Þjóðviljinn - 25.05.1989, Blaðsíða 4
þJÓÐVILJINN Málgagn
sósíalisma, þjóðfrelsis og verkaiýðshreyfingar
Ofmat
á eftirspum
íslendingar ofmeta ævinlega mannfjölda á landinu. í flest-
um málefnum högum viö okkur eins og viö værum miljóna-
þjóð en ekki rétt rúm kvartmiljón, eins og meðalbær í Amer-
íku; eins og vænt borgarhverfi í London.
A landinu eru verslanir fyrir miljón manns, bankastofnanir
fyrir miljón manns, svo dæmi séu tekin. Þaö eru helst þjón-
ustufyrirtæki eins og barnaheimili og elliheimili sem eru fyrir
heldur fámennari þjóð og öðruvísi samansetta en við erum,
og má ýmsar ályktanir draga af því. Peningarnir fara í annað
en raunverulegar þarfir manneskjunnar.
Ef einhver hefur vel upp úr viðskiptum er segin saga að tíu
hlaupa til og gera hið sama í von um skjótfenginn gróða. í
fölskum kaupmætti „skattlausa ársins“ jókst fjöldi þeirra
stórlega sem vildu komast til útlanda og ferðaskrifstofurnar
græddu á tá og fingri. En í stað þess að sjá það af hyggjuviti
sínu að þetta var undantekningarástand sem ekki væri
byggjandi á ruku menn til og settu á fót hverja ferðaskrifstof-
una af annarri. Nákvæmlega talið hefur þeim fjölgað um
helming á fjórum undanförnum árum!
Afleiðingarnar láta ekki standa á sér. Sumar ferðaskrif-
stofur hafa dregið úr starfsemi sinni í neyðinni sem skortur á
eftirspurn skapar, aðrar leita samvinnu við sterkari aðila,
erlendis og hér heima. Stórfelld undirboð undir borðið eiga
eftir að grafa enn undan rekstri fyrirtækjanna og tiltrú al-
mennings á þeim.
Bestu tíðindin eru auðvitað samvinna tveggja og fleiri
aðila. Áreiðanlega eru ekki nema í hæsta lagi tvær ferða-
skrifstofur á kvartmiljón íbúa í stóru löndunum og við kæm-
umst þess vegna vel af með þær þrjár stóru sem spáð er
langlífi í kreppunni. Best hefði verið ef þessi samvinna hefði
tekist fyrr vegna þess að nú hafa ómældar fjárhæðir runnið
út í vitleysu. Þá er ekki bara að lánastofnanir fari illa, heldur
kemur þetta afar illa niður á flugfélögunum sem hafa gert ráð
fyrir miklu fleiri ferðum en nauðsynlegar reynast og jafnvel
fjárfest í vélum sem engin þörf reynist fyrir að sinni. Það er
ömurlegur óþarfa kostnaður sem felst í því að fljúga til og frá
landinu með kannski hálftómar vélar. Þá getur dauðastríðið
orðið smitandi.
Þá kemur þetta í síðasta lagi niður á ríkinu. Hinir boru-
bröttu sem auglýstu sjálfstæði sitt með sem mestum fagur-
gala og keyptu flestar sjónvarpsauglýsingar á besta útsend-
ingartíma, kalla á fund með ríkisvaldinu þegar allt er komið í
óefni. Það er hinn stóri hænumömmuvængur sem allir geta
hlaupið undir. Kannski kemur út úr öllu saman ein risastór
Ferðaskrifstofa ríkisins?
Ferðaskrifstofubransinn riðar til falls vegna óhagsýnna
fjárfestinga og vanhugsaðra og heimskulegra áætlana.
Mættu aðrir aðilar taka við lexíunni sem ferðaskrifstofumenn
eru að tileinka sér núna með svita og tárum: að hætta að
ofmeta eftirspurn eftir öllum hlutum á þessu landi. Að hætta
að ofmeta mannfjölda á íslandi.
Fáránlegt stríð
Vandséð er hverra hagsmunum það orðaskak þjónar
sem nú er upphafið gegn kennurum í framhaldsskólum - og
bitnar reyndar á öllum hinum kennurunum líka. Allir viður-
kenna á hátíðarstundum að mennt sé máttur og skólastarf
varðveiti fjöregg þjóðarinnar. íslenskir kennarar eru upp til
hópa vel menntað fólk sem sinnir starfi sínu af trúmennsku
og áhuga. Sannleikurinn er sá að laun þeirra hafa ekki fylgt
almennri launaþróun í landinu og það var kominn tími til að
reyna að leiðrétta það. Til þess að þeir þurfi ekki að skamm-
ast sín fyrir að leita ekki að annarri vinnu og betur launaðri,
því við höfum svo sára þörf fyrir þá þar sem þeir eru.
KLIPPT OG SKORIÐ
Kveðjuraus
flotaforingjans
Það hefur dregið alllangan
slóða á eftir sér hvað bandaríski
aðmírállinn í Keflavík sagði í
kveðjuræðu sinni á dögunum. En
hann kvartaði yfir ágirnd ís-
lenskra aðalverktaka ( undir rós
en skildu allir sem vildu) og svo
yfir því, að lítið heyrðist í vinum
Nató í umræðunni, þeir gengju.
ekki fram af vaskleika að verja
sinn málstað en létu herstöðva-
andstæðinga ráða ferðinni.
Þetta mál bar á góma í sjón-
varpinu á laugardaginn var þegar
þeir Árni Hjartarson frá her-
stöðvaandstæðingum og Magnús
Þórðarson á Natóskrifstofunni
leiddu saman sannfæringarhross
sín. Og þá gerðist nokkuð skrýt-
ið, undarlegt og stórmerkilegt.
Magnús Þórðarson sagði sem
svo, að aðmírállinn skildi ekki-
nógu vel aðstæður, hefði ekki
fylgst nógu vel með. f sannleika
sagt væri Nató miklu vinsælla nú
en fyrr og miklu auðveldara fyrir
hann sjálfan en áður að reka
áróður fyrir þessu hernaðar-
bandalagi og sjónarmiðum þess.
En um leið hljóp Magnús einmitt
í þann ham sem aðmírállinn var
að tala um. Hann fór að hneyksl-
ast á að menn væru að taka þetta
mál upp í sjónvaroi sem eitt aðal-
mál vikunnar. f rauninni væri
þetta smámál sem manni skildist
að best væri geymt í þögninni. Af
hverju, spurði hann stjórnanda
þáttarins, talið þið ekki heldur
um áhrif verkfalla á skólana?
(Verkföllin höfðu náttúrlega ver-
ið til umræðu vikum saman, en
það er svo annað mál). Já og þú
þarna, ertu ekki sjálfur gamall
herstöðvaandstæðingur? sagði
hann við stjórnandann.
Sem sagt: allt var á sínum stað.
Sambúðarmál hersins og íslend-
inga voru smámál og svo smá að
það tók því ekki að tala um þau.
Að vekja athygli á þeim var enn
eitt samsæri vinstrimanna í fjöl-
miðlum. Flotaforinginn reyndist
hafa rétt fyrir sér - þótt með
nokkuð öðrum hætti væri en
hann hélt sjálfur.
Leiðinlegir
sigurvegarar
í máli Magnúsar og ýmissa
annarra natóvina kemur það ein-
att fram, að umræðan um her-
stöðina sé næsta daufleg orðin og
stafi það m.a. af því að sjónarmið
þeirra hafi sigrað en herstöðva-
andstæðingar verið kveðnir í kút-
inn. Það er nú svo. Sannleikurinn
er sá, að í þessu máli hafa hvorug-
ir sigrað, hvorki herstöðvaand-
stæðingar né heldur þeir sem af
rammri alvöru hafa talið að hér
yrði að vera her, það ætti að vera
framlag íslands til nauðsynlegrar
vestrænnar samstöðu í öryggis-
málum. Þeir sem verða einna
helst kallaðir sigurvegarar í þessu
máli (sem ekki er út kljáð sem
betur fer) eru blátt áfram þeir,
sem lýsa frati á öll slík rök en vilja
hafa her til að gera út á hann og
græða á honum. Það eru þeirra
viðhorf sem sterkust eru út um
þjóðlífið, ekki síst hjá þeim sem
stundum eru kallaðir hinn „þögli
meirihluti". Umræða sú sem
fram hefur farið að undanförnu
um íslenska aðalverktaka er fyrst
og síðast enn ein staðfestingin á
þessu.
Hinir skelfilegu
Þjóðviljamenn
Bragi Ásgeirsson, myndlist-
argagnrýnandi Morgunblaðsins,
skrifar grein í blað sitt um síðustu
helgi, þar sem hann m.a. víkur að
nýafstöðnu norrænu málþingi um
listrýni í Norræna húsinu. Hann
kveðst vilja útskýra það hvers
vegna hann og aðrir Morgun-
blaðsmenn mættu ekki á ráð-
stefnuna og gerir það með þess-
um orðum hér:
„Ástæðan var einfaldlega sú,
að okkur hinum umsvifamestu og
með lengsta starfsreynslu við
stærsta blað þjóðarinnar, var ein-
faldlega ætlað ómerkilegt hlut-
verk áheyrnarfulltrúa, sem
kannski er sök sér, en svo þegar,
hvað myndlist varðar, öllu
Þjóðviljaliðinu í myndlist hafði
verið skipað við háborðið sem
frummælendum var áhuginn fok-
inn ög ráðstefnan hafði misst gildi
sitt og vægi, enda gat einungis
orðið um einstefnu að ræða en
ekki opna og markvissa rök-
ræðu.“
Allir eru vondir
við okkur
Þetta er undarleg klausa og
fram úr hófi lágkúruleg. í fyrsta
Iagi kemur hér fram það hroka-
. fulla Morgunblaðsviðhorf, sem
' til þessa hefur verið meira áber-
andi á öðrum sviðum en listrýni,
að þeir sem hafa lengi skrifað við
„stærsta blað landsins“ hljóti
sjálfkrafa að hafa meira til
brunns að bera en aðrir menn. í
öðru lagi er það meira en furðu-
leg sjónskekkja að lýsa þeirri
staðreynd, að myndlistarskrifari
Þjóðviljans, Ólafur Gíslason, var
á myndlistarmorgni málþingsins
að sönnu ekki frummælandi,
heldur einn af fjórum sem beðnir
voru að koma með stutt innlegg
eftir ræðu frummælanda, með
þeim ógnvænlega hætti að „öllu
Þjóðviljaliðinu hafði verið skipað
við háborðið sem frummæl-
endum“. Þetta finnst Braga Ás-
geirssyni svo skelfilegt, að ráð-
stefnan er ónýt eftir það! Auk
þess sem hann lætur á dynja með
dylgjur og brigsl í þá veru, að
þetta skelfilega Þjóðvilj alið hljóti
að eyðileggja hvern mannfund
með skelfilegu ofstæki sínu og
„einstefnu". Með leyfi að spyrja:
- hvað á maðurinn eiginlega við?
Og - vel á minnst - á þessi klipp-
ari hér, sem var reyndar beðinn
um að sitja á palli í umræðum um
bókmenntarýni, sök á því, að
bókmenntarýnar Morgunblaðs-
ins fóru í barnslega fýlu og báðu
norræna málstefnu um gagnrýni
aldrei þrífast?
Það hefur til orðið undarlegt
andrúmsloft á Morgunblaðinu.
Þar sitja menn, á stærsta blaði
landsins, hafa meiri peninga og
mannskap til allra verka en nokk-
ur annar - og samt líta þeir aldrei
glaðan dag, mannagreyin, allir
eru vondir við þá, þeim er alltaf
kalt....
ÁB
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rltatjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, Silja Aðalsteinsdóttir.
Fréttaatjóri: Lúðvík Geirsson.
Aðrir blaðamenn: Dagur Þorieifsson, Elías Mar (pr.), Elísabet
Brekkan, Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim
Smart (Ijósm.), Kristófer Svavarsson, ÓlafurGíslason, Páll
Hannesson, Sigurður Á. Friðþjófsson (umsjm. Nýs Helgarblaðs), Þor-
finnurómarsson (íþr.), ÞrösturHaraldsson.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrif stof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglysingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Erla Lárusdóttir
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Ðjörn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Siðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setnipg: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 80 kr.
Nýtt Helgarblað: 110 kr.
Áákriftarverö á mánuði: 900 kr.
4 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Fimmtudagur 25. maf 1989