Þjóðviljinn - 23.05.1989, Blaðsíða 10

MINNING
Theodór
Framhald af 9. síðu.
starfi Sjálfsbjargar og honum
verður best lýst með því að segja
að hann hafi verið talandi tölvu-
banki um málefni fatlaðra og
Sjálfsbjargar. Missir okkar
Sjálfsbjargarfélaga er því mikill
og skarð Theodórs verður vand-
fyllt. Með samstilltum frumherj-
um Sjálfsbjargar vann Theodór
stórvirki í því að breyta viðhorf-
um og aðstæðum í íslensku
þjóðfélagi til hagsbóta fyrir fatl-
aða. Það væri ekki í Theodórs
anda að leggjar árar í bát þótt á
móti blási, hann á það inni hjá
okkur öllum að blásið sé í herlúð-
rana og ný sókn verði hafin fyrir
betri framtíð, fyrir samfélagi fyrir
alla.
„Helfregnin barst, það húmaði
vordegi á,
hœkkandi sólar dapraðist
fagurt skin,
Komandi stundir sjaldnast
er unnt að sjá,
sárast að kveðja félaga góðan
og vin.
Huggun þó veitir vonin
um endurfund,
vekur að nýju hljóminn
í brostnum streng.
Margs konar umrót mótar
líðandi stund,
minningin vakir um góðan,
ötulan dreng.
Kveðju skal senda hátt
út í heiðið blátt,
hugurinn leitar svo margs þess
er áður var.

Kúabændur, sauðfjárbændur, athugið! í gildandi reglugerðum um fullvirðisrétt til fram- leiðslu mjólkur verðlagsárið 1988/1989 og til framleiðslu sauðfjárafurða verðlagsárið 1989/ 1990 eru ákvæði um að ríkissjóður greiði fyrir fullvirðisrétt sem ekki er nýttur með innleggi í afurðastöð. Greitt verður fyrir allt að 10% af fullvirðisrétti án þess að um það þurfi að sækja sérstaklega. Framleiðendur geta óskað eftir að fá greitt fyrir hærra hlutfall fullvirðisréttar en að framan grein- ir, enda berist skrifleg umsókn um það til Framleiðsluráðs landbúnaðarins fyrir 10. júní nk. Ekki verður þó greitt fyrir ónotaðan rétt ef framleiðsla nær ekki 50% af fullvirðisrétti nema hjá framleiðendum sauðfjár sem förguðu fé vegna fjárskipta að opinberum fyrirmælum og hófu fjárbúskap á ný árin 1986-1988. Þá hefur landbúnaðarráðherra undanskilið við greiðslu af hálfu ríkissjóðs allt að 5% fullvirðisréttar til mjólkurframleiðslu sem nýtist framleiðanda til innleggs á verðlagsárinu 1989- 1990. Vakin er athygli á því að umsóknir um greiðslu fyrir hærra hlutfall en 10% af fullvirðisrétti eru bindandi fyrir framleiðendur. Framleiðsluráð landbúnaðarins
Kúabændur athugið!
Ákveðið hefur verið að greiða verðuppbót á alla
ungkálfa sem slátrað er í sláturhúsi frá og með
18. maí til og með 16. júní nk. Greiddar verða
krónur 4.000 fyrir hvern slátraðan ungkálf upp
að 50 kg kjötþunga.
Minning hans sæmir að merkinu
lyft sé hátt,
merkinu þvísem ótrauður jafnan
hann bar.“
(Jóhannes Benjamínsson, 1989.)
Ég votta Ragnari bróður Theo-
dórs, aðstandendum, ættingjum,
vinum og Sjálfsbj argarfélögum
öllum dýpstu samúð vegna frá-
falls hans.
Jóhann Pétur Sveinsson,
formaSur Sjálfsbjargar,
landssambands fatlaðra.
Hann andaðist á heimili sínu í
Sjálfsbjargarhúsinu, Hátúni 12,
Reykjavík, 7. maí s.l.
Theodór var fæddur á Stað í
Steingrímsfirði og sleit barns-
skónum þar og á Hólmavík, en
fluttist til Reykjavíkur 1953. Þá
voru komin í ljós einkenni þess
sjúkdóms sem batt hann við
hjólastól til æviloka.
Foreldrar Theodórs voru hjón-
in Helga Tómasdóttir og Jón
Sæmundsson. Jón vann á
prestsetrinu Stað í Steingríms-
firði, síðar við kaupfélagið á
Hólmavík, en gerðist starfsmað-
ur Ofnasmiðjunnar eftir að fjöl-
skyldan flutti til Reykjavíkur.
Theodór stundaði nám við
Samvinnuskólan að Bifröst 1959-
1961 og lauk þaðan prófi.
Hann var einn af stofnendum
Sjálfsbjargar, félags fatlaðra í
Reykjavík, sem stofnað var 27.
júní 1958 og einn af stofnendum
Sjálfsbjargar, landssambands
fatlaðra, sem stofnað var í
Reykjavík 4. júní 1959. Hann var
kosinn varaformaður fyrstu
stjórnar landssambandsins. Einu
ári síðar, á þingi á Akureyri, er
hann kosinn formaður stjórnar
landssambandsins og gegnir
formannsstarfinu í 28 ár, eða til
ársins 1988.
Þegar Vinnu- og dvalarheimili
Sjálfsbjargar tók til starfa í júlí
1973 var hann ráðinn forstöðu-
maður dvalarheimilisins og
gegndi því starfi til dauðadags.
Eftir að hann lét af störfum for-
manns landssambandsins gegndi
hann störfum framkvæmdastjóra
þess. Áður en Theodór hóf störf
á vegum Sjálfsbjargar starfaði
hann hjá Tryggingastofnun ríkis-
ins.
Leiðir okkar Theodórs lágu
fyrst saman á stofnþingi Sjálfs-
bjargar, landssambands fatlaðra
4. júní 1959, hann sem fulltrúi
félagsins í Reykjavík, undirritað-
ur sem fulltrúi félagsins á ísafirði.
Að ári, 1960, hittumst við aftur á
þingi Sjálfsbjargar á Akureyri,
en þá var hann kosinn formaður
landssambandsins, eins og áður
segir. Það var svo um haustið
1960 að Theodór hringir til mín
vestur á ísafjörð og segir mér að
landssambandinu standi til boða
skrifstofuherbergi í húsi SÍBS við
Bræðraborgarstíg 9 í Reykjavík
og spyr hvort ég sé til í að koma
suður og vinna á skrifstofu lands-
sambandsins. Það varð úr og
skrifstofan var opnuð 1. október
1960 og hófst þar samstarf sem
átti eftir að vara í tæp 29 ár.
Eitt fyrsta verkefnið sem sam-
tökin ákváðu að vinna að var
bygging dvalarheimilis í Reykja-
vík fyrir mikið fatlað fólk, en þá
var slíkt heimili ekki til í landinu.
Á þessum tíma hafði Theodór
upplifað það að dvelja á Elli-
heimili og þekkti því af eigin
reynslu þörfina fyrir slíkt heimili.
Má segja að undirbúningur og
bygging hússins hafi verið eitt af
aðalverkefnum samtakanna, en
jafnframt var unnið að ýmsum
hagsmunamálum fatlaðra. T.d.
voru þing haldin árlega, með
þátttöku allra félagsdeildanna,
þar sem gerðar voru samþykktir í
hinum ýmsu málaflokkum sem
tengjast hagsmunabaráttu fatl-
aðra.
Fyrsta skóflustungan að bygg-
ingunni var tekin 28. október
1966, af þáverandi félags-
málaráðherra, og að viðstöddum
fjölda gesta, embættismönnum
ríkis og Reykjavíkurborgar,
Sjálfsbjargarfélögum o.fl. Fyrstu
íbúar dvalarheimilisins fluttu inn
í húsið 7. júlí 1973. Með þessum
áfanga í starfi Sjálfsbjargar var
eitt af markmiðum samtakanna í
höfn. Meðan á byggingu hússins
stóð voru oft mikil átök í fjármál-
um og fjármögnun framkvæmd-
anna og gengu þá menn í per-
sónulega ábyrgð fyrir Sjálfs-
björg, en það endaði nú allt vel.
í formannstíð Thodórs tóku
samtökin þátt í margvíslegu sam-
starfi við önnur félagasamtök um
málefni fatlaðra. Má í þessu sam-
bandi nefna stofnun Öryrkja-
bandalags íslands, þar sem
samtök öryrkja og styrktarfélag
öryrkja stofnuðu með sér
hagsmunasamtök til að vinna að
sameiginlegum hagsmunamál-
um. Og einnig má nefna að
Sjálfsbjörg átti fulltrúa í nefnd
sem undirbjó og kom á fót íþrótt-
um fyrir fatlaða, auk fjölda ann-
arra nefnda, sem unnu að
hagsmunamálum fatlaðra. Sjálfs-
björg tók fljótlega þátt í norrænu
samstarfi og varð aðili að Banda-
lagi fatlaðra á Norðurlöndum og
var Theodór tilnefndur í stjórn
þess, annar af tveimur fulltrúum,
og formaður Bandalagsins 1968-
1972. Hann átti sæti í nefnd, sem
sá um framkvæmdir í tilefni Al-
þjóða árs fatlaðra 1981 - ALFA
nefndinni. En á þessu ári, Al-
þjóða ári fatlaðra 1981, var Theo-
dór sæmdur Riddarakrossi hinn-
ar íslensku Fálkaorðu, fyrir störf
sín að málefnum fatlaðra. Áður
var hann sæmdur Heiðursmerki
Rauða kross íslands fyrir störf
sín.
Á fyrstu árum Sjálfsbjargar
kom mjög vel í ljós hversu erfitt
það reyndist mikið fötluðu fólki
að fá ýmis hjálpartæki til eigin
nota, s.s. hjólastóla. Sjálfsbjörg
aflaði sér sambanda og fór að
flytja inn hjólastóla, armstafi og
fleiri hjálpartæki og varð þessi
þáttur starfseminnar allviða-
mikill og nutu samtökin reynslu
Theodórs í þessum efnum. Þegar
Sjálfsbjörg og Rauði kross ís-
lands stofnuðu Hjálpartækja-
bankann fluttist þessi þáttur
starfseminnar til bankans. Þegar
lögin um málefni fatlaðra tóku
gildi átti hann sæti sem varafor-
maður, í fyrstu stjórnarnefnd-
inni, sem sá um framkvæmd lag-
anna.
Theodór var mjög vel að sér í
lögum og reglugerðum sem
snerta málefni fatlaðra og var sú
þekking hans óspart notuð og
þótti okkur félögum hans ólíkt
þægilegra „að fletta upp í Theo-
dór“ en fletta upp í hinum ýmsu
lögum og reglugerðum.
Theodór var ákaflega félags-
lyndur maður og hafði öðlast
mikinn félagslegan þroska. Hann
var mikill fundamaður og fljótur
að finna kjarna málsins. Hann
var góður fundarstjóri, því
kynntumst við vel, sem sátum
með honum fundi mörgum sinn-
um á ári í 28 ár.
Árið 1973 giftist Theodór eftir-
lifandi eiginkonu, Elísabetu
Jónsdóttur og stofnuðu þau
heimili og bjuggu á Seltjarnar-
nesi. Síðan snemma á árinu 1986
hefur Theodór búið í Sjálfsbjarg-
arhúsinu og þar átti hann sitt
heimili þegar hann andaðist.
Þessum minningarbrotum um
góðan vin og félaga fylgja inni-
legustu saknaðarkveðjur og
þakkir frá öllu samstarfsfólkinu á
skrifstofum samtakanna með
kærri þökk fyrir samstarf og sam-
veru.
Og vinir Theodórs hjá Ferða-
þjónustu fatlaðra og einnig þeir
sem aka eigin bifreiðum kveðja
hann með söknuðu og þakka
kynnin og samstarfið.
Við Sjálfsbjargarfélagar, vinir
þínir og félagar, þökkum samver-
una og samstarf.
Kynslóðir koma, kynslóðir fara.
Allar sömu œvigöngu.
Gleymist þó aldrei eilífa lagið
við pílagrímsins gleðistund.
Kynslóðir koma, kynslóðir
fara. Tíminn líður og líður. Örlög
einstaklinga og lífsferill þeirra
mótast og þroskast í því umhverfi
sem þeir lifa í, og tengist nánustu
ástvinum þeirra, - foreldrum og
systkinum í æsku, - vinum og fé-
lögum á unglingsárunum, - og á
fullorðinsárunum samferðafólk-
inu öllu.
Tíminn líður og líður. Tíma-
glasið rennur út, - kallið kemur,
- og því ræður sá er öllu ræður.
A slíkum stundum finnum við
fyrir smæð okkar, - finnum
hversu vanmáttug við erum.
Flýt þér, vinur, í fegri heim
Krjúptu að fótum friðarboðans,
og fljúgðu á vœngjum
morgunroðans
meira að starfa guðs um geim.
Ég votta nánustu ættingjum
Theodórs innilegustu samúð.
Minning um mikilhæfan forystu-
mann mun geymast í störfum
hans, fyrir bættum kjörum fatl-
aðra á Islandi.
Trausti Sigurlaugsson
Frá Myndlistaskólanum í Reykjavík, Tryggvagötu 15,
101 Reykjavík.
Sækja verður skriflega um skólavist fyrir veturinn 1989-
1990.
Umsóknareyðublöð liggjaframmi hjá Eymundsson í Austur-
stræti (ritfangadeild í kjallara) og í Pennanum í Hallarmúla
(myndlistardeild í kjallara).
Umsóknir sendist til Myndlistaskólans fyrir 1. júlí.
Skólastjóri
Framleiðsluráð Landbúnaðarins