Þjóðviljinn - 26.04.1989, Síða 7

MENNING
Bókmenntir
Eg er lífsglaður
bölsýnismaður
Vesturþýski rithöfundurinn Giinther Grass í viðtali við sovéskt blað
Ég er lífsglaður bölsýnis-
maður, segir vesturþýski rit-
höfundurinn Gúnther Grass í
fróðlegu viðtali við sovéska
blaðið Literatúrnaja gazéta á
dögunum. Ég er lífsglaður
vegna þess að mér finnst líf í
frelsi dásamleg gjöf og undur.
Ég er bölsýnismaður vegna
þess hvernig menn fara með
þessa gjöf, hve brotthættar
undirstöður mannlífsins verða
vegna yfirgangs pólitískra
kerfa hvert við annað, manna
hver við annan í samfélagi,
vegna yfirgangs gagnvart
nátturunni. Þetta þekkjum við
og rannsökum en gerum ekk-
ert til að andæfa.
Giinther Grass lét svo um mælt
að þessir hlutir allir væru til um-
ræðu í nýlegri skáldsögu hans,
Rottan. Hann kom víða við í við-
talinu, sagði frá dvöl sinni í Kalk-
útta á Indlandi, en um þá geypi-
legu eymd sem hann kynntist þar
hefur hann samið bók með frá-
sögnum, kvæðum og teikningum.
Grass ætlaði reyndar eitt sinn áð
gerast myndlistarmaður en
freistaðist til að skrifa skáldsögur
og komst að því að þær taka svo
mikinn tíma að engu öðru verður
sinnt af viti.
Erfið skrif
og auðveld
Grass ræðir um það í viðtalinu
að hann hafi alltaf tekið sér til
fyrirmyndar rithöfunda sem
höfðu virk afskipti af þjóðfélags-
málum - t.d. landa sína Heinrich
Mann, Kurt Tucholsky og Ernest
Muhsam. Um leið hefði hann
fljótt komist að því, að hann gæti
ekki sagt það sem hann vildi með
því að beita aðferðum raunsæis-
skáldsögu nítjándu aldar. Við
lifum, segir hann, í heimi sem er
fullur af þverstæðum. Ekki er til
einn sannleikur heldur margir, og
allir standa þeir í rifrildi og reyna
að sanna sig. Mannlífið er mjög
flókið, og það verður sá sem
skrifar að sjá og viðurkenna. Ég
vil að sjálfsögðu ekki að lesand-
anum leiðist, svo ég gleymi ekki
skemmtilegum uppákomum í
bókum mínum. En ég geri nokk-
uð strangar kröfur til lesenda
minna, ég reyni að ögra þeim. Til
eru margir hæfir höfundar sem
reyna að skrifa léttar
skemmtunarbókmenntir, en ég
er ekki einn af þeim og verð að
bíta í það súra epli að ýmsir les-
endur mínir munu telja bækurnar
of flóknar og hafna þeim. En mér
finnst það svik við bók-
menntirnar að reyna að skrifa
fyrir alla, gera öllum til geðs.
Saga af
sjálfskaparvíti
Grass kvaðst vona að skáld-
saga hans Rottan kæmi bráðlega
út á rússnesku. Hún er, segir
hann, um allar þær hættur sem
maðurinn sjálfur hefur skapað -
tortímingarkerfin, eyðingu
skóga, sívaxandi eyðimerkur,
eitrun vatna. Sumt er ekki lengur
hægt að bæta fyrir og bók mín er
ekki síst um það. Þar ræðir rotta
við mann, þau tala sitt í hvora
áttina en svo verður stórslys og
stefna þeirra fellur saman. Þetta
er bók um hugsanlega sjálfstor-
tímingu mannsins. Hún hefur að
sjálfsögðu vakið upp óánægju en
einnig fundið sér formælendur
marga.
Pólitík
dagsins
Um pólitík dagsins mælti Grass
á þessa leið: Hann er afar hrifinn
af perestrojku Gorbatsjovs og
vill styðja hana með öllum mætti
gegn öflum í austri og vestri sem
kynnu að vilja grafa undan henni.
Honum finnst það afskaplega
uppörvandi að einmitt í Sovét-
ríkjunum, landi sem virtist eins
og steinrunnið, gerast breytingar
sem fela í sér möguleika á að
breyta heiminum. Ef, segir
Grass, umbæturnar takast í So-
vétríkjunum, og landið stígur
skref í átt til lýðræðislegs sósíal-
isma - en ég er sósíaldemókrati -
þá mun það neyða Vestrið til að
taka upp endurskoðun á kapítal-
ísku kerfi, annars verður það
ekki samkeppnishæft. Og hin
gamla ímynd óvinarins fölnar,
hún virkar ekki lengur. Og við
eigum að halda áfram samræðum
okkar af sem mestri hreinskilni,
það er strax góðs viti að svona
viðtal fer fram og verður pretnað
í Moskvu í heilu lagi.
AB endursagði
úr Literatúrnaja gazeta.
Norbert Orth, Elísabeth Balslev
og Cornelius Hauptmann. Kór
íslensku óperunnar syngur með
undir stjórn Peters Ford.
Óperan Tannháuser var frum-
flutt í Parísaróperunni vorið 1860
að beiðni Napóleons þriðja sem
fékk mikinn áhuga á verkum
Wagners eftir að tónskáldið flutt-
ist til Parísar. Henni var tekið af-
leitlega í fyrstu, en er nú talin
meðal stórvirkja höfundar. ís-
lenskir áheyrendur sem tóku
Hollendingnum fljúgandi afar vel
í hittifyrra fá nú annað tækifæri til
að heillast inn í björg Wagners.
Leiklist
Tónlist
Jazz og blús
á Borginni
Annað kvöld, fimmtudags-
kvöld kl. 21.30, efna stuðnings-
menn Jazzvakningar til blústón-
leika á Hótel Borg. Pað er magn-
að lið söngvara og hljóðfæra-
leikara sem kemur fram: Andrea
Gylfadóttir, Björk Guðmunds-
dóttir og Megas syngja, Helgi
Guðmundsson blæs í munnhörpu
og Stefán S. Stefánsson í saxafón.
Björn Thoroddsen þenur gítar-
inn og Guðmundur Ingólfsson
slær píanó, Gunnar Hrafnsson
bassa og Guðmundur Steingríms-
Nýr formaður Listahátíðar
Valgarður Egilsson læknir hefur verið kosinn nýr formaður stjórnar
Listahátíðar í stað Ingólfs Guðbrandssonar sem lætur af störfum af
heilsufarsástæðum. Listahátíð verður að ári og sagði Valgarður í
stuttu samtali við Þjóðviljann að á næstu vikum yrði að taka góða
skorpu við að safna efni. „Við höfum lagt netin víða og sjáum glytta í
vonir hér og þar.“
Þegar við spurðum nýja formanninn hvort hann kviði starfinu fram-
undan neitaði hann því, og bætti við: „Ég hlakka til að fást við þetta
verkefm, það er eins og að búa til listaverk úr listaverkum."
Bókmenntir
Ævisaga Enid
Blyton gefin út
Það orð hefur löngum farið
af frægum barnabókahöfund-
um að þeir væru afleitir for-
eldrar. Því elskulegri og hlý-
legri sögur sem þeir skrifa, því
ótugtarlegri eru þeirvið börnin
sín. Nýlega kom út ævisaga
Enid Blyton eftir dóttur hennar
Imogen Smallwood: Bernsku-
ár í Grænagerði (A Childhood
at Green Hedges). Imogen
gerir sitt besta til að sýna Enid
sanngirni, en augljóst er hvað
henni hefur fundist móðurinni
þykja lítið vænt um sig.
son trommur. Ágóðinn verður
notaður til að borga skuldir eftir
tónleika St. Louis Kings of
Rythms.
Myndlist
Daöi hjá FÍM
Daði Guðbjörnsson opnar
málverkasýningu í FÍM-salnum,
Garðastræti 6 í Reykjavík, föstu-
daginn 28. apríl kl. 17-19. Hann
hefur haldið fjölda einkasýninga
hér heima og erlendis og tekið
þátt í mörgum samsýningum.
Salurinn er opinn virka daga
kl. 13-16 og kl. 14-18 um helgar.
Sýningin stendur til 16. maí.
Reyndar virðist stelpan hafa
alist upp í furðulegri einangrun.
Enid Blyton sleit snemma sam-
bandið við foreldra sína, föður
telpunnar og foreldra hans, og
virðist líka hafa slitið sambandið
við stelpuna sjálfa, eftir einu
atviki að dæma sem Imogen lýsir.
Einn daginn þegar hún sótti vas-
apeningana sína sagði þjónn í
húsinu henni að konan með
dökka hrokkna hárið sem borg-
aði henni þá væri móðir hennar.
Það segist hún ekki hafa vitað
fyrr!
Enid Blyton var fremur bóka-
framleiðsluvél en rithöfundur;
kannski er rangt að ætlast til þess
af manneskju með hennar smekk
á það sem hún bauð annarra
manna börnum að lesa að hún sé
góð við börnin sín. En nöturlegt
er til þess að hugsa að meðan hún
drakk ávaxtasafa með aðdáunar-
fullurn litlum telpum inni í stofu
þvældist dóttir hennar um of-
skreytt húsið, einmana og ráð-
villt.
SA
Elisabeth Balslev
Sinfónían
Tannháuser
Wagners
Sjálfur Wagner verður sunginn
og leikinn á fjórtándu áskriftar-
hljómleikum Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands annaðkvöld. Það
er óperan Tannháuser sem verð-
ur flutt, hljómsveitarstjóri er
Petri Sakari og meðal einsöng-
vara eru Kristinn Sigmundsson,
Dýrin í
Hálsaskógi
Dýrin í Hálsaskógi hafa ákveð-
ið að leggja land undir fót og
flytja sig frá Hveragerði til Hafn-
arfjarðar. Leikritið hefur verið
sýnt fyrir fullu húsi síðan í mars-
byrjun í Hveragerði og nú á að
bjóða íbúum á höfuðborgarsvæð-
inu að sjá hana líka. Sýningar
verða í Bæjarbíói í Hafnarfirði á
laugardag kl. 14 og 17 og sunnu-
dag kl. 14.
Úr Dýrunum í Hálsaskógi.
Miðvikudagur 26. apríl 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Sjónvarpstæki
Qárfestíng í gæöum
JNOWCAP
HÆU ogFRYSTISKAPAR
Ótrúlegt verð