Þjóðviljinn - 03.05.1989, Síða 3

FRETTIR
Fjármálaráðherra
Engin holskefla
Eg er mjög ánægður með þessa
niðurstöðu í samningum ASÍ
og VSI. Hún felur í sér víðtækan
stuðning við meginatriði þeirrar
launastefnu sem mótuð var af
okkur og fjölmörgum samtökum
launafólks, sagði Ólafur Ragnar
Grímsson fjármálaráðherra við
Þjóðviljann í gær.
Hann sagði fara fjarri að þetta
væri einhver holskeflusamningur
og að um töluverðar leiðréttingar
væri að ræða fyrir þá lægst-
launuðu.
Fjármálaráðherra varði ráð-
stafanir og skuldbindingar ríkis-
stjórnarinnar vegna samningsins,
þær hefðu greitt götu samnings-
gerðar og væru þar að auki til
hagsbóta fyrir atvinnulíf í
landinu.
Afnám vörugjalds og hækkun
jöfnunargjalds kæmu íslenskum
iðnaði til góða og væri vel rétt-
lætanlegt að sjá á bak 100 miljón-
um úr ríkissjóði vegna þessa. Er-
lendi lántökuskatturinn hefði á
sínum tíma gegnt því hlutverki að
sporna við þensluskapandi lán-
tökum. Fyllilega réttmætt væri að
leggja hann niður við núverandi
aðstæður. Og lækkun skatts af
verslunar- og skrifstofuhúsnæði
væri fyrst og fremst vegna erfið-
leika landsbyggðarverslunar.
ks
Forsœtisráðherra
Hagstæðir
etta eru tvímælalaust hag-
stæðir kjarasamningar og
engin nauðsyn að grípa til sér-
stakra efnahagsráðstafana vegna
þeirra. Og þótt það sé Ijóst að
launahækkanir uppá 10-12 af
hundraði er meira en illa staddir
útflutningsatvinnuvegir þola þá
segir það sig sjálft að miklu verra
hefði verið að fá verkföll og þau
vandræði sem þeim fylgja, sagði
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra við Þjóðviljann í
gær og viðræðuefnið var vita-
samningar
skuld mál málanna eða 1. maí
samkomulag ASÍ og VSÍ.
Forsætisráðherra sagði fylli-
lega réttmætt að létta ýmsum
sköttum og gjöldum af fyrirtækj-
um sem ættu undir högg að sækja
samhliða gerð þessara kjara-
samninga. Staða samkeppnisiðn-
aðar hefði síst batnað að undan-
förnu, ferðamannaþjónustan
væri á mörkum þess að standa sig
og allir vissu hvernig gengi í versl-
un, ekki síst úti á landsbygðinni.
ks
Viðskiptaráðherra
Dregið úr kaupmáttarfalli
essir samningar eru mjög
ánægjulegur atburður, fyrst
og fremst vegna þess að hér tókst
að semja án þess að til verkfalla
kæmi og vegna þess að samning-
arnir eru í sama anda og kjara-
samningur ríkisins og félaga
BSRB. Það er sem sé verið að
draga úr kaupmáttarfallinu og
vernda kjör þeirra sem lægstar
hafa tekjur.
Þetta hafði Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra Þjóðviljanum að
segja um samning ASI og VSÍ í
gær. Ráðherrann kvað samning-
inn og skuldbindingar hins opin-
bera vegna hans marka mikilvæg
þáttaskil í samskiptum ríkis-
stjórnarinnar og aðilja vinnu-
markaðarins. Engu að síður fylg-
du samkomulaginu ýmiss vand-
kvæði því staða margra greina í
útflutningsstarfsemi og
samkeppnisatvinnugreinum væri
tæp.
Viðskiptaráðherra sagðist
fagna sérstaklega „róttækri end-
urskoðun vörugjalds því ríkis-
stjórninni varð á í messunni er
hún lagði þetta gjald á aðföng og
framleiðslu td. húsgagna- og
málmiðnaðar." Hann kvað enn-
fremur mikilvægt að kjarasamn-
ingi ASÍ og VSÍ yrði fylgt eftir
með skipulagsumbótum í at-
vinnulífinu á grundvelli þeirra
ráðstafana sem ríkisstjórnin hef-
ur þegar beitt sér fyrir. Einsog
raunar væri farið að gera í iðnaði
og sjávarútvegi. ks
Húsnœðismál
Tilboði Kvennó tekið
Vextir af úthlutuðum lánum verða ekki
hœkkaðir ogframlag ríkisins ífélagslega
kerfið eykst að raunvirði um 600 miljónir
Ríkisstjórn og Kvennalisti
sömdu í gærmorgun um sam-
Blaðamenn
Tvennir
samningar
Blaðamannafélagið undirrit-
aði í gær nýjan kjarasamning við
FÍP, en í fyrradag gekk félagið frá
samningum við útgefendur
Blaðaprentsblaðanna.
Þessir tvennir samningar við
útgefendur eru í flestum atriðum
samhljóða. Þeir taka í megin-
atriðum mið af samningum
BSRB og ASÍ. Nýmæli er þó í
þessum samningum að þeir gilda
til loka febrúar á næsta ári og
kemur til sérstök áfangahækkun
1.500 kr. þann 1. janúar nk.
Ig-
stöðu í húsnæðismálum, Kvenn-
alistakonur hyggjast greiða götu
húsbréfa og hinn félagslegi hluti
húsnæðiskerfisins verður stór-
efldur.
Samkomulag ríkisstjórnar og
Kvennalista er í fjórum greinum:
Félagsmálaráðherra skipar
nefnd til þess að endurskoða fé-
lagslega kerfið og skal hún hafa
lokið störfum fyrir 1. nóvember.
600 miljóna raunaukning verð-
ur á ríkisframlagi í félagslega
kerfið, 100 miljónir í ár og 500
miljónir á næsta ári.
Vextir af lánum sem úthlutað
hefur verið úr Byggingarsjóði
ríkisins verða ekki hæk'kaðir þeg-
ar húsbréfakerfið kemst í fram-
kvæmd.
Þingflokkur Kvennalistans
mun taka þátt í undirbúningi
gildistöku húsbréfakerfis og
fylgjast með þeirri reglugerðar-
smíði sem fram þarf að fara.
ks
r
Asmyndur Stefánsson, forseti
ASI telur að nýgerður kjara-
samningur ASI og VSI nái ekki að
snúa við þeirri þróun rýrnandi
kaupmáttar sem vcrið hefur á
þessu ári. Kaupmáttur þessa árs,
þrátt fyrir - eða vegna nýgerðra
kjarasamninga verður minni en í
fyrra. „Það felst engin sókn í þess-
um samningum,“ segir Asmund-
ur. Hann vill reyndar líta þannig
á nýgerðan kjarasamning að
hann sé frestur fram á áramót.
„Það sem mestu skiptir er að
stjórnvöld nýti þann frest til að ná
tökum á efnahagslífinu, verð-
bólgunni og atvinnuástandinu,
þannig að um áramótin hafi
skapast svigrúm til nýrra ávinn-
inga,“ sagði Ásmundur.
Það vekur athygli, sérstaklega
eftir yfirlýsingar forystumanna
ASÍ fyrir samningana um að það
væri ekki fjöldi krónanna sem
skipti höfuðmáli, heldur sá
kaupmáttur sem næðist, því eng-
ar tryggingar eru gefnar í þessum
samningum. Um það eru þeir
Þórarinn V. Þórarinsson fram-
kvæmdastjóri VSÍ og Ásmundur
Stefánsson sammála. „Það eru
engar tryggingar í þessum samn-
ingi,“ segir Ásmundur og ber við
að atvinnurekendur og ríkisvald
hafi alveg hafnað öllum slíkum
ákvæðum, þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir til að fá þær á blað. „Við
höfum ekki séð möguleika á að
tryggja kaupmátt, enda teljum
við að málið snúist núna um það
Mynd Jim Smart.
Kjararymun framundan
að tryggja atvinnu," segir Þórar-
inn.
Það var ekki laust við að nokk-
urra efasemda yrði vart hjá for-
ystumönnum ASÍ í garð BSRB-
forystunnar eftir að samningar
BSRB voru í höfn og þá einkum
vegna þess að ASÍ-forystan taldi
að kaupmáttartryggingum væri
áfátt. En hver er skoðun Ög-
mundar Jónassonar, formanns
BSRB á nýgerðum samningi
ASÍ? „Mitt mat er það að með
þessum samningum tvíeflist kraf-
an á stjórnvöld um að standa við
skuldbindingar um stöðugt verð-
lag. Það hefur varla farið fram
hjá nokkrum manni að atvinnu-
rekendur vildu helst ekkert
semja, en kröfðust þvert á móti
stórfelldrar kjaraskerðingar með
gengisfellingu og öðru til-
heyrandi. Við þær aðstæður
hlýtur maður að fagna því að
samningar skuli hafa náðst, sér-
staklega þar sem í þeim eru ýmis
mikilvæg atriði, svo sem vilyrði
ríkisstjórnarinnar fyrir að hefja
byggingu 200 félagslegra íbúða,“
segir Ögmundur.
Það sem réði sennilega úrslit-
um um að þessir samningar náð-
ust nú voru vilyrði ríkisstjórnar-
innar um að hún myndi koma til
móts við ýmsar kröfur deiluaðila.
Talið er að tekjutap ríkissjóðs
vegna skuldbindinga ríkisstjórn-
arinnar nemi um einum miljarði
króna og telur Þórarinn V. Þórar-
insson að um helmingur þess fjár-
magns renni til fyrirtækjanna í
landinu. f svari Steingríms Her-
mannssonar forsætisráðherra á
Alþingi í gær um hvernig þessi
kostnaður ríkisins skiptist kom
fram að niðurfelling vörugjalds
frá 1. september sem atvinnurek-
endur höfðu gert kröfu um kostar
ríkissjóð um 350 miljónir króna.
Þá töpuðust um 100 miljónir
vegna þess að skattur á erlendar
lántökur verður felldur niður 1.
júlí og um 100 miljónir vegna
.lækkunar á skatti á verslunar- og
skrifstofuhúsnæði úr 2,2% í
1,5%.
Að kröfu ASÍ mun ríkisstjórn-
in grípa til aukinna niður-
greiðslna á verði landbúnaðaraf-
urða frá 1. apríl til áramóta,
þannig að þær verði á sama verði
út árið. Þetta loforð kostar ríkis-
sjóð um 500-600 miljónir króna
og má segja að þarna sé hert á því
loforði sem BSRB náði fram í sín-
um samningum, en þar gaf ríkis-
stjórnin loforð um að verð land-
búnaðarafurða myndi ekki
hækka umfram laun lágtekju-
fólks á samningstímanum.
Þá gaf ríkisstjórnin loforð um
að greiðslum verðbóta á freðfisk
úr Verðjöfnunarsjóði fiskiðnað-
arins yrði ekki hætt um þessi
mánaðamót eins og útlit var fyrir,
í BRENNIDEPLI
heldur héldu þær áfram til ára-
móta en færu lækkandi á næstu
mánuðum. Enn fremur lofar
ríkisstjórnin að bæta frystiiðnað-
inum niðurfellingu verðbótanna
„með einum eða öðrum hætti“,
batni ytri skilyrði greinarinnar
ekki. Ekki hefur komið fram
hvað miklar upphæðir er þarna
um að tefla, en ljóst er að ríkis-
stjórnin hefur með þessum að-
gerðum tekið á óbeinan hátt þátt
í að fjármagna nýgerðan kjaras-
amning ASI og VSÍ.
Samt bera forystumenn fisk-
vinnslunnar sig illa undan þessum
samningum. „Það er ekkert
óeðlilegt," segir Þórarinn V. Þór-
arinsson. „Forystumenn útflutn-
ingsatvinnuveganna telja sig hafa
Nýgerður kjarasamningur
ASÍog VSÍfyrirbyggirekki
áframhaldandi kaupmátt-
arrýrnun á árinu. Engar
kaupmáttartryggingar í
samningnum. Á blaði er
samningstíminn til ára-
móta, en meira en líklegt að
í reynd sé hannfram ífebrú-
areða lengur. Ásmundur
Stefánson: Það felst engin
sókn í þessum samningum.
Þórarinn V. Þórarinsson:
Ekki hægt að tryggja kaup-
mátt. Ögmundur Jónasson
um ASI-samninginn: Tví-
eflir kröfuna á stjórnvöld
að þau standi við skuld-
bindingar um stöðugt verð-
lag
bága reynslu af því að treysta lof-
orðum þessarar ríkisstjórnar og
það er vantrú í röðum okkar fé-
lagsmanna á yfirlýsingum ríkis-
stjórnarinnar að hún muni
tryggja samkeppnisaðstöðu út-
flutningsgreinanna. Megintrygg-
ingin sem við höfum gagnvart rík-
isstjórninni er sú að það er býsna
fjarlægt að ríkisstjórnin lifi án at-
vinnulífsins, því treystum við
þessum yfirlýsingum ríkisstjórn-
arinnar."
Flestar yfirlýsingar ríkisstjórn-
arinnar í tengslum við þennan
kjarasamning eru með fremur
loðnu orðalagi: „Ríkisstjórnin
mun beita sér fyrir..ríkisstjórnin
mun sporna við..., ríkisstjórnin
mun skipa nefnd...“ Treystir Ás-
mundur Stefánsson því að staðið
verði við þessi fyrirheit af hálfu
ríkisstjórnarinnar? „Við höfum
kannski lært það af reynslunni að
það er aldrei neinu að treysta.
Hins vegar er erfitt í samningum
við stjórnvöld að ganga frá mál-
um á annan hátt en þennan.
Hvað stjórnmálamenn standa við
fer síðan væntanlega eftir þeim
þrýstingi sem kjósendur beita þá.
En ai'ðvitað er sumt af þessum
málum þess eðlis að þau verða
ekki leyst f eitt skipti fyrir öll og
því eðlilegt að skipa nefndir í
málið.“
Nú var samið til áramóta. Tel-
ur Ásmundur þessa tímasetningu
heppilega með hliðsjón af því að
yfirleitt hefur þótt mjög erfitt að
virkja fólk til aðgerða í desember
og jafnvel janúar? Þýðir þetta
ekki í reynd að samningstíminn
er a.m.k. til febrúar eða mars?
„Það er alveg rétt að janúar er
sjaldnast góður verkfallsmánuð-
ur. Það getur þó farið nokkuð
eftir aðstæðum og ekki hægt að
útiloka að til verkfalls geti komið
á þeim árstíma né að hægt sé að
gera samning án verkfalls. En
það er meira en líklegt að samn-
ingagerð geti dregist fram í febrú-
ar,“ sagði Ásmundur Stefánsson.
í því sambandi er vert að hafa í
huga að ein heilagasta reglan sem
VSÍ viðhefur í samningum er sú
að kjarasamningar taki aldrei
gildi nema frá undirskriftardegi.
Það er því meira en líklegt, eins
og Ásmundur orðar það, að
samningstíminn sé í reynd öllu
lengri en dagsetningar samnings-
ins segja til um. phh
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3