Þjóðviljinn - 03.05.1989, Síða 15

Þjóðviljinn - 03.05.1989, Síða 15
Guðmundur LJÓSVAKINN Að selja okkur Andri Thorsson óskasteininn Á meðan hér var haldin mikil og merk ráðstefna um gagnrýni sem mér hefði verið sæmst að mæta á til þess að fá að vita hvern- ig maður á að fara að þessu og á meðan ótal nýir þættir hófu i göngu sína í útvarpi og sjónvarpi svo af nógu ætti að vera að taka fyrir mig, var ég að slæpast í Par- ísarborg gersamlega áhugalaus um allt sem viðkemur fjölmiðl- um. Nú eru Frakkar sérfræðingar í andn'kum samræðum í sjónvarpi svo ég ætti að geta sagt frá því, og undrast um leið hvers vegna við fáum ekki meira af slíku hér, þar er meira að segja heimsfrægur spjallþáttur um bókmenntir einu sinni í viku sem menn þreytast ekki á að lofa, en því miður, kvöldin fóru í annað hjá mér. Nema eitt. Atvikin höguðu því menn að þeir hlífi mér við þessu. Hvers vegna? Hvers vegna mega þessir menn ekki drýgja tekjur sínar, rétt eins og leikarar og popparar og aðrir? Búum við ekki í frjálsu landi eða er þetta Rússland eða Svíþjóð? Og hvað er að auglýsingum? Eru þær ekki bara skjótvirk og á stundum list- ræn miðlun upplýsinga í samfé- laginu? Og þó að þær ýki kannski svolítið sumar stundum, erum við ekki fullorðin og kunnum fótum okkar forráð í henni versu? Jújú, auðvitað. Fólk er ekki kjánar, það sér í gegnum þetta. En það má alltaf reyna - auglýs- ingar eru sífellt að reyna að höfða til kjánans í okkur. Þær höfða til okkar verri manns. Þær spila svo oft á hégómaskap okkar, ágirnd, hofmóð, átsýki, efnishyggju, hamingjusamur því skorturinn er fyrir bí. Og rétt eins og giidir um aðrar vel sagðar sögur hreyfa auglýsingar við fleiru en skyn- semi okkar. En svo aftur sé vikið að því hvers vegna óheppilegt er að fast- ir starfsmenn Ríkisútvarpsins séu að auglýsa. Starf þeirra er að segja okkur satt. Og þótt þeir telji sig í auglýsingu vera að segja alveg satt og hafi tröllatrú á þeirri vöru sem þeir mæla með er það ekki málið. Við sem heima sitjum vitum það eitt að þeir hafa fengið greitt fyrir að halda þessu fram, að þeir eru að selja trúverðug- leika sinn, að þeir eru að rugla saman mjög óskyldum „sögum“ ef svo má orða það, því auðvitað eru fréttir og fréttatengdir þættir líka að vissu leyti sögur. Og það Kvennakjaftæði" er ekki út í bláinn. svo til að ég horfði á barnatíma ásamt litlum frænda mínum eitt kvöldið. Nú var þessi þáttur ekk- ert til að fjargviðrast yfir, síður en svo, hann var gerður af lítilli um- hyggju fyrir þroska barnanna, fullur af eldgömlu drasli frá Am- eríku, teiknimyndum sem náðu engan veginn listrænum hæðum Tomma og Jenna, mygluðum myndaflokki um Osýnilega manninn, auk þess sem einhver risaeðla var sífellt að flækjast um milli atriða mér til skapraunar. Allt var þetta auðvitað með frönsku tali - það eru aðeins ís- lendingar sem halda að menning þeirra sé svo sterk að í lagi sé að demba útlensku tali yfir börnin - en það sem mér þótti einna verst var að þátturinn var af og til rof- inn með auglýsingum um leikföng og gotterí og kókópuff. Þátturinn var sem sé gerður af umhyggju fyrir neytendaþroska barnanna. Og þá rifjaðist upp fyrir mér að rétt áður en ég hélt utan sá ég í auglýsingatíma íslenska sjón- varpsins vinsælan og ágætan þáttagerðarmann labba um eins og hann væri í þættinum sínum að segja frá einhverju merkilegu, nema það var hann auðvitað ekki - hann var að auglýsa einhvern fjandann. Og þó að uppákomur af þessu tagi séu ekki algengar var þetta ekki einangrað tilvik. Yfir þessu er ástæða til að kvarta og sem sjónvarpsáhorfandi vil ég fara fram á það við þáttagerðar- hlutadýrkun, yfirborðsmennsku, trúgirni, fordóma, sérgæsku og heimtufrekju. Þær ýta undir það sjónarmið sem er svo freistandi mannskepnunni að það sé hægt að stytta sér leið að markmiðum sínum, öðlast hamingju, visku, ást, vinsældir eða fegurð án fyrir- hafnar, án þess að leggja nokkuð af mörkum sjálf. Það er sífellt verið að selja okkur óskastein- inn. Qll þráum við eitthvað og auglýsingarnar telja okkur trú um að við öðlumst það með neyslu: að við verðum víðsýn með því að kaupa þetta sófasett, gáfuð með því að kaupa þessi gleraugu, aðlaðandi með því að nota þessa rakvél. Og auðvitað vitum við fullvel að þetta er ekki satt. Það ríkir almennt samkomu- lag um það í samfélaginu að auglýsingar séu plat. Auðvitað vita allir að maður verður ekki ungur og sólbrúnn og ofsalega flinkur á brimbretti af því að drekka kók. Og enginn verður beinlínis mjór af því að borða megrunarsúkkulaðikex. Og ef í stóran hóp er hóað þættu heldur snautlegar veitingar að bjóða bara upp á súkkulað frá Nóa. Því að auglýsingarnar eru þjóðsögur og ævintýri nútímans. í hverri einustu auglýsingu er sögð dálítil saga og það er alltaf sama sagan í þremur liðum: einhver er vansæll af því hann skortir eitthvað - hann fær eitthvert vörumerki (þ.e. óskasteininn) og verður hissa á svipinn - klippt - hann er Egill - seldi óskasteininn. sem verst er: eftir að þeir hafa gert sig seka um að koma fram í auglýsingum veit maður aldrei hvort þeir eru að segja satt eða hvort þeir eru að halda einhverju fram vegna þess að þeim var borgað fyrir það - þeir eru sem sé að grafa undan sjálfum sér. Þrjár konur Ég missti reyndar ekki af öllu í sjónvarpi því þann fyrsta maí settist ég í sjónvarpsstólinn minn og horfði á þátt sem Þorsteinn J. Vilhjálmsson gerði um þrjár verkakonur. Þorsteinn hefur ver- ið með ansi skemmtilega útvarps- þætti á laugardögum, þar sem öllu hefur ægt saman í undarlegri blöndu, gömlum upptökum, for- kostulegum spekúlasjónum og ágætri músík sem stundum hefur verið urrandi Chicago-blús og stundum Viktor Silvester, og þátturinn sem hann gerði fyrsta maí lofaði góðu um framhaldið. Sjónvarpið hefur áður sýnt í þátt- unum um Mann vikunnar við- leitni til að gera þætti um ein- hverja aðra en fræga menn eða einkennilega og það ber að iofa. Það var vekjandi fyrir mann að heyra íverkakonunum, áminning um þann smánarblett á samfé- laginu sem launamunur kynjanna er - áminning til þeirra sem oft kvarta yfir „þessu kvennakjaft- æði“ um að það er ekki út í loftið að hér er sérstakur stjómmála- flokkur kvenna og að sá flokkur hefur ærin verkefni. þlÓOVIUINN FYRIR 50 ÁRUM Pólverjar líta á allar tilraunir Þjóð- verja til yfirráða í Danzig sem stríðstil- efni. Beck ætlar að svara árásum Hitlers með gagnkröfum á föstudag- inn kemur. Hafnarstúdentar skora á Alþingi að hækkanámsstyrkina. Gengislækk- unin hefur þrengt mjög að kosti þeirra, svo að búast má við að fátækir stúdentargeti ekki lokið námi. í DAG 3. MAÍ miðvikudagur í þriðju viku sumars, fjórtándi dagur hörpu, 123. dagur árs- ins. Sól kemur upp í Reykjavík kl. 4.53 en sest kl. 21.58. Tungl minnkandi áfjórða kvartili. VIÐBURÐIR Krossmessa á vori. Stúdentar loka Árnagarði fyrir Rogers utanríkisráð- herra Bandaríkjanna 1972. DAGBÓK APÓTEK Reykjavik. Helgar- og kvöldvarsla lyfj- abúöa vikuna 28. apríl-4. maí er í Reykjavíkur Apó- teki og Borgar Apóteki. Fyrrnef nda apótekið er opiö um helgar og annast næturvörslu alla daga 22-9 (til 10 fridaga). Síðarnefnda apótekið er opiö á kvöldin 18-22 virka daga og á laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr- nefnda. LÖGGAN Reykjavík sími 1 11 66 Kópavogur...............sími 4 12 00 Seltj.nes...............sími 1 84 55 Hafnarfj................sími 5 11 66 Garðabær................sími 5 11 66 Slökkvilið og sjúkrabílar: Reykjavík...............sími 1 11 00 Kópavogur...............sími 1 11 00 Seltj.nes...............sími 1 11 00 Hafnarfj................sími 5 11 00 Garðabær................simi 5 11 00 LÆKNAR Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel- tjarnarnes og Kópavog er í Heilsu- verndarstöð Reykjavikur alla virka daga frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi- dögum allan sólarhringinn. Vitj- anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma- pantanir i sima 21230. Upplýsingar um lækna og lyfjaþjónustu eru gefnar í sím- svara 18888. Borgarspítalinn: Vaktvirka daga kl. 8- 17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis- lækni eða ná ekki til hans. Landspít- alinn: Göngudeildin eropin 20-21. Slysadeild Borgarspítalans: opin allan sólahringinn sími 696600. Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan simi 53722. Næturvakt lækna sími 51100. Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s. 656066, upplýsingar um vaktlækna s. 51100. Akureyrl: Dagvakt 8-17 á Læknamið- stöðinni s. 23222, hjá slökkviliðinu s. 22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445. Farsími vaktlæknis 985-23221. Keflavfk: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360. Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s. 1966. SJÚKRAHÚS Heimsóknartímar: Landspítalinn: alla daga 15-16,19-20. Borgarspitalinn: virka daga 18.30-19.30, helgar 15-18, og eftir samkomulagi. Fæðingardeild Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30- 20.30. Öldrunarlækningadeild Land- spítalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20 og eftir samkomulagi. Grensásdelld Borgarspítala: virka daga 16-19, helgar 14-19.30. Heilsuverndarstöðinvið Barónsstígopinalladaga 15-16og 18.30-19.30. Landakotsspitali: alla daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild: heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17 daglega. St. Jósefsspitali Hatnarfirði: alla daga 15-16 og 19-19.30. Klepps- spftalinn: alla daga 15-16 og 18.30-19. Sjúkrahúsið Akureyri: alla daga 15-16 og 19.19.30. Sjúkrahúsið Vestmannaeyjum: allavirkadaga 15- 16og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness: alladaga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra- húsið Húsavfk: alla daga 15-16 og 19.30-20. ÝMISLEGT Hjálparstöð RKl. Neyðarathvarf fyrir ung- linga Tjarnargötu 35. Sími: 622266, opið allansólarhringinn. Sálf ræðistöðin. Ráðgjöf i sálfræðilegum efnum. Sími 687075. MS-félagið Álandi 13. Opið virka daga frá kl. 10-14. Sími 688800. Kvennaráðgjöf in Hlaðvarpanum Vestur- götu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22, fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22, sími 21500, símsvari. Sjálf shjálparhópar þeirra sem orðið hafa fyrir sifjaspellum, s. 21500, símsvari. Upplýsingar um eyðni. Sími 622280, beint samband við lækni/hjúkrunarf ræðing á miðvikudögum kl. 18-19, annars sfm- svari. Samtök um kvennaathvarf, simi 21205. Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar hafa verið ofbeldi eða orðið fyrir nauðgun. Samtökin ’78. Svarað er í upplýsinga- og ráðgjafarsíma félags lesbía og homma á mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21- 23. Simsvari á öðrum tímum. Síminn er 91-28539. Fólag eldri borgara. Opið hús í Goðheim- um, Sigtúni 3, alla þriðjudaga, fimmtudaga ogsunnudagakl. 14.00. Bilanavakt (raf magns- og hitaveitu: s. 27311. Raf magnsveita bilanavakt s. 686230. Vinnuhópur um sif jaspellamál. Simi 21260allavirkadagakl. 1-5. Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga- nema, er veitt í síma 11012 milli kl. 19.30 og 22.00 á fimmtudagskvöldum. „Opið hús" krabbameinssjúklinga Skógarhlíð 8 er „Opið hús" fyrir alla krabb- ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á fimmtudögum kl. 17.00-19.00. Samtök áhugaf ólks um alnæmisvand- ann sem vilja styðja við smitaða og sjúka og aðstandendur þeirra. Hringið í síma91 - 22400 alla virka daga. GENGIÐ 2. maí 1989 kl. 9.15. Sala Bandarikjadollar............ 53,28000 Sterlingspund................ 89,68400 Kanadadollar................ 44,00600 Dönskkróna................... 7,26130 Norskkróna................... 7,78380 Sænsk króna.................. 8,32500 Finnskt mark........... 12,66160 Franskurfranki............... 8,35440 Belgískur franki........ 1,34950 Svissn. franki.............. 31,67190 Holl.gyllini................ 25,02880 V.-þýsktmark................ 28,23750 Itölsklfra................... 0,03861 Austurr.sch.................. 4,01160 Portúg. escudo.......... 0,34160 Spánskur peseti.............. 0,45580 Japanskt yen................. 0,39791 Irsktpund................... 75,44700 KROSSGATA i 2 3 n 4 6 s 3 ■ 9 10 L3 11 12 13 [J 14 # 10 10 r^i l. j í? 10 r^ LJ 10 20 5Í— n 22 _ m 20 □ Lárótt: 1 blekking4 æviskeið 8 vanfærar 9 vaða11 fuglar12reika 14 átt 15óánægja 17 Ijómaöi 19 hljómi 21 fífi 22 reikningur 24 bleyta 25hár Lóðrótt: 1 dys2nabbi , 3 svarti 4 hyggur 5 eld- stæði 6 sár 7 hljóðaði 10hlána 13fræg 16 kyrrt17gramur18tré 20sjór23mynni Lausnásfðustu krossgátu Lárótt: 1 böls 4 gort 8 ektapar9æsir11 lina 12 stræti 14 ið 15 fæða 17eldar19ger21 skó 22 togi 24 samt 25 garp Lóðrótt: 1 blæs 2 Ieir3 skræfa4galið5opi6 rani7traðir10stúlka 13tært 16agga 17ess 18dóm20eir23og Miðvlkudagur 3. maí 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.