtök launafólks til samninganna á sínum tíma.
Það er eðlilegt að reyna nýjar leiðir.
Aftur er hætt við að húsbréfatilraunin fari á sama veg og
átakið frá 1986 ef menn ætla nú að ana áfram á sama hátt
og þá án þess að skilja hvar meginvandinn liggur í húsnæð-
ismálum á íslandi.
Vandinn felst nefnilega ekki út af fyrir sig í gamla kerfinu,
og ekki heldur í nýja kerfinu, heldur í þeirri blindu sér-
hagsmunaafla og pólitískra kreddukarla að hafa í áratugi
staðið í vegi fyrir heilbrigðri uppbyggingu húsnæðis í félags-
eign, sem geti staðið við hlið þess séreignakerfis sem menn
hafa komið hér upp, raunar með ríkulegri félagslegri sam-
hjálp, stundum við þá sem síst þurftu þess með. ~
Húsnæðisvandinn í almenna kerfinu væri annar og miklu
viðráðanlegri ef félagslegar íbúðir væru hér til í þeim mæli að
húsnæðisþörf lágtekjuhópa og sérstakra félagshópa ann-
arra væri þar uppfyllt með sæmilegum hætti, - ef til væru
valkostir við séreignina, til dæmis útbreitt búsetukerfi, leiguí-
búðir með kostnaðarleigu og íbúðaröryggi, ef verkamanna-
bústaðakerfið væri endurreist eða ummótað til að þjóna
upphaflegum tilgangi.
Væri þriðja hver ný íbúð byggð á félagslegum grunni
mundi þrýstingur snarminnka á almenna kerfið og mögu-
leikar skapast til að byggja raunverulega brú þar á milli
þannig að fjölskyldurnar festi kaup á eigin íbúð þegar þær
langartil og hafa efni á, og án þess að ríkið skófli út hundruð-
um miljóna á mánuði hverjum.
Ef menn ætla að halda áfram að vanrækja félagslegar
íbúðarbyggingar verða sífelld vandræði í séreignakerfinu,
og hætt við að hvert nýformið reki annað. Slík vanræksla er
ávísun á framhald húsnæðisklúðursins, hvað sem húsbréf-
unum líður.
-m
KLIPPT OG SKORIÐ
Bjartar vonir
vakna
Þegar maður fletti blöðunum í
gær var útkoman sú, að enginn
stjórnmálamaður undi betur við
sinn hlut en Júlíus Sólnes, for-
maður Borgaraflokksins. Hann
var að halda fund aðalstjórnar og
þangað bárust inn úrsagnir úr
flokknum, en hann sagði að
menn hefðu haft um annað að
hugsa en það grín og sópað þeim
leiðindum til hliðar og undir mis-
kunnsamt teppi gleymskunnar.
„Samstaðan innan flokksins hef-
ur farið fram úr björtustu von-
um“ sagði hann.
Sama dag kom það á daginn í
skoðanakönnunum að Borgara-
flokkurinn væri kominn niður
fyrir eitt prósent í fylgi. Formað-
ur flokksins lét það hvergi á sig
fá, en horfði glaður og reifur til
framtíðarinnar. Eigi skal haltur
ganga. Glaður og reifur skyldi
guma hver. Með öðrum orðum:
hetjuskapurinn er ekki alveg
dauður í pólitíkinni og er það vel.
Af kokhreysti
Einn af þeim sem voru að
kvarta yfir sínum mönnum var
efagjarn Sjálfstæðismaður í les-
endabréfi íMorgunblaðinu. Þessi
bréfritari er hneykslaður á því
sem hann kallar „kokhreysti“
Þorsteins Pálssonar: „hvernig
hann talar og skrifar eftir að hann
gafst upp við að veita ríkisstjórn
landsins forstöðu á sl. hausti. Þá
hafði hann engar aðrar tillögur til
að leysa vanda þjóðarinnar en að
fella gengið og lækka matarskatt-
inn um helming... Samkvæmt
þessum tillögum átti ekki að
hjálpa útflutningsatvinnuvegun-
um í landinu, sem voru að gefast
upp vegna skulda sem safnast
höfðu vegna vonlausra rekstrar-
skilyrða í stjórnartíð Þorsteins.
Nú er búið að koma á annað
hundrað þessara fyrirtækjaá
rekstrarhætan grundvöll."
Ovenjulegt að heyra slík orð úr
þessari átt - og því er til þeirra
vitnað. Bréfritarinn í Morgun-
blaðinu heldur svo áfram og
segir:
„Ekki er hægt annað en taka
undir þau orð sjálfstæðismanns-
ins og formanns forstjóranefndar
Þorsteins Pálssonar á sl. hausti,
að atvinnureksturinn í landinu
hefði algjörlega misst trú á Sjálf-
stæðisflokknum til að leysa
vandamál þjóðarinnar."
Sem getur vel verið rétt - þótt
hitt geti eins verið, að allir hlut-
aðeigendur, og þá lfka „atvinnu-
reksturinn" (vel á minnst: hvaða
persóna er það?) hafi steingleymt
öllu því sem gerðist í fyrra.
A.m.k. virðast skoðanakannanir
benda til þess - þótt þær séu að
því leyti villandi náttúrlega, að
helmingur kjósenda neitar að
gefa sig upp þessa dagana.
Minn flokkur
er verstur
Við lifum á tímum hinna sam-
felldu vonbrigða: stjórnarand-
stöðumenn verða fyrir vonbrigð-
um með stjórnarandstöðu (sjáið
samdráttinn í fylgi Kvennalist-
ans) og stjórnarvinir verða fyrir
vonbrigðum með stjórnina. Eitt
mælskt dæmi um hið síðarnefnda
mátti sjá í Alþýðublaðinu í gær.
Þar birtist grein eftir Alþýðu-
flokksmann, Jón Baldur Lor-
ange, sem fjallar um það, hve erf-
itt það sé að vera Alþýðuflokks-
maður um þessar mundir. Og það
sem meira er: greinarhöfundur
rekur erfiðleika sína til þess, að
ráðamenn flokksins sem í ríkis-
stjórn sitja séu ekki aðeins flæktir
í leiðinlegar (en kannski óhjá-
kvæmilegar) málamiðlanir eins
og gengur og gerist í ríkisstjórn-
um. Málið er alvarlegra: þeir
virðast, segir þar, vinna gegn
jafnaðarstefnunni á flestum svið-
um í ríkisstjórn. í greininni segir:
„Berst Alþýðuflokkurinn fyrir
afnámi lánskjaravísitölu? Nei,
hann berst þvert á móti gegn af-
námi hennar!
Berst Alþýðuflokkurinn gegn
„okurvöxtum“? Nei, hann styður
frelsi markaðarins. Ráðherrar
flokksins sjá enga ástæðu til að
knýja niður vexti með handafli
sem neyðarúrræði vegna stöðu
sjávarútvegsfyrirtækja og heim-
ila í landinu...
Berst Alþýðuflokkurinn gegn
matarskattinum? Nei, hann berst
þvert á móti vonlausri baráttu
fyrir matarskattinum.
Berst Alþýðuflokkurinn fyrir
fleiri skattþrepum? Nei, hann
berst gegn öllum breytingum í þá
átt að að hinir tekjuhærri beri
réttlátari skatt og að skattaáþján
meðaljónsins linni.
Berst Alþýðuflokkurinn fyrir
skatti á fjármagnstekjur? Nei,
ráðherra flokksins virðist tefja
framgang þess. Annars ætti hann
að vera búinn að koma málinu í
höfn fyrir löngu.
Og dapurlegasta við þetta allt
saman er að hinir aðilar ríkis-
stjórnarinnar komast ekkert
áfram í áðurnefndum málum
vegna andstöðu míns eigin
flokks, Alþýðuflokksins.“
Hvar er í heimi hæli tryggt?
stendur þar.
Ég sem hugsa
Það eru erfiðir tímar, það er
atvinnuþref, segir í kvæði Hall-
dórs Laxness. En það kemur ekki
mál við Hannes Hólmstein, lekt-
or í Háskólanum. Hann hefur
sett upp tilkynningu þess efnis,
að þótt aðrir háskólakennarar
fari kannski í verkfall á föstudag-
inn þá muni hann ekki gjöra það.
Að vísu er vandséð hvernig
Hannes hefði átt að komast í
verkfall vegna þess að kennslan
er búin hjá honum og öngvir
stúdentar þurfa að ganga upp til
prófs hjá honum. En það er
sama. Hann hefur gefið út sína
yfirlýsingu til að minna á það, að
hann, Hannes Hólmsteinn, sé í
Háskóla íslands til að hugsa og
leita sannleikans. Og því geti
hann náttúrlega ekki hætt - og
kallar sér til vitnis Jónas Hall-
grímsson: „Jónas orti þegar
huldukonan kallaði en ekki þegar
launaumslagið kom inn um
bréfalúguna".
Æjá. Syndum vér fiskarnir,
sögðu hornsílin.
ÁB
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, MöröurÁrnason, Silja Aöalsteinsdóttir.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Aðrir blaöamenn: Dagur Þorleifsson, Elías Mar (pr.), Elísabet
Brekkan, Guömundur Rúnar Heiðarsson, Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim
Smart (Ijósm.), Kristófer Svavarsson, ÓlafurGíslason, Páll
Hannesson, SiguröurÁ. Friðþjófsson (umsjm. Nýs Helgarblaðs), Þor-
finnur Ómarsson (íþr.), ÞrösturHaraldsson.
-----------------------------------------—---------
. Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
1 Skrif stof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Erla Lárusdóttir
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 80 kr.
NýttHelgarblað: 110kr.
Áskriftarverð á mánuði: 900 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 26. apríl 1989